Vandaag bespreken we het boek Waarom we politiek niet alleen aan politici kunnen overlaten van Eva Rovers.



Subtitel: pleidooi voor een derde kamer.



We bespraken eerder haar boek Nu is het aan ons.  (16 sep 2022)



Zoals we gewend zijn van de Correspondent is dit een boekje dat goed leesbaar is en een kernidee goed uitlegt. Eva heeft net als in het eerste boek voorbeelden uit de praktijk die ze verduidelijkt heeft met interviews waar burgerparlement en burgerberaden zijn ingevoerd. Ze is op zoek gegaan naar wat er werkt en wat er niet werkt. Met deze inzichten heeft ze een alternatief idee opgezet voor Nederland, De Derde Kamer.



Inhoud



Proloog: we hebben democratische moed nodig



1 Van burgerberaad naar burgerparlement



2 Het eerste burgerparlement ter wereld : Ostbelgien



3 Zorg dat niet alleen de politiek de agenda bepaalt: Marseille



4 Leer van buurlanden en heb geduld: Aken



5 Neem verantwoordelijkheid als de regering dat niet doen: Brussel



6 Ken je eigen kracht en gebruik hem: Parijs



7 De Derde Kamer



Epiloog: Bouwen aan een weerbare democratie



Proloog: we hebben democratische moed nodig



Het gevoel van machteloosheid in ruilen voor een gevoel van verantwoordelijkheid. Onze democratie heeft ons nodig. Het naeel van gekozen politieke leiders. Ze moeten telkens opnieuw de stem van de kiezers winnen. Korte termijn politiek. Voor de buhne. 



De plekken waar het goed en veilig leven is, zijn vaak liberale democratische rechtstaten. Omdat je er een opleiding kunt volgen, gebruik kunt maken van medische zorg, een woning en er is een kwaliteit van leven. En de overheid heeft de plicht om jouw rechten als minderheid te beschermen.



Conclusie van van een democratie, het is niet perfect maar ze zijn een stuk veiliger en aangenamer om te wonen dan de meeste niet democratische landen.



Toch zien we Nederland en de landen om ons heen afgleiden naar onvrijheid. Mensen die protesteren markeren als criminelen. Geen gedeelde waarden meer. Feiten, onderzoek en de pers afschilderen als partijdig.



Een korte uitleg van een burgerberaad en het verschil met een burgerparlement.



1 Van burgerberaad naar burgerparlement



Hannah Arendt - De representatieve overheid zelf verkeert momenteel in een crisis. Als burger politieke actie ondernemen (1972) (meer dan alleen stemmen), door met elkaar in gesprek te gaan over allerlei vraagstukken, gezamenlijk tot een oordeel te komen en dan ook daadwerkelijk iets te doen.



In jan 2025 het Nationale Burgerberaad Klimaat. Ze komt tot de conclusie dat burgerberaden, buurtbudgetten, referenda niet voldoende zijn, je hebt ook een burgerparlement nodig dat wettelijk vastgelegde bevoegdheden heeft. De democratie gaat te hard achteruit.



Een burgerparlement heeft vijf basiskenmerken: loting, democratisch overleg, continuïteit, roulatie en invloed. Continuïteit, roulatie en invloed vormen het verschil met een bugerberaad.



Bij een burgerberaad bepaalt de politiek meestal de onderwerpen, bij een burgerparlement doen inwoners dat. Een burgerparlement levert initatiefwetten (is een aanpassing van de grondwet voor nodig).



Een burgerparlement bestaat uit gelote en roulerende inwoners waardoor de druk wegvalt om herkozen te worden, en de korte termijn (van een kabinetsperiode - 4 jaar) kan worden omgezet in een lange termijn.



Tegen verkiezingen - David van Reybrouck



Aristoteles - Politica - verkiezingen zijn niet democratisch. Hij zei dat door verkiezingen macht gaat klonteren bij diegenen die voldoende middelen hebben en een netwerk hebben. Om corruptie te voorkomen moet de macht niet te lang in dezelfde handen blijven. Vrjiheid is afwisselend besturen en bestuurd worden.



2 Het eerste burgerparlement ter wereld : Ostbelgien



Het Ostbelgien model. Uitleg van een deelnemer, hij vertrouwd politici niet. Alleen maar hoger opgeleiden, geen arbeiders. Ze hebben geen idee wat er speelt. Het leek me een kans om iets te veranderen zonder dat je de politiek in hoeft te gaan.



24 leden - hebben onderwerpen opgehaald onder de burgers. Meest genoemd: de zorg, inclusiviteit, en armoede onder ouderen. Het burgerparmelement kiest om als eerste met de zorg aan de slag te gaan. Iedere maand komen ze samen voor de vergadering. Dit is het eerste onderwerp voor de burgerberaad met een duidelijke vraag over hoe ze de zorg kunnen verbeteren. Ze gaan uiteen in vier groepen om over de vier vragen tot voorstellen te komen.



Uiteindelijk worden de helft van de aanbevelingen uitgevoerd. Ostbelgien is voor velen hét voorbeeld van een gelukkig huwelijk tussen representatieve en deliberatieve democratie. Een les die ze hebben geleerd, niet meer dan één onderwerp per jaar voorleggen aan een burgerberaad. Het is geen vervanging van het politieke parlement, maar een aanvulling. Daarvoor moet de reguliere politiek wel iets van hun macht afstaan.



3 Zorg dat niet alleen de politiek de agenda bepaalt: Marseille



Marseille is een havenstad met veel verschillende culturen en grote ongelijkheid aan de Franse Côte d’Azur. Ze hebben Wetopia opgezet dat inwoners helpt om zelf bij te dragen aan stadsontwikkeling.



Een politieke partij die voor het eerst in dertig jaar wonnen en wil afrekenen met vriendjespolitiek en zorgen dat inwoners meer zeggenschap krijgen. Zelfs het partijprogramma kwam tot stand met buurgesprekken, burgerinitiatieven en online enquete. 



De nieuwe burgemeester is aan de slag gegaan met participatie, wanneer je bijvorbeeld een subsidie aanvraagt voor een nieuw project met je laten zien hoe bewoners daarbij betrokken worden (zoals ook in Aalten met een aanbesteding voor de herinrichting van een straat).



Ze werken met een loting, en vullen daarnaast aan met jongeren tussen de 16-18 jaar. Het burgerparlement werkt aan eigen thema’s, en aan thema’s die de gemeenteraad inbrengt. Na een jaar wordt het gehele burgerparlement vervabgeb door nieuwe deelnemers. Een zaterdag per maand, 10 maanden lang. 



Van het eerste parlement worden 15 van de 21 aanbevelingen uitgevoerd. Na de eerste ronde, werken ze nu aan de tweede ronde met aanpassingen zoals 2 onderwerpen ipv 4 en niet meer in subgroepen.



Conclusie hier, veel verschillende inwoners zijn beter in staat om rekening te houden met de lange termijn dan politici.



4 Leer van buurlanden en heb geduld: Aken



Hier hebben burgers het initiatief genomen voor een burgerparlement.Een burgerberaad bestaat hier uit 56 mensen en het burgerparlement uit 12 mensen en ieder jaar worden er vier vervangen. Nadeel hier is dat de Sekretär teveel doet, en tussen het burgerberaad en de politici en ambtenaren staat. De samenleving bepaalt de agenda, onderwerpen.



Zorg dat je de rollen goed vastlegt.



Geef ze voldoende tijd.



5 Neem verantwoordelijkheid als de regering dat niet doen: Brussel



Wettelijke verplichting om binnen een jaar reageren



duurzame voeding voor alle Brusselaars



Zwakte: afhankelijk van de regering die er zit.



6 Ken je eigen kracht en gebruik hem: Parijs



In 2024 de eerste burgerwet aangenomen. Deelnemers krijgen een vergoeding.



7 De Derde Kamer



Dit is een droom van Eva in 2038 waarin een initiatiefwet van de derde kamer besproken wordt door de eerste kamer. De ultieme manier hoe zij het ziet. Een combinatie van het Ostbelgienmodel en het burgerparlement van Parijs. Interessant is dat kinderen op school op vroeg leren over democratie.



Daarnaast noemt ze de digitale vorm, met Polis, die in Taiwan wordt gebruikt. Digitalisering om burgers om advies te vragen in een soort preferendum.



Een stip op de horizon waar we een nieuwsgierige en verkennende houding hebben om het de volgende keer anders en beter te doen.



Epiloog: Bouwen aan een weerbare democratie



De collectieve kracht is nodig om weerstand te bieden tegen de antidemocratische krachten die steeds duidelijker worden in de wereld.



Burgerparlementen overbruggen verschillen, vergroten het onderlinge vertrouwen en laten inwoners en politiek structureel samenwerken in het belang van de samenleving. Een vrije en sterke democratie.







Opvallende lessen uit het boek voor ons:




00:00 intro - een eerste indruk van het boek



01:50 Eerste indruk van Tom en de verwachtingen van dit boek.



03:20 De historische context van burgerparticipatie, het is niet nieuw en modern.



06:10 Dat we de democratie behouden en daarvoor strijden is belangrijk, want het zorgt voor een minimale kwaliteit van leven.



09:45 De democratie is niet dat de meerderheid beslist, maar dat de minderheid beschermt wordt.



12:30 Er is een document uit de VS waarin wordt opgeroepen tot een regime change in Europa.



14:05 De doorontwikkeling van de democratie als kans zien om het proces om te keren.



16:35 Dat de grote veranderingen niet individuele acties zijn of vanuit de politiek komen, maar mensen die samenwerken.



18:10 Decentraal zijn burgers bezig om de democratie verder te ontwikkelen en tegen polarisatie te werken.



19:30 De vijf basis kenmerken van een burgerparlement, loting, democratisch overleg, continuïteit, roulatie en invloed.



20:15 Verkiezingen zijn niet democratisch. Macht klontert bij de mensen die middelen en een netwerk hebben.



20:30 Vrijheid is afwisselend besturen en bestuurd worden.



23:55 Niet meer dan één onderwerp kiezen per jaar voor het burgerberaad.



26:35 Marseille is een stad met grote welvaartsverschillen waarin de burgers en participatie de politiek veranderd.



28:05 Als je een subsidieaanvraag indient dan moet je laten zien dat je burgers betrokken hebt.



29:15 Laat het burgerparlement zelf de onderwerpen kiezen.



31:15 Veel verschillende inwoners zijn samen beter in staat om rekening te houden met de lange termijn, dan politici.



33:25 In Aken ging het meer om het burgerparlement, de institutie, creëren, en hebben ze daarom niet een onderwerp gekozen om ermee te starten. Want dan heb je kans op polarisatie.



35:05 Bij het burgerberaad gaat het niet om het thema,