Theo khảo sát gần đây nhân kỳ Hội chợ Du lịch Thế giới 2025 tổ chức tại Paris, du lịch bằng máy bay hay bằng tàu thủy đều đang gia tăng. Đối với những điểm đến xa xôi, hàng không vẫn là phương tiện di chuyển phổ biến nhất. Bên cạnh đó, ngành du lịch trên biển thu hút được nhiều khách hàng nhờ có giá cả phải chăng hơn, cho các chuyến đi trong vòng một hoặc hai tuần.

Để có thể giảm giá, các hãng du lịch thường khai thác những chiếc du thuyền khổng lồ (từ 3.000 đến 7.000 hành khách), với giá khoảng 1.650 euro cho mỗi người trong vòng 7 ngày, ở hạng trung bình. Đối với các loại du thuyền hạng sang với nhiều dịch vụ cao cấp, số hành khách không đông nhưng giá lại cao hơn nhiều : từ 4.500 cho đến 10.000 euro cho mỗi hành khách. 

Tại châu Âu, các tour du lịch bằng thuyền thường ghé qua các nước Hy Lạp, Croatia, Malta, Ý, các quần đảo Tây Ban Nha cũng như miền duyên hải nước Pháp. Tuy nhiên, nhiều thành phố cảng ven bờ Địa Trung Hải đều tìm cách hạn chế tối đa các du thuyền lớn, bị cho là gây nhiều tác hại đến môi trường. Trường hợp gần đây nhất là thành phố Nice, ở miền nam nước Pháp. 

Sau Venise (2021) và Barcelona (2023), đến phiên Hội đồng thành phố Nice vào mùa xuân năm 2025 đã ban hành lệnh cấm các thuyền lớn cập bến cảng thành phố. Biện pháp này nhằm mục đích tránh du lịch quá tải, và quan trọng hơn nữa là hạn chế tối đa nạn ô nhiễm do các du thuyền gây ra. Trả lời phỏng vấn RFI ban tiếng Pháp, bà Juliette Chesnel-Le Roux, một dân biểu Đảng Xanh và đồng thời là thành viên Hội đồng thành phố Nice đánh giá đây là một bước tiến quan trọng cho các nhà bảo vệ môi trường : 

Juliette Chesnel-Le Roux : Đây là một thắng lợi cho tất cả những người đã nỗ lực đấu tranh bảo vệ môi trường trong nhiều năm qua. Ngoài các loại khí thải có hại cho sức khỏe, nhiên liệu dùng cho động cơ du thuyền lớn còn thường để lại nhiều chất cặn khó xử lý, dễ làm cho nước biển bị ô nhiễm. Loại dầu nhớt dành cho du thuyền hoặc các động cơ nhà máy thuộc vào hàng « nhiên liệu nặng », có hàm lượng lưu huỳnh cao hơn gấp 10 lần so với loại nhiên liệu thông thường dùng trong đời sống thường ngày. Khí thải từ các du thuyền lớn dĩ nhiên sẽ tác động trực tiếp đến đời sống của cư dân sống trong khu vực bến cảng thành phố.

Một điều khác nữa cần lưu ý là khi thả neo ở bến cảng, các du thuyền thường không bao giờ tắt các động cơ để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của khách trên thuyền. Và như vậy, những chiếc tàu khổng lồ này khi cập bến cũng gây ô nhiễm không kém gì những lúc đang di chuyển. Do dừng lại ở một chỗ, du thuyền gây ô nhiễm cho các khu vực xung quanh như các bãi cát miền duyên hải. Ngoài ra, Địa Trung Hải là một vùng biển hầu như khép kín, không mở rộng như Đại Tây Dương.

Còn theo cô Hélène Granouillac, thành viên sáng lập hiệp hội Terre Bleue (Trái đất xanh), các chiếc du thuyền lớn khi thả mỏ neo ở bến cảng dễ gây thiệt hại cho thảm cỏ biển (posidonia) ở dưới mặt nước. Được gọi nôm na là « cỏ lươn » do có hình dáng thon dài, loại cỏ biển này không giống như rong tảo, vì có hẳn gốc rễ và thân lá. Tuy không mênh mông như « thảo nguyên », nhưng các thảm thực vật dưới nước này, thực chất là nơi trú ẩn và sinh sản cho khá nhiều loài động vật. Do vậy, quyết định của Hội đồng thành phố Nice không cho các thuyền lớn cập bến, thả neo, đã được nhiều người dân địa phương hưởng ứng.

Tuy nhiên, thành phố Nice vẫn tiếp đón những chiếc du thuyền cỡ trung bình với tối đa 900 hành khách. Các loại tàu này ít gây ô nhiễm hơn và dành cho thành phần khách du lịch có tiền. Thành phố Nice buộc phải nâng cấp cơ sở hạ tầng, trang bị cho bến cảng những hệ thống cắm điện, để mỗi lần các chiếc du thuyền cập bến, tắt hết mọi động cơ nhưng vẫn có đủ điện để xài. Trong năm nay, Nice dự trù tiếp đón khoảng 120 du thuyền cỡ trung bình, với sức chứa khoảng 700-900 hành khách mỗi chuyến. Hội đồng thành phố Nice cân nhắc để tránh gây thiệt hại cho nền kinh tế địa phương và các công ty du lịch ở miền nam nước Pháp.

Không chỉ riêng gì thành phố Nice, mà nhiều điểm đến khác ở vùng Địa Trung Hải cũng không muốn cho các du thuyền lớn ghé thăm. Tại Marseille, một số hiệp hội như Stop Croisière thường xuyên kêu gọi tập hợp tại bến cảng để biểu tình phản đối các công ty khai thác du thuyền, hạn chế dòng khách du lịch ồ ạt đổ vào trung tâm thành phố trong vài giờ, chứ không ngủ lại qua đêm. Các hiệp hội môi trường quy trách nhiệm cho các du thuyền thải 20% lượng khí độc hại, gây ra các chứng bệnh hô hấp. 

Theo lời cô Gwennel Menes, một trong những thành viên sáng lập chi nhánh Stop Croisière ở thành phố Marseille, trong hai năm qua, hiệp hội này đã cố gắng thiết lập một hệ thống hạn chế các du thuyền, không chỉ hoạt động tại một thành phố mà còn liên kết phối hợp với nhiều điểm đến khác :

Chúng tôi không chỉ kêu gọi hội đồng thành phố Marseille mà còn đề nghị nhiều thành phố khác ngưng tiếp đón các chiếc du thuyền khổng lồ. Dĩ nhiên, nếu có sự tiếp sức của mọi bên, thì đó sẽ là một bước tiến quan trọng. Bởi vì nếu chỉ cấm không cho tàu du lịch ghé cảng Marseillen thì thuyền trưởng vẫn có thể đến thả neo ở một bến cảng khác : rốt cuộc, chúng ta chỉ xê dịch chứ không giải quyết được vấn đề. Vì thế cho nên, hiện nay, chúng tôi đang hợp tác với các nhiều thành phố khác ở Địa Trung Hải như Venise, Barcelona, Palma de Mallorca hay Ajaccio trên đảo Corse để đối phó với ngành công nghiệp du lịch đường biển gây nhiều ô nhiễm.

Theo lời ông Jaume Garro, thành viên hiệp hội « Palma 21 », nhờ vào nỗ lực hợp tác trong nhiều tháng của tám nhóm vận động khác nhau, liên minh này đã đạt được thành quả đầu tiên. Chính quyền Palma de Mallorca, thủ phủ của quần đảo Baleares đã áp đặt quota (hạn ngạch) trong việc tiếp đón các du thuyền lớn cũng như số hành khách đi du lịch đường biển.

Jaume Garro : Lần đầu tiên, có một thỏa thuận giữa chính quyền địa phương với các công ty khai thác du thuyền. Theo văn bản chính thức, kể từ  nay, Palma de Mallorca chỉ tiếp đón tối đa ba chiếc tàu du lịch hay 8.500 khách đi du thuyền mỗi ngày. Điều đó có nghĩa là nếu có hai chiếc tàu chở hơn 4.000 hành khách mỗi chiếc, thì trong ngày hôm ấy sẽ không có thêm một chiếc tàu thứ ba nào nữa vì như vậy, số hành khách sẽ vượt quá quota. Yêu cầu của chúng tôi khá đơn giản : tôn trọng đời sống của người dân địa phương, qua việc hạn chế tối đa tình trạng du lịch quá tải.

Thành công bước đầu của các hiệp hội bảo vệ môi trường, đã cho ra đời một số sáng kiến khác như hiệp hội của ông Guillaume Picard, một cựu thuyền trưởng của ngành vận chuyển đường biển, đang vận động thu thập hàng chục ngàn chữ ký để hạn chế thêm số thuyền lớn bất kể du lịch hay hàng hải, cập bến cảng thành phố Toulon, miền nam nước Pháp.

Phong trào hạn chế các du thuyền lớn đang dần lớn mạnh theo sự phát triển của ngành du lịch đường biển. Các hiệp hội bảo vệ môi trường đang lan rộng sang nhiều miền duyên hải khác của nước Pháp như vùng Bretagne hay vùng Normandie, chứ không còn chỉ được khoanh vùng ở Địa Trung Hải.