نهم: تنباکو، بخش 2
Update: 2024-06-02
843
Description
در این قسمت مروری میکنیم بر امتیازنامه تنباکو و روند گسترش اعتراضات علیه این امتیازنامه که در نهایت منجر به انحلال آن شد. کمی هم صحبت میکنم درباره عواقب اقتصادی و سیاسی انحلال این امتیازنامه در ایران.
نقل قولهای مستقیم این قسمت از این منابع بود:
- متن قرارداد امتیازنامه تنباکو از کتاب «معاهدات و قراردادهای دوره قاجاریه» به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد
- مقالات میرزا آقاخان کرمانی در نقد امتیازنامه تنباکو از روزنامه اختر چاپ استانبول
- اعلامیه بیامضا در تبریز علیه رژی، و نامه ناصرالدین شاه در جواب میرزای شیرازی، از «شورش بر امتیاز رژی» اثر فریدون آدمیت
- تلگراف میرزای شیرازی خطاب به شاه، تلگراف اصفهان درباره تحریم تنباکو از جانب آقانجفی، و نامه شاه به امینالسلطان برای لغو رژی از کتاب «اسناد سیاسی دوره قاجار» اثر ابراهیم صفایی
- تلگراف علمای تهران خطاب به میرزای شیرازی، تلگراف میرزای شیرازی در پاسخ آنها، و اعلامیه بیامضا در تهدید بعد از شورش 14 دی، از کتاب «تاریخ دخانیه» اثر شیخ حسن کربلایی، به کوشش رسول جعفریان
- نامه شاه خطاب به میرزا حسن آشتیانی از کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» اثر ناظم الاسلام کرمانی، به کوشش علیاکبر سعیدی سیرجانی
- شرح شورش روز 14 دی و متن اعلامیه ارنستین در لغو رژی از کتاب «روزنامه خاطرات» اثر محمدحسن خان اعتمادالسلطنه
- نامه میرزا آقاخان کرمانی به ملکم خان از کتاب «نامههای تبعید» به کوشش هما ناطق و محمد فیروز
- عریضه خطاب به میرزای شیرازی از روزنامه قانون، چاپ لندن
منابع برای مطالعه بیشتر:
- شورش بر امتیازنامه رژی: تحلیل سیاسی، از فریدون آدمیت
- بازرگانان در دادوستد با بانک شاهی و رژی تنباکو، از هما ناطق
- تاریخ دخانیه، از شیخ حسن کربلایی به کوشش رسول جعفریان
- Russia and Britain in Persia: Imperial Ambitions in Qajar Iran, by Firuz Kazemzadeh
- Religion and Rebellion in Iran: The Tobacco Protest of 1891-1892, by Nikki R. Keddie
لینک برای پشتیبانی مالی دلاری:
In Channel
اینجاش که تشکیک وارد میشه در فتوای توتون و تنباکو، صحیح نیست و برخلاف مستندات تاریخیه
در تاریخ این مملکت از هر طرف که بریم، اونچه مهلکترین ضربات رو زده، نادانی مردم است و دنبالهروی های بدون تفکر و بس. امیدوارم به زودی برسه اون روز که مردم، توده مردم، آگاه باشن به اونچه پیرامونشان رخ میده و اونچه حقشون هست.
جناب خادم شما بهترین و مسلط ترین پادکستر ایران هستید.
الان یه جوری شده ک اوضاع از زمان مشروطه هم بدتر شده نه میشه موند نه میشه رفت نه میشه دل کند از خاک و از خانوادت ولی جالبش اینکه بعد این همه مدت هنوز دلیل عقب موندگیمون رو نه تشخیص میدیم نه کسی تلاش برای تشخیصش داره فقط میدونیم ک مردم دیگه خرافی نیستن، و به یه اگاهی نسبی هم رسیدن اما اونم کافی نیست نمیدونم تاریخ مارو چطور میخوان بنویسن 😂 کی میدونه شاید کلمه هارو هم تحریم و تاریخ مارو تحریف کنن !؟
جناب خادم سلام آیا شما پادکستی دیگر نیز دارید ؟
این میرزای شیرازی چقدر زیرک بوده، تا لحظه آخر وایساد، بعد که خیالش از موفقیت اعتراضات راحت شد، میوه شو چید و اعتبارش رو به نام خودش زد.
واقعیت تا قبل گوش دادن این پادکست وقتی اسم قاجار میومد سریع تصویر یکسری پادشاه احمق به ذهنم میرسید که هیچی نمیفهمن، بعد این نامه ناصرالدین شاه باعث شد متوجه بشم اونقدرا هم شاه بیخودی نبوده، ولی ایران اونقدری ضعیف بوده که نشه کاری کرد.
از شنیدن این پادکست خسته نمیشید. چرا که بسیار کامل هست و با بیانی شیوا، لحظه به لحظه به علم شما افزوده میشه.
پادکست تون عالیه من تا تنباکو گوش کردم و انگار که در تاریخ قدم میزنم ممنونم از زحماتتون
احتمال نداره که شب نامه ها از اتاق فکر روسیه بیرون اومده باشه؟
یکی از بهترین اپیزودهای ماجراهای مشروطه
شما بزرگوارید.سپاس از زحماتتان
پادشاهان قاجار و دودمان پهلوی با فساد درباری و بی لیاقتی و بی سیاستی و غربگرایی، ایران را ۵۰۰ سال عقب نگه داشتن، خدا را شکر که مردم ایران نجات پیدا کردند.
سلام و درود کار بسیار بزرگ و ارزشمندی در راستای آگاهی جامعه انجام داده اید. 🙏🙏🙏
باعرض معذرت از همه شنوندگان. در همه زمان ها و در هر برهه از تاریخ ایران خیانت در مردم بوده که در مسولین کشور هست.چون مسولین کشور همان مردم هستند.ولی من که دستی بر تاریخ دارم هیچگاه کشور را بدون خیانت و انهم خیانت همگانی و عمومی و در اکثریت ندیدم . پس ما نباید بگوییم انگلیس یا فرانسه یا روس فلان کرد و فلان!با عرض معذرت مجدد به اصطلاح غیر فرهنگی اینکه خودمون ک... بودیم که هرکسی میرسه چیزش را فرو می کرد!ما ملتی خائن هستیم.و وضع الان مربوط به ج.ا هم نیست!به وسعت تاریخ ایران ... است.سراسر پلیدی و خ!
ولی اگه این بازی خود کمپانی رژی می بود که بتونه با شرکت دومش به اهداف پلیدش برسه خیلی خفن میشد
آقا خدایی اطلاعات مربوط به نرخ برابری پوند انگلیس و پول عثمانی در صد و اندی سال پیش رو شما چطوری درآوردی، وقتی که همین الان در زمانهای که ما در حال زندگی در اون هستیم با این همه ابزار دسترسی، شما نرخ برابری ریال و دلار رو گوگل کنی، یک به هفت میلیون رو داره یک به چهل و دو هزار نشونمون میده؟!
چقدر آدم حرص میخوره وقتی وقایع دوره قاجار رو می شنوه. روسیه و انگلیس ، ایران و گذاشتن وسط و فقط ازش کندن. الحمدله درسم نگرفتیم. الان این وظیفه رو محول کردیم به چین و همچنان روسیه.
حتی قراردادهای ننگین قاجار علنی میشدن ولی ما امروز از قرداد 25 ساله با چین بی خبریم!درجه ننگین بودنشو خدا داند
دو تا سوال داشتم: اول چطور در همون بازه زمانی، عثمانی میتونست برا مقابله با روسیه به غرب پناه ببره و نیازی به موازنه مثبت و منفی نداشت ولی برای ایران همچین امکانی فراهم نبود؟ دوم اینکه برای حمایت غرب از عثمانی شرط شون اجرا کردن سیستم دموکراسی و پیاده کردن تنظیمات مشابه قوانین غرب بود ولی برا ایران، اصلا همچین پیش شرطهایی رو نمیذاشتن؟ هر دو کشور (ایران، عثمانی) هممرز روسیه بودن.