با بن‌بست مذاکرات ایران و آمریکا، احتمال بروز درگیری تازه میان ایران و اسرائیل افزایش یافته است. گزارش‌هایی هم از میانجی‌گری عربستان میان دو کشور منتشر شده و دویچه‌وله برای بررسی این موضوع با دو کارشناس گفت‌وگو کرده است.به گزارش روزنامه لبنانی "الاخبار"، رسانه نزدیک به حزب‌الله، محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان در دیدار اخیر خود با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده که ریاض آماده میانجی‌گری میان ایران و آمریکا است و ترامپ نیز با این پیشنهاد مخالفتی نداشته است.

بر اساس این گزارش، دو طرف به دنبال توافقی هستند که پرونده هسته‌ای ایران را حل‌وفصل کند و به لغو تحریم‌ها منجر شود.

بن‌سلمان در این دیدار تاکید کرده که برای ثبات خاورمیانه، توافق با ایران ضروری است و هشدار داده که بنیامین نتانیاهو ممکن است با اقدام نظامی مانع شکل‌گیری چنین توافقی شود.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌وله

ترامپ نیز اخیرا گفته که ایران خواهان مذاکره است اما آن را آشکار نمی‌کند. رسانه‌های وابسته به حکومت ایران اکنون از آمادگی تهران برای گفت‌وگو و نقش میانجی‌گری عربستان خبر می‌دهند.

"نقش عربستان فقط انتقال پیام است"

منشه امیر، کارشناس مقیم اسرائیل، در گفت‌وگو با دویچه‌ وله می‌گوید مسئله اصلی "میانجی‌گری" نیست، بلکه دو طرف باید مستقیما پای میز مذاکره بنشینند. او یادآور می‌شود که دولت ترامپ دیگر حاضر به پذیرش مذاکرات غیرمستقیم نیست و می‌خواهد گفت‌وگو بدون وقت‌کشی انجام گیرد.



به گفته امیر ترامپ تنها موضوع هسته‌ای را مطرح نمی‌کند، بلکه برنامه موشکی و فعالیت‌های نیابتی ایران نیز باید در مذاکرات گنجانده شود.

در مقابل، خامنه‌ای بارها تاکید کرده که این نوع مذاکره به معنای "گرفتن همه چیز از ایران" است و نمی‌تواند آن را بپذیرد و به همین دلیل از نظر امیر، نقش عربستان تنها "انتقال پیام" است و نه میانجیگری واقعی.

امیر درباره واکنش اسرائیل به این روند می‌گوید: «اسرائیل از هر توافقی که بدون وقت‌کشی فعالیت هسته‌ای ایران را متوقف کند، استقبال می‌کند. اگر این هدف از طریق دیپلماسی محقق شود، اسرائیل کاملا موافق است. اما مسائل موشکی و فعالیت‌های نیابتی ایران باید در گفت‌وگوها لحاظ شود و ایران باید آن‌ها را نیز متوقف کند.»

آیا جنگ دوم میان ایران و اسرائیل در راه است؟

پس از کشته شدن هیثم علی طباطبایی، رئیس ایرانی‌تبار ستاد نظامی حزب‌الله، سطح تنش‌ها افزایش یافته و مقام‌هایی مانند علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران گفته‌اند "راهی جز مقابله باقی نمانده است". با این حال، منشه امیر معتقد است اگر جنگی رخ دهد، جمهوری اسلامی تلاش خواهد کرد چنین جلوه دهد که آغازگر حمله ایران بوده است.

او می‌افزاید بر اساس برخی ارزیابی‌ها، ممکن است ایران بخواهد دو هزار موشک را به‌طور هم‌زمان به سوی اسرائیل شلیک کند، اما عملی بودن این طرح با تردید جدی مواجه است؛ زیرا تعداد زیادی از پرتابگرهای ایران نابود شده و حدود ۱۰۰ پرتابگر بیشتر باقی نمانده است.

امیر اضافه می‌کند تهدیدهای مقامات ایرانی بیشتر "رجزخوانی و جنگ روانی" است تا بازتاب قدرت واقعی.

این کارشناس هشدار می‌دهد که اگر اسرائیل شواهدی از فعالیت هسته‌ای، تولید موشک پیشرفته و حمایت ایران از نیروهای نیابتی ببیند، اقدام نظامی دور از انتظار نخواهد بود.

دو گزینه سخت جمهوری اسلامی جنگ یا مذاکره

حسن هاشمیان، کارشناس امور خاورمیانه معتقد است جمهوری اسلامی در وضعیت دشواری قرار گرفته و با دو گزینه سخت روبه‌رو است: یا بدون جنگ پرونده هسته‌ای دوباره به شورای امنیت بازمی‌گردد که هزینه‌زا خواهد بود و یا درگیری نظامی رخ می‌دهد که به گفته او پیامدهای سنگینی برای جمهوری اسلامی خواهد داشت.



او می‌افزاید حاکمان ایران به‌رغم تقویت حزب‌الله، کمک به حماس و نقش‌آفرینی در عراق، اکنون در پی راه خروج از این وضعیت به عربستان روی آورده‌اند.

با این حال، این کارشناس امور خاورمیانه باور ندارد عربستان بخواهد شرایط را مطابق خواست جمهوری اسلامی بهبود دهد؛ بلکه معتقد است هدف ریاض سوق‌دادن ایران به سمت رفتارهایی است که با ثبات منطقه سازگارتر باشد.

"عربستان فقط پیام‌رسان نیست"

هاشمیان در ادامه توضیح می‌دهد عربستان تنها نقش پیام‌رسان ندارد و در پی منافع خود است؛ از جمله "توقف غنی‌سازی جمهوری اسلامی در سطح نزدیک به تولید سلاح هسته‌ای، کاهش تهدید موشکی ایران علیه کشورهای منطقه و محدودشدن دخالت‌های تهران در امور کشورهای همسایه" به نفع سعودی‌هاست.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به باور هاشمیان، هر دو سناریو "میانجی‌گری عربستان و آغاز مذاکرات میان آمریکا و ایران" یا "تشدید درگیری میان اسرائیل و ایران" قابل تصور است.

او اما استدلال می‌کند که ایران در منطقه متحدی ندارد و ادامه وضعیت کنونی به ضررش تمام می‌شود. از نگاه این کارشناس، در صورت وقوع جنگ، پیامدهای آن برای جمهوری اسلامی بسیار سنگین خواهد بود، زیرا پشتوانه اقتصادی و اجتماعی لازم برای یک درگیری طولانی را ندارد و در نهایت بازنده این روند خواهد بود.