آیا تا به حال آرزو کرده‌اید که کاش می‌توانستید فقط با سه یا چهار ساعت خواب، تمام روز را پرانرژی و سرحال باشید؟ این ایده که به نظر رویایی و علمی-تخیلی می‌رسد، برای عده‌ای یک واقعیت روزمره است! در دنیا انسان‌هایی وجود دارند که به لطف یک ویژگی ژنتیکی نادر، به طور طبیعی «کم‌خواب» هستند و بدون هیچ عوارض منفی، به استراحت بسیار کمی نیاز دارند.

در اپیزود بیست و دوم پادکست نکسوس ، به دنیای شگفت‌انگیز این افراد سفر می‌کنیم و از جدیدترین یافته‌های علمی در این زمینه پرده برمی‌داریم. با ما همراه شوید تا داستان یک کشف علمی هیجان‌انگیز را بشنوید؛ پژوهشی که به شناسایی یک جهش ژنتیکی جدید در ژن SIK3 منجر شده است. این جهش چگونه ساعت داخلی بدن را تنظیم می‌کند؟ چه ارتباطی با بازدهی و پاکسازی مغز ما در هنگام خواب دارد؟ و مهم‌تر از همه، آیا درک راز این «ابرقهرمانان خواب» می‌تواند روزی به درمان اختلالات رایج خواب مانند بی‌خوابی کمک کند؟

اگر به رازهای پنهان بدن انسان و مرزهای دانش ژنتیک علاقه‌مندید، این اپیزود برای شماست.

واژگان تخصصی به کار رفته در این اپیزود:

• ژن (Gene): بخشی از DNA که دستورالعمل ساخت یک پروتئین یا مولکول خاص را در بدن حمل می‌کند و واحد اصلی وراثت محسوب می‌شود.
• جهش ژنتیکی (Genetic Mutation): یک تغییر دائمی در توالی DNA که می‌تواند باعث ایجاد ویژگی‌های جدید یا تغییر در عملکرد طبیعی بدن شود.
• ژنوم (Genome): مجموعه کامل دستورالعمل‌های ژنتیکی یک موجود زنده که در DNA او ذخیره شده است.
• ریتم شبانه‌روزی (Circadian Rhythm): ساعت داخلی و ۲۴ ساعته‌ی بدن که فرآیندهای بیولوژیکی مهمی مانند چرخه خواب و بیداری را کنترل می‌کند.
• نورون (Neuron): سلول عصبی که واحد اصلی تشکیل‌دهنده مغز و سیستم عصبی است و وظیفه پردازش و انتقال اطلاعات را بر عهده دارد.
• سیناپس (Synapse): فضای میکروسکوپی بین دو نورون که در آن سیگنال‌های شیمیایی یا الکتریکی برای برقراری ارتباط رد و بدل می‌شوند.
• هومئوستازیس (Homeostasis): فرآیندی که طی آن بدن تلاش می‌کند تا محیط داخلی خود را در یک وضعیت پایدار و متعادل نگه دارد؛ در این متن، به بازتنظیم و پاکسازی مغز در حین خواب اشاره دارد.

منبع خبر:

Don’t need much sleep? Mutation linked to thriving with little rest

مقالات اشاره شده در این اپیزود:

• The SIK3-N783Y mutation is associated with the human natural short sleep trait (PNAS, 2025)
• Forward-genetics analysis of sleep in randomly mutagenized mice (Nature, 2016)

تصویر روی کاور

توضیح تصویر:  برخی افراد می‌توانند با خواب کم به خوبی عمل کنند.

منبع تصویر:  Oleg Breslavtsev/Getty