رضا صالحی‌امیری، وزیر دولت پزشکیان، محمدباقر قالیباف را "فرمانده" جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل دانست؛ ادعایی که تحلیل‌گران آن را شایعه‌ و نشانه جنگ جناحی می‌بینند. دویچە ولە در این‌رابطه با کارشناسان گفت‌وگو کردە است.رضا صالحی‌امیری، وزیر میراث فرهنگی دولت مسعود پزشکیان، روز ۳۰ مهر در حاشیه دومین نشست دیپلماسی استانی مشهد، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی را فرمانده مستقیم جنگ ۱۲ روزه میان ایران با اسرائیل معرفی کرد و گفت کە او پس از کشتە‌شدن شماری از فرماندهان "لباس رزم پوشید و مسئولیت فرماندهی را بر عهده گرفت".

این اولین بار است که یک مقام ارشد دولتی، نقش فرماندهی مستقیم را به قالیباف نسبت می‌دهد. تا کنون هیچ نهاد نظامی صراحتاً "مسئولیت فرماندهی" یا نقش ویژەای را به قالیباف نسبت ندادەاند. خود قالیباف در گفت‌وگوها بیشتر از "هدایت میدانی، تصمیم‌گیری‌های سریع و نقش مستقیم خامنەای" سخن گفته، بی‌آن‌که بە نقش خود اشارەای داشتە باشد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این اظهارات صالحی‌امیری که در حضور عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایراد شد، موجب طرح پرسش‌‌هایی در مورد نقش قالیباف در صحنە سیاسی ایران شدە است. دویچه‌وله فارسی در این باره با دو تحلیل‌گر سیاسی مصاحبه کرده است؛ اردشیر پشنگ و دامون گلریز.

"مدیریت ۱۲ روزه قالیباف، شایعه‌ای برای ریاست‌جمهوری"

اردشیر پشنگ این ادعا را "شایعه و تاکتیک رسانه‌ای" برای بالا بردن وزن سیاسی قالیباف در آستانه رقابت‌های قدرت می‌داند. او توضیح داد: «در داخل ساختار جمهوری اسلامی و در طبقات نزدیک به طبقه فوقانی قدرت، همواره شاهد چند دسته رقابت مختلف میان رقبا بوده‌ایم؛ یکی رقابت میان تفسیرهای مختلف از ایدئولوژی جمهوری اسلامی و نظریه ولایت فقیه بین ایدئولوگ‌ها، یکی رقابت بین جریان‌های رقیب که اصلاح‌طلب-اصول‌گرا... و سومین سطح رقابت، در میان افراد است.»

پشنگ به تلاش ۲۰ ساله قالیباف برای تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری اشاره کرد و گفت: «محمدباقر قالیباف از ۲۰ سال پیش همواره در تلاش بوده تا به پست ریاست‌جمهوری دست یابد، اما هیچ‌گاه نتوانسته با اقبال روبرو شود و همواره شکست خورده است.»

بیشتر بخوانید: "سیسمونی‌ گیت"؛ جنگ قدرت در حکومت و جامعه‌ای خسته از فساد

وی افزود که قالیباف با "حفظ روابطش با بخش‌ها و لایه‌های غیرانتخابی ساختار ج.ا."، پست‌هایی چون شهرداری تهران و ریاست مجلس را حفظ کرده و "مترصد است تا در اولین فرصت رویای ۲۰ ساله ریاست‌جمهوری" را محقق کند.



در ادامە پشنگ اظهار داشت: «لذا آنچه که این روزها برخی مدعی‌اند که مدیریت کشور طی ۱۲ روز جنگ با قالیباف بوده، بیشتر ناشی از همان ادعاها و رقابت‌های رسانه‌ای است و محتملا بیشتر یک تاکتیک رسانه‌ای و جوسازی و فضاسازی و شایعه‌ای هدفمند برای بالابردن وزن سیاسی قالیباف در مقایسه با رقبایش است تا اینکه با واقعیت تطبیق داشته باشد.»

"قالیباف رهبر جناح طرفدار روسیه و چین در بحران جانشینی رهبری ایران"

دامون گلریز، کارشناس مسائل سیاسی ادعای فرماندهی قالیباف را در بستر "بزرگ‌ترین خلا قدرت و بحران حکمرانی پس از مرگ خمینی"مورد بررسی قرار داد. او معتقد است که موضوع جانشینی علی خامنەای، رهبر ۸۶ ساله جمهوری اسلامی، نظام را به جنگ جناحی کشانده است.

او نظام جمهوری اسلامی را بە دو جناح اصلی تقسیم می‌کند و می‌گوید: «جناح اول، طیف روسوفیل‌ها و سینوفیل‌ها به پرچم‌داری قالیباف که با حمایت عملی دولت پزشکیان و در دست داشتن بخش‌های کلیدی نهادهای نظامی، رسانه‌ای و اقتصادی، عملاً قدرت و ثروت را در دست دارد و به مسکو و پکن وابسته است».

گلریز انتقادهای علنی قالیباف از ظریف و روحانی در خصوص دیپلماسی با مسکو را در این چارچوب طبقە‌بندی می‌کند.

بیشتر بخوانید: آیا روسیه در جنگ ١٢ روزه بە ایران خیانت کرده است؟

گلریز در ادامە می‌‌گوید: «جناح دوم، جریان حاشیه‌نشین‌های سیاسی ولی متمایل به سازش با آمریکا و غرب هستند کە با پرچم‌داری روحانی، کروبی و روزنه‌گشایان حکومتی، بدون در دست داشتن زر و زورِ طیف رقیب، اغلب با صدور بیانیه‌های اعتراضی و افشاگری‌های رسانه‌ای از فساد اقتصادی تا ریاکاری‌های فضای خصوصی مقامات طیف اول (مانند شمخانی)، تلاش می‌کند وفاداری دولت پزشکیان را به سمت خود بکشاند».



گلریز بخش سومِ معادله قدرت و مهم‌ترینِ آن را اکثریت جامعه ایران می‌داند و می‌گوید: «بخش بزرگی از جامعه سیاسی ایران قرار دارد که با جنبش‌های متعدد اجتماعی بارها نشان دادند که مطالباتشان از حکمرانی بیرون از این دو طیف جمهوری اسلامی است.»

اما به گفتە او مانعِ سر راه، "نبود اپوزیسیون مؤثر و متکثر" است که بتواند "از خلأ مرگ خامنه‌ای، بهره ببرد و حداقل یکی از جناح‌ها را به سازش با مطالبات ملت وادار کند".

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

گلریز در ادامە هشدار می‌دهد و می‌گوید: «به داوری من چنانچه این سه روند با همین کیفیت و سرعت ادامه پیدا کند، آنهم با چشم‌انداز خلا رهبری نظام بعنوان فصل الخطاب مشاجرات در آینده نزدیک این رژیم، منطقا، طیف روسوفیل‌ و سینوفیل‌ آینده حکمرانی در جمهوری اسلامی را رقم خواهند زد. آنوقت مانند دوران قاجار، این مسکو و پکن خواهند بود که در رقابت‌ قدرت‌های بزرگ، حکمرانی در تهران را وجه المصالحه معاملات خود با واشنگتن و بروکسل خواهد کرد».

تاکید بر نقش رهبری قالیباف در جنگ ١٢ روزه، در حالی کە گفتە می‌شود خامنەای در همان روزها بە پناهگاه زیر زمینی مخفی شدە بود، احتمالا بدون قصد نیست. قالیباف در گذشتە بارها نشان دادە کە میل به قدرت دارد. با این حال باید دید کە در آینده چه کسی برنده جنگ قدرت در ساختار جمهوری اسلامی خواهد بود.