ความสุขโดยสังเกต

การทำได้หรือไม่ได้ อาจไม่ใช่สิ่งชี้วัดความสำเร็จหรือล้มเหลวของชีวิต   ปี ค.ศ.1988 เอ็ดดี้ เอ็ดเวิร์ดส นักกีฬาสกีกระโดดจากประเทศอังกฤษ กระโดดได้สูงเป็นอันดับที่ 56 จากผู้เข้าแข่งขันทั้ง 56 ประเทศ แน่นอนเขาถูกตราว่าเป็นที่โหล่ แต่นั่นไม่ใช่สิ่งที่กระเทือนความรู้สึกของเอ็ดดี้ เพราะเขาแน่ใจว่าเขาคือตัวแทนที่ดีที่สุดของประเทศ และขณะเดียวกันอาจเป็นสถิติที่สูงที่สุดของนักกีฬาสกีกระโดดจากอังกฤษที่เคยทำได้   แล้วสิ่งที่เอ็ดดี้ทำเรียกว่าสำเร็จหรือล้มเหลว หรือมีอะไรที่สำคัญกว่านัน ชวนฟังในพอดแคสต์ความสุขโดยสังเกต เอพิโสดนี้

ทุกชีวิตเต็มไปด้วยเรื่องที่ควบคุมได้และควบคุมไม่ได้ สิ่งที่ควบคุมไม่ได้อาจอยู่ในรูปแบบของเงื่อนไขหรือจุดอ่อนบางอย่างที่เราหลีกเลี่ยงไม่ได้ ความสุขโดยสังเกต ชวนคิดจากหนังสือ 12 กฎที่ใช้ได้ตลอดชีวิต ของ จอร์แดน พี. ปีเตอร์สัน ว่า 1 ใน 12 ข้อนั้นคือการยอมรับเงื่อนไขบางอย่างของชีวิต หลายคนอาจเรียกมันว่าชะตากรรม แต่การเรียนรู้ข้อดีและอยู่ร่วมกับมัน อาจนำพามาซึ่งความสุขในชีวิต

ในภาวะที่มีความเปลี่ยนแปลงให้เราได้เรียนรู้ และปรับตัวอยู่ตลอดเวลา หลายคนอาจเกิดคำถามกับชีวิตว่า คุณค่าของสิ่งที่เราเคยยึดถือมานั้น มันยังเป็นสิ่งเดิมอยู่หรือไม่ ความสุขโดยสังเกต หยิบหนังสือ เดอะลาสต์เลกเชอร์ ของ แรนดี เพาซ์ และ เจฟฟรีย์ ซาสโลว์ขึ้นมาอ่านซ้ำอีกครั้ง เพื่อตั้งคำถามถึง ‘New Normal’ ว่าเราจะรับมือกับมันอย่างไร เราจะหยุดนิ่งอยู่กับที่ด้วยความกลัว หรือก้าวไปข้างหน้าด้วยความไม่สมบูรณ์แล้วค่อยๆ เรียนรู้ไปจากมัน แต่อย่างน้อยมันก็ไม่ได้ทำให้ชีวิตย่ำอยู่ที่เดิม

ในช่วงไวรัสโควิด-19 สิ่งที่หลายคนต้องปฏิบัติคือการรักษาระยะห่างหรือ Social Distancing เพื่อไม่ให้เชื้อโรคแพร่กระจาย แต่การโดดเดี่ยวตัวเองให้ห่างกันอาจขัดกับธรรมชาติของมนุษย์ และเป็นวิถีใหม่ที่เราต้องเรียนรู้ ความสุขโดยสังเกต ชวนมองให้เห็นว่าในระหว่างที่เราห่างกัน เรากลับได้โอกาสกระชับความสัมพันธ์ที่มองเห็นว่าสำคัญ เพราะการอยู่ข้างกันอาจไม่ได้หมายถึงเอาตัวมาอยู่ใกล้ชิด แต่คือการมีความรัก ความสัมพันธ์ที่ดีคอยประคับประคองให้เราผ่านวันยากๆ นี้ไปได้ต่างหาก ที่จะนำมาซึ่งความสุข

เรื่องหนึ่งที่ทำให้มนุษย์ทุกข์ใจคือความรัก เป็นไปได้ไหมว่าแท้จริงแล้วเราเข้าใจความรักผิดไป หรือคือความคาดหวังที่มีต่อคนรักแต่อีกฝ่ายกลับให้ไม่ได้ เราเลยเจ็บปวด ความสุขโดยสังเกต อยากชวนพลิกดูความรักที่คิดว่าเข้าใจ อาจมีบางด้านที่มองไม่เห็นหรือไม่เคยมอง โดยเริ่มจากการตั้งคำถามเรื่องความโรแมนติกในหนังสือ Relationship ของ The School of Life ว่าบางทีรักแท้ที่ตามหาอาจไม่ได้นำพามาด้วยความโรแมนติกเสมอไปก็ได้

หนังสือ Happiness: Unlocking the Mysteries of Psychological Wealth ของ เอ็ด ดีเนอร์ และ โรเบิร์ต บีวาส-ดีเนอร์ ได้กล่าวไว้ว่า ความสุขของมนุษย์ถูกกำหนดตั้งแต่ DNA เลยด้วยซ้ำ โดยสังเกตจากคนรอบตัวที่แม้ภายนอกจะเปลี่ยนไปแค่ไหน แต่สิ่งที่ไม่เคยเปลี่ยนไปคือบุคลิกทางอารมณ์ของคนคนนั้น ความสุขโดยสังเกต ชวนตั้งคำถามว่าจริงๆ แล้วความสุขถูกกำหนดมาตั้งแต่เกิดแล้วจริงไหม หรือเราสามารถเรียนรู้และปรับตัวปรับใจให้พบกับความสุขได้ในที่สุด

หลายสิ่งในชีวิตเราอาจไม่ต้องเป็นเจ้าของ คนบางคนอาจไม่ต้องอยู่ในอาณาเขตความสัมพันธ์ ธรรมชาติ สัตว์ ต้นไม้ เราก็ไม่จำเป็นต้องครอบครอง แค่มีสายสัมพันธ์ที่ดีต่อกันได้ ความสุขโดยสังเกต ชวนมองตัวเองออกจากความเป็นศูนย์กลางของทุกสรรพสิ่ง แต่ค่อยๆ เปิดตัวเองออกเพื่อเชื่อมโยงกับโลกภายนอก ลดเส้นความเป็น ‘ของฉัน’ ลดการครอบครองแต่การได้สัมพันธ์กับสิ่งรอบตัวเหล่านั้นอาจนำมาซึ่งความสุข

บางครั้งพรสวรรค์ก็แตกต่างจากทักษะ ทักษะคือสิ่งที่เรียนรู้และฝึกฝนกันได้ แต่สำหรับพรสวรรค์มันคือสิ่งพิเศษที่ติดตัวเรามาตั้งแต่เกิด แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าสิ่งไหนคือพรสวรรค์ ส่ิงไหนคือทักษะ ความสุขโดยสังเกต ชวนสำรวจตัวเองว่าเราชอบทำอะไร ถนัดทำอะไร และพรสวรรค์ของเราคืออะไรกันแน่

บางครั้งความทุกข์กังวลของเราก็เกิดมาจากการที่เปรียบเทียบกับคนอื่น หรือห่วงภาพของตัวเองที่ปรากฏต่อสายตาคนอื่นมากเกินไป ซึ่งรากของความรู้สึกเหล่านี้คือการที่เราให้ความสำคัญกับตัวเองมากเกินไปเหมือนเราเป็นศูนย์กลาง   ความสุขโดยสังเกต ชวนทบทวนความทุกข์ร้อนว่าอาจมาจากการคิดถึงตัวเองมากเกินไป และจะมีวิธีอย่างไรให้คิดถึงตัวเองน้อยลงซึ่งอาจนำมาซึ่งชีวิตที่มีความสุข

หลายคนคงเคยรู้สึกถึงความดำมืดเหมือนอยู่ก้นหลุมและอยากปีนขึ้นมา แต่ก็ไม่รู้ว่าจะต้องปีนขึ้นมาอย่างไร เพราะในสภาวะนั้นเต็มไปด้วยความหมกมุ่น คิดวนเวียน และมักคิดได้แต่เรื่องที่เป็นลบ ความสุขโดยสังเกต ชวนปีนขึ้นจากก้นหลุมด้วยการค่อยๆ วางน้ำหนักของปัญหาลง พาตัวออกไปจากที่เดิม เราอาจพบวิธีแก้ปัญหาที่ไม่คาคคิดมาก่อนก็ได้

เมื่อพูดถึงนิยามของความสำเร็จ ในด้านงานหลายคนอาจมีภาพที่คล้ายคลึงกันคือทำบางอย่างสำเร็จจนได้รับการยอมรับ แต่สำหรับความสำเร็จด้านจิตใจหรือจิตวิญญาณแล้วคำตอบอาจเปลี่ยนไป ความสุขโดยสังเกต สรุป 7 กฎ เพื่อการมีวิตที่งอกงาม จากการอ่านหนังสือ The Seven Spiritual Laws of Success ของ Deepak Chopra โดยมีสาะสำคัญคือ หมั่นสื่อสารกับตัวเอง เพื่อความเข้าใจในตัวเอง โดยเริ่มจากการให้เวลาเงียบสงบกับตัวเอง ซึ่งจะนำพาไปสู่ที่ชีวิตที่งดงามต่อตัวเองและคนอื่น

เคยสงสัยกันบ้างไหมว่าทำไมคนเราอยากเป็นเซเลบ ถ้าตอบกันง่ายๆ การเป็นเซเลบอาจเป็นที่มาของชื่อเสียง เงินทอง ที่เราหวังว่าจะนำพามาซึ่งความสุข แต่สิ่งที่ตามมาด้วยมักเป็นการแข่งขันจนเราตกหลุมความรุ่มร้อนในใจ พอดแคสต์ ความสุขโดยสังเกต ชวนมองความสุขที่แท้จริงว่าคือความดังใช่หรือไม่ หรือคือความสงบเงียบที่เกิดขึ้นภายในใจของคนที่พอใจในตัวเอง

เคล็ดลับข้อหนึ่งที่ทำให้ชีวิตรู้สึกเบิกบานอยู่ตลอดเวลา คือการรู้จักขอบคุณสิ่งรอบตัวอยู่เสมอ หรือแม้กระทั่งการรู้จักขอบคุณตัวเองทั้งช่วงเวลาที่เป็นสุข และเป็นทุกข์ ความสุขโดยสังเกตพอดแคสต์ ชวนสังเกตปัจจุบันขณะและซึมซับมันแล้วสะสมเป็นความสุขไว้ในใจ เพราะยิ่งขอบคุณมากเท่าไรเรายิ่งมองเห็นสิ่งดีๆ ในชีวิตมากขึ้นเท่านั้น

เรามักเห็นความเครียดเป็นปิศาจ แต่เราก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ ความจริงแล้วถ้าเราสามารถมองความเครียดในแง่ดี เราจะไม่เสียสุขภาพจากความเครียด แถมยังได้ประโยชน์จากมันด้วยซ้ำ ชวนฟังเคล็ดลับ ‘เป็นมิตรกับความเครียด’ เพื่อชีวิตที่มีพลังใน ‘ความสุขโดยสังเกต’

เคยสงสัยกันไหมว่า โลกที่ไม่ได้แลกเปลี่ยนกันด้วยเงินมีหน้าตาอย่างไร ไม่ได้หมายถึงสังคมไร้เงินสด หากแต่ความสุขโดยสังเกตเอพิโสดนี้ อยากชวนคุยกันถึงโลกที่แลกเปลี่ยนด้วยใจและพึ่งพากันด้วยความสัมพันธ์ ซึ่งหลายครั้งความรู้สึกดีๆ จากความสัมพันธ์อาจนำมาซึ่งความสุข