【民間故事】妙善公主︱Miāu-siān Kong-chú



文稿︱陳姿樺 Ko͘-chiáu

潤稿︱蔡逸民 BuLuhSuh

講古︱陳姿樺 Ko͘-chiáu

配樂︱陳曉怡 Niau-tāu

字幕︱林于真 A-chin

校對︱蔡逸民 BuLuhSuh／柯王炳勳 Bí-leng

圖︱AI製圖

影片製作︱陳姿樺 Ko͘-chiáu



訂閱做工á人Youtube頻道：https://www.youtube.com/@chokangalang

完整ê漢羅／POJ對照文稿khǹg ti官方網站：https://cho-kang-a-lang.github.io/





漢羅全文：





妙善公主



有1 ê chiok粗殘ê國王，伊有3 ê chău-kiáⁿ，大漢--ê叫做妙顏，第2--ê叫做妙音，上細漢--ê叫做妙善。



妙善公主出世ê時陣，tī產房內底ê宮女lóng有鼻tio̍h 1 ê芳味，he芳味hō͘人感覺chiok清爽--ê，鼻tio̍h心情lóng好--khaih。Kāng時陣，chē-chē--ê雲彩mā出現tī皇宮ê天頂。妙善公主自細漢to̍h有chiok chē kah人無kāng款ê所在，伊chiok巧--ê，不時to̍h講chhoaih hâm一般人無kâng ê見識，mā會吟詩作詞。





時間過了chiâⁿ緊，目1 ē nih，3位公主lóng大漢--ah！國王準備beh kā 3 ê公主招駙馬，獨獨三公主妙善無ài。妙善公主一直kā國王講，伊無愛榮華富貴，kan-na向望chit世人lóng會使tī深山林內修行，望國王ē-tàng體諒--伊。



國王聽了心內chiok無歡喜--ê，chiū叫王后ka苦勸，看妙善kám會回心轉意。過無lōa久，妙顏hâm妙音2 ê公主lóng招駙馬--ah。國王心內想講，2 ê大姊lóng結婚--ah，妙善應該mā會學in ê樣。



Só͘-pái伊to̍h hâm王后參詳beh kā妙善chhōe ang-sài。不而過妙善公主ûn-ná是堅持無願意成親，而且一再kā國王哀求，表示ka-tī立志beh修行ê心願是bē改變--ê。



聽妙善公主án-ne ìn，國王受氣ka̍h，伊認為做1 ê公主nah會使出家修行。Koh kā妙善公主放刁，nā是伊猶原m̄聽話，to̍h beh kā伊關tī後花園，一直到妙善公主改變心意為止。M̄-koh妙善公主猶是真堅持，chŏaⁿ hō͘國王關tī後花園幾ā冬。





妙善公主hông關--khaih了後，to̍h失去國王ê疼痛kah皇室奢華ê生活，猶m̄-koh伊並無感覺委屈，顛倒趁機會開始認真修行。國王雖罔kā妙善公主關--leh，m̄-koh總--是ka-tī ê chău-kiáⁿ，心肝內猶是有淡薄á m̄甘，koh有王后不時mā tī身軀邊ka苦勸。時間1-ē久，國王ê情緒mā ta̍uh-ta̍uh-á冷靜--loaih-ah，有當時á mā會允准人去探妙善公主，向望有人會使勸伊回心轉意。但是時間慢慢á過，妙善公主ê信念soah jú堅定，堅持beh繼續修行，國王mā jú來jú失望。



Chit 1日，妙善公主kā國王講，nā是久長來講，皇宮ê後花園m̄是修行ê好所在。聽講山頂有1間廟寺，有蓋濟修行ê人，hia是出家人修行ê好所在。國王聽tio̍h妙善公主講伊猶原是beh出家修行，心內tio̍h規腹火，m̄-koh妙善公主chiok堅持--ê。國王chŏaⁿ想講：「既然伊堅持beh去，現此時想beh hō͘伊回頭mā變無輦，不如暫時滿足--伊，先hō͘伊去。聽候伊體驗tio̍h廟寺艱苦ê生活，伊nā是無才調忍受，自然to̍h會轉--來。Koh再講，我nā是用國王ê權力命令廟寺ê人ka苦勸，凡勢ē-tàng hō͘妙善回心轉意，轉來我ê身邊。」國王ka-tī tī心內án-ne按算，só͘-pái to̍h同意妙善公主ê請求--ā。





廟寺ê頭人有收tio̍h國王ê旨意，ài苦勸妙善公主回心轉意轉去皇宮，伊認為公主自細漢to̍h食好做輕可，一定無法度慣勢廟寺艱苦ê生活。Chit-má想beh出家，定tio̍h是1時心適興，應當koh過無偌久，伊to̍h知代誌m̄是像伊想像ê hiah-nī簡單，to̍h會轉去皇宮--a。





所以，妙善公主去到廟寺了後，廟寺ê頭人to̍h ka點拄講：「請公主m̄-thang誤解，叫是出家ê生活chiok清閒自在，佛祖有kā goán開破，六道眾生lóng是平等--ê，無大細漢kah好額散ê差別。一旦出家，to̍h準講是公主，來到chia，mā to̍h服務眾生，mā ài tàu做廟寺內底ê khang-khòe，該當siáng ê khang-khòe，siáng to̍h ài完成，bē-tàng推辭。請公主kā chia ê代誌想ho͘清楚。」





妙善公主chiok誠心kā廟寺ê頭人ìn講：「既然決心beh出家修行--ā，to̍h準講廟寺ê生活koh-khah án-nóa艱苦，我mā會甘願承受。Nā是廟寺內底ài做ê khang-khòe，我lóng願意接受安排，mā會認真做ho͘好勢，絕對bē怨嘆。」廟寺ê頭人聽妙善公主án-ne講，chiū開始安排khang-khòe：「請公主ùi明á載開始，ta̍k工e早天iah bōe phah-phú光，to̍h ài頭1 ê起床，擔水燃火，kā眾人beh用ê水kah chia̍h-si̍t chhoân ho͘好勢，bē使有欠缺。向望公主ē-tàng好好á做。」





To̍h án-ne，妙善公主tī廟寺內，ta̍k項粗工lóng ài做，像講是破柴燃火，擔水掃土腳，siáⁿ to ài做。M̄-koh伊是1位公主，尖腳幼手，beh按怎有才調做hiah-nī粗重ê khang-khòe--leh？不而過妙善公主lóng無怨言，ta̍k工用心拍拚kā khang-khòe做ho͘好勢，只要有1-sut-sut-á làng-phāng，伊to̍h kā心靜loài坐禪，研究佛法，修行不斷。路尾m̄-tāⁿ chē-chē神明hō͘妙善公主ê誠心感動，來ka tàu相共，hâm動物á mā lóng來tàu脚手。In kā妙善公主tàu做廟寺內底ê日常事務，hō͘伊有koh-khah chē ê時間thang修行。廟寺ê頭人想bē到會有chit款代誌發生，只好照實kā國王稟告。





國王收著廟寺頭人ê報告了後，知影chău-kiáⁿ是無可能ē回頭--ā，Bē kham-tit氣，sûi派人包圍廟寺，而且放火kā廟寺燒掉。廟寺ê人lóng chiok驚惶，妙善公主知影in是無辜--ê，是ka-tī拖累in--ê。Só͘-pái妙善公主chiū雙腳跪落地，誠心kā佛祖祈求，伊用嘴齒kā指頭á咬ho͘破，向天噴血。1-ē-á ê時間niâ，to̍h kui天頂全烏雲，1-ba̍k-nih天落紅雨，本底是火燒連天，soah雄雄雲煙齊散，原底會有chē-chē人死亡ê災難sûi化解。





國王看放火燒無效，氣kah叫人kā妙善公主縛入去法場，想欲用忤逆爸母ê罪ka處斬。不而過國王氣hoān氣，nā去想tio̍h妙善是ka-tī ê chău-kiáⁿ，to̍h koh m̄甘án-ne ka處罰，伊所做ê一切，kan-na是想beh妙善ē-tàng轉去皇宮，m̄是真正beh ài伊ê性命。





Só͘-pái國王to̍h叫王后kā妙善苦勸，向望妙善會使回心轉意。M̄-koh妙善公主猶是意志堅定，完全無改變心意，國王只好koh ka關--khiaih，mā不時派人kā妙善公主苦勸。但是妙善公主並無落軟，顛倒kā眾人講：「Beh刣to̍h刣，m̄免威脅我，我是絕對bē改變我ê意志。」國王聽著koh-khah受氣，sûi下令ka處死。





妙善公主to̍h hông押去刑場聽候行刑，tī刀á beh kā妙善公主chám--lòe ê時，突然間1條紅光kā妙善公主khàm tiâu--leh。刀á chŏaⁿ斷做3 koe̍h。國王看tio̍h chit ê狀況，to̍h koh下令用索á beh kā妙善公主絞死。Chit ê時陣，m̄知ùi toeh走1隻白色ê虎來，所有ê人lóng驚tio̍h，siáng mā m̄敢向前，kan-na目睭金金看hit隻虎kā妙善公主āiⁿ--khaih，走ùi深山林內--去。



幾ā冬了後，有1日國王雄雄破病kah chiok嚴重，食啥物藥á lóng無效。有仙人假做和尚去皇宮kā國王講：「Nā是beh hō͘國王ê病好--khiaih，to̍h ài用親人ê目睭kah手做藥引，chiah會使--得。Nā準講無親人--ê，to̍h ài chhōe有teh修行ê人。有1 ê適合ê人，這陣tī某1 ê深山林內，lín to̍h ài趕緊去chhōe--伊，nā無國王ê病to̍h無救--ah。」





國王m̄甘hō͘親人受苦，chiū派官員去chhōe和尚講--ê hit ê人，官員chhōe tio̍h人了後，to̍h kā國王ê病情kah和尚講--ê，lóng講hō͘ hit ê人聽，hit ê人聽官員講了to̍h kā ka-tī ê 1蕊目睭挖--chhoaih，1支手chám--斷，hō͘官員chah轉去做藥引。M̄-koh國王ê病情並無完全好--khiaih，só͘-pái官員koh去chhōe 1遍。Hit ê人kāng-khoán koh kā ka-tī另外1蕊目睭kah另外1支手lóng獻hō͘官員。Tī國王病好了後，chiū chhōa王后kah官員beh去kā救命恩人soeh多謝。





到山頂ê時陣，看tio̍h 1 ê chău-gín-á teh坐禪，伊無手mā無目睭，koh kui身軀lóng血。王后看tio̍h chiok m̄甘--ê，一直問廟寺ê人，chiah知影伊to̍h是妙善公主。國王一聽tio̍h是妙善公主，sûi to̍h雙腳跪落地，誠心kā佛祖祈求，to̍h ài hō͘妙善公主ê目睭kah手koh生倒轉--來。眾人mā感受tio̍h妙善公主ê孝心，tòe leh雙腳跪地誠心kā佛祖祈求。





佛祖感受tio̍h國王kah眾人ê心意，m̄-tāⁿ hō͘妙善公主失--去ê目睭kah手生倒轉--來，而且koh hō͘妙善公主千手kah千眼，hō͘妙善公主會使得幫贊koh-khah chē人。妙善公主因為伊ê慈悲心kah種種ê善行，hō͘伊ê修行會得功德圓滿，mā chiâⁿ做咱現此時敬拜ê千手千眼觀世音菩薩。





Pe̍h-ōe-jī choân-bûn:





Miāu-siān Kong-chú



Ū 1 ê chiok chho͘-chhân ê kok-ông, i ū 3 ê chău-kiáⁿ, tōa-hàn--ê kiò-chò Miāu-gân, tē 2--ê kiò-chò Miāu-im, siōng sè-hàn--ê kiò-chò Miāu-siān.





Miāu-siān kong-chú chhut-sì ê sî-chūn, tī sán-pâng lāi-té ê kiong-lú lóng ū phīⁿ tio̍h 1 ê phang-bī, he phang-bī hō͘ lâng kám-kak chiok chheng-sóng--ê, phīⁿ tio̍h sim-chêng lóng hó--khaih. Kāng sî-chūn, chē-chē--ê hûn-chhái mā chhut-hiān tī hông-kiong ê thiⁿ-téng. Miāu-siān kong-chú chū sè-hàn to̍h ū chiok chē kah lâng bô-kāng-khoán ê só͘-chai, i chiok khiáu--ê, put-sî to̍h kóng chhoaih hâm it-poaⁿ-lâng bô-kâng ê kiàn-sek, mā ē gîm-si chok-sû.





Sî-kan kòe-liáu chiâⁿ kín, ba̍k 1 ē nih, 3 ūi kong-chú lóng tōa-hàn--ah! Kok-ông chún-pī beh kā 3 ê kong-chú chio hū-má, to̍k-to̍k saⁿ kong-chú Miāu-siān bô-ài. Miāu-siān kong-chú it-ti̍t kā kok-ông kóng, i bô-ài êng-hôa-hù-kùi, kan-na ǹg-bāng chit-sì-lâng lóng ē-sái tī chhim-soaⁿ-nâ-lāi siu-hēng, bāng kok-ông ē-tàng thé-liōng--i.





Kok-ông thiaⁿ-liáu sim-lāi chiok bô hoaⁿ-hí--ê, chiū kiò ông-hiō ka khó͘-khǹg, khòaⁿ Miāu-siān kám ē hôe-sim-choán-ì. Kòe bô lōa kú, Miāu-gân hâm Miāu-im 2 ê kong-chú lóng chio hū-má--ah! Kok-ông sim-lāi siūⁿ-kóng, 2 ê tōa-chí lóng kiat-hun--ah, Miāu-siān èng-kai mā ē o̍h in ê iūⁿ.





Só͘-pái i to̍h hâm ông-hiō chham-siông beh kā Miāu-siān chhōe ang-sài. Put-jî-kò Miāu-siān kong-chú ûn-ná sī kian-chhî bô goān-ì sêng-chhin, jî-chhiáⁿ it-chài kā kok-ông ai-kiû, piáu-sī ka-tī li̍p-chì beh siu-hēng ê sim-goān sī bē kái-piàn--ê.





Thiaⁿ Miāu-siān kong-chú án-ne ìn, kok-ông siū-khì ka̍h, i jīn-ûi chò 1 ê kong-chú nah ē-sái chhut-ke siu-hēng. Koh kā Miāu-siān kong-chú pàng-tiau, nā-sī i iû-goân m̄ thiaⁿ-ōe, to̍h beh kā i koaiⁿ tī āu hoe-hn̂g, it-ti̍t kàu Miāu-siān kong-chú kái-piàn sim-ì ûi-chí. M̄-koh Miāu-siān kong-chú iáu-sī chin kian-chhî, chŏaⁿ hō͘ kok-ông koaiⁿ tī āu hoe-hn̂g kúi-ā tang.





Miāu-siān kong-chú hông koaiⁿ--khaih liáu-āu, to̍h sit-khì kok-ông ê thiàⁿ-thàng kah hông-sek chhia-hoa ê seng-oa̍h, iah m̄-koh i pēng bô kám-kak úi-khut, tian-tò thàn ki-hōe khai-sí jīn-chin siu-hēng. Kok-ông sui-bóng kā Miāu-siān kong-chú koaiⁿ--leh, m̄-koh chóng--sī ka-tī ê chău-kiáⁿ, sim-koaⁿ-lāi iah-sī ū tām-po̍h-á m̄-kam, koh ū ông-hiō put-sî mā tī sin-khu-piⁿ ka khó͘-khǹg. Sî-kan 1-ē kú, kok-ông ê chêng-sū mā ta̍uh-ta̍uh-á léng-cheng--loaih-ah, ū-tang-sî-á mā ē ún-chún lâng khì thàm Miāu-siān kong-chú, ǹg-bāng ū-lâng ē-sái khǹg i hôe-sim-choán-ì. Tān-sī sî-kan bān-bān-á kòe, Miāu-siān kong-chú ê sìn-liām soah jú kian-tēng, kian-chhî beh kè-sio̍k siu-hēng, kok-ông mā jú lâi jú sit-bōng.





Chit 1 ji̍t, Miāu-siān kong-chú kā kok-ông kóng, nā-sī kú-tn̂g lâi kóng, hông-kiong ê āu-hoe-hn̂g m̄-sī siu-hēng ê hó só͘-chāi. Thiaⁿ-kóng soaⁿ-téng ū 1 keng biō-sī, ū kài chē siu-hēng ê lâng, hia sī chhut-ke-lâng siu-hēng ê hó só͘-chāi. Kok-ông thiaⁿ-tio̍h Miāu-siān kong-chú kóng i iû-goân sī beh chhut-ke siu-hēng, sim-lāi tio̍h kui-pak-hóe, m̄-koh Miāu-siān kong-chú chiok kian-chhî--ê. Kok-ông chŏaⁿ siūⁿ-kóng: ”Kì-jiân i kian-chhî beh khì, hiān-chhú-sî siūⁿ-beh hō͘ i hôe-thâu mā piàn-bô-lián, put-jû chiām-sî boán-chiok--i, seng hō͘ i khì. Thèng-hāu i thé-giàm tio̍h biō-sī kan-khó͘ ê seng-oa̍h, i nā-sī bô châi-tiāu jím-siū, chū-jiân to̍h ē tńg--lâi. Koh-chài kóng, góa nā-sī iōng kok-ông ê koân-le̍k bēng-lēng biō-sī ê lâng ka khó͘-khǹg, hoān-sè ē-tàng hō͘ Miāu-siān hôe-sim-choán-ì, tńg-lâi góa ê sin-piⁿ.” Kok-ông ka-tī tī sim-lāi án-ne àn-sǹg, só͘-pái to̍h tông-ì Miāu-siān kong-chú ê chhéng-kiû--ā.





Biō-sī ê thâu-lâng ū siu-tio̍h kok-ông ê chí-ì, ài khó͘-khǹg Miāu-siān kong-chú hôe-sim-choán-ì tńg-khì hông-kiong, i jīn-ûi kong-chú chū sè-hàn to̍h chia̍h hó chò khin-khó, it-tēng bô hoat-tō͘ koàn-sì biō-sī kan-khó͘ ê seng-oa̍h. Chit-má siūⁿ-beh chhut-ke, tiāⁿ-tio̍h sī 1 sî sim-sek-hèng, èng-tong koh kòe bô gōa-kú, i to̍h chai tāi-chì m̄-sī chhiūⁿ i sióng-siōng ê hiah-nī kan-tan, to̍h ē tńg-khì hông-kiong--a.





Só͘-í, Miāu-siān kong-chú khì-kàu biō-sī liáu-āu, biō-sī ê thâu-lâng to̍h ka tiám-tuh kóng: ”Chhiáⁿ kong-chú m̄-thang gō͘-kái, kiò-sī chhut-ke ê seng-oa̍h chiok chheng-êng chū-chāi, Pu̍t-chó͘ ū kā goán khai-phòa, lio̍k-tō chiòng-seng lóng-sī pêng-téng--ê, bô tōa-sè-hàn kah hó-gia̍h-sán ê chha-pia̍t. It-tàn chhut-ke, to̍h chún-kóng sī kong-chú, lâi-kàu chia, mā to̍h ho̍k-bū chiòng-seng, mā ài tàu chò biō-sī lāi-tē ê khang-khòe, kai-tong siáng ê khang-khòe, siáng to̍h ài oân-sêng, bē-tàng the-sî. Chhiáⁿ kong-chú kā chia ê tāi-chì siūⁿ ho͘ chheng-chhó.”





Miāu-siān kong-chú chiok