در آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی، تعریف مشخصی از «تخلف» نشده و بیشترِ مواردی که به تخلفات پرداخته است، ناظر بر تخلفات زندانبانان و مسئولان زندان‌ها است.

در این آئین‌نامه صراحتاً هیچ منعی برای اعتراض، شکایت، یا تقاضای ملاقات زندانیان دیده نمی‌شود؛ اما بر اساس ماده ۱۱۵ آئین‌نامه اجرایی سازمان زندانها، اینگونه تحرکات، با وصف «دسته‌جمعی»، منع شده است.

آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها، زندانیان را به رفتار و سلوک خوش با یکدیگر مکلف کرده و در ماده ۴۰ این آئین‌نامه، مصادیقی از برخوردهای ممنوعه را برشمرده است که عبارتند از؛ زد و خورد در زندان، هرگونه درگیری، خودزنی، اقدام به خودکشی، هرگونه گفتار یا رفتار مغایر با عفت عمومی، توهین، افترا و تهدید، آویختن پرده مقابل تخت یا پنجره بدون مجوز، نگهداری و استفاده از تلفن همراه، سوءاستفاده از کارت تلفن، نگهداری اشیای قیمتی، اوراق بهادار، وجه نقد و اشیای غیرمتعارف، خارج‌کردن اشیاء از کارگاه و سالن‌های ورزشی، عدم ارائه مشخصات صحیح و کامل هویتی در زمان پذیرش، روشن‌کردن آتش، نگهداری مواد آتش‌زا، استفاده از لباس‌های ممنوع، عدم اطاعت از دستورات قانونی مسئولان، عدم استفاده از لباس‌های متحدالشکل، یا نصب اتیکت روی لباس در داخل یا در زمان انتقال به خارج از زندان، سلطه‌گری، بهره‌کشی، اجیرکردن دیگر زندانیان، خالکوبی، شکستن و تخریب شیشه، تخریب دیوار، خودداری از شرکت در امور خدماتی و برنامه‌های فرهنگی، ورزشی، آموزشی، حرفه‌آموزی یا اشتغال در داخل موسسه، سیگارکشیدن در محل‌های سرپوشیده و محل‌هایی که کشیدن سیگار در آنجا ممنوع شده است، تغییر و جابه‌جایی خودسرانه‌ی اتاق و تخت، فریادزدن، آوازخواندن با صدای بلند، دعوا، مشاجره، عدم رعایت موازین بهداشت فردی و جمعی، عدم انجام وظایف محوله، عدم رعایت ساعت خاموشی، اذیت و آزار دیگران، ساخت و نگهداری هرگونه چاقو یا تیزی، ساخت و نگهداری هرگونه آلات ضرب و جرح، همچنین ساخت، نگهداری، حمل، یا خرید و فروش آلات و ادوات ممنوع، مثل مواد مخدر، مشروبات الکلی، قمار، شرطبندی. کوتاه‌نکردن مو در حد متعارف، ساخت و نگهداری کمربند و طناب، تمارض، غیبت از مرخصی یا محل کار، و خلاصه هرگونه رفتار مغایر با نظم و انضباط موسسه را تخلف محسوب و منع کرده است.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که بدیهی است که بسیاری از این ممنوعیت‌ها ناظر بر زندانیانی است که به دلیل ارتکاب جرایم عادی در زندان هستند و برخی از این ممنوعیتها - مثل عدم شرکت در برنامه‌های فرهنگی، آموزشی، حرفه‌آموزی و از این دست - که تخلف محسوب شده‌اند، قاعدتاً نمیتواند شامل حال زندانیان سیاسی و عقیدتی شود.

به همین ترتیب، طبق ماده ۱۰۸ آئین‌نامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، زندانبانان نیز از هرگونه تندخویی، دشنام، ادای الفاظ رکیک یا تنبیه بدنی و اِعمال تنبیه‌های خشن، مشقت‌بار و موهِن علیه متهمان و محکومان نه‌تنها مطلقا منع شده‌اند، که اینگونه رفتارها، بر حسب مورد آن، می‌تواند قابل پیگرد انتظامی، انضباطی یا کیفری زندانبان یا مأمور یا مسئول متخلف باشد.

صفحه اینستاگرام آموزشکده توانا:

http://instagram.com/tavaana

کانال تلگرام آموزشکده توانا:

https://t.me/Tavaana_TavaanaTech