نویسنده: پریچهر سلطانی

راوی: زرین کشاورز

بی‌بی مریم، معروف به سردار مریم، دختر حسین‌قلی‌خان ایلخانی و بی‌بی فاطمه است. او در خردسالی پدرش را از دست داد و تحت سرپرستی برادران خود، به‌ویژه حاج علیقلی‌خان سردار اسعد بختیاری، قرار گرفت. بی‌بی مریم در دوران مشروطه یکی از فعالان مشروطه‌خواهی و بعد از آن، یکی از شخصیت‌های فعال ملی و آزادی‌خواه بود و تا پایان عمرش به‌عنوان یک شخصیت ضدّاستعماری در میدان مبارزه فعالیت کرد.

بی‌بی مریم مادرِ علی‌مردان‌خان بود. علی‌مردان‌خان علیه رضاشاه قیام کرد و اعدام شد. این زن در تاریخ معاصر، یگانهاست و نمونه‌ی یک زن تحول‌خواه و پیش‌رو است.