دونالد ترامپ دستور ازسرگیری فوری آزمایش‌های هسته‌ای آمریکا را صادر کرده است. این تصمیم که پس از بیش از سی سال وقفه اتخاذ شده، موجی از نگرانی درباره آغاز رقابت تازه تسلیحاتی میان قدرت‌های هسته‌ای جهان ایجاد کرده است.ایالات متحده آمریکا پس از بیش از سی سال وقفه اعلام کرده است که می‌خواهد آزمایش‌های هسته‌ای خود را دوباره آغاز کند. تصمیمی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، آن را با هدف "حفظ توازن قدرت در برابر رقبا"اعلام کرده، اما منتقدان می‌گویند این اقدام می‌تواند خطر آغاز یک رقابت تسلیحاتی تازه را به همراه داشته باشد.

ترامپ در پیامی در شبکه اجتماعی "تروث سوشال" نوشت که وزارت جنگ موظف شده است آزمایش‌های هسته‌ای را "در همان سطحی که دیگر کشورها انجام می‌دهند" از سر بگیرد. او افزود که این تصمیم برایش آسان نبوده، اما "هیچ گزینه دیگری نداشته است".

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

ایالات متحده از سال ۱۹۹۲ به‌صورت داوطلبانه آزمایش‌های هسته‌ای را متوقف کرده بود، اما تاسیسات مربوطه در "سایت امنیت ملی نوادا"، محل آخرین آزمایش‌ها، همچنان فعال است. مقام‌های آمریکایی می‌گویند که در صورت صدور دستور، امکان آغاز فوری آزمایش‌ها وجود دارد.

این تصمیم درست پیش از دیدار ترامپ با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، در کره جنوبی اعلام شد. بسیاری از ناظران معتقدند که زمان‌بندی این اقدام تصادفی نیست و احتمالا با هدف ارسال پیامی سیاسی به چین و روسیه انجام شده است. به باور تحلیلگران، این اقدام بیش از آنکه فنی باشد، جنبه نمادین دارد و نشانه‌ای از تشدید رقابت قدرت‌های هسته‌ای است.

طبق گزارش مؤسسه پژوهش صلح استکهلم (SIPRI)، هم‌اکنون ۹ کشور در جهان دارای سلاح هسته‌ای هستند، از جمله آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه، هند، پاکستان، کره شمالی و اسرائیل. از سال ۱۹۹۸ تاکنون هیچ کشوری به غیر از کره شمالی آزمایش هسته‌ای انجام نداده است. آمریکا بین سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۲ بیش از هزار آزمایش انجام داده و از نظر داده‌های فنی، گسترده‌ترین تجربه را در میان قدرت‌های هسته‌ای دارد.

چند روز پیش از اعلام ترامپ، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، از موفقیت در آزمایش موشک کروز هسته‌ای "بوروستنیک" و زیردریایی بدون سرنشین "پوسایدون" خبر داده بود. با اینکه روسیه گفته این آزمایش‌ها شامل کلاهک‌های هسته‌ای نبوده است، هم‌زمانی این رویدادها باعث افزایش نگرانی درباره آغاز موج تازه‌ای از رقابت تسلیحاتی شده است.

واکنش‌ها در داخل آمریکا و تردیدهای کارشناسان

تصمیم ترامپ در داخل آمریکا با مخالفت‌هایی روبه‌رو شده است. دینا تایتوس، نماینده دموکرات از ایالت نوادا، در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «به هیچ وجه. من طرحی قانونی ارائه خواهم داد تا جلوی این تصمیم گرفته شود.» او هشدار داد که بازگشت به آزمایش‌های هسته‌ای می‌تواند دهه‌ها تلاش برای کنترل تسلیحات را از بین ببرد.

کارشناسان تسلیحاتی نیز می‌گویند هیچ ضرورت فنی برای انجام آزمایش‌های جدید وجود ندارد. گری سامور، مشاور پیشین امنیت ملی در دولت بیل کلینتون، در گفت‌وگو با وال‌استریت ژورنال گفت: «هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که برای حفظ قابلیت اطمینان زرادخانه هسته‌ای آمریکا به آزمایش‌های واقعی نیاز باشد. چنین تصمیمی هدیه‌ای برای روسیه و چین است.»

بیشتر بخوانید: ۸۰سالگی بمباران هیروشیما؛ هشدار به هواداران انرژی هسته‌ای

ایالات متحده در سه دهه گذشته با استفاده از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای، آزمایش‌های کنترل‌شده و بررسی سامانه‌های موشکی توانسته است قابلیت تسلیحات خود را بدون انجام انفجارهای واقعی حفظ کند. اداره ملی امنیت هسته‌ای آمریکا (NNSA) نیز در گزارشی در سال ۲۰۲۴ تایید کرده بود که هیچ نیاز فنی به آزمایش‌های انفجاری وجود ندارد.

پیمان در آستانه انقضا و نگرانی از آینده کنترل تسلیحات

اعلام ازسرگیری آزمایش‌ها در شرایطی صورت می‌گیرد که پیمان "نیو استارت" میان آمریکا و روسیه، آخرین توافق بزرگ کنترل تسلیحات، در فوریه ۲۰۲۶ به پایان می‌رسد. این پیمان که در سال ۲۰۱۰ امضا و در ۲۰۲۱ برای پنج سال تمدید شد، محدودیت‌هایی برای تعداد کلاهک‌های هسته‌ای و سامانه‌های پرتاب تعیین می‌کند. کرملین گفته است که از نظر زمانی تمدید یا مذاکره مجدد درباره آن ممکن نیست.

در همین حال، نهادهای بین‌المللی ضد سلاح هسته‌ای از جمله کارزار بین‌المللی برای لغو سلاح‌های هسته‌ای (ICAN) تصمیم واشنگتن را "گامی خطرناک به عقب" خوانده‌اند. این نهاد هشدار داده است که بازگشت به آزمایش‌های هسته‌ای می‌تواند دهه‌ها تلاش برای مهار رقابت تسلیحاتی را نابود کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ایالات متحده اولین کشوری بود که از سلاح هسته‌ای در جنگ استفاده کرد. دو بمب اتمی در اوت ۱۹۴۵ بر شهرهای هیروشیما و ناگازاکی فرود آمدند و تا امروز تنها موارد استفاده واقعی از سلاح هسته‌ای در تاریخ بشر به شمار می‌روند.

اکنون با تصمیم تازه ترامپ و در آستانه پایان یکی از مهم‌ترین پیمان‌های کنترل تسلیحات، پرسش‌های تازه‌ای درباره آینده امنیت جهانی مطرح شده است. آیا آمریکا بار دیگر به دوران پرتنش آزمایش‌های هسته‌ای بازمی‌گردد یا فشارهای داخلی و بین‌المللی مانع اجرای این تصمیم خواهد شد؟