In het nieuwe pensioenstelsel speelt de risicohouding een belangrijke rol. Aan de hand hiervan bepaalt een pensioenfonds het beleggingsbeleid. Een fonds is daarom verplicht om een risicopreferentieonderzoek te houden dat inzicht geeft in de mate waarin pensioendeelnemers beleggingsrisico kunnen en willen lopen. Daarbij zijn de risicotolerantie en het risicodraagvlak relevant. Bij de risicotolerantie gaat het om hoeveel risico deelnemers willen nemen om hun pensioendoel te bereiken en bij het risicodraagvlak om het risico dat ze kunnen dragen gegeven hun financiële situatie.

Raun van Ooijen is onderzoeker en universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen. Hij deed onderzoek naar een betrouwbare manier om het risicodraagvlak van pensioendeelnemers te meten, waarbij ook hun menselijk kapitaal werd meegenomen. Dit gebeurde in samenwerking met Rob Alessie, Marike Knoef en Gonzalo Paz-Pardo. Op welke definitie van risicodraagvlak kwamen ze uit? En hoe wordt hier vanuit de praktijk naar gekeken? Gespreksleider Saskia ter Ellen bespreekt dit met Van Ooijen en Anne Kock, bestuurder bij Pensioenfonds PGB.

Kock ziet een grote correlatie tussen de risicotolerantie en het risicodraagvlak. Zo voelt iemand die minder risico kan nemen dat vaak al zelf aan. Daardoor zal deze persoon ook een lagere risicotolerantie hebben. Van Ooijen vertelt verder dat zijn onderzoek bevestigt dat het menselijk kapitaal een groot onderdeel is van het vermogen van mensen, waarbij er grote verschillen zijn tussen groepen. Dit impliceert dat het belangrijk is om in het pensioenbeleid met deze verschillen rekening te houden. Ziet Kock deze verschillen ook bij Pensioenfonds PGB en hoe gaat het fonds hiermee om in de praktijk?

• Netspar Industry Paper: Het meten van risicodraagvlak op basis van levenslange inkomsten en totale vermogensportefeuilles in Nederland van Rob Alessie, Marike Knoef, Gonzalo Paz-Pardo en Raun van Ooijen


• De pilotversie van de pensioenvergelijkingstool die aan het eind van de podcast naar voren komt; Raun van Ooijen ontwikkelde deze tool samen met Max Groneck van de Rijksuniversiteit Groningen


• Een pagina van de AFM met informatie over risicopreferentieonderzoek voor pensioenuitvoerders


• Uitgebreide uitleg over de risicohouding op het informatieplatform Werken aan ons pensioen