ارتشبد حسن طوفانیان (۲۹ تیر ۱۲۹۲ تهران – ۶ شهریور ۱۳۷۷ واشینگتن دی.سی) خلبان نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، خلبان آزمایشی، استاد خلبان، استاد دانشکده افسری، مسئول خریدهای خارجی، طراح پیمان بغداد، رئیس سازمان صنایع دفاع در دوران محمدرضاشاه پهلوی بود. 

زاده

۲۹ تیر ۱۲۹۲

تهران

درگذشته

۶ شهریور ۱۳۷۷ (۸۵ سال)

واشینگتن دی.سی

درجه

ارتشبد

یگان

اداره سوم ارتش

سازمان صنایع نظامی

اداره خرید و سفارشات خارجی

فرماندهی

سازمان صنایع نظامی

اداره خرید و سفارشات خارجی

همسر(ان)

فاطمه شکوه‌الملوک زرهی

فرزندان

همایون، هوتن، هومن، حمید، گیتی، شهره

خویشاوندان

میرزا مهدی خیاط

آمنه حاج شیخ علی عرب

کارهای دیگر

آجودان مخصوص شاه

بستن

زندگی‌نامه

حسن طوفانیان فرزند میرزا مهدی‌خان خیاط و آمنه حاج شیخ علی عرب، در ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی در مدرسه ترقی و متوسطه، در مهرماه ۱۳۱۳ ه‍.ش وارد دانشکده افسری شد و دورهٔ دو ساله آن را در مهرماه ۱۳۱۵ طی نمود و موفق به اخذ درجهٔ نایب‌دومی شد. وی ضمن تحصیل در دانشکدهٔ افسری، مدرسه‌ی نظامی دیده‌بانی را نیز طی کرده، دانشنامه گرفت و خلبان نظامی شد.

طوفانیان در مهرماه ۱۳۱۷ به درجهٔ ستوان یکمی و در ۱۳۲۱ به درجه‌ی سروانی و در ۱۳۲۵ به درجه سرگردی و در ۱۳۲۸ به درجهٔ سرهنگ دومی و سرانجام در۱۳۳۰ به درجهٔ سرهنگی نائل آمد و در همین مدت نشان‌های درجه سوم و درجه دوم سپه و درجه سوم دانش نظام را گرفت. وی از سال ۱۳۳۰ برای طی دورهٔ فرماندهی و ستاد (دافوس) به آمریکا اعزام شد و دورهٔ افسری رزمی را طی نمود و پس از بازگشت از آمریکا، به فرماندهی آموزشگاه خلبانی منصوب گردید و ضمناً به استادی دانشگاه جنگ برگزیده شد و اصول تاکتیک واحد هوایی را تدریس می‌کرد. در فوریه ۱۹۵۵ میلادی عراق و ترکیه در بغداد پیمانی امنیتی و دفاعی امضا کردند. چند ماه بعد ایران، پاکستان و بریتانیا هم به آن پیوستند. در این پیمان مقرر شد کمیته‌های مختلفی، از جمله کمیته نظامی تشکیل شود. نمایندگان نظامی ایران در کمیته‌ی نظامی بغداد عبارت بودند از: سرلشکر عبدالحسین حجازی، سرلشکر علی‌اشرف مظهری، سرهنگ منصور افخمی، سرهنگ نصرت‌الله اربابی، سرهنگ علی زند، سرهنگ حسن طوفانیان و سرهنگ فریدون جم.

حضور حسن طوفانیان به عنوان عضو ثابت کمیتهٔ نظامی بغداد که بعد از خروج عراق به علت کودتای عبدالکریم قاسم، به پیمان سنتو نامیده شد حائز اهمیت و امعان‌نظر است.

حسن طوفانیان در مهرماه ۱۳۳۶ به درجهٔ سرتیپی نائل آمد و عضویت کمیسیون دائمی سازمان دفاع نظامی را عهده‌دار شد. در سال ۱۳۴۰ به عنوان آجودان شاه برگزیده شده و در مهرماه ۱۳۴۱ به درجه‌ی سرلشکری دست یافت و در فروردین ۱۳۴۵ به درجه‌ی سپهبدی نائل شد و چندی بعد ریاست اداره‌ی چهارم ستاد بزرگ به او محول شد. سرانجام در آبان‌ماه ۱۳۵۲ به درجهٔ ارتشبدی نائل آمد. محل سازمانی این درجه، جانشینی وزیر جنگ و شغل اصلی وی ریاست اداره کل صنایع نظامی بود. ارتشبد حسن طوفانیان از سال ۱۳۴۲ مسئول خرید اقلام دفاعی ایران شد و تا پایان رژیم پهلوی عهده‌دار این سمت خطیر و پول‌ساز بود و بدون تردید طوفانیان از طریق مستشاران آمریکایی به شاه معرفی شد و لیاقت خود را نیز در کمیته‌ی نظامی سنتو به منصهٔ ظهور رسانید. حسن اعتماد محمدرضا پهلوی به وی موجب گردید محرم اسرار نظامی شود و نقش مهمی در معاملات اسلحه‌ی ایران بازی کند و سرانجام به شهرت جهانی برسد.

ارتشبد طوفانیان در جریان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران توسط مردم دستگیر و به زندان قصر منتقل شد، امّا توسط عده‌ای به لویزان انتقال یافت که مدارک خریدهای کلان نظامی در آنجا نگهداری می‌شد. چگونگی این اقدام به فرار و طراحی و افراد شرکت کننده در این اقدام هنوز در هاله ایی از ابهام مانده است. فراری دادن وی به همراه این مدارک آخرین اقدام در مورد طوفانیان بود. او در مصاحبه با پروژه تاریخ شفاهی ایران (نوار دهم) دستگیری و زندانی شدن خود را تکذیب کرده و گفت هیچ وقت زندان نرفت و بعد از ۹ ماه مخفی شدن از کشور خارج شد.

اطلاعات بیشتر درجه, سال ...

درجهسالسندانشکده افسری۱۳۱۳۲۱ستوان دوم۱۳۱۵۲۳ستوان یک۱۳۱۷۲۵سروان۱۳۲۱۲۹سرگرد۱۳۲۵۳۳سرهنگ دوم۱۳۲۸۳۶سرهنگ۱۳۳۰۳۸سرتیپ۱۳۳۶۴۴سرلشگر۱۳۴۱۴۹سپهبد۱۳۴۵۵۳ارتشبد۱۳۵۲۶۰

بستن

اقدامات

توسعه سازمان صنایع دفاع

خرید هواپیماهای اف۸۶ سیبر برای نیروی هوایی پاکستان

خرید هواپیمای اف۱۴

پروژه شکوفه

ارتشبد طوفانیان در سفری به اسرائیل در جولای ۱۹۷۷ با موشه دایان و عزر وایزمن ملاقات کرده و قرارداد یک پروژه مشترک بنام پروژه شکوفه برای ساخت موشکهای زمین به زمین را با آنها منعقد کرد. تمرکز پروژه بر روی ساخت نمونه ای از موشک گابریل با برد بیشتر و یک مدل قابل پرتاب از روی زیردریایی های آینده ایران بود این پروژه در سایت پارچین شروع شد و ایران حدود یک میلیارد دلار بر روی آن سرمایه گذاری کرد که با آغاز انقلاب ۵۷ تعطیل شد.

سمت‌ها

وی در سال ۱۳۱۲ به استخدام ارتش درآمد و در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی، مهمترین مناصب وی به‌قرار زیر بوده‌است:

• فرمانده آموزشگاه خلبانی
• رئیس دایره ۲ طرح‌های استراتژیک اداره سوم ارتش
• معاون هوایی اداره سوم ارتش
• مدیرعامل سازمان صنایع نظامی
• آجودان مخصوص شاه
• رئیس اداره خرید و سفارشات خارجی صنایع نظامی و جانشین وزیر جنگ