Er klonken grote woorden, je wist dat ze niet allemaal evenveel betekenis hadden – ‘een hele grote mevrouw’, ‘moedig’, ‘nieuwe bestuurscultuur’. Thuis zaten we nog verdwaasd gebogen over de vraag wat er ‘nieuwe bestuurscultuur’ is aan vertrekken wanneer er onder jouw verantwoordelijkheid dingen niet goed zijn gegaan, want in de oude bestuurscultuur gebeurde dit heus ook met enige regelmaat. (Dit in weerwil van de horrorverhalen die men elkaar tegenwoordig vertelt over de oude bestuurscultuur; je zou haast denken dat het één grote poel van ellende was.)

En toen begon het gelispel vanuit het CDA. De NOS tekende het op. Dat het Sigrid Kaags schuld was dat Ank Bijleveld donderdagavond voor joker had gestaan. Gezeten eigenlijk, als een druipende dweil die iemand even over de stoelleuning had gehangen en daarna had vergeten uit te wringen. Omdat Kaag niet bijtijds aan het CDA zou hebben gemeld dat ze ging aftreden. Waardoor Bijleveld ter plekke ‘overvallen’ werd. En een half etmaal nodig had gehad om zich te herpakken en zich alsnog te laten evacueren uit haar ministerie.

Toen wisten we het weer: o ja, dat is óók oude bestuurscultuur. Zelf geen kompas hebben. Zelf op voorhand rondtoeteren dat je uiteraard blijft, wat de Kamer er verder ook van vindt. Stomverbaasd zijn wanneer iemand die in het voorjaar heeft gezegd dat ‘wegwezen’ haar interpretatie is van een breed gesteunde motie van afkeuring, daar een halfjaar later gewoon naar handelt. En vervolgens anoniem gaan klagen in de pers dat je bent genaaid.

Terwijl een groot deel van de fracties in de Tweede Kamer heeft geprobeerd het debat over de mensen die in onze naam zijn achtergelaten in Afghanistan integer te voeren. De ChristenUnie liet zien dat het helemaal niet zo moeilijk is om aan nieuwe bestuurscultuur te doen. Gewoon de fractie niet muilkorven, je niet laten verlokken om tevoren handjeklap te doen met de oude coalitiegenoten. En oog op de bal.

De bal, dat is niet de vraag of het erg is voor de Haagse verhoudingen dat het CDA voor paal heeft gestaan. De bal, dat is de vraag of Nederland een internationale crisis aankan, er alle consequenties van kan doordenken en bereid is die ten volle te dragen. De bal, dat is de vraag of je buitenlandse pretenties en ambities moet willen hebben in een politieke cultuur waarin de preoccupatie met migratie zo groot is dat het elk ander vraagstuk overschaduwt. De bal, dat is een kabinet dat het e-mailadres voor hulpaanvragen uit Afghanistan uit de lucht heeft gehaald, dat de belofte die het aan het parlement heeft gedaan – we laten niemand achter – niet waarmaakt. De bal, dat zijn de mensen die zijn achtergebleven.

Daar zit onmacht en onvermogen bij – het ís gewoon ingewikkeld – maar er wordt veel aan gedaan om het beeld te schetsen van ongecontroleerde massa’s mensen die deze kant op zouden willen komen. Want in de oude bestuurscultuur is het vooral fijn als het beeld gaat kantelen, als men op straat en in de kroeg geen schande meer spreekt van de gemankeerde evacuatie, maar ‘Laat ze daar!’ gaat roepen.

Hulporganisaties zeggen in deze krant tegen verslaggever Arnout Brouwers dat het om overzichtelijke aantallen gaat, dat ze betrouwbare lijsten hebben, dat het om mensen gaat aan wie we schatplichtig zijn. Maar, citeert Brouwers een betrokkene, ‘Letterlijk wordt gezegd: de kraan moet dicht’.

Wat ik niet van mijn netvlies krijg: de beelden van Ank Bijleveld die eerst piepte dat ‘níemand de val van Kabul had kunnen voorzien’, en vervolgens begon te emmeren dat Nederlanders die nog snel hun Afghaanse familie wilden bezoeken voordat de Taliban kwamen, ‘op vakantie’ naar Kabul waren gegaan. Uit twee vaatjes tappen: ook dat is oude bestuurscultuur.

See omnystudio.com/listener for privacy information.