នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ

ហេតុអ្វីមហារីកសុដន់មានកើតលើស្ត្រីវ័យក្មេងកាន់តែច្រើនឡើងៗ

2025-10-0808:26

តុលា ជាខែដែលពិភពលោកឧទ្ទិសដល់យុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីកសុដន់។ ដូចជារៀងរាល់ឆ្នាំ ពេញមួយខែតុលានេះ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលនានាបានរៀបចំកម្មវិធីផ្សេងៗជាច្រើនដើម្បីបញ្ចៀបពលរដ្ឋឱ្យបានយល់ដឹងអំពីសារៈសំខាន់នៃការធ្វើតេស្តេវែករក ជំងឺមហារីកសុដន់ ដែលបើគេឆាប់ដឹង ឆាប់បានទទួលការព្យាបាល នោះសំណាងបានជាសះស្បើយពីជំងឺក៏ខ្ពស់ខ្លាំង។ ប៉ុន្តែទន្ទឹមពេលជាមួយគ្នានេះ មានចំណោទសួរថាតើហេតុអ្វីបានជាមានស្ត្រីវ័យក្មេងកាន់តែច្រើនឡើងៗកើតជំងឺមហារីកសុដន់? រហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មហារីកសុដន់ នៅតែជាមូលហេតុទីមួយនៃមរណភាពស្ត្រីដោយជំងឺមហារីក។ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ជំងឺមហារីកសុដន់បានសម្លាប់ស្ត្រីប្រមាណ១២០០០នាក់ នៅក្នុងប្រទេសបារាំង។ ការវែករកឃើញជំងឺមហារីកសុដន់បានឆាប់ តាំងពីដំណាក់កាលដំបូងៗ មុនចេញរោគសញ្ញា ផ្តល់លទ្ធភាពខ្ពស់ដល់ការព្យាបាល ឱ្យបានជាសះស្បើយ ក្នុង៩ករណីលើ១០។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ពិភពលោកតែងរៀបចំយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីកសុដន់ ពេញមួយខែតុលា តាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងៗ ដូចជាការលម្អទីកន្លែងដោយចងបូពណ៌កុលាប បំភ្លឺអាគារសាធារណៈ អាគារប្រវត្តិសាស្ត្រ ទេសចរណ៍ ឧទាហរណ៍ តួអេហ្វែល នៅក្រុងប៉ារីស បានប្តូរទៅជាមានពណ៌កុលាបនៅពេលយប់ពេញមួយតែតុលា ព្រមទាំងកម្មវិធីជួបជុំ បែបកំសាន្ត បែបអប់រំ បែបកីឡា ។ល។ កម្មវិធីដ៏ពេញនិយមជាងគេនៅប្រទេសបារាំង គឺការជួបជុំរត់ បែបពាក់កណ្តាលម៉ារ៉ាតុង ដើរជាគ្រួសាររយៈឆ្ងាយ ... កម្មវត្ថុនៃការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ មានតែមួយគឺ ដើម្បីបញ្ចៀប បំផុស ព័ត៌មាន និងបញ្ចុះបញ្ចូលស្ត្រីឱ្យទៅធ្វើតេស្តវិភាគក្រែងមានកើតជំងឺមហារីកសុដន់ ជាទូទៅ អាយុ៥០ឆ្នាំទ់ៅ៧៤ឆ្នាំ ជាវ័យងាយរងគ្រោះកើតជំងឺមហារីកសុដន់ជាងគេ។ ដោយមូលហេតុនេះទើបពលរដ្ឋបារាំងភេទស្រី ក្នុងវ័យនេះ បានទទួលការអញ្ជើញនិងណែនាំឱ្យធ្វើតេស្តដោយឥតគិតថ្លៃជារៀងរាល់ពីរឆ្នាំម្តង។ ប៉ុន្តែមហារីកសុដន់ជាជំងឺដែលកើតមានជាញឹកញាប់ជាងគេបង្អស់សម្រាប់ស្ត្រី កំពុងកើនឡើងជាលំដាប់ និងកាន់តែច្រើនឡើងៗលើរូបស្រ្តីវ័យក្មេង។ នេះបើតាមតួលេខផ្តល់ដោយវិទ្យាស្ថានជាតិប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីកបារាំង។ ស្ត្រីកាន់តែក្មេងឡើងៗ និងកាន់តែច្រើនឡើងៗមានជំងឺមហារីកសុដន់ នៅអាយុក្រោម៤០ឆ្នាំ។ ដូច្នេះត្រូវមានកម្មវិធីវិភាគរកជំងឺមហារីកសុដន់ជាស្វ័យប្រវត្តិលើស្ត្រីគ្រប់វ័យឬ? មិនទេ! ការធ្វើតេស្តវិភាគវែកជំងឺមហារីកសុដន់ ថ្វីបើផ្តល់គុណប្រយោជន៍មែន តែនៅមានកំរិត និងអាចផ្តល់ផលអវិជ្ជមានវិញ។ ឆាប់ទៅធ្វើតេស្តពេក ក៏អាចក្លាយជាការវិភាគធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជ្រុលហួសហេតុ និងនាំឱ្យមានជាការព្យាបាលដុំដំបៅដែលមិនប្រាកដថានឹងវិវឌ្ឍន៍ទៅដុំមហារីក។ ការថតឆ្លុះដោយកាំរស្មីX ក្នុងករណីខ្លះ ក៏អាចជំរុញឱ្យមានផលវិបាកបញ្ច្រាសខ្យល់ ដោយអាចនឹងបង្កើនលទ្ធភាពមានជំងឺមហារីកទៅវិញ។ នេះជាមូលហេតុចម្បងមួយដែលក្រុមអ្នកជំនាញផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យតែស្ត្រីចាប់ពីវ័យ៥០ឆ្នាំឡើងទៅ ទៅធ្វើតេស្តថតសុដន់វិភាគរកជំងឺមហារីក ជារៀងរាល់ពីរឆ្នាំម្តងនោះ។ ចំណែកស្ត្រីវ័យក្មេង ត្រូវរំពឹងលើការវិភាគគ្លីនិក មានន័យថា ត្រូវតាមដានសុខភាពសុដន់ ដោយផ្ទាល់ភ្នែក ដោយខ្លួនឯង ឬដោយទៅជួបគ្រូពេទ្យជំនាញរោគស្ត្រី។ ចាប់ពីអាយុ២៥ឆ្នាំឡើងទៅ ស្ត្រីត្រូវចេះនិងឧស្សាហ៍ពិនិត្យមើលសុដន់ មើលរូបភាពខាងក្រៅ ក្រែងសុដន់មានទម្រង់ខុសប្រក្រតី។ នៅពេលឃើញមាន- ដុំ សាច់ពកនៅក្នុងសុដន់ ឬនៅតំបន់ក្រោមឃ្លៀក - មានស្នាមក្រហម ឬស្បែកសុដន់ឡើងពណ៌លឿង - ក្បាលដោះប្រទាញប្រទង់ លិប ខុសប្រក្រតី ឬមានហូរទឹកដោះ ត្រូវរួសរាន់ទៅជួបគ្រូពេទ្យជំនាញភ្លាម។ បន្ថែមពីលើការតាមដានស្ថានភាពសុដន់ ស្ត្រីអាយុក្រោម៥០ឆ្នាំ ត្រូវគិតគួរត្រួតពិនិត្យសុដន់ខ្លួនឯងដោយការចុចស្ទាបឱ្យបានសព្វជ្រុងជ្រោយ ត្រង់តំបន់ដោះនិងជុំវិញដោះរហូតដល់ក្រោមឃ្លៀក យ៉ាងហោចណាស់ម្តងក្នុងមួយឆ្នាំ។ ណែកស្ត្រីចាប់ពី៥០ឆ្នាំឡើងទៅក៏មិនត្រូវធ្វេសប្រហែសដែរ ត្រូវឧស្សាហ៍ចុចស្ទាបសុដន់ ក្នុងចន្លោះពេលរង់ចាំទៅធ្វើការកៀបថតសុដន់ ជាថ្មី។ វិធីចុចស្ទាបសុដន់ ត្រូវធ្វើនៅពេលទើបអស់រដូវភ្លាម និងយ៉ាងដូច្នេះ៖ ហេតុអ្វីករណីមហារីកសុដន់កើនឡើងជាលំដាប់ លើស្ត្រីវ័យក្មេង? ករណីស្ត្រីវ័យក្មេងកើតមហារីកសុដន់វ័យក្មេង ហាក់កើនឡើងជាលំដាប់មែន។ ប៉ុន្តែ ក្រុមគ្រូពេទ្យមិនចង់ស្រែកអាសន្នភ្លាម និងយល់ថាមិនមែនជាកំណើនជាពិសេសប៉ះពាល់តែករណីជំងឺមហារីកសុដន់លើស្ត្រីវ័យក្មេងទេ តាមការពិតទៅនោះ កំណើនជំងឺមហារីកបានកើនឡើងជាលក្ខណៈទូទៅ ក្នុងគ្រប់វ័យទាំងអស់ ដោយទំនងបណ្តាលមកពីរបៀរបបរស់របស់យើង។ គ្រប់ការសិក្សានិងការព្យាករណ៍វិទ្យាសាស្ត្រសុទ្ធតែ បង្ហាញថា ជំងឺមហារីកនឹងកើនឡើងខ្លាំង និងខ្លាំងគួរជាទីកត់សម្គាល់តែម្តងទៀតនៅ២៥ឆ្នាំខាងមុខ ជាមួយអត្រាមរណដ៏ខ្ពស់។ មហារីកសុដន់ ជាជំងឺពហុកត្តា មានន័យថា មានមូលហេតុច្រើនអាចបង្កើនហានិភ័យបណ្តាលឱ្យលេចជំងឺមហារីកឡើង។ ក្រៅអំពីកត្តាអាយុ និងហ្សែនពីកំណើត ដែលគេមិនអាចបញ្ចៀសបាន នៅមានកត្តាហានិភ័យនាំឱ្យកើតជំងឺមហារីកសុដន់ ច្រើនទៀតពាក់ព័ន្ធនឹងរបៀបរបបរស់នៅ ដូចជា ធាត់ជ្រុល ឡើងគីឡូ ក្រោយអស់រដូវ កង្វះសកម្មភាពកាយសម្បទា និងការបរិភោគសុរា អាល់កុល។ ឆាប់ពេញក្រមុំ ក៏ជាតត្តាហានិភ័យនៃជួយបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកសុដន់ដែរ។ ប្រវត្តិអ្នកជំងឺ ធ្លាប់មានមហារីកនៅប្រព័ន្ធបន្តពូជ ឬសុដន់ម្ខាងហើយ ងាយនឹងធ្លាក់ខ្លួនមានមហារីកនៅសុដន់ម្ខាងទៀត ដល់ទៅបួនដងលើសស្ត្រីដែលមានប្រវត្តិជំងឺសោះ។ ទិន្នន័យផ្សព្វផ្សាយក្នុងទំព័រទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាល The Lancet បានបញ្ជាក់ថាស្ត្រីទទួលថ្នាំអរមូនព្យាបាលអាការៈអស់រដូវ មានហានិភ័យខ្ពស់ខ្លាំង នឹងកើតជំងឺមហារីកសុដន់។ ថ្នាំពន្យារកំណើតមានជាតិអរមូន បង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកសុដន់ដល់ទៅប្រមាណ២០%។ នេះបើតាមការសិក្សាដ៏ធំមួយលើស្ត្រីជិតពីរលាននាក់ក្នុងរយៈពេលមធ្យម១១ឆ្នាំ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការក្រមានរដូវ (ពេញក្រមុំ) បានបង្កើតកូននៅមុនអាយុ២៥ឆ្នាំ និងបំបៅដោះកូនយ៉ាងហោច៦ខែ ព្រមទាំងឆាប់អស់រដូវទៅវិញ អាចការពារស្ត្រីបានច្រើនពីគ្រោះកាចមហារីកសុដន់៕

ដេកថ្ងៃមួយស្រលេតជាដំណោះស្រាយនៃវិបត្តិខ្វះដំណេក

2025-10-0107:54

កាលពីចុងខែកក្កដា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលបារាំង បានលើកទឹកចិត្តឱ្យក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស និងស្ថាប័នសិក្សានានា ផ្តល់ឱកាសឱ្យបុគ្គលិកបានសម្រាកថ្ងៃមួយភ្លែត ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាព និងសក្តិសិទ្ធភាពការងារ។ គេងថ្ងៃតែមួយភ្លែតប៉ុណ្ណោះ មិនឱ្យលើស២០នាទីទេ។ តើត្រូវសម្រាកដូចម្តេច? ការសម្រាកថ្ងៃ ជាប្រពៃណីដ៏យូរលង់មកហើយ នៅតាមបណ្តាប្រទេសច្រើននៅអាស៊ី និងនៅប្រទេសចិន ដែលថែមទាំងមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញតាំងពីឆ្នាំ ១៩៤៨មកផង។ នៅជប៉ុន មិនកម្រទេដែលក្រុមហ៊ុនតម្រូវឱ្យបុគ្គលិកសម្រាកថ្ងៃ។ Power Nap គុណប្រយោជន៍នៃដំណេកថ្ងៃ ក៏បានទទួលស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយនៅសហរដ្ឋអាមេរិកដែរ។ នៅអឺរ៉ុប ទម្លាប់គេងថ្ងៃ មិនសូវមានគេនិយមប៉ុន្មានឡើយ បើទោះបីជាមានការសិក្សាច្រើនឡើងៗបានបញ្ជាក់អំពីគុណប្រយោជន៍នៃការគេងថ្ងៃចំពោះសុខភាព ជាទូទៅ និងចំពោះសមត្ថភាពបំពេញការងារក៏ដោយ។ ប្រទេសបារាំងក៏គ្មានច្បាប់ទាក់ទងនឹងការសម្រាកថ្ងៃនេះដែរ។ បារាំងទើបផ្តើមចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង នឹងការសម្រាកថ្ងៃ តាំងពីផ្ទុះវិបត្តិកូវីដមក តែបារាំងមានច្បាប់ស្តីពីសិទ្ធិផ្តាច់ខ្លួនពីការងារ មិនឆ្លើយទូរស័ព្ទ មិនឆ្លើយអ៊ីមែល នៅម៉ោងឈប់ និងមានម៉ោងសម្រាកក្រោយបាយថ្ងៃត្រង់ ដែលអាចឱ្យបុគ្គលិកឆ្លៀតធ្មេចភ្នែកបានមួយភ្លែត។ ជាងនេះទៀត កាលពីចុងខែកក្កដា២០២៥ នៅក្នុងផែនការណែនាំអន្តរក្រសួងដើម្បីលើកកម្ពស់គុណភាពដំណេក រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលបារាំង លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Yannick Neuder បានឯកភាពលើគំនិតផ្តួចផ្តើមដាក់ឱ្យមានការសម្រាកថ្ងៃនៅកន្លែងធ្វើការ និងសាលារៀន ពីព្រោះគុណភាពដំណេករបស់ប្រជាពលរដ្ឋបារាំង បន្តធ្លាក់ចុះជាលំដាប់។ ពលរដ្ឋធំពេញវ័យបារាំង សំរាន្តតិចជាងកាលពី ៥០ឆ្នាំមុន ចំនួនជាងមួយម៉ោងកន្លះ ពោលគឺមានដំណេកជាមធ្យមប្រមាណតែ៧ម៉ោង ក្នុងមួយយប់ និងជាងពាក់កណ្តាលរអ៊ូថាសំរាន្តមិនឆ្អែត មិនស្កប់ស្កល់។ កង្វះដំណេក ឬដេកមិនស្កប់ ជាប្រភពបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺផ្លូវចិត្ត និងជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ព្រមទាំងជំងឺជាច្រើនផ្សេងទៀត។ ហើយបើតាមវិទ្យាស្ថានវិទ្យាសាស្ត្រនិងស្រាវជ្រាវសុខាភិបាលជាតិ ពលរដ្ឋបារាំងប្រមាណ២៨% សម្រាន្តមិនគ្រប់គ្រាន់ ដោយតិចជាងសេចក្តីត្រូវការរបស់សពាង្គកាយយ៉ាងហោចមួយម៉ោងក្នុងមួយយប់។ ៣០%នៃកុមារ និង៧០%នៃក្មេងជំទង់ គេងមិនគ្រប់គ្រាន់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាលោករដ្ឋមន្ត្រីចង់ឃើញស្ថាប័នរដ្ឋ សាលារៀន ក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសនានា នៅក្នុងស្រុកបារាំង បើអាចធ្វើទៅបាន គួរតែរៀបចំឱ្យមានកន្លែងសម្រាប់បុគ្គលិកសម្រាកថ្ងៃ បានមួយភ្លែត។ “ត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឱ្យក្មេងបានសម្រាកថ្ងៃខ្លះ ព្រោះវាសំខាន់ខ្លាំងមែនទែនសម្រាប់សុខភាព ហើយក្រុមហ៊ុនសហគ្រាសនានាក៏គួរតែគិតគូរធ្វើដែរ។ មិនមែនជាកាតព្វកិច្ចផ្តល់ដោយក្រសួងសុខាភិបាលតម្រូវឱ្យនិយោគជកបំពេញទេ ប៉ុន្តែជាអនុសាសន៍ ដែលបើអាច ក្រុមហ៊ុនសហគាសគួរតែរៀបចំឱ្យបន្ទប់ ឬកន្លែងស្ងប់ស្ងាត់សម្រាប់ឱ្យបុគ្គលិកបានគេងថ្ងៃមួយភ្លែត។ នេះក៏មិនមែនជាវិធានការចាំបាច់ដាក់តម្រូវលើក្រុមហ៊ុនឱ្យប្រឹងធ្វើហួសលទ្ធភាពដែលមានដែរ។ គឺគ្រាន់តែជាការលើកទឹកចិត្តដល់ក្រុមហ៊ុន ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃទំនួលខុសត្រូវ និងការចេះគិតគូរអំពីផាសុកភាពរបស់បុគ្គលិក។ មានក្រុមហ៊ុនច្រើនហើយបានចាប់ផ្តើមពិចារណាសំណើនេះហើយ។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោករដ្ឋមន្ត្រីទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី២២កក្កដា២០២៥។ ដូចម្តេចដែលហៅថា សម្រាកថ្ងៃមួយភ្លែត? តើការគេងថ្ងៃមួយភ្លែត ផ្តល់គុណប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាពយ៉ាងណា? យើងធ្លាប់ឮជាញយពាក្យថា មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ តែពេលនេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាលបារាំងបានប្រើពាក្យ មីក្រូដំណេក ដោយសំដៅទៅលើរយៈពេលដ៏ខ្លីនៃការសម្រាកថ្ងៃមួយភ្លែត ដើម្បីស្រូបកម្លាំងនិងបំពេញកង្វះដំណេកកាលពីពេលយប់។ សម្រាប់លោកវេជ្ជបណ្ឌិតជារដ្ឋមន្ត្រី មីក្រូដំណេកថ្ងៃ អាចជាដំណោះស្រាយមួយនៃករណីខ្វះដំណេកនៅពេលយប់។ អ្នកជំនាញផ្នែកដំណេក ក៏ធ្លាប់អះអាងជារហូតមកដែរថា ប្រសិនបើសេចក្តីត្រូវការផ្នែកដំណេកនៅពេលយប់មិនបានបំពេញឱ្យគ្រប់គ្រានទេ ការសម្រាកថ្ងៃដែលត្រូវមានរយៈពេលយ៉ាងខ្លីបំផុតត្រឹមពី១៥ទៅ២០នាទី នឹងផ្តល់គុណប្រយោជន៍ខ្លាំងណាស់ ក្នុងការពង្រឹងស្មារតីនិងបង្កើនសមត្ថភាពប្រសិទ្ធភាពការងារ។ គុណប្រយោជន៍នៃការសម្រាកថ្ងៃ មានច្រើនប្លែកៗគ្នា តែសំខាន់។ បើតាមការសិក្សារបស់ក្រុមភ្នាក់ងារណាសា ការដេកថ្ងៃ២០នាទី បង្កើនសមត្ថភាពការងារ៣៤% បង្កើនស្មារតីប្រុងប្រយ័ត្នបាន៥៤%។ សម្រាកថ្ងៃ១៥នាទី អាចបញ្ចៀសគ្រោះងងោកងងុយ (ពុលបាយ) នៅពីរម៉ោងក្រោយបាយថ្ងៃរួច។ ដោយអាចបង្កើនស្មារតីប្រុងប្រយ័ត្ន ការគេងថ្ងៃ បានជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យបុគ្គលិកជួបគ្រោះថ្នាក់នៅកន្លែងធ្វើការបានយ៉ាងច្រើនគួរជាទីកត់សម្គាល់។ ផ្តល់ពេលវេលាឱ្យសម្រាកនិងបានសម្រាកថ្ងៃតែមួយភ្លែត ស្ត្រេសរបស់បុគ្គលិកនឹងធា្លក់ចុះអស់មួយចំនួន។ បើស្ត្រេសចុះថយ នោះបុគ្គលិកនឹងធ្វើការបានល្អជាងមុន ហើយមិនសូវធ្លាក់ក្នុងគ្រោះមានជំងឺក្នុងអាជីព ដូចយ៉ាងជំងឺបាក់ទឹកចិត្តលែងចង់ធ្វើការ បឺនអៅ ហើយយប់ឡើង ពួកគេអាចនឹងសម្រាន្តលក់បានច្រើន ដោយមិនសូវមានស្ត្រេសសល់ពីថ្ងៃ។ ម្យ៉ាងទៀត សម្រួលឱ្យបុគ្គលិកអាចដេកថ្ងៃ ជាកត្តាដ៏ទាក់ទាញពិតៗសម្រាប់បុគ្គលិក ព្រោះការសម្រាកថ្ងៃ ជានិម្មតរូបនៃការគិតគូរដល់គុណតម្លៃការងារឱ្យបានប្រសើរឡើង និងប្រសើរជាងការរៀបចំឱ្យមានល្បែងកំសាន្តបន្ធូរអារម្មណ៍ ក្នុងកន្លែងធ្វើការទៅទៀត។ ប៉ុន្តែសូមប្រយ័ត្ន និងត្រូវមានទំនួលខុសត្រូវ ព្រោះនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនតែងមានអ្នកនិយមត្រូវការសម្រាកថ្ងៃនិងអ្នករិះគន់ប្រឆាំងនឹងការសម្រាកថ្ងៃ។ ដូច្នេះ ត្រូវប្រព្រឹត្តប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ។ សូមចងចាំឱ្យច្បាស់ថា ការសម្រាកថ្ងៃ ដែលនាំមកនូវគុណភាព និងគុណប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាព មិនត្រូវវែងដល់រាប់ម៉ោងទេ។ ១០ ទៅ២០នាទីយ៉ាងច្រើន។ តើធ្វើដូចម្តេចទើបអាចសម្រាន្តលក់លឿន និងតែមួយភ្លែត? បើតាមលោក Maxime Elbaz បណ្ឌិតផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រប្រព័ន្ធប្រសាទ ជំនាញខាងដំណេក មានវិធីសាស្ត្រជួយឱ្យដេកថ្ងៃឆាប់លក់និងតែមួយភ្លែត។ នោះគឺវិធីសាស្ត្រ "Napspresso" ដែលជាការផ្គុំក្នុងភាសាអង់គ្លេស រវាង ពាក្យ "nap"ដេកថ្ងៃ និង espresso និងដែលមានន័យថា ដំណេកថ្ងៃប្រកបដោយអំណាច ឬអំណាចនៃការគេងថ្ងៃ។ មុនទៅទម្រេតគេងថ្ងៃ សូមពិសាកាហ្វេខ្មៅអិចប្រេសូមួយពែង។ ២០នាទីក្រោយកាហ្វេចាប់បញ្ចេញឥទ្ធិពល ហើយនឹងរំញោចដាស់អ្នកឱ្យភ្ញាក់ពោរពេញទៅដោយកម្លាំងពលំហើយ។ ដើម្បីលក់ឆាប់ ត្រូវធ្វើតាមយោធាបារាំង ដោយផ្តោតលើដង្ហើម។ ត្រូវស្រមៃថាយើងគូសរូបការ៉េ ក្នុងខួរក្បាល។ បន្ទាប់មកដកដង្ហើមបួនវិនាទី ដោយគិតគូសជ្រុងម្ខាង។ ឈប់ដកដង្ហើមបួនវិនាទី ដោយគិតស្រមៃគូសជ្រុងការ៉េម្ខាងទៀត។ ដកដង្ហើមវិញបួនវិនាទី ដើម្បីគូសម្ខាងជ្រុងមួយទៀត និងអត់ដង្ហើមបួនវិនាទីទៀតដើម្បីបង្ហើយជ្រុងការ៉េចុងក្រោយ។ រួចសម្រាក៥វិនាទី ហើយគិតគូរការ៉េសាឡើងវិញដដែលៗ ១២ដង អ្នកនឹងលក់។ តែត្រូវឱ្យលក់យ៉ាងយូរ២០នាទី។ បើលើសដេកជ្រុលលើសពី៣០នាទី នោះមិនល្អទេ។ អ្នកនឹងងើបឡើងសើងមម៉ើងលែងធ្វើការកើត។ នេះជាការដាស់តឿនរបស់លោក Maxime Elbaz ដដែល៕

ខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាសបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺវង្វេងវង្វាន់

2025-09-2708:48

នៅក្នុងរបាយការណ៍ចេញផ្សាយកាលពីឆ្នាំមុន អ្នកស្រាវជ្រាវបានផ្តល់សេចក្តីសន្និដ្ឋានរួចហើយថា ការស្រូបខ្យល់ពុលអាចបំផ្លាញសុខភាពខួរក្បាល។ ការសិក្សាថ្មី ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំខ្លាំង បានបញ្ជាក់បន្ថែមដោយចំៗ ថាខ្យល់កខ្វក់ក្នុងបរិយាកាសអាចបង្កើនគ្រោះហានិភ័យនាំឱ្យកើតជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ។ ជំងឺវង្វេងវង្វាន់ជាអាការៈរោគដែលលេចឡើងដោយយឺតៗ ហើយដោយគ្មានថ្នាំព្យាបាលប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ទេ រហូតមកទល់នឹងពេលនេះម៉ោងនេះ។ នៅដើមខែកញ្ញានេះ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលបារាំង ក៏ទើបផ្តល់សេចក្តីសម្រេចចិត្តបដិសេធមិនឱ្យប្រើប្រាស់ថ្នាំ Lecanemab ចំពោះអ្នកជំងឺវង្វេងវង្វាន់ដំណាក់កាលដំបូងទេ។ មានន័យថា ថ្នាំប្រឆាំងនឹងជំងឺវង្វេងវង្វាន់មួយនេះមិនអាចធ្វើចរាចរណ៍នៅក្នុងប្រទេសបារាំងទេ ក្នុងពេលភ្លាមៗនេះ បើទោះបីជាអឺរ៉ុបផ្តល់ការអនុញ្ញាតរួចហើយក៏ដោយ។ សមាគមក្រុមអ្នកជំងឺនិងអ្នកជំនាញខ្លះ ខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ប៉ុន្តែសម្រាប់អាជ្ញាធរជាន់ខ្ពស់បារាំង ថ្នាំLecanemab (liqembi) គ្មានប្រសិទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ និងផ្តល់ផលរំខានច្រើនជាងផលល្អដល់អ្នកជំងឺ។ សូមរំលឹកថា ជំងឺវង្វេងវង្វាន់ មានច្រើនទម្រង់ណាស់។ ជួនចាប់ផ្តើមឡើងដោយលក្ខណៈមិនច្បាស់ ប៉ះពាល់ដល់ផ្នែកបញ្ញាញាណ ដល់ការចងចាំ និងជួនមានអមដោយការផ្លាស់ប្តូរអត្តចរិក ក្លាយជាមនុស្សលែងមានឆន្ទៈ រួចភ្លេចរឿងរាវទើបកើតឡើងថ្មី ភ្លេចថ្ងៃភ្លេចខែ ភ្លេចពេលវេលា ភ្លេចកូនភ្លេចចៅ ភ្លេចបាយភ្លេចទឹក និងវង្វេង។ ជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ ដែលជាមូលហេតុចម្បងមួយនៃការបាត់បង់ការចងចាំ កើតមានកាន់តែច្រើនឡើងៗនៅលើពិភពលោក ក្នុងបរិមាណជាច្រើនសិបលាននាក់ណាស់។ បច្ចុប្បន្ន មានមនុស្សប្រមាណ៥៧លាននាក់ មានជំងឺវង្វេងភ្លេចភ្លាំង ដែលបណ្តាលមកពីកោសិកាប្រព័ន្ធប្រសាទក្នុងខួរក្បាលដាច់ ឬខូចខាតលែងប្រទាក់គ្នាល្អ។ អាយុ (ភាពចាស់ជរា) ជាមូលហេតុសំខាន់ដែលគេបានដឹងយ៉ាងជាក់ច្បាស់ និងដែលគេមិនអាចបញ្ចៀសបានទេ ប៉ុន្តែបញ្ហាដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភបំផុតមួយដែលនាំឱ្យងាយកើតជំងឺវង្វេងវង្វាន់ថែមទៀតនោះ ជាកត្តាដែលគេអាចបញ្ចៀសបាន។ នៅចន្លោះពីឆ្នាំ២០១៧ ដល់ឆ្នាំ២០២០ គណៈកម្មការLancet ដែលបានចងក្រងទុកនូវគ្រប់ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ បានរាប់ឃើញមានកត្តាហានិភ័យ១២មុខនាំឱ្យមានជំងឺវង្វេងវង្វាន់។ ខ្យល់ពុលស្ថិតក្នុងចង្កោមកត្តាហានិភ័យមួយដែរ។ ខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាស មានឈ្មោះមិនល្អសោះ។ នៅក្នុងការសិក្សានោះ គេបានសន្និដ្ឋានរួចហើយថា ខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាសដែលមនុស្សយើងដកដង្ហើមស្រូបចូលជារៀងរាល់ថ្ងៃ មិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យប្រលាក់ខូចសួត និងប្រព័ន្ធផ្លូវដង្ហើមទេ តែថែមទាំងអាចបំផ្លាញសុខភាពខួរក្បាលទៀត។ ខ្យល់នាំឱ្យឆាប់ភ្លេចភ្លាំង? ឥលូវ ការព្រួយបារម្ភរីកកាន់តែធំ ព្រោះបើតាមការសិក្សាខ្នាតអន្តរជាតិ ដ៏ធំបំផុតមិនធ្លាប់មានទើបចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗចុងក្រោយនេះ នៅក្នុងទំព័រទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រដ៏ល្បីល្បាញ The Lancet ដដែលបានបញ្ជាក់បន្ថែមអំពីចំណងទំនាក់ទំនងរវាងខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាស និងសុខភាពខួរក្បាល។ ខ្យល់ពុលអាចវាយប្រហារដល់ខួរក្បាល ដោយបង្កើនគ្រោះហានិភ័យកើតជំងឺខូចខួរក្បាលបាត់ការចងចាំ និងជំងឺវង្វេងវង្វាន់។ នេះបើតាមប្រភពដដែល។ ទិន្នន័យវិភាគដ៏ធំមិនធ្លាប់មាន ដែលជាការប្រមូលផ្តុំការសិក្សាចំនួន៥១លើមនុស្សជិត៣០លាននាក់នៅលើពិភពលោក រស់នៅជាពិសេសក្នុងបណ្តាប្រទេសជឿនលឿនមានចំណូលខ្ពស់ នៅទ្វីបអាមេរិក ទ្វីបអឺរ៉ុប និង អាស៊ី បានចង្អុលបង្ហាញឱ្យឃើញថាមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធរវាងហានិភ័យធ្លាក់ខ្លួនវង្វេងនិងការស្រូបខ្យល់ពុលមានធាតុល្អិតឆ្មារនិចល ក្នុងខ្យល់បរិយាកាស។ ធាតុពុលក្នុងបរិយាកាសបីយ៉ាងចម្បងគេ កំពុងជាប់សង្ស័យខ្លាំងជាងគេថាជាដើមហេតុនាំឱ្យមានជំងឺវង្វេងវង្វាន់។ នោះគឺ ធាតុល្អិតឆ្មារខ្លាំង ក្រោម2,5PM អាចបង្កើនគ្រោះហានិភ័យដល់ទៅ១៧% ធាតុពុលឌីអុកស៊ីតដាហ្សូត ៣% និងផ្សែងឡាន ផ្សែងអុស ផ្សែងហ្កាស ១៣% បើជាតិពុលនោះមានកំហាប់ក្នុងបរិយាសស្ថិតក្នុងចន្លោះ១០µg/m³។ ធាតុពុលទាំងនេះមានប្រភពហុយចេញចរាចរណ៍លើផ្លូវថ្នល់ ពីបំពុងផ្សែងឡាន មជ្ឈមណ្ឌលអគ្គីសនី ធូលី ឬក៏ផ្សែងពុលចេញពីចំហេះឧស្សាហកម្ម ប្រេងធ្យូងថ្ម ឧស្ម័ននិង ចំហេះក្នុងផ្ទះ ការដុតធ្យូង ឬឧសចម្អិតម្ហូបឬកម្តៅផ្ទះ។ ខ្យល់ពុលប្រភេទទាំងអស់នេះ ទំនងជាមានពាក់ព័ន្ធខ្លាំងនឹងការភ្លេចភ្លាំងវង្វេងដោយចរន្តឈាមមិនអាចហូរបានល្អនៅក្នុងខួរក្បាល ពោលគឺធ្វើឱ្យមានជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ ដែលជាទម្រង់នៃចង្កោមជំងឺខូចខួរក្បាលភ្លេចភ្លាំង ដែលកើតមានជាញឹកញាប់ជាងគេ។ ខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាសមិនមែនគ្រាន់តែជាបញ្ហាបរិស្ថានទេ តែជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំងក្លា និងខ្លាំងឡើងៗសម្រាប់សុខភាពខួរក្បាល។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត អ្នកទទួលខុសត្រូវផ្នែកស្រាវជ្រាវជំងឺវង្វេងវង្វាន់ អាល់ហ្សៃម៉ែរ នៅអង់គ្លេស។ ប៉ុន្តែអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនៅពុំទាន់យល់អំពីយន្តការជាក់ស្តែង និងមិនទាន់កំណត់បានអំពីរយៈពេល ថាតើការស្រូបខ្យល់ពុលយូរប៉ុនណា ទើបត្រូវធ្លាក់ខ្លួនឈឺភ្លេចភ្លាំង ហើយប្រភេទធាតុពុលណាគ្រោះថ្នាក់ជាងគេសម្រាប់សុខភាពចងចាំរបស់ខួរក្បាលទេ។ គេក៏មិនដឹងថាតើក្រុមមនុស្សក្នុងវ័យណាងាយរងគ្រោះជាងគេដែរ។ អ្នកជំនាញបានត្រឹមតែរកឃើញថា ខ្យល់ពុលអាចបង្កឱ្យមានអាការៈរលាក និងអាចបំផ្លាញកោសិការខួរក្បាល អាដេអិន ឱ្យខូច។ កោសិកាខួរក្បាល និងអាដេអិនរងការខូចខាត ជាបាតុភូតពីរនាំឱ្យលេចរោគភ្លេចភ្លាំង វង្វេង និងធ្វើឱ្យជំងឺភ្លេចវង្វេងលូតលាស់ទៅមុខ។ សរីរាង្គកាយមនុស្សគ្មានប្រព័ន្ធការពារខ្លួនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពចាំរារាំងធាតុល្អិតមហាតូចឆ្មារ ដែលមនុស្សខ្លួនឯងជាអ្ននកបំពុលបរិយាកាសខាងក្រៅ។ ដោយហេតុថា នៅឆ្នាំ២០៥០ ចំនួនអ្នកមានជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាចឡើងដល់១៥២លាន៨សែននាក់ អ្នកដឹកនាំការសិក្សាបានអំពាវនាវឱ្យមានសកម្មភាពលឿនរហ័សក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ ដោយផ្តល់អនុសាសន៍ ដោយ កំរិតបទដ្ឋានបញ្ចេញផ្សែងពុលយ៉ាងតឹងតែងបំផុតុ។ ត្រូវមាននយោបាយដៅឱ្យចំទិសលើមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន និងឧស្សាហកម្មបញ្ចេញផ្សែងពុលខ្លាំង និងដាក់ឱ្យដំណើរការនយោបាយតំបន់ នយោបាយអន្តរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងផ្សែងពុលប្រកបដោយសមធម៌។ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងកត្តាហានិភ័យនៃជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ ទំនងជាមធ្យោបាយល្អជាងការចំណាយអភិវឌ្ឍថ្នាំព្យាបាលដែលគ្មានផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមសោះរហូតមកទល់ពេលនេះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការវែករកជំងឺអាល់ហ្សែម៉ែរទៀតសោត ក៏ត្រូវការចំណាយពេលវេលាច្រើន ខ្លះទាល់តែរាប់ឆ្នាំ និងជួបវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសរាប់សិបនាក់ ទម្រាំអាចកំណត់បានថាជាជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ។ បើតាមសហនិពន្ធការសិក្សា លទ្ធផលនៃការសិក្សានេះ សឱ្យឃើញអំពីភាពចាំបាច់នៃដំណោះស្រាយដែលត្រូវភ្ជាប់ជាមួយវិធីការពារកុំឱ្យធ្លាក់ខ្លួនឈឺភ្លេចភ្លាំង។ ការពារជំងឺខូចខួរក្បាលភ្លេចភ្លាំង មិនមែនជាទំនួលខុសត្រូវផ្នែកថែទាំព្យាបាលសុខភាពទេ តែក៏ត្រូវមានការពង្រឹងនយោបាយនគរូបនីយកម្ម មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន និងវិន័យបរិស្ថាន ដែរ៕

តើមានដំណោះស្រាយប្រឆាំងនឹងអាការៈស្រៀវធ្មេញទេ?

2025-08-2008:23

ទំពារទឹកកក ខាំការ៉េម ឬបរិភោគទឹកត្រជាក់ស្រេបពេលមេឃក្តៅខ្លាំង ឬបរិភោគទឹកក្តៅពេលអាកាសធាតុត្រជាក់ ជាចំណង់មួយដែលអាចលេចឡើងលើមនុស្សគ្រប់រូប។ ប៉ុន្តែភាពរីករាយអាចក្លាយជាទុក្ខភ្លាមនៅពេលដាក់ចំណីទាំងនោះចូលទៅដល់ក្នុងមាត់ ស្រាប់ឈឺធ្មេញយ៉ាងខ្លាំង។ អាការៈឈឺធ្មេញបែបនេះ បណ្តាលមកពីមានបញ្ហាស្រៀវធ្មេញ។ នៅប្រទេសបារាំង មួយភាគបួននៃមនុស្សពេញវ័យ មានបញ្ហាឈឺស្រៀវធ្មេញនេះ។ ហេតុអ្វីធ្មេញមានអាការៈរោគបែបនេះ និងតើត្រូវធ្វើដូចម្តេច? ឈឺធ្មេញជាអាការៈដែលពិបាកទ្រាំណាស់ជាទូទៅ។ មូលហេតុនៃការឈឺធ្មេញក៏មានច្រើនយ៉ាង។ ជាញឹកញយអាការៈឈឺធ្មេញ តែងចាប់ឡើងភ្លាមៗ និងតិចតួចដែលឈឺម្តងបន្តិចៗ។ ការឈឺធ្មេញ អាចគ្រាន់តែជាឈឺបែបរំខាន ទៅជាការឈឺខ្លាំង ចាប់ខ្ទោកៗ ខ្លាំងឡើងៗ ឬឈឺងំ រាលដាលដល់ឈឺក្បាល ឈឺថ្គាម ឈឺត្រចៀក និងរំខានសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃតែម្តង។ ការឈឺធ្មេញក៏អាចបណ្តាលមកពីធ្មេញប៉ះធាតុត្រជាក់ ក្តៅ ផ្អែម ឬជូរ។ ការឈឺស្រួចស្រាវ ទាំងធ្មេញមានដង្កូវស៊ីសោះបែបនេះ អាចជាអាការៈរោគស្រៀវធ្មេញ។ ឈឺធ្មេញ ស្រួចស្រាវ នៅពេលប៉ះជាតិត្រជាក់ ជាតិផ្អែម ឬក្តៅ ទាំងធ្មេញល្អចែស គ្មានដង្កូវស៊ីសោះ បណ្តាលមកពីអាការៈស្រៀវធ្មេញ អាចបង្អាក់ចំណង់ទទួលទាន និងរំខានការបរិភោគអាហារ និងភេសជ្ជៈច្រើនមុខណាស់។ ហេតុអ្វី ធ្មេញ ស្រៀវ ? ធ្មេញ ប្រៀបដូចជាស៊ុត។ ពងមាន់ពងទា មានសម្បកក្រៅរឹងសម្រាប់ការពារ។ ចំណែកធ្មេញក៏មានស្រទាប់ក្រៅរឹងសម្រាប់ការពារដែរ ដែលគេហៅតាមភាសាបច្ចេកទេសថា កាចាធ្មេញ។ កាចាធ្មេញនេះមានសភាពរឹងដូចពេជ្រនិងធន់ខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែវាងាយនឹងខូច ហើយមិនអាចធន់នឹងជាតិស្ករ ដែលបំប្លែងទៅជាអាស៊ីតនិងមីក្រុបអាស៊ីតបានទេ។ ជាប់នឹងស្រទាប់កាចា គឺសាច់ធ្មេញ បើប្រៀបទៅនឹងស៊ុត គឺពងស។ សាច់ធ្មេញមិនសូវមានធាតុរ៉ែទេ ព្រោះវាជាភាគមួយនៃសរីរាង្គមនុស្ស។ ៣២%នៃសាច់ភ្លុកជាសរីរាង្គរបស់យើង មានន័យថាបើប៉ះ យើងនឹងឈឺ។ នៅក្នុងសាច់ធ្មេញ មានកូនបំពង់ ផ្ទុកសរសៃញាណ ជាច្រើន ប្រទាក់តភ្ជាប់ទៅសរសៃធ្មេញ ដែលស្ថិតនៅចំកណ្តាល (ស្នូល)នៃធ្មេញ។ សរសៃធ្មេញនេះទន់ និងជាអ្នកចិញ្ចឹមធ្មេញ ដែលបើប៉ះពាល់ត្រូវវា ក៏នឹងបង្កឱ្យឈឺខ្លាំងណាស់។ ក្នុងមួយតួធ្មេញ មានតែផ្ទៃខាងក្រៅ ឬកាចាធ្មេញទេ ដែលគ្មានញាណ ប៉ះមិនឈឺ រឹងអាចទ្រាំទ្រនឹងធាតុត្រជាក់ក្តៅគ្រប់បែបយ៉ាង។ កាចានេះជាអ្នកការពារស្រោបសាច់ធ្មេញ ត្រង់ផ្នែកដុះចេញមកក្រៅ ផ្នែកដែលគេមើលឃើញនៅពេលសើច ពេលនិយាយ និងដែលជួបប៉ះពាល់នឹងចំណីអាហារដោយផ្ទាល់។ ចំណែកសាច់ធ្មេញ នៅផ្នែកខាងឫសធ្មេញវិញ បានទទួលការគ្របការពារដោយឆ្អឹង និងអញ្ចាញ។ ដូច្នេះចំពោះអ្នកមានសុខភាពមាត់ធ្មេញល្អ សាច់ធ្មេញត្រូវបានការពារយ៉ាងល្អដោយកាចា និងអញ្ចាញ និងគ្មានជំនួបជាមួយអ្វីៗនៅក្នុងមាត់ទេ។ ប៉ុន្តែជួនទៅ កាចាស្រាប់តែសឹករិចរិល រងការបំផ្លាញ ឬអញ្ចាញសន្តក គឺនៅពេលនោះហើយដែលអាការៈឈឺស្រៀវធ្មេញ ចាប់លេចឡើង ព្រោះសាច់ធ្មេញមានទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់ជាមួយប្រអប់មាត់ ។ ដូច្នេះ នៅពេលមានសកម្មភាពអ្វីតែបន្តិចនៅក្នុងមាត់ មិនថាជាការដុះធ្មេញ ឬគ្រាន់តែដាក់ចំណីអាហារ ក្តៅ ត្រជាក់ ជូរផ្អែមចូលទេ ជាតិនោះនឹងជ្រាបដល់សាច់ធ្មេញភ្លាម ហើយញាណរបស់សាច់ធ្មេញចាប់ផ្តើមញោច ដែលស្តែងដោយការឈឺចាប់យ៉ាងស្រួចស្រាវ ឬញាក់ដល់ព្រឺស្បែកតែម្តង។ ដូចបានជម្រាបពីខាងដើមស្រាប់ កាចាធ្មេញជាស្រទាប់រឹងខ្លាំងណាស់ រុំស្រោបសាច់ធ្មេញមិនឱ្យអ្វីទៅប៉ះដល់ទេ។ តែកាចាធ្មេញអាចខូចខាតបានដោយយន្តការមេកានិកសឹករិចរិល ក្រោមកម្លាំងកកិតរាល់ថ្ងៃរបស់ច្រាស នៅពេលដុះធ្មេញខ្លាំងៗពេក ហើយសរសៃច្រាសរឹងខ្លាំង និងដោយដុះទទឹងធ្មេញ។ កាយវិការនេះអាចធ្វើឱ្យស្រទាប់ធ្មេញងាយដាច់ដាច ស្នាមរលកក្រោមកម្លាំងកកិត ដែលធ្វើឱ្យបរិស្ថានក្នុងមាត់ ទឹក ខ្យល់ ចំណីអាហារ ។ល។ អាចជ្រាបទៅប៉ះដល់សាច់ធ្មេញ និងនាំឱ្យឈឺឈៀប។ កត្តាទីពីរ ដែលអាចធ្វើឱ្យកាចាធ្មេញខូចខាតបានដែរនោះ គឺជាតិគីមី។ នៅពេលអ្នកឧស្សាហ៍ទទួលទានភេសជ្ជៈឬអាហារមានជាតិជូរខ្លាំង ដូចយ៉ាងភេសជ្ជៈ ទឹកក្រូច ទឹកកូកា ទឹកផ្អែមកំប៉ុង ញយៗ ជាប់ៗគ្នាច្រើនពេក ជាតិស្ករអាស៊ីតនោះនឹងទៅស៊ីកាចាធ្មេញ។ ជាតិអាស៊ីត ច្រាលពីក្នុងខ្លួន នៅពេលក្អួត ពេលចាញ់កូន ឬដោយបញ្ហាក្រពះ ក៏បំផ្លាញស្រទាប់កាចាធ្មេញខ្លាំងដែរ។ ក្រៅពីភាពសឹករិចរិលនៃធ្មេញ អញ្ចាញធ្មេញក៏អាចជាមូលហេតុនាំឱ្យស្រៀវធ្មេញដែរ។ ការដុះធ្មេញមិនត្រូវបានក្បួនបានធ្វើអញ្ចាញរបួស ឬរហើបមិនអាចការពារឬសធ្មេញបានជិតល្អ ក៏អាចធ្វើឱ្យលេចអាការៈស្រៀវធ្មេញបានដែរ។ ជួនកាលទៀត អញ្ចាញរួញរហើប ដោយហេតុតែធ្មេញកាន់ជាតិកំបោរខ្លាំង មានកំណកនិងបាក់តេរីរុំឈ្លានពានលើផ្ទៃនិងជើងធ្មេញ រហូតធ្វើឱ្យអញ្ចាញមានជំងឺរលាក រោលឡើងក្រហម ឡើងហើម និងចេញឈាម។ រោគរលាកអញ្ចាញនេះធ្វើឱ្យខូចនិងស្រកសាច់អញ្ចាញ។ អាការនេះ បើបណ្តោយមិនព្យាបាល បាក់តេរីនឹងវាយលុកចូលទៅឆ្អឹង ដែលក្លាយទៅជាជំងឺមួយទៀតមានឈ្មោះថា ជំងឺរាក់ស៊ី។ ជំងឺរាក់ស៊ីនឹងធ្វើឱ្យធ្មេញសណ្តកពីអញ្ចាញ ដែលដូចជាបើកចំហកាន់តែធំឱ្យឫសធ្មេញ (សាច់ធ្មេញ) នៅកណ្តាលវាលក្នុងមាត់។ នៅក្នុងមាត់យើង មានសុទ្ធតែមីក្រុប បាក់តេរីច្រើនណាស់។ ជារឿងធម្មតាតែដែលយើងរស់នៅជាមួយវា។ តែបាក់តេរីទាំងអស់នោះអាចនាំបញ្ហាដល់អញ្ចាញហើយដល់ធ្មេញ។ បើគ្មានការសម្អាតត្រឹមត្រូវទេ មីក្រុបទាំងអស់នោះមកកកផ្តុំកាន់តែច្រើនខ្លាំងឡើងៗ ក្លាយជាកំណកតោងនៅតាមជើងធ្មេញធ្វើឱ្យងាយរលាកអញ្ចាញ បើតោងជាប់ផ្ទៃស្រទាប់ធ្មេញ វានឹងចិញ្ចឹមដោយជាតិស្ករ រួចបំប្លែងទៅជាអាស៊ីត ស៊ីបំផ្លាញស្រទាប់ធ្មេញខាងក្រៅ។ សកម្មភាពស៊ីបំផ្លាញស្រទាប់កាចាដ៏រឹងអាចប្រើរយៈពេលយូរគួរសមដែរ ទម្រាំអាចទម្លាយស្រទាប់ការពារសាច់ធ្មេញបាន ដែលពេលនោះគេហៅថាដង្កូវស៊ីធ្មេញ។ សរុបទៅការស្រៀវធ្មេញអាចជាអាការៈដាស់ប្រាប់ថាធ្មេញអ្នកកំពុងមានរោគដង្កូវស៊ីធ្មេញ។ តើធ្វើដូចម្តេចទើបអាចកាត់បន្ថយអាការៈស្រៀវធ្មេញ? ដើម្បីបំបាត់អាការៈឈឺស្រៀវធ្មេញ គ្មានអ្វីក្រៅពីលុបបំបាត់ដើមហេតុ ដើម្បីដែលកុំឱ្យស្ថានភាពឈឺស្រៀវធ្លាក់ចុះធ្ងន់ធ្ងរទៀត ពោលគឺត្រូវព្យាបាលរោគរាក់ស៊ី និងប្តូរទម្លាប់ដុះធ្មេញ។ សូមប្រើច្រាស់ដែលមានសរសៃទន់ និងដុះធ្មេញពីលើចុះក្រោម សម្រាប់ធ្មេញលើ រួចពីក្រោមឡើងលើសម្រាប់ធ្មេញក្រោម មួយម្តងៗ ទាំងផ្នែកខាងក្នុងនិងផ្នែកខាងក្រៅក្រអូមធ្មេ ចំពោះការព្យាបាលបំបាត់អាការៈឈឺស្រៀវវិញ លោកអ្នកអាចស្វែងរកទិញទឹកខ្ពុរមាត់ ឬថ្នាំដុសធ្មេញប្រឆាំងការស្រៀវ ព្រោះវាមានផ្ទុកជាតិរ៉ែអាចទៅជួយបិទភ្ជិតចុងរន្ធនៃសាច់ធ្មេញកុំឱ្យជាតិអ្វីជ្រាបដល់។ នៅពេលដុសធ្មេញ ត្រូវបៀមទឹកថ្នាំដុសធ្មេញក្នុងមាត់មួយភ្លែតសិន កុំខ្ជាក់ចេញភ្លាម។ ធ្វើបែបនេះ ទើបធ្មេញអាចចាប់ស្រូបជាតិថ្នាំបានយូរ។ ជាចុងក្រោយ បើថ្នាំដុសធ្មេញនិងទឹកខ្ពល់មិនអាចជួយបានទេ មានតែទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យធ្មេញ ដែលមានមធ្យោបាយច្រើន ដូចជាមានបិទវែកនីឱ្យធ្មេញ ឬព្យាបាលងរោគដង្កូវស៊ីធ្មេញ រោគអញ្ចាញតាមស្ថានការណ៍ជាក់ស្តែង៕

ចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺរលាកថ្លើម ជួយបញ្ចៀសគ្រោះកើតជំងឺមហារីកថ្លើម?

2025-08-0608:57

បើគ្មានយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ និងចំណាត់ការផ្នែកសុខភាពសាធារណៈ ទប់ស្កាត់ជំងឺធាត់ជ្រុល និងការបរិភោគគ្រឿងស្រវឹងទេ ចំនួនអ្នកជំងឺមហារីកថ្លើមនឹងកើនឡើងពីរដង នៅឆ្នាំ២០៥០។ នេះបើតាមការសិក្សាអន្តរជាតិ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃអង្គារទី ២៨កក្កដា ២០២៥។ បច្ចុប្បន្ននេះ មហារីកថ្លើមជា ជំងឺមហារីកដែលសម្លាប់ជីវិតមនុស្សច្រើនជាងគេលំដាប់ទីបីនៅលើពិភពលោក និងជាជំងឺមហារីកដែលជាជួបប្រទះញឹកញយជាងគេលំដាប់ទី៦។ ចំនួនអ្នកជំងឺមហារីកថ្លើមអាចនឹងកើនឡើងទ្វេដងនៅឆ្នាំ២០៥០ ឬស្មើនឹងកំណើនអ្នកជំងឺមហារីកថ្លើមថ្មីចំនួន១លាន៥សែនពីរម៉ឺនករណី ក្នុងឆ្នាំ ហើយ១លាន៣សែន៧ម៉ឺននាក់នឹងត្រូវស្លាប់ដោយជំងឺមហារីកថ្លើមនេះ។ នេះបើតាមក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវជំងឺមហារីកពិភពលោក ដោយបញ្ជក់ថា ៨លើ១០នៃករណីមហារីកថ្លើម ជាប្រភេទមហារីក Carcinomes hépatocellulairesដែលមានកើតច្រើនជាពិសេសនៅអាស៊ី ខាងកើត អាហ្វ្រិកខាងជើង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ក្នុងកំរិតពិភពលោក អត្រាសង្ឃឹមរស់ បាន៥ឆ្នាំក្រោយធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺមហារីកថ្លើម មានត្រឹមតែប្រមាណពី៥ទៅ៣០%តែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ ការសិក្សាអន្តរជាតិដែលដឹកនាំដោយគណៈកម្មការជំនាញ៦ប្រទេស (ចិន អាមេរិក កូរ៉េខាងត្បូង អ៊ីតាលី និងបារាំង និងដែលមានចេញផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រដ៏ល្បីល្បាញ The Lancet កាលពីថ្ងៃទី២៨កក្កដា២០២៥ បានផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមថ្មី ក្នុងការទប់ស្កាត់ជំងឺមហារីកថ្លើម។ ប្រឈមនឹងជំងឺមហារីកថ្លើម ពិភពលោកចាំបាច់ត្រូវហ៊ាន ត្រូវតែមាននយោបាយ “បង្ការ” ប្រកបដោយមហិច្ឆតាខ្លាំង និងជាបន្ទាន់។ នេះបើតាមអនុសាសន៍របស់ក្រុមអ្នកជំនាញដដែល។ បើតាមការសិក្សារបស់អ្នកជំនាញក្រុមនេះ គេអាចបញ្ចៀសជំងឺមហារីកថ្លើម បានដល់៦០% នាពេលអនាគត តាមរយៈវិធានការការពារ មួយចំនួន ពីព្រោះ គេបានដឹងយ៉ាងច្បាស់ហើយថាជំងឺមហារីកថ្លើមបង្កឡើងដោយការបរិភោគសុរា ដោយជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ បេ និងសេ ព្រមទាំងជំងឺធាត់ព្រមទាំងជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ ជំងឺមហារីកថ្លើមបណ្តាលមកពីមូលហេតុពីរចុងក្រោយ គឺជាផលវិបាកនៃជំងឺដែលគេឱ្យឈ្មោះថ្មីថា ជំងឺថ្លើមពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរមិនប្រក្រតីនៃប្រព័ន្ធមេតាបូលិក ឬហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស MASLD (Metabolic dysfunction associated steatotic liver disseases) សម្រាប់មកជំនួសឈ្មោះជំងឺហៅពីមុនNash។ សម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវ ទម្លាប់ហូបចុករបស់មនុស្សសម័យថ្មី ជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ខ្លាំងណាស់ទៅលើសុខភាពថ្លើម។ ស្រា ស្រាបៀរ ស្រាខ្លាំង ស្រាស ស្រាក្រហម ស្រាសំប៉ាញ វីស្គី ... ជាដើមហេតុនៃមានជំងឺថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ រួចឈានទៅរកជំងឺក្រិនថ្លើម។ ជំងឺក្រិនថ្លើមបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកថ្លើមខ្លាំងណាស់ ។ នៅ ឆ្នាំ២០២២ ១៩%នៃជំងឺមហារីកថ្លើមបណ្តាលមកពីសុរា។ គ្រប់គ្នាបានដឹងអំពីគ្រោះថ្នាក់នៃអាល់កុល ឬសុរាចំពោះថ្លើម។ ប៉ុន្តែកត្តាមួយទៀតដែលមិនសូវសុះសាយក្នុងចំណោមមតិសាធារណៈ តែដើរតួនាទីសំខាន់នាំឱ្យមានជំងឺមហារីកថ្លើមខ្លាំងដែរនោះ គឺជំងឺMasld ឬNash។ លោក Hashem El-Serag សហនិពន្ធរបាយការណ៍ បានពន្យល់ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានអាមេរិកថា នៅពេលអ្នកនិយាយអំពីជំងឺក្រិនថ្លើម មនុស្សភាគច្រើនគិតភ្លាមថាអ្នកជំងឺនោះធ្លាប់ផឹកច្រើន។ តែមានមនុស្សតិចតួចណាស់ បានដឹងអំពីថាជំងឺបណ្តាលមកពីដំណើរមិនប្រក្រតីនៃប្រព័ន្ធមេតាបូលិក Masld អាចនាំឱ្យមានជំងឺក្រិនថ្លើម និងជំងឺមហារីកថ្លើមនោះ។ តើអ្វីទៅជាជំងឺ Masld? Masld ជាជំងឺថ្លើមដែលមិនបណ្តាលមកពីការផឹកសុរា តែជាអាការៈជំងឺដែលសម្គាល់ដោយការកកក្តាំងដោយខ្លាញ់រុំរួតថ្លើមជិត។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាជំងឺនេះមានឈ្មោះសាមញ្ញមួយទៀត ថាជំងឺថ្លើមខ្លាញ់។ មួយភាគបីនៃមនុស្សធំពេញវ័យ នៅលើពិភពលោកមានជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម ឬថ្លើមខ្លាញ់នេះ។ នេះបើតាមលទ្ធផលនៃការសិក្សាអន្តរជាតិដែលបញ្ជាក់ថា ជំងឺថ្លើមខ្លាញ់កំពុងមាននិន្នាការកើនឡើងខ្លាំងដែរ នៅអឺរ៉ុប និងនៅទ្វីបអាមេរិកខាងជើង។ អ្នកជំនាញ បានអះអាងថា អត្រាភាគរយនៃជំងឺថ្លើមខ្លាញ់ នឹងបន្តកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក ដោយហេតុតែមនុស្សប្តូរផ្លាស់របៀបរបបរស់នៅ។ ជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម កំពុងក្លាយជាកត្តាស្នូលនៃការរាតត្បាតរបស់ជំងឺមហារីកថ្លើម ដោយហេតុតែពិភពលោកមានមនុស្សកើតរោគធាត់ចុកខ្លាញ់ និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមកាន់តែច្រើនឡើងៗ ព្រមទាំងភាពចាស់ជរារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ នៅឆ្នាំ២០៥០ មួយភាគដប់នៃជំងឺមហារីកថ្លើមនឹងបណ្តាលមកពីជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម។ ដោយលម្អិត មហារីកថ្លើមបណ្តាលមកពីជំងឺខ្លាញ់ថ្លើម មានកំណើន៣៥% បណ្តាលមកពីសុរ៉ា ២១,១%។ ក្រុមគណៈកម្មការជំនាញអន្តរជាតិ បានអំពាវនាវឱ្យគ្រូពេទ្យនិងអ្នកទទួលខុសត្រូវនយោបាយ ស្វះស្វែងបញ្ចៀបព័ត៌មាន ឱ្យមតិសាធារណៈបានយល់អំពីគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរនៃជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម ដើម្បីបញ្ចុះគ្រោះហានិភ័យកើតជំងឺមហារីកថ្លើម ឱ្យបាន ២ៗ ឬរហតដល់៥% នៅតំបន់ណាដែលអាចធ្វើបាន។ បើគេអាចសម្រេចកម្មវត្ថុរបស់អ្នកជំនាញបាន នោះគេនឹងអាចជួយមនុស្សបាន១៧លាន៣ដែននាក់ ឱ្យរួចផុតពីគ្រោះកាចមហារីកថ្លើម និងសង្គ្រោះជីវិតមនុស្សបាន១៥លាន១សែននាក់ នៅ២៥ឆ្នាំខាងមុខ។ ជាសរុប ដើម្បីកាត់បន្ថយបន្ទុកពិភពលោក ប្រឈមនឹងជំងឺមហារីកថ្លើម គណៈកម្មការជំនាញបានស្នើអនុសាសន៍ប្រមាណជាង១០ចំណុច ដែលផ្តោតខ្លាំងទៅលើការការពារនិងធ្វើតេស្តវែករកជំងឺ។ វិធីបង្ការដ៏ ប្រសើរជាងគេបំផុតគ្មានអ្វីក្រៅពី ការបញ្ចេញសកម្មភាពរាងកាយជាប្រចាំ។ ឈប់ទទួលទានសុរា អាល់កុល ចៀសវាងការបរិភោគផ្អែមពេកប្រៃពេក និងចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ និងព្យាបាលជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទសេឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ថ្នាំបង្ការជំងឺរលាកថ្លើម វីរ៉ុសបង្កជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ VHB និងរលាកថ្លើមប្រភេទសេ គឺជាដើមហេតុទីមួយនៃជំងឺមហារីកថ្លើម ហើយបន្តស្ថិតនៅលំដាប់ទីមួយដដែល នៅឆ្នាំ២០៥០។ នេះបើតាមក្រុមអ្នកជំនាញដដែល ដែលសន្និដ្ឋានថា ការចាក់ថ្នាំបង្ការមេរោគVHB លើទារកទើបនឹងកើតភ្លាម ជាវិធានការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពបំផុតក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីកថ្លើម។ នៅឆ្នាំ២០១៥ ការចាក់បង្ការលើទារកនិងក្មេងទើបនឹងកើត បានជួយមិនឱ្យមានករណីកើតជំងឺរលាកថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃប្រភេទបេ បាន២១០លាននាក់ និងទំនងកាត់បន្ថយមរណភាពដោយជំងឺថ្លើមនេះ បានប្រមាណ១លាន១សែននាក់ពីនេះដល់ឆ្នាំ២០៣០។ បើមិនពង្រឹងការចាក់់ថ្នាំបង្ការទេ នោះជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ អាចឆក់យកជីវិត១៧លាននាក់ នៅរវាងតែ១៥ឆ្នាំ (២០១៥-២០៣០)។ នេះបើតាមការសិក្សាដដែល។ ក៏ប៉ុន្តែគួរឱ្យសោកស្តាយ យុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការជំងឺរលាកថ្លើម នៅស្ទើរខ្លាំងណាស់ ជាពិសេសនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសជាច្រើននៅទ្វីបអាហ្វ្រិក និងប្រទេសមានចំណូលទាប ដោយហេតុ ថ្នាំបង្ការជំងឹរលាកថ្លើមប្រភេទបេ មានតម្លៃខ្ពស់ ។ ម្យ៉ាងទៀត ពលរដ្ឋមិំនសូវចង់ចាក់ឮថ្នាំបង្ការក៏ព្រោះមិនដឹងអំពីប្រសិទ្ធភាពវា ហើយគ្មាននៅក្នុងកម្មវិធីជាតិ។ សូមរំលឹកថា ជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ គ្មានថ្នាំព្យាបាលឱ្យជាទេ មានតែថ្នាំបង្ការ។ ចំណែកជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទសេ គ្មានថ្នាំបង្ការតែអាចព្យាបាលបាន។ ចិនជាប្រទេសដែលប្រមូលផ្តុំទៅដោយជំងឺមហារីកថ្លើមច្រើនជាង ក្នុងកំរិតប្រមាណ៤០%នៃជំងឺមហារីកថ្លើមសរុបនៅលើពិភពលោក ព្រោះចិនមានប្រេវ៉ាឡងជំង់ឺរលាកថ្លើមប្រភេទបេ ខ្ពស់ជាងបំផុតនៅលើភពផែនដី។

ផលប៉ះពាល់នៃសង្គ្រាមទៅលើសុខភាពផ្លូវចិត្ត

2025-07-3007:44

ក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន មានករណីទាហានអាមេរិកសម្លាប់ខ្លួន ជាមធ្យមម្នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ នៅឆ្នាំ២០១២។ នៅអ៊ីស្រាអែល មានទាហានច្រើននាក់ណាស់ ជួបវិបត្តិផ្លូវចិត្ត និងយ៉ាងហោច៤២នាក់បានធ្វើអត្តឃាត គិតចាប់តាំងពីសង្គ្រាមបានផ្ទុះឡើងនៅហ្កាហ្សា ដោយមានជំងឺបាក់ស្បាត។ តើអ្វីទៅជាជំងឺបាក់ស្បាត? ក្នុងមួយឆ្នាំៗ មានមនុស្សរាប់លាននាក់បានជួបស្ថានភាពអាក្រក់បន្ទាន់ ដូចយ៉ាងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងមហន្តរាយធម្មជាតិ។ វិបត្តិទាំងនេះ ប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់ជីវិតគ្រួសារ ដោយធ្វើឱ្យមានការព្រាត់ប្រាស ដោយធ្វើឱ្យបាត់បង់ជីវិត បាត់បង់មធ្យោបាយនិងសេវាចាំបាច់សម្រាប់ជីវិត ព្រមទាំងបង្កផលវិបាកដល់សុខភាពផ្លូវចិត្តដែលមិនគួរមើលរំលងទេ។ អ្នកឆ្លងកាត់សង្គ្រាម ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ឬគ្រោះមហន្តរាយធំៗ តែងដិតដាមដោយអារម្មណ៍មិនល្អ ខ្វល់ខ្វាយអោបទុក្ខកង្វល់ ហើយនឹងរំសាយទៅវិញបន្តិចម្តងៗទៅតាមពេលវេលា និងភាពប្រសើរឡើងនៃស្ថានការណ៍។ តែមួយភាគតូច បានធ្លាក់ខ្លួនមានវិបត្តិសុខភាពផ្លូវចិត្តតែម្តង ក្នុងទម្រង់ជាជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត ឬជំងឺបាក់ស្បាត Trouble de Stress post Traumatique(TSPT) ជាភាសាបារាំង ឬជាភាសាអង់គ្លេស Post traumatic stress disorder (PTSD)។ បើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ក្នុងចំណោមអ្នកឆ្លងកាត់សង្គ្រាម និងជម្លោះក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ៥នាក់ មានម្នាក់ធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺថប់បារម្ភ បាក់ទឹកចិត្ត បាក់ស្បាត វិបត្តិបាយប៉ូឡា ឬជំងឺវិកលចរិក។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានសម្គាល់ឃើញទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋរស់លើផែនដីប្រមាណ៧០% តែងបានជួបហេតុការណ៍ដែលនាំឱ្យមានភាពតក់ស្លុត យ៉ាងហោចណាស់ក៏ម្តងក្នុងមួយជីវិតរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែការធ្លាក់ខ្លួនឈឺ កើតជារោគចិត្ត រហូតក្លាយជាជំងឺបាក់ស្បាត ជាករណីភាគតិច ក្នុងចំនួនប្រមាណតែ៥,៦%ប៉ុណ្ណោះ។ ជាសរុប ៣,៩%នៃប្រជាជននៅលើពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន មានបាក់ស្បាត។ នេះបើតាមរបាយការណ៍អង្គការសុខភាពពិភពលោកដដែល ដោយលម្អិតថា ការធ្លាក់ខ្លួនមានវិបត្តិបាក់ស្បាត អាស្រ័យទៅលើប្រភេទព្រឹត្តិការណ៍ដែលគេបានឆ្លងកាត់។ បើជាជម្លោះហិង្សាឬសង្គ្រាម នោះប្រូបាប៊ីលីតេធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺបាក់ស្បាត កើនឡើងខ្ពស់ដល់ទៅបីដង និងខ្ពស់ខ្លាំងមែនទែន ចំពោះជនរងគ្រោះអំពើហិង្សារំលោភបំពានផ្លូវភេទ។ ថ្វីបើស្ត្រីងាយរងគ្រោះធ្លាក់បាក់ស្បាតជាងបុរស។ ទាហានធ្លាប់ប្រឡូកក្នុងសមរភូមិសង្គ្រាម ក៏ប្រឈមខ្លាំងនឹងគ្រោះមានវិបត្តិផ្លូវចិត្ត និងជំងឺបាក់ស្បាតដែរ នៅពេលត្រលប់មកវិញ។ ជាឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង នៅប្រទេសអ៊ីស្រាអែល បើតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាតិបារាំង តាំងពីផ្ទុះសង្គ្រាមនៅហ្កាហ្សាមក មានទាហានអ៊ីស្រាអែលយ៉ាងហោច៤២នាក់ បានធ្វើអត្តឃាត ដោយមានជំងឺផ្លូវចិត្ត ស្លុត បាក់ស្បាត។ ក្នុងពេលកំពុងធ្វើសង្គ្រាមនៅអាហ្វហ្កានីស្ថាន មានទាហានអាមេរិកសម្លាប់ខ្លួនស្ទើរជារៀងរាល់ថ្ងៃ (ជាមធ្យមម្នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ)នៅឆ្នាំ២០១២ ។ ទាហានអាមេរិកមានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ដែលបានបញ្ជូនត្រលប់មកស្រុកកំណើតវិញ មានចំនួនច្រើនជាងទាហានរងរបួសដល់ទៅពីរដងនៅគ្រានោះ។ អ្នកជំនាញសុខភាពបានយល់យ៉ាងច្បាស់អំពីផលប៉ះពាល់នៃសង្គ្រាមទៅលើសុខភាពផ្លូវចិត្តរបស់សាធារណជន ក៏ដូចជាទាហាន។ លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Patrick Clervoy គ្រូពេទ្យឯកទេសចិត្តវិទ្យា នៅមន្ទីរពេទ្យយោធា ក្រុងទូឡុងប្រទេសបារាំង ៖ “សង្គ្រាមគឺជាអ្វីដែលធ្វើឱ្យឡើងស្ត្រេសខ្លាំងបំផុត ហើយជាការប្រឈមដ៏យូរនឹងស្ត្រេស ដែលផ្លូវចិត្តឬខួរក្បាលរបស់យើងពិបាកទ្រាំណាស់។ ខួរក្បាលមនុស្សម្នាក់ៗសុទ្ធតែមានកំរិតសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន ក្នុងការយល់ដឹង វិភាគ ពិចារណា និងបញ្ចេញប្រតិកម្មល្អត្រឹមត្រូវ សមស្របទៅតាមកាល។ តែនៅពេលឡើងស្ត្រេសដល់កំរិតកំពូលណាមួយ ខួរក្បាលលែងមានអានុភាពគ្រប់គ្រងបាន ទើបលេចបញ្ហាផ្លូវចិត្តឡើង”។ តើអ្វីទៅជាជំងឺបាក់ស្បាត? មានបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ចេះតែភ័យខ្លាច តក់ស្លុត ក្រោយជួបហេតុការណ៍គួរឱ្យរន្ធត់តក់ស្លុតខ្លាំង ជាអាការៈធម្មតា។ មនុស្សទូទៅ តែងមានអារម្មណ៍ភ័យស្លុតខ្លាំង នៅពេលរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ ឬជួបព្រឹត្តិការណ៍អាក្រក់គួរឱ្យតក់ស្លុតដោយផ្ទាល់ និងបន្តភ័យខ្លាចទៀតទោះហេតុការណ៍អាក្រក់ ដូចយ៉ាង សង្គ្រាម គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ គ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ ឬអំពើហិង្សាផ្លូវភេទ កន្លងផុតទៅក៏ដោយ។ សម្រាប់មនុស្សភាគច្រើន ភាពតក់ស្លុត ភ័យខ្លាច នឹងរលត់រលាយទៅតាមពេលវេលា តែមនុស្សមួយភាគតូច ការភ័យ ស្លុត បានក្លាយជាបញ្ហា សុខភាព ជាជំងឺផ្លូវចិត្ត ដែលអាចអូសបន្លាយខែ ដល់រាប់ឆ្នាំ រហូតប៉ះពាល់ដល់សកម្មភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ទាំងក្នុងជីវិតឯកជន ការងារ និងសង្គម។ វិបត្តិផ្លូវចិត្តភ័យខ្លាច ខុសពីជំងឺបាក់ស្បាត។ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Patrick Clervoy ៖ “ការភ័យ ការខ្លាច ការស្លុតរន្ធត់ ជាអាការៈដែលកើតឡើងភ្លាមនៅក្នុងហេតុការណ៍អាក្រក់ខ្លាំងណាមួយ។ ឯ ជំងឺបាក់ស្បាត ដែលបណ្តាលមកពីការភ័យខ្លាច តក់ស្លុតពេក គឺផលវិបាក ដែលលេចឡើងនៅក្រោយពេលជួបហេតុការណ៍អាក្រក់។ រោគសញ្ញាមួយនៃជំងឺបាក់ស្បាត គឺវិបត្តិដំណេក ដេកមិនលក់ និងមើលឃើញតែរូបភាពនៃព្រឹត្តិការណ៍អាក្រក់នោះដដែលៗ។ នៅពេលថ្ងៃ អ្នកជំងឺបានដឹងខ្លួនយ៉ាងច្បាស់ ថារឿងហេតុបានកន្លងផុត ហើយគេបានមកដល់ទីសុខស្ងាត់ ប៉ុន្តែអារម្មណ៍ចេះតែជំរុញឱ្យនឹកស្រមៃដល់ហេតុការណ៍នោះភ្លាម។ នឹកឃើញភ្លាម អ្នកជំងឺនៅតែមានអារម្មណ៍ដូចកំពុងស្ថិតលើសមរភូមិសង្គ្រាម នៅកន្លែងកើតហេតុ នៅកន្លែងរងគ្រោះមែនទែន ហើយក៏ចាប់ ភ័យ ញ័រខ្លួន បែកញើស ដកដង្ហើមស្ទើរមិនដល់គ្នា បេះដូងលោតញាប់ឡើងៗ ...។ នៅពេលយប់ អ្នកជំងឺយល់សប្តិឃើញរូបភាពរងគ្រោះដដែលនេះ ដូចនៅ ពិតៗ ទើបត្រូវភ្ញាក់ទាំងស្លុតភ័យ ទាំងបែកញើសសស្រាក់។ មិនសម្រាកឱ្យបានពេញលេញ អ្នកជំងឺធ្លាក់ខ្លួនហត់អស់កម្លាំងយ៉ាងខ្លាំង។ មានន័យថា បើទោះបីជាបានមកដល់កន្លែងសន្តិភាពហើយក៏ដោយ ក៏ខ្លួនប្រាណនិងខួរក្បាលពួកគាត់មិនព្រមសម្រាកដែរ”។ អ្នកមានជំងឺបាក់ស្បាត ច្រើនតែមានអាការៈសញ្ញាបែបបាក់ទឹកចិត្ត ថប់កង្វល់ ងាយធ្លាក់ក្នុងគ្រោះប្រព្រឹត្តគ្រឿងញៀន គ្រឿងស្រវឹង និងងាយគិតចង់បញ្ចប់ជីវិត។ ដូចជាបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តផ្សេងទៀតដែរ ជំងឺបាក់ស្បាត បណ្តាលមកពីកត្តាជាច្រើន ដែលអាចជាកត្តាសង្គម ផ្លូវចិត្តនិងជីវសាស្ត្រ។ ជនណាក៏អាចធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺបាក់ស្បាតបានដែរ ក្រោយជួបហេតុការណ៍រន្ធត់ខ្លាំង។ ប៉ុន្តែអ្នកជួបហេតុការណ៍ម្តងហើយ ងាយបាក់ស្បាតជាថ្មី។ ជំងឺបាក់ស្បាត អាចព្យាបាលជា។ ជិត៤០%នៃអ្នកជំងឺបាក់ស្បាត នឹងបានជាមកនៅរវាងតែមួយឆ្នាំ។ បច្ចុប្បន្នមានថ្នាំច្រើនមុខ មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងប្រឆាំងនឹងជំងឺបាក់ស្បាតនេះ។ ប៉ុន្តែ បើតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក នៅក្នុងប្រទេសក្រីក្រនិងមធ្យម មានអ្នកជំងឺតែមួយភាគបួនប៉ុណ្ណោះ បានទៅស្វែងរកការព្យាបាល ព្រោះភាគច្រើនមិនដឹងថាជំងឺនេះអាចព្យាបាលបាន។ ប្រទេសគ្មានសេវាថែទាំសុខភាពផ្លូវចិត្តត្រឹមត្រូវ និងគ្មានពេទ្យជំនាញប្រកបដោយគុណភាព៕

ទទួលទានអាហារពេលល្ងាច កាន់តែឆាប់កាន់តែល្អសម្រាប់សុខភាព

2025-07-2408:51

ជម្រើសម្ហូបអាហារមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់សុខភាព។ ពេលម៉ោងទទួលទានអាហារក៏សំខាន់ដែរ។ តើអ្នកដឹងទេ ថាម៉ោងទទួលទានអាហារ អាចជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់សុខភាព? អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រផ្តល់សេចក្តីបំភ្លឺថាហេតុអ្វីត្រូវឆាប់ទទួលទានអាហារល្ងាច។ មនុស្សភាគច្រើនប្រុងប្រយ័ត្នខ្លាំងណាស់នៅពេលហូបចុកម្តងៗ។ មិនហ៊ានហូបនេះ តមអាហារនោះ ឬសុខចិត្តអត់ផងក៏មាន ដើម្បីរក្សារាង និងក្នុងបំណងថែរក្សាសុខភាពឱ្យបានល្អ។ ការហូបចុកពិតជាសំខាន់មែនហើយ ប៉ុន្តែពេលម៉ោងទទួលទានអាហារក៏សំខាន់ខ្លាំងដែរ ជាពិសេសអាហារពេលល្ងាចតែម្តង។ លោកអ្នកប្រាកដជាធ្លាប់ឮសេចក្តីណែនាំរបស់គ្រូពេទ្យ កុំឱ្យទទួលទានអាហារច្រើននៅល្ងាច និង ឆាប់ទទួលទានអាហារពេលល្ងាច ហើយមែនទេ? ហេតុអ្វីត្រូវឆាប់ទទួលទានអាហារពេលល្ងាច? គុណប្រយោជន៍មួយក្នុងចំណោមគុណប្រយោជន៍ជាច្រើននៃការឆាប់ទទួលទានអាហារល្ងាច គឺជួយសម្រួលដំណេក នៅពេលយប់។ នៅពេលបរិភោគអាហារពេលល្ងាច យប់ខ្លាំងពេក អ្នកនឹងរុញពន្យឺតពេលម៉ោងចូលសំរាន្ត និងរារាំងយន្តការរំលាយអាហារ។ នៅពេលក្រពះកំពុងកិនរំលាយអាហារ ខ្លួនប្រាណនឹងឡើងកម្តៅ។ ការឡើងកម្តៅសីតុណ្ហភាព ជាកត្តាមួយនាំឱ្យរំខានដល់ដំណើរងោយងុយ។ ដើម្បីមានអារម្មណ៍ងុយគេង និងអាចសំរាន្តលក់ស្រួល សីតុណ្ហភាពខ្លួនប្រាណត្រូវចុះត្រជាក់ជាងពេលធម្មតាបន្តិច។ ម្យ៉ាងទៀត ប្រសិនបើអ្នកមានបញ្ហាក្រពះ ឧស្សាហ៍ភើ ច្រាលឡើងជាតិអាស៊ីតផង នោះអ្នកត្រូវតែទទួលទានអាហារល្ងាចឱ្យបានយ៉ាងហោចបីម៉ោងមុនចូលសំរាន្តទើបល្អ។ ការទទួលទានអាហារល្ងាចច្រើនពេក បូកផ្សំនឹងអាហារសម្បូរទៅដោយជាតិខ្លាញ់ច្រើនទៀត នោះក្រពះច្បាស់ជាត្រូវពេលវេលាច្រើនសម្រាប់រំលាយ។ គ្រោះហានិភ័យកើតរោគច្រាលទឹកអាស៊ីត នឹងកើនឡើង ព្រោះការទំរេតខ្លួនដេក ក្រោយបាយហើយភ្លាម ជាពិសេសបើដេកផ្អៀងទៅខាងស្តាំ ប្រៀបដូចជាផ្កាប់ក្រពះចាក់អាហារឱ្យចេញមកវិញ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាមានអាការៈឡើងច្រាលអាស៊ីត និងរលាកក្រពះ។ ជាងនេះទៅទៀត បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវ ការឆាប់ទទួលទានអាហារពេលល្ងាច អាចជាឱកាសអត់អាហារបានយូរម៉ោង គ្រប់គ្រាន់ល្អសម្រាប់សុខភាព។ ការអត់អាហារ យ៉ាងហោច១២ម៉ោងជាប់គ្នា ឬច្រើនជាងនេះ អាចជះឥទ្ធិពលវិជ្ជមាន ដល់ប្រព័ន្ធមេតាបូលិក ជាពិសេសមេតាបូលិកខាងចាត់ចែងជាតិស្ករ និងសម្ពាធឈាម។ អត់អាហាររយៈពេលវែងជាអន្ទាក់ចងភ្ជាប់នាំទៅរកការជួយបញ្ចុះហានិភ័យនៃគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល។ ទម្លាប់ល្អនេះអាចជួយកាត់បន្ថយគ្រោះកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងទៀត។ បើតាមការសិក្សាថ្មី ដឹកនាំដោយវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្ត្របារាំង អ្នកដែលបរិភោគអាហារល្ងាចនៅក្រោយម៉ោង៩យប់ មានហានិភ័យកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ២៨%លើសអ្នកដែលទទួលទានអាហារល្ងាចនៅមុនម៉ោង៨ល្ងាច។ ភាពខុសគ្នាមានកាន់តែច្បាស់ខ្លាំងសម្រាប់ស្ត្រីភេទ។ ឆាប់បាយល្ងាច ទំនងអាចចូលរួមចំណែកជួយគ្រប់គ្រងទម្ងន់មិនឱ្យឡើងគីឡូបានទៀតផង។ តើត្រូវទទួលទានអាហារល្ងាចនៅម៉ោងប៉ុន្មាន ដែលល្អបំផុតនោះ ? សរីរាង្គកាយមនុស្សធ្វើសកម្មភាពបំប្លែងអាហារមិនដូចគ្នាទេ រវាងអាហារពេលព្រឹក ពេលថ្ងៃ និងពេលល្ងាច។ មានន័យថា អាហារមួយចានក្នុងបរិមាណនិងគុណភាពដូចគ្នា តែទទួលទានខុសពេលម៉ោងគ្នា ជាបាយថ្ងៃត្រង់និងបាយល្ងាច នឹងជះឥទ្ធិពលទៅលើសុខភាពខុសគ្នាស្រលះ ជាពិសេសការបំប្លែងជាតិស្ករ។ សកម្មភាពធ្វើមេតាបូលិករបស់សរីរាង្គកាយ មានសក្តិសិទ្ធភាព ធ្លាក់ចុះទៅតាមពេលវេលា។ ឧទាហរណ៍ ការចាត់ចែងបំប្លែងអត្រាជាតិស្ករក្នុងឈាម បានល្អ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងនៅពេលព្រឹក ជាងនៅពេលល្ងាច និងជាងនៅពេលយប់ ដែលអរមូនមេឡាតូនីន ចាប់ផ្តើមចេញសាយភាព ពោលគឺយើងចាប់ផ្តើមងងុយគេង។ គ្មានការបំប្លែង គ្មានសកម្មភាពមេតាបូលិកត្រឹមត្រូវ ខ្លាញ់នឹងកកស្តុកក្នុងពោះ។ នេះបើតាមការសិក្សាដដែលដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា ការបរិភោគអាហារនៅពេលយប់ជ្រៅពេកនឹងសម្រួលឱ្យមានសល់ជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម ហើយធ្វើឱ្យឆាប់ឃ្លានទៀត។ នៅក្នុងអនុសាសន៍ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានណែនាំឱ្យទទួលទានអាហារឱ្យបានមុនម៉ោង៨យប់ សម្រាប់ទម្លាប់របស់បណ្តាជនបារាំង ដែលចូលធ្វើការនៅម៉ោង៩-១០ព្រឹក។ ពេលម៉ោងបាយល្ងាចនេះអាចប្រែប្រួលទៅតាមប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់របស់ប្រទេសនីមួយដែរ។ តែគោលការណ៍មានតែមួយគឺ ប្រសិនបើអាច ត្រូវសម្របម៉ោងបាយល្ងាច ទៅនឹងពេលភ្ញាក់ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឱ្យរយៈពេលអត់អាហារ បានវែងបំផុតតាមតែអាចធ្វើទៅបាន យ៉ាងហោចប្រមាណជាង១២ម៉ោង។ បាយល្ងាចត្រូវតិចជាងពេលព្រឹកនិងពេលថ្ងៃ? តាមក្បួន អាហារពេលល្ងាចត្រូវឱ្យតិចជាងពេលព្រឹក និងពេលថ្ងៃត្រង់។ ប៉ុន្តែសម្រាប់មនុស្សសម័យថ្មី និងសម្រាប់អ្នកធ្វើការ ក៏ដូចជាក្មេងកំពុងពេញវ័យសិក្សា មនុស្សភាគច្រើនគ្មានពេលវេលាច្រើនទេ នៅពេលថ្ងៃ និងមិនអាចផ្តល់តម្លៃខ្លាំងដល់ការទទួលទានអាហារពេលថ្ងៃត្រង់បានឡើយ។ ទាំងក្មេងទាំងចាស់ បាយថ្ងៃ គ្រាន់តែជាការបរិភោគបំបាត់ឃ្លាន។ ដូច្នេះអាហារត្រឹមត្រូវ និងសំខាន់ ត្រូវលើកទៅហូបជុំគ្នានៅពេលល្ងាច និងមិនអាចបរិភោគឆាប់បានទេ។ ក្នុងករណី អ្នកមិនអាចទទួលទានអាហារល្ងាច តាំងពីក្បាលព្រលប់បានទេ សូមព្យាយាមបរិភោគឱ្យបានបីម៉ោងមុនចូលសំរាន្ត និងកុំបរិភោគច្រើន ឱ្យឆ្អែតជ្រុលពេក។ អាហារល្អ អាហារឆ្ងាញ់ ផ្តល់សុខភាពល្អ មិនមែនជាអាហារក្នុងបរិមាណច្រើន សុទ្ធតែសាច់ទេ តែជាអាហារដែលងាយរលាយ ជាអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់តិច និងមិនធ្វើឱ្យឡើងជាតិស្ករខ្លាំង។ គំរូអាហារពេលល្ងាចត្រឹមត្រូវមានលំនឹង គឺ ពិសាបន្លែឱ្យបានច្រើន ក្នុងបរិមាណពាក់កណ្តាល ជាតិប្រូតេអ៊ីន (សាច់សត្វឬពិសេសត្រី) និងជាតិម្សៅ (បាយ នំប៉័ង ប៉ាត់) តែមួយភាគបួនបានហើយក្នុងមួយមុខៗ។ សូមប្រយ័ត្ន! ពាក្យថាបរិភោគអាហារពេលល្ងាចកុំឱ្យឆ្អែតជ្រុល មិនមែនមានន័យថា ត្រូវបន្ថយឱ្យនៅតិចខ្លាំង និងមិនហូបសោះនោះទេ។ តិចពេក ឬអត់ហូបល្ងាច អាចជះឥទ្ធិពលបញ្ច្រាស ព្រោះយើងអាចកើតរោគឃ្លានពេលយប់ ហើយទ្រាំមិនបានក៏ទៅហូបច្បិចច្បុចទាំងយប់។ ទង្វើនេះគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់សុខភាព ព្រោះវានឹងរំខានសង្វាក់មេតាបូលិកផង ងាយធ្វើឱ្យធាត់ផង។ អាហារព្រឹកសំខាន់ជាងគេបំផុត? ការលោតរំលង មិនបរិភោគអាហារនៅពេលយប់ ឬនៅពេលណាមួយ សុទ្ធតែមិនមែនជាអ្វីដែលអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រចង់ណែនាំឡើយ។ អ្នកខ្លះ ដោយមានអារម្មណ៍ខុសខ្លួន ទទួលទានអាហារពេលល្ងាចច្រើនជ្រុល និងយប់ជ្រុលពេក ព្រឹកឡើងមិនស្រស់ស្រូបអាហារពេលព្រឹក។ សម្រាប់មនុស្សធំពេញវ័យ មិនស្រស់ស្រូបពេលព្រឹកក៏មិនអីដែរ តែចំពោះក្មេងវិញ ការមិនស្រស់ស្រូបអាហារពេលព្រឹក សំខាន់ខ្លាំងជាងគេបំផុត សំខាន់ជាងអាហារពេលថ្ងៃនិងពេលល្ងាចខ្លាំងណាស់។ ការសិក្សាតាមដានក្មេងរយៈពេល២០ឆ្នាំបានបង្ហាញឱ្យឃើញថា កុមារនិងក្មេងជំទង់ (៩ទៅ១៥ឆ្នាំ) ពេញវ័យលូតលាស់ មិនទទួលទានអាហារពេលព្រឹក មានអត្រាជាតិខ្លាញ់កូឡេស្តេរ៉ូលអាក្រក់ក្នុងឈាមខ្ពស់ នៅពេលធំ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យពួកគេប្រឈមនឹងគ្រោះកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងនៅពេលចាស់ឡើង។ ចំពោះមនុស្សធំ ដោយជាក់ស្តែង បើមិនឃ្លាន យើងមិនគួរប្រឹងបរិភោគទេ។ ប៉ុន្តែការឃ្លានជាអាការៈជំងឺធម្មជាតិ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាលោកវេជ្ជបណ្ឌិត Michel Cymes យល់ថានៅពេលមានអាការៈមិនឃ្លាន មិនចង់ទទួលទានអាហារនៅពេលណាមួយ អ្នកត្រូវចោទសួរខ្លួនឯងភ្លាម អំពីរបៀបរបបរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ៖ តើខ្ញុំមិនបានបរិភោគច្រើនជ្រុលនៅពេលល្ងាចទេឬ? តើខ្ញុំមិនហូបបាយល្ងាច នៅយប់ជ្រៅពេកទេឬ? តើខ្ញុំដេកជ្រុល ក្រភ្ញាក់នៅពេលព្រលឹមមែនទេ? នៅពេលរកចម្លើយឱ្យសំណួរទាំងបីនេះបានហើយ អ្នកពិតជាអាចរកឃើញទម្លាប់អាក្រក់ណាមួយរបស់ខ្លួន ហើយសាកល្បងប្តូរវាចោលទៅ នោះអ្នកនឹងអាចឃ្លានទៀងពេលបានយ៉ាងត្រឹមត្រូវហើយ៕

ហេតុអ្វីបានគេចាត់ទុកគ្រាប់ស្វាយចន្ទីជាសម្ព័ន្ធមិត្តសុខភាព?

2025-07-1608:31

មិនត្រឹមតែមានរសជាតិឆ្ងាញ់ជាប់មាត់ទេ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីថែមទាំងជាអាហារគួរជាទីចាប់អារម្មណ៍ទៀត បើគិតតាមបែបអាហារូបត្ថម្ភ។ តើគ្រាប់ស្វាយចន្ទីផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងណាដល់សុខភាព? តើគេអាចទទួលទានគ្រាប់ស្វាយចន្ទីជារៀងរាល់ថ្ងៃ និងក្នុងបរិមាណប៉ុនណាដែរ? ស្វាយចន្ទី មានដាំដុះច្រើននៅតំបន់ត្រូពិក តែច្រើនបំផុតនៅអាស៊ីនិងនៅអាហ្វ្រិក។ បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រេស៊ីលជាប្រទេសជើងឯកពិភពលោកខាងផលិតគ្រាប់ស្វាយចន្ទី បន្ទាប់មកគឺឥណ្ឌា រួចវៀតណាម។ មានរូបរាងដូចតម្រងនោម មានរសជាតិខ្ទិះ និងផ្អែមជាងគ្រាប់សណ្តែកដីបន្តិច គេអាចបរិភោគគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ឆ្អិន ដោយលីង ដោយកិនធ្វើជាប័រសម្រាប់បៀក ឬដោយយកទៅស្លធ្វើម្ហូបការី ឆាជាមួយបន្លែ ឆាជាមួយបាយ ឬសម្រាប់យកទៅធ្វើជានំ។ ជាប្រភេទផ្លែឈើមានសំបករឹង ដូចអាមិន ឬ ផ្លែខួរក្បាលដែរ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សុខភាព ព្រោះក្នុងគ្រាប់ចន្ទី មានផ្ទុកទៅដោយ ពពួកម៉ាក្រូ និងមីក្រូអាហារូបត្ថម្ភច្រើនមុខណាស់។ ដូច្នេះ ការទទួលទានគ្រាប់ស្វាយចន្ទី សមរម្យនឹងផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍យ៉ាងខ្លាំងដល់សុខភាព។ មនុស្សភាគច្រើននឹងទទួលបាននូវគុណប្រយោជន៍ជាអតិបរិមា សម្រាប់ភាពរឹងមាំនៃសរីរាង្គកាយដោយជ្រើសរើសបរិភោគគ្រាប់ស្វាយចន្ទី។ សម្រាប់អ្នកខ្វល់ខ្វាយគិតគូរដល់ផាសុកភាព និងលំនឹងសុខភាព អ្នកគួរតែបញ្ចូលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីក្នុងបញ្ជីឈ្មោះរបបអាហារត្រូវបរិភោគ។ តើគ្រាប់ស្វាយចន្ទីមានផ្ទុកជីវជាតិអ្វីខ្លះ? គ្រាប់ស្វាយចន្ទីមានផ្ទុកជាតិខ្លាញ់ប្រមាណជិត៥០% ក្នុងនោះពាក់កណ្តាលជាអាស៊ីតខ្លាញ់មូណូអាំងសាទួរ៉េ ដែលមានឈ្មោះថា អូមេហ្កា៩។ អាស៊ីតខ្លាញ់ប្រភេទនេះល្អខ្លាំងណាស់សម្រាប់សុខភាព។ គ្រាប់ចន្ទីក៏សម្បូរជាតិប្រូតេអ៊ីត ក្នុងកំរិតប្រមាណ (១៥%)។ ជាសរុប គ្រាប់ស្វាយចន្ទី៣០ក្រាម ផ្តល់ថាមពល១៦០កាឡូរី តែដោយសារមានជាតិប្រូតេអ៊ីន និងអាស៊ីតខ្លាញ់ច្រើន បរិមាណ នេះអាចធ្វើឱ្យយើងឆាប់ឆ្អែត និងបាត់ឃ្លានបានយូរ។ ជាងនេះទៅទៀត ទទួលទានគ្រាប់ស្វាយចន្ទីត្រឹមតែ៣០ក្រាម អាចឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការប្រចាំថ្ងៃផ្នែកកម៉ាញេស្យូម បានដល់ទៅ២០%ហើយ។ នៅមានសារធាតុរ៉ែសំខាន់ៗជាច្រើនទៀត ដែលកប់ក្នុងគ្រាប់ស្វាយចន្ទី ដូចជារ៉ែដែក រ៉ែម៉ង់ហ្កាណែស្ស ស៊ីឡេនីញ៉ូម ឬរ៉ែសង្កសី ។ល។ និង។ល។ សរីរាង្គកាយមនុស្ស ត្រូវការសារធាតុរ៉ែ តែបន្តិចបន្តួចទេ ប៉ុន្តែបើខ្វះគឺមិនបានឡើយ។ សារធាតុរ៉ែ មានតួនាទីចាំបាច់សម្រាប់ដំណើរវិវឌ្ឍនៃរចនាសម្ព័ន្ធឆ្អឹង ប្រព័ន្ធប្រសាទ សាច់ដុំ និងថាមពល។ ជាប្រភពផ្តល់វីតាមីន E-B-K ជាចុងក្រោយ គ្រាប់ស្វាយចន្ទី ក៏ជាប្រភេទអាហារដែលសម្បូរជាតិសរសៃ ជាពិសេសជាជាតិសរសៃងាយរលាយទៅទៀត។ ជាតិសរសៃងាយរលាយជួយសម្រួលប្រព័ន្ធរំលាយបានច្រើនខ្លាំងណាស់។ តើគ្រាប់ស្វាយចន្ទីមានគុណប្រយោជន៍យ៉ាងណា សម្រាប់សុខភាព? តាមរយៈជីវជាតិដែលមាន គ្រាប់ស្វាយចន្ទីអាចផ្តល់គុណប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ដល់សុខភាព។ ទីមួយ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីអាចជួយកាត់បន្ថយគ្រោះហានិភ័យនៃការកើតជំងឺរឹងសរសៃឈាម។ ដោយមានផ្ទុកច្រើននូវសារធាតុfolate និងវីតាមីន E គ្រាប់ស្វាយចន្ទីអាចជួយការពារនិងថែរក្សាសរសៃឈាមមិនឱ្យមានកកស្ទះ មិនឱ្យរួមតូចបាន។ ការសិក្សាកាលពីឆ្នាំ២០១៩ បានបង្ហាញថា ការបរិភោគគ្រាប់ស្វាយចន្ទីជាប្រចាំ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ មានចំណែកជួយរក្សាអត្រាជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម (កូឡេស្តេរ៉ូល) របស់មនុស្សទូទៅ និងរបស់អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ ឱ្យមានលំនឹងល្អ។ នេះក៏ព្រោះតែគ្រាប់ស្វាយចន្ទី មានផ្ទុកអាស៊ីតខ្លាញ់មិនឆ្អែត។ អាស៊ីតខ្លាញ់មិនឆ្អែត ឬអូមេហ្កា៩ ត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជាខ្លាញ់ល្អដែលមានតួនាទីចាត់ចែងអត្រាជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាម ដោយជួយបង្កើនអត្រាកូឡេស្តេរ៉ូលល្អ ហើយបញ្ចុះកូឡេស្តេរ៉ូលមិនល្អ។ ដើម្បីគ្រប់គ្រងកូឡេស្តេរ៉ូល គ្រូពេទ្យតែងផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យជ្រើសរើសទទួលទានអាហារមានផ្ទុកជាតិខ្លាញ់ប្រភេទអាស៊ីតខ្លាញ់ម៉ូណូអាំងសាទួរ៉េ (អូមេហ្កា៩) និងប៉ូលីអាំងសាទួរ៉េ (អូមេហ្កា៣-៦) និងកាត់បន្ថយអាហារមានផ្ទុកអាស៊ីតខ្លាញ់ឆ្អែត។ អត្រាកូឡេស្តេរ៉ូលមានលំនឹងនឹងជួយកាត់បន្ថយគ្រោះហានិភ័យនៃជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង។ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីអាចជួយឱ្យមានអាយុវែង និងការពារកោសិកាមិនឱ្យឆាប់ចាស់។ សរីរាង្គកាយមនុស្សតែងផលិតកោសិកាសេរី។ បរិស្ថានពុល កាំរស្មីUVរបស់ព្រះអាទិត្យ ឬស្ត្រេស ជួយជំរុញឱ្យមានកោសិកាសេរីច្រើន។ វត្តមាននៃកោសិកាសេរីកាន់តែច្រើន សរីរាង្គកាយមនុស្សកាន់តែងាយឆាប់ទ្រុឌទ្រោម និងងាយរងគ្រោះកើតជំងឺប្រព័ន្ធប្រសាទផ្សេងៗ ដូចជាជំងឺប៉ាគីសុន ជំងឺវង្វេងវង្វាន់ អាល់ហ្សៃមែរ ... ប៉ុន្តែគ្រាប់ស្វាយចន្ទីអាចទប់ស្កាត់អាការៈទាំងអស់នេះបាន ព្រោះគ្រាប់ស្វាយចន្ទីមានផ្ទុកសារធាតុអង់ទីអុកស៊ីដង់ច្រើន។ សារធាតុអង់ទីអុកស៊ីដង់របស់គ្រាប់ស្វាយចន្ទី មានសមត្ថភាពកម្ចាត់ពពួកកោសិកាសេរី ហើយជួយធ្វើឱ្យសរីរាង្គកាយមានសភាពរឹងមាំល្អ និងមានការចងចាំល្អ។ ជាមួយនឹងអត្រារ៉ែម៉ាញេស្យូមនិងរ៉ែផូស្វ័រដ៏ខ្ពស់ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីជាអាវុធប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអាការៈនឿយហត់អស់កម្លាំង។ ម៉ាញេស្យូមនិងផូស្វ័រ ជាប្រភេទរ៉ែពីរមុខដែលដើរតួនាទីចាំបាច់ក្នុងដំណើរលូតលាស់និងភាពរឹងមាំរបស់ឆ្អឹង។ មានន័យថា ការទទួលអាហារណាដែលសម្បូរទៅដោយរ៉ែពីរប្រភេទ ដូចយ៉ាងគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនេះ ប្រៀបដូចជាបានលេបថ្នាំបង្ការជំងឺពុកឆ្អឹងដូច្នោះ។ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីមានកំហាប់ជាតិខ្លាញ់ និងប្រូតេអ៊ីនខ្ពស់។ ដូច្នេះគ្រាប់ស្វាយចន្ទីជាអាហារប្រកបដោយថាមពល។ បរិភោគតែបន្តិចតែអាចស្រូបទាញបានថាមពលបានខ្ពស់ សម្រាប់មកបំពេញសេចក្តីត្រូវការរបស់សរីរាង្គកាយ។ ហើយបូកផ្សំនឹងបរិមាណជាតិសរសៃដ៏ច្រើនលើសលប់ទៀតទៅ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីឆាប់បំពេញសេចក្តីស្រេកឃ្លានបានលឿន ពោលគឺធ្វើឱ្យឆាប់ឆ្អែត និងឆ្អែតបានយូរ ហើយសម្រួលការបញ្ចេញចោលទៀត។ គេអាចចាត់ទុកគ្រាប់ស្វាយចន្ទីថាជាជំនួយការដ៏ប្រពៃសម្រាប់អ្នកមិនចង់ធាត់។ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីជួយបញ្ចុះទម្ងន់ឬ? បើយោងតាមកំរិតកាឡូរីរបស់គ្រាប់ស្វាយចន្ទី ដែលអាចផ្តល់ថាមពលដល់ទៅ៦០០កាឡូរីក្នុងមួយខាំ និងមានបរិមាណលីពីតដល់ទៅប្រមាណ៥០% ការបរិភោគគ្រាប់ស្វាយចន្ទីច្រើនច្បាស់ជាអាចធ្វើឱ្យឡើងទម្ងន់ហើយ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបបអាហារត្រឹមត្រូវ មានប្រូតេអ៊ីន និងជាតិសរសៃ គ្រាប់ស្វាយចន្ទីនឹងសម្រួលមិនឱ្យមានការទល់លាមក ឆាប់ឆ្អែត ដែលកត្តាសំខាន់ពីរសម្រាប់ជួយរក្សាលំនឹងរាងកាយ (មិនឱ្យធាត់)បាន។ ការស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញថា របបអាហារដែលមានបញ្ចូលផ្លែឈើសម្រករឹងច្រើន ដូចយ៉ាងគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនេះ ជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យធាត់ជ្រុល និងមិនងាយឡើងគីឡូ។ ដូច្នេះការទទួលទានគ្រាប់ស្វាយចន្ទីសមរម្យ ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបបចំណីអាហារត្រឹមត្រូវ មានលំនឹង នឹងគ្មានផលរំខានជះដល់បញ្ហាធាត់-ស្គមទេ។ ការបរិភោគត្រឹមត្រូវ និងសមហេតុផល គឺត្រូវបរិភោគត្រឹមប្រមាណ៣០ក្រាម ឬប្រមាណ១០ទៅ១៥គ្រាប់ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ត្រូវបរិភោគគ្រាប់ស្វាយចន្ទីដោយគ្មានថែមស្ករ ថែមអំបិល ទើបទាញគុណប្រយោជន៍បានពេញលេញ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត គ្រាប់ស្វាយចន្ទី ក៏ដូចជាសណ្តែកដី និងផ្លែឈើសម្បករឹងផ្សេងទៀតដែរ អាចជាប្រភពនាំឱ្យបញ្ហាអាល់ឡែកហ្ស៊ី។ អ្នកមានអាល់ឡែកហ្ស៊ីនឹងផ្លែឈើសម្បករឹងណាមួយ ច្រើនតែអាល់ឡែកហ្ស៊ីនឹងគ្រាប់ស្វាយចន្ទីនេះដែរ។ សូមប្រយ័ត្ន! ប្រតិកម្មអាល់ឡែកហ្ស៊ី មានទម្រង់ជាការពិបាកដកដង្ហើម ហើមឬប៉ោងមុខ អណ្តាត ឬបបូរមាត់៕

ខោទ្រនាប់អាចបង្អាក់សមត្ថភាពបន្តពូជបុរស?

2025-07-1007:36

ជម្រើសស្លៀកខោទ្រនាប់មិនមែនត្រឹមតែសម្រាប់បិទបាំង ឬលម្អរាងកាយទេ តែអាចមានឥទ្ធិពលដល់សុខភាពបន្តពូជទៀត។ ការសិក្សាជាច្រើន បានបង្ហាញថា ខោទ្រនាប់រឹតតឹងខ្លាំង អាចរំខានដល់ជីវិតបន្តពូជរបស់បុរស ព្រោះភាពហប់ក្តៅបានធ្វើឱ្យបរិមាណនិងគុណភាពនៃមេជីវិតបុរស (ស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីត) ធ្លាក់ចុះ ទើបពួកគាត់ពិបាកមានកូន។ តើអស់លោក ចូលចិត្តស្លៀកខោទ្រនាប់ ក្នុងទម្រង់ជាស្លីប ជាខោក្តោបខ្លាំង ជាBoxer ជាខោខ្លីរលុងបែបចាស់បុរាណខ្មែរ? ខោទ្រនាប់ មិនមែនគ្រាន់តែជាគ្រឿងលម្អ សម្រាប់បិទបាំងកេរ្ត៍ខ្មាសទេ តែការជ្រើសរើសខោទ្រនាប់ក៏មានពាក់ព័ន្ធដល់បញ្ហាសុខភាពដែរ។ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ ការសិក្សាជាច្រើនបានលើកឡើងថា ខោទ្រនាប់បុរសដែលរឹតតឹងខ្លាំង អាចធ្វើឱ្យបុរសពិបាកមានកូន ព្រោះមេជីវិតបុរសនឹងធ្លាក់ចុះ ប្រសិនបើប្រដាប់ភេទបុរសរងកម្តៅខ្លាំង រយៈពេលយូរពេក។ អ្នកស្រាវជ្រាវបានសម្គាល់ឃើញទៀតថា បុរសខ្លះ បាត់បង់សមត្ថភាពបង្កកំណើត មិនអាចមានកូនបាន ដោយហេតុតែធ្វើការនៅកន្លែងដែលប្រឈមនឹងភាពក្តៅខ្លាំងដល់ពងស្វាស ដូចជាធ្វើការនៅក្នុងហាងឬឡធ្វើនំប៉័ង ឬអ្នកបើកឡាន ដែលត្រូវអង្គុយយូរ នាំឱ្យក្តៅដល់ប្រដាប់ភេទ។ ការងាររបស់ក្រុមគ្រូពេទ្យ ស្រាវជ្រាវរកវិធីពន្យារកំណើតបុរស ដោយវិធីស្លៀកខោស្លីបក្តៅ ក៏ហុចលទ្ធផលដូចគ្នា។ ដើម្បីបង្អាក់ដំណើរលូតលាស់របស់ស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីត បុរសចង់ពន្យារកំណើតត្រូវស្លៀកខោស្លីបរឹតក្តោបកម្តៅលិង្គរយៈពេលយ៉ាងហោច១៥ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ និងជាប់គ្នារយៈពេលបីខែ។ គេត្រូវការរង់ចាំដល់បីខែ ទើបវិធីពន្យារកំណើតដោយស្លៀកខោរឹបចាប់មានប្រសិទ្ធភាពព្រោះដំណើរការលូតលាស់របស់ស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីតស៊ីពេលបីខែ។ មានឈ្មោះថា ជាពិធីពន្យារកំណើតដោយកម្តៅ ខោស្លីបក្តៅនេះកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលសិក្សានៅឡើយ និងមិនទាន់ត្រូវបានអាជ្ញាធរសុខាភិបាលបារាំងទទួលស្គាល់នៅឡើយទេ។ ខោស្លីបក្តៅនេះ ក៏ពុំមានដាក់លក់នៅទីផ្សារទេ។ បើលោកអ្នកចង់សាកល្បង ត្រូវវាស់កាត់ដោយខ្លួនឯង ដោយត្រូវធ្វើយ៉ាងណាឱ្យខោ ត្រូវខ្លំរឹតពងបន្តិច ដើម្បីបន្ថប់កម្តៅឱ្យឡើងដល់៣៧អង្សានៅម្តុំប្រដាប់ភេទ។ ៣៧អង្សាជាកំរិតសីតុណ្ហភាពក្តៅអាចបញ្ឈប់ការផលិតស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីតបាន។ ក្នុងពេលធម្មតា ពងស្វាសត្រជាក់ជាងផ្នែកផ្សេងនៃសរីរាង្គកាយ (៣៥អង្សា)។ អ៊ីចឹងហើយជាធម្មជាតិបង្កើតសត្វលោកមកដោយដាក់ពងស្វាសនៅផ្នែកខាងក្រៅនៃសពាង្គកាយ។ មានន័យថា នៅពេលពងស្វាស ឬប្រដាប់ភេទបុរស ត្រូវរឹបញុកជាប់ណែននឹងខ្លួន ដោយខោស្លីបរឹតរួត ដែលធ្វើឱ្យហប់ឡើងក្តៅ ការផលិតមេជីវិតត្រូវរងការរំខាន។ ការផលិតមេជីវិតស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីត ទាមទារឱ្យតំបន់កេរ្ត៍ខ្មាសនេះមានសីតុណ្ហភាពទាបជាងរាងកាយទាំងមូល ប្រមាណពី៣ទៅ៤អង្សា។ នៅក្នុងការសិក្សាប្រៀបធៀបកំរិតបរិមាណស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីតរបស់បុរសស្លៀកខោស្លីបតឹង និងខោស្លីបរលុង បានឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា ខោរឹបតឹងជាប់ខ្លួន ពិតជាបានបន្ថយផលិតកម្មស្ពែម៉ាហ្សូអ៊ីតមែន។ ប្រសិនបើបុរសមានបរិមាណស្ពែម៉ាហ្សូអ៊ីតធម្មតា ការចុះថយផលិតកម្មមេជីវិតឈ្មោលដោយការស្លៀករឹប មិនសូវប៉ះពាល់ដល់ការបង្កពូជទេ។ ប៉ុន្តែបើបុរសនោះមានស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីតតិចស្រាប់ ការចុះថយតែបន្តិចនឹងធ្វើឱ្យពួកគេពិបាកមានកូនហើយ។ កម្តៅពិតជាអាចសម្លាប់ស្ពែម៉ាតូហ្ស៊ីត? តាមការពិតទៅនោះ កំរិតសមត្ថភាពបន្តពូជរបស់បុរសបានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ តាំងពីប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ។ អត្រាស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីតសកម្មបានថយដោយឯកឯងមិនដឹងថាមកពីហេតុអ្វី។ មូលហេតុអាចមានច្រើន តែដើមហេតុដំបូងនិងចម្បងគេមួយ ជាកត្តាសម្លៀកបំពាក់ ដែលតឹងរឹតខ្លួនខ្លាំងពេក។ ហើយមិនមែនសម្ពាធនៃការរឹតរួត កៀបតឹងរបស់ខោទ្រនាប់ទេដែលជាបញ្ហាធ្វើបុរសពិបាកមានកូននោះ គឺភាពក្តៅបង្កឡើងដោយសម្លៀកបំពាក់រឹតរួតតឹងបានទៅដំឡើងសីតុណ្ហភាពតំបន់បន្តពូជរបស់បុរស។ ធម្មជាតិបង្កើតមនុស្សដោយដាក់ពងឱ្យនៅក្រោម និងក្រៅសពាង្គកាយមិនមែនជាចៃដន្យទេ។ ការឡើងកម្តៅតែបន្តិច អាចជះឥទ្ធិពលនិងផលវិបាកធំដល់សមត្ថភាពបន្តពូជរបស់បុរស។ មានន័យថា ក្តៅអាចសម្លាប់មេជីវិតស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីតឬ? ពិតជាអាច។ បណ្តោយឱ្យប្រដាប់ភេទត្រូវក្តៅ ឬស្ថិតក្នុងសភាពក្តៅជ្រុល នឹងធ្វើឱ្យស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីតមានអាយុខ្លីនិងមានចំនួនតិច។ បាតុភូតអសមត្ថភាពបុរស ក្នុងបង្កកំណើតកូន បានក្លាយជាប្រធានបទនៃការស្រាវជ្រាវទ្រង់ទ្រាយធំ និងយ៉ាងលម្អិត។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវជីវវិទ្យានិងវេជ្ជសាស្ត្រអាហ្សង់ទីន បានវិភាគទិន្នន័យនៃគំរូស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីតរបស់បុរសជាច្រើនពាន់នាក់ រយៈពេល១៩ឆ្នាំ (២០០៥-២០២៣) ហើយយកទិន្នន័យនេះទៅផ្ទឹមនឹងព័ត៌មានអាកាសធាតុផ្តល់ដោយភ្នាក់ងារឧតុនិយម។ ជាលទ្ធផលដែលមានចុះផ្សាយក្នុងទំព័រទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្របរិស្ថាន ការប្រឈមនឹងរលកកម្តៅសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ បង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ បានបញ្ចុះសមត្ថភាពបង្កកំណើតរបស់បុរសអស់១០%។ ជាងនេះទៅទៀត ដោយសារភាពក្តៅ ស្ពែម៉ាតូហ្ស៊ីតក្នុងទម្រង់ធម្មតាតែខ្សោយ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ដដែល។ បុរសពេញវ័យបង្កកំណើត មានស្ពែម៉ាតូហ្ស៊ីត ជាមធ្យមពី៨០ទៅ១០០លានក្នុងមួយមីល្លីលីត្រនៃទឹកស្ពែម។ ក្រោម១៥លាន បុរសចាប់មានការលំបាកឬចាត់ទុកថាមានជំងឺអារហើយ។ តែដោយហេតុថាអស់លោកបុរសជាទូទៅ មិនដឹងថាខ្លួនមានមេជីវិតច្រើនឬតិច ខ្លាំងឬខ្សោយនោះ មធ្យោបាយដ៏ល្អ ដែលប្រាកដមិននាំផលវិបាកដល់ការមានកូន គឺត្រូវជ្រើសរើសខោក្នុងរលុងៗ។ សេចក្តីណែនាំរបស់អ្នកជំនាញ គឺបើចង់ក្លាយជាឪពុក ត្រូវស្លៀកពាក់រលុងៗ មិនថា ខាងក្នុង ឬខោក្រៅទេ។ ចៀសវាងការអង្គុយយូរ ដោយត្បៀតជើង។ ឧស្សាហ៍ប្តូរឥរិយាបថអង្គុយ ឬងើបដើរ ដើម្បីកុំឱ្យក្តៅគូថទាន់។ កុំធ្វើការដោយដាក់កុំព្យូទ័រ នៅលើភ្លៅ ព្រោះវានឹងបង្កើនកម្តៅសីតុណ្ហភាពដល់ប្រដាប់ភេទ។ បុរសភាគច្រើនមានទម្លាប់ដាក់ទូរស័ព្ទនៅហោបៅខោខាងមុខ ទង្វើបែបនេះក៏អាចរំខានដល់ការបន្តពូជដែរ ដោយទូរស័ព្ទអាចសាយភាយរលកកម្តៅដល់ពងស្វាស។ ត្រាំទឹកក្រៅហ្សាក់កូហ្ស៊ីឬសូណា ជួយសម្រួលអារម្មណ៍បន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹង តែមិនល្អទេសម្រាប់សុខភាពស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីត។ ដោយមិននិយាយអំពីបញ្ហាមានកូន ជម្រើសខោក្នុងត្រូវធ្វើដោយគិតគូរដល់ផាសុកភាពនៃរាងកាយ។ ស្លីបអាចតឹងជ្រុល ខោក្នុងបែបចាស់បុរាណខ្មែររលុងជ្រុល ខោBoxerទំនងសមរម្យជាងគេ ព្រោះសូមចងចាំថា ស្លៀកខោទ្រនាប់ត្រូវខ្លួន អាចបញ្ចៀសការកកោស កកិត ដែលអាចធ្វើឱ្យស្បែករលាក។ ជាចុងក្រោយ ត្រូវគិតដល់អនាម័យ ! ត្រូវប្តូរខោអាវក្នុងជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ខោក្នុងមានតួនាទីសំខាន់ពីរយ៉ាង គឺការពារប្រដាប់ភេទនិងអនាម័យ។ មិនស្លៀកខោក្នុងពេលថ្ងៃ អាចនឹងបង្កឱ្យមានការកកិតនិងរលាក ហើយអាចត្រូវកៀបនៅពេលបិទរូតខោ។ តែពេលយប់ គេមិនចាំបាច់ស្លៀកខោក្នុងក៏បាន ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យសម្រាន្តលក់ស្រួលជាការស្រេច។

ហេតុអ្វីឪពុកម្តាយត្រូវនិយាយជាមួយទារកឱ្យបានច្រើនតាំងពីកើតមកភ្លាម?

2025-07-0209:58

រៀននិយាយ រៀនដើរ រៀនបរិភោគ រៀនស្លៀកពាក់ខ្លួនឯង រៀនលេង ... ទាំងអស់នេះជាដំណាក់កាលដ៏សំខាន់នៃការលូតលាស់ធំធាត់របស់ក្មេង។ ការនិយាយប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយទារកតាំងពីកើតមកភ្លាម ចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ ក្នុងដំណើរចម្រើនវ័យវឌ្ឍនាការរបស់ក្មេង បើទោះបីជាក្មេងមិនទាន់ចេះនិយាយតបវិញក៏ដោយ។ និយាយច្រើនជាមួយទារកតាំងពីកើតមកភ្លាម បង្កើនសំណាងកូនទ្វេដងនាពេលអនាគត។ នេះបើតាមការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិក។ ហេតុអ្វី? តើការនិយាយរកទារកផ្តល់ប្រយោជន៍យ៉ាងណា? និយាយជាមួយកូនតាំងពីនៅក្នុងពោះ និងតាំងពីទារកទើបកើតមកភ្លាមនៅមិនទាន់ចេះនិយាយជាកាយវិការគួរឱ្យអស់សំណើចណាស់សម្រាប់មនុស្សធំ ប៉ុន្តែសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់កូនរបស់អ្នក។ ការនិយាយជាមួយទារក មានចំណែកដ៏ធំក្នុងការជួយកូនឱ្យចាប់ផ្តើមជីវិតក្នុងលក្ខខណ្ឌដ៏ល្អបំផុតមួយ។ បើតាមវេជ្ជបណ្ឌិត Marina Kalashnikova អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកភាសាទារក “ការនិយាយជាមួយទារកគឺជាភាសាដ៏សំខាន់ជាងគេបំផុតនៅលើភពផែនដី” ព្រោះក្នុងរយៈពេល១ពាន់ថ្ងៃដំបូងនៃជីវិត ខួរក្បាលរបស់ទារកលូតលាស់មហាសែនលឿន ដោយគ្មានល្បឿនអ្វីមកប្រៀបបានឡើយ។ ក្មេងអាយុពីរឆ្នាំ មានប្រព័ន្ធប្រសាទប្រទាក់គ្នាលឿនជាងមនុស្សធំពេញវ័យដល់ទៅពីរដងឯណោះ។ ហេតុអ្វីត្រូវនិយាយច្រើនជាមួយទារក? និយាយជាមួយទារកមិនមែនត្រឹមតែជាការបញ្ចេញបញ្ជោពាក្យសំដីល្អពិរោះៗ និងគួរឱ្យអស់សំណើចដាក់កូនទេ តែជាការបង្ហាត់បង្រៀនកូនឱ្យចេះច្រើនយ៉ាងណាស់ និងការជំនួយដ៏ប្រពៃក្នុងការបង្កើនសមត្ថភាពភាសារបស់ទារក។ នេះជាប្រសាសន៍របស់អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Marina Kalashnikova ដដែល ដោយពន្យល់ថា នៅពេលអ្នកជាឪពុកម្តាយនិយាយទៅកាន់កូនតូចៗ អ្នកមិនត្រឹមតែប្រើភាសាមនុស្សទេ តែអ្នកនិយាយពាក្យដដែលៗ និយាយមួយៗយឺតៗ ហើយមាននិន្នាការនិយាយបែបស្រទន់ ដោយបញ្ចេញទឹកមុខខុសពីនិយាយជាមួយមនុស្សធំ ដោយបញ្ចេញទឹកមុខ ធ្វើមុខធ្វើមាត់ ដូចជាបើកមាត់ធំៗ បំប៉ោងចិញ្ចើម ញញឹមញញែម ... ដូច្នេះទារកបានឮសំឡេង ហើយបានឃើញទៀត។ និយាយជាមួយទារក ជាការបង្ហាត់ក្មេងឱ្យចេះផ្ចង់អារម្មណ៍ស្តាប់។ នៅពេលឮសំឡេង ទារកនឹងផ្ទៀងស្តាប់ និងផ្ចង់ត្រចៀកស្តាប់។ មុននឹងចេះនិយាយ ទារកចេះស្តាប់តាំងពីនៅក្នុងពោះ និងចេះប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយមនុស្សធំ តាមរយៈការបញ្ចេញសំឡេងកេកឺ រួចបញ្ចេញសំឡេងកាន់តែមានទ្រង់ទ្រាយច្បាស់លាស់ឡើងៗ។ ក្មេងតូចអាចបញ្ចេញសំឡេង និងចេះនិយាយបាន ដោយសារតែពួកគេបានស្តាប់សំដីរបស់មនុស្សធំ និងមានអន្តរកម្ម ទៅវិញទៅមកជាមួយយើង។ ដូច្នេះការនិយាយជាមួយទារក គឺជាវិធីសាស្ត្រដ៏ប្រពៃបំផុតក្នុងការជួយអមដំណើរលូតលាស់របស់កូន។ ដំណើរលូតលាស់នៃភាសាទារក ការលូតលាស់ធំធាត់របស់ក្មេងមិនដូចគ្នាទេ។ ការវិវឌ្ឍន៍ផ្នែកភាសានិយាយក៏ខុសគ្នាពីទារកម្នាក់ទៅទារកម្នាក់ដែរ។ ជាទូទៅ ក្មេងចាប់ផ្តើមចេះនិយាយ នៅពេលចូលដល់អាយុចាប់ពី២ទៅបីឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែទារក ឬក្មេងតូចៗនេះ ចេះទាក់ទង និងចេះប្រើភាសារបស់គេ តាំងពីយូរមកហើយ។ នៅអាយុ ពីរទៅបួនខែ ទារកចាប់ផ្តើមបញ្ចេញភាសា កេ-ក។ បន្ទាប់មកទារកអាចបញ្ចេញសំឡេង ba ta និងចាប់យល់ ដឹងថាសំដីមានបង្កប់អារម្មណ៍ បង្កប់ព័ត៌មាន ចន្លោះពី៤ទៅ៩ខែ ទារកចេះថាពាក្យមួយព្យាង្គ babbababa tattattata meuj meuh … និងយល់ពាក្យសាមញ្ញៗ ពាក្យស្រួលៗ ឈ្មោះខ្លួនឯង ប៉ាប៉ា ម៉ាម៉ា ម៉ែ... អាយុមួយឆ្នាំ ក្មេងមួយចំនួនធំចេះនិយាយ ចេះបើពាក្យចំៗ មួយៗ។ ចេះនិយាយបានពីរបីម៉ាត់ជាប់គ្នា ប៉ុន្តែចាប់យល់ច្រើន។ បើតាមអ្នកជំនាញភាសាវិទ្យាកុមារ ក្នុងវ័យមួយខួបនេះ ក្មេងចេះយល់ប្រមាណ៨០ពាក្យហើយ។ មានន័យថាក្មេងចេះស្តាប់ ពាក្យសំខាន់ៗក្នុងការរស់ថ្ងៃប្រចាំថ្ងៃ ដូចជា គេង ញ៉ាំ មុជទឹក ជុះនោម ...គ្រាន់តែថាក្មេងខ្លះឆាប់ចេះនិយាយខ្លាំង ខ្លះយឺតបន្តិច។ បន្ទាប់មក និងជារៀងរាល់ថ្ងៃ រាល់ខែ ភាសានិយាយរបស់ក្មេងកាន់តែរីកចម្រើនជាលំដាប់។ មានវគ្គមានស្នើ មានឃ្លាខ្លីៗ រួចចាប់ផ្តើមចេះនិយាយត្រឹមត្រូវ ដឹងថាខ្លួនចង់និយាយអី ទៅកាន់នរណា និងយ៉ាងដូចម្តេច។ ការនិយាយឆ្លងឆ្លើយជាមួយមនុស្សធំកាន់តែស្រួល និងរលូនឡើងៗ។ ដើម្បីសម្រេចការលូតលាស់ផ្នែកភាសានិយាយនេះបានល្អ ទារកត្រូវការឮ។ បើអ្នកមានអារម្មណ៍ថាទារកមិនឮល្អ មិនបញ្ចេញប្រតិកម្មនឹងសំឡេង សូមរូតរះរកពេទ្យដើម្បីវិភាគថារកបញ្ហា ដែលអាចជាអាការៈថ្លង់ ឬគ។ តាមក្បួននិងជាទូទៅ ទារករៀននិយាយ ដោយមិនបាច់ប្រឹងនិងដោយធម្មជាតិ នៅពេលមានការផ្តោះប្តូរសំដី ជាមួយមនុស្សធំ នៅពេលបានឮមនុស្សធំនិយាយរក។ ជាការនិយាយរកដោយចំពោះ ដោយឃ្លាត្រឹមត្រូវ ដែលឆ្លើយតប និងប្រទាក់ប្រទងឆ្លើយឆ្លងជាមួយញាណរបស់ទារក។ សូមនិយាយជាមួយកូន តាំងពីគ្នាមិនទាន់ចេះនិយាយ ទើបល្អ ទើបអាចផ្តល់ចំណង់ឱ្យគ្នាចង់ឆ្លងឆ្លើយមកវិញ។ ពាក្យនិយាយរបស់មនុស្សចាស់ មានន័យសម្រាប់ទារកណាស់ ព្រោះវាមានអមដោយរលកសំឡេង ក្រសែភ្នែក និងកាយវិការ។ តាមរយៈពាក្យពេជន៍សំដីនិយាយទៅកាន់ទារកនេះឯង ដែលទារកអាចមានលទ្ធភាពបន្លឺពាក្យ និងធ្វើឃ្លាបានតាម នៅពេលចម្រើនវ័យ។ ជាងនេះទៅទៀត ពេលបាននិយាយឆ្លងឆ្លើយ ប្រលែងលេងជាមួយទារក ជាវេលាប្រកបដោយអារម្មណ៍ល្អ វិជ្ជមានសម្រាប់ទាំងទារក ទាំងមនុស្សធំ។ និយាយជាមួយទារក អាចប្តូរជោគវាសនាអនាគត? កាលពីមុន គេស្មានថាទារកតូចពេកមិនយល់អ្វី។ ដូច្នេះមិនបាច់និយាយជាមួយក៏បាន។ តែគំនិតនោះជាការយល់ច្រលំ។ តាមការពិត ការនិយាយជាមួយទារក មិនត្រឹមតែអាចជួយក្មេងឱ្យលូតលាស់ ឆាប់ចេះនិយាយ ឆាប់យល់ទេ តែអាចប្តូរផ្លាស់អនាគតក្មេងបានទាំងស្រុងផង។ នេះបើតាមរបាយការន៍របស់លោក Florent de Bodman ដែលជាប្រធានសមាគមន៍១០០១ពាក្យ ដើម្បីជួយឪពុកម្តាយទើបមានកូនអាយុក្រោមបីឆ្នាំ។ លោក Florent de Bodman មានជំនក់ចិត្តនឹងក្មេងតូចៗ ក្រោយពីឃើញការសិក្សាអាមេរិកមួយដែលបញ្ជាក់ថា ការនិយាយជាមួយទារកតាំងពីទើបនឹងកើត អាចបង្កើនសំណាងទ្វេមួយជាពីរ នៅកូននោះធំពេញវ័យ។ អំណះអំណាងនេះ ជាលទ្ធផលនៃការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកដែលបានបង្កើតទារកដ្ឋានគំរូមួយ សម្រាប់គ្រួសារក្រីក្រអន់ខ្សោយ ដើម្បីវិភាគតាមដានទម្លាប់ក្មេងជាច្រើនឆ្នាំ នៅទារកដ្ឋាន។ នៅទីនោះ គេនិយាយច្រើនណាស់ជាមួយទារក។ ការនិយាយជាមួយក្មេងនេះបានផ្តល់អនាគតល្អប្រសើរ ដល់ក្មេងទាំងនោះនៅ២០ឆ្នាំក្រោយ បើប្រៀបទៅនឹងទារកក្នុងជំនាន់ជាមួយគ្នា នៅទារកដ្ឋានធម្មតា។ ក្មេងក្នុងទារកដ្ឋានគំរូ រៀនឆាប់ចេះនៅពេលចូលសាលា មានសំណាងខ្ពស់ក្នុងការចូលរៀនថ្នាក់ឧត្តមសិក្សា និងមានហានិភ័យជួបគ្រោះអត់ការងារធ្វើ តិចជាងក្មេងផ្សេងទៀតដល់ពីរដង។ តើគេអាចបង្កើនសំណាងបានយ៉ាងដូចម្តេច? អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិកបានពន្យល់ថា ប្រសិនបើក្មេងដល់វ័យចូលសាលាមតេយ្យ ហើយចេះនិយាយច្រើន ចេះពាក្យច្រើន ក្មេងនោះនឹងឆាប់ចេះអាន។ ការចេះពាក្យច្រើន ជួយឱ្យក្មេងក្នុងផ្នែកអំណាន។ ដើម្បីចេះអាន គេមិនមែនត្រូវការតែចេះប្រកបអក្សរ ស្គាល់ពញ្ជនៈ និងស្រះ ព្យាង្គ ឬពាក្យនោះទេ តែត្រូវយល់ឃ្លាផង និងចង់ស្វែងរកចេះពាក្យថ្មីបន្ថែមទៀតផង។ ភាសា ការនិយាយស្តី ជាតម្លៃនៃជីវិតទូទៅ។ យោងតាមការសិក្សាអាមេរិកនេះដដែល កូនក្នុងគ្រួសារក្រីក្រមធ្យម និងគ្រួសារអ្នកមាន (ចំណេះដឹង) មានសំណាងមិនដូចគ្នា។ វិសមភាពសង្គមបានលេចឡើងតាំងពីកុមារ តាំងពីថ្នាក់បឋមសិក្សាម្ល៉េះ។ នៅអាមេរិក ក្មេងរបស់ត្រកូលចេះដឹងអ្នកមាន ចេះពាក្យដល់ទៅ១០០០ពាក្យនៅអាយុបីឆ្នាំទល់នឹង៥០០ពាក្យសម្រាប់កូនក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ។ គ្រួសារអ្នកមាននិងអ្នកចេះដឹង មានមធ្យោបាយនិយាយជាមួយកូនច្រើនជាង។ នេះជាហេតុផលមួយ ក្នុងចំណោមមូលហេតុជាច្រើនទៀត។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា អ្នកជំនាញសូមណែនាំឱ្យអ្នកជាឪពុកម្តាយត្រូវនិយាយឱ្យបានច្រើនជាមួយកូន ឬអានឱ្យកូនស្តាប់ ឱ្យបានច្រើនជាមួយកូន។ ស្តាប់-មើលអេក្រង់ ពន្យឺតភាសានិយាយ ? ការនិយាយជាមួយទារកមិនមែនគ្រាន់តែស្រែកឱ្យឮៗ ឬនិយាយពីក្រោយខ្នង ពីលើក្បាល ពីចម្ងាយ និងតាមទូរស័ព្ទឡើយ។ នៅពេលនិយាយជាមួយក្មេង ទៅកាន់ក្មេង យើងតែងមាននិន្នាការបញ្ចេញបញ្ចូលសំឡេងដោយមិនដឹងខ្លួន។ ជាការធ្វើសំឡេងឱ្យស្រទន់ បែបមានការយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការនិយាយទាក់ទងទៅទារក។ យើងតែសាកល្បងបំពេញបំណង ឬធ្វើឱ្យដូចអ្វីដែលទារកចង់បាន និងមើលមុខគ្នាឱ្យចំនៅពេលនិយាយ។ ការធ្វើដូច្នេះ គឺដើម្បីអាចចាប់ចងអារម្មណ៍របស់ទារកឱ្យស្តាប់យើងផង និងអាចអង្កេតប្រតិកម្មរបស់ទារកផង។ នៅពេលនិយាយដោយស្រទន់និងភាពទន់ភ្លន់ ទារកនឹងមានទំនុកចិត្ត ហើយចាប់អារម្មណ៍ចង់និយាយរកមកវិញ។ ប៉ុន្តែការស្តាប់ ការមើលអេក្រង់ មើលទូរស័ព្ទ ថ្វីបើអាចល្អប្រសិនបើអ្នកជាឪពុកម្តាយចំណាយពេលនៅមើលនៅស្តាប់ និងនិយាយប្រាប់កូនមែន ប៉ុន្តែក្មេងនឹងមិនយល់ពាក្យថ្មីទេ បើមើលតែម្នាក់ឯង។ ដូច្នេះក្មេងនឹងមិនសូវចេះពាក្យ។ មើលអេក្រង់ លេងទូរស័ព្ទគ្មានទេអន្តរកម្មរវាងក្មេងនឹងរូបក្នុងអេក្រង់។ ហើយបញ្ហារបស់អេក្រង់ និងទូរស័ព្ទ គឺវាបំបាត់ពេលវេលាល្អូកល្អើនប្រកបដោយចំណងគុណភាពរវាងម្តាយឪពុកនិងកូន។ បើតាមគ្រូពេទ្យជំនាញចិត្តសាស្ត្រ Stanislas Dehaene គ្រប់ការសិក្សាភាសាមួយ ត្រូវមានកត្តាចម្បងបួន៖ ការផ្ចង់ស្តាប់- ការចូលរួមដោយសកម្ម- ការទទួលប្រតិកម្មតបតមកវិញជាពាក្យសរសើរ ជាការលើកទឹកចិត្ត និង ការបង្ហាត់ឱ្យរៀបឃ្លាខ្លីៗពង្រឹងបន្ថែមដដែលៗ។ ដូច្នេះនៅពេលនិយាយ ត្រូវនិយាយជាមួយក្មេង នៅចំពោះមុខក្មេង ដោយមើលមុខគ្នា មិនមែនគ្រាន់តែប្រហើរសំឡេងគ្រាន់តែឱ្យក្មេងបានឮទេ។ និយាយសួររបៀបបង្ហើបឱ្យមានចម្លើយវែងឆ្ងាយ ដោយត្រូវរង់ចាំប្រតិកម្មនិងចម្លើយតបវិញ ដែលអាចជាការញញឹម ការធ្វើកាយវិការ ឬជាពាក្យសំដីនៅពេលក្មេងចេះនិយាយ៕

តើត្រូវសម្អាតជាតិគីមីពុលក្នុងអាហារយ៉ាងដូចម្តេច?

2025-06-2508:03

អាហារ បន្លែផ្លែឈើ ដែលមានជាតិគីមី កំពុងក្លាយជាកង្វល់របស់មនុស្សទូទៅណាស់ រហូតខ្លះសម្រេចចិត្តមិនបរិភោគតែម្តង បើមិនដឹងប្រភពនៃបន្លែផ្លែឈើនោះច្បាស់លាស់។ ចុះបើអង្ករក៏មានជាតិគីមីដែរ តើយើងនឹងឈប់បរិភោគបាយឬយ៉ាងណា? បើតាមការសិក្សាទើបចេញថ្មី អង្ករក៏មានផ្ទុកជាតិគីមីដែរ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ បើដូច្នេះមែន តើវាអាចបង្កហានិភ័យដល់សុខភាពយ៉ាងណា បើខ្មែរយើងបរិភោគបាយជារៀងរាល់ថ្ងៃនោះ? ជាតិពុលគីមី ក្នុងអាហារ ក្នុងបន្លែផ្លែឈើ ជាអ្វីដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅខ្លាចរអារ រហូតខ្លះលែងហ៊ានទទួលទាន បើទោះបីជាដឹងថាបន្លែផ្លែឈើមានគុណប្រយោជន៍ធំធេងខ្លាំងសម្រាប់សុខភាពក៏ដោយ។ ចំណែកឯអង្ករសម្រាប់ដាំបាយដែលជាអាហារគ្រឹះរបស់បណ្តាជនជាច្រើនណាស់នៅលើពិភពលោក ក៏មិនបរិសុទ្ធប៉ុន្មានឡើយ។ បើតាមការសិក្សាថ្មីចុងក្រោយបានបង្ហាញថា អង្ករភាគច្រើន មានផ្ទុកទៅសារធាតុគីមីពុលច្រើនប្រភេទណាស់ មានតាំងពីពពួកថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ថ្នាំគីមី និងពពួករ៉ែធ្ងន់ ជាពិសេសជាតិគីមី Arsenic។ ករណីរ៉ែធ្ងន់ ប្រភេទArsenic មានឆ្លងទៅក្នុងអង្ករ មិនមែនជាបញ្ហាថ្មីថ្មោងទេ។ គេបានដឹង និងរកឃើញវត្តមានរ៉ែArsenicក្នុងអង្ករតាំងពីយូរមកហើយ ប៉ុន្តែបរិមាណជាតិរ៉ែពុលArsenicនេះ មានកំណើនកាន់តែច្រើនឡើងៗក្នុងអង្ករ ដោយហេតុតែការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ នេះបើតាមការសិក្សាទើបចេញផ្សាយក្នុងទំព័រទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រវេជ្ជសាស្ត្រ The Lancet ដោយបញ្ជាក់លម្អិតថា កំរិតជាតិរ៉ែពុល Arsenic ក្នុងគ្រាប់ស្រូវ និងអង្ករប្រែប្រួលទៅតាម របៀបដាំដុះ ទីតាំងដាំដុះ និងពូជស្រូវ។ Arsenic ជាអ្វី? ជាសមាសធាតុធម្មជាតិក្នុងស្រទាប់ដី ក្នុងទឹក ក្នុងខ្យល់ គ្មានក្លិន គ្មានរសជាតិ Arsenic ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាសារធាតុពុលខ្លាំងក្នុងទម្រង់ជាអសរីរាង្គ ព្រមទាំងធ្លាប់ត្រូវបានគេយកមកប្រើប្រាស់ជាថ្នាំពុលផង។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបញ្ចូលArsenic ក្នុងបញ្ជីឈ្មោះភ្នាក់ងារបង្កជំងឺមហារីក សម្រាប់មនុស្សលោក តាំងពីឆ្នាំ១៩៨០មក។ នៅលើពិភពលោក តៃវ៉ាន់ ស៊ីលី បង់ក្លាដែស អាហ្សង់ទីន កម្ពុជា។ល។ និង។ល។ សុទ្ធសឹងជាតំបន់ដែលមានអត្រាជាតិArsenicខ្ពស់។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។ ការស្រូបខ្យល់ ការបរិភោគអាហារឬទឹក មានជាតិពុលArsenic ជាប្រភពនាំឱ្យមនុស្សទូទៅប្រឈមនឹងគ្រោះកើតជំងឺមហារីកសួត ស្បែក និងប្លោកនោម។ មានក្នុងធម្មជាតិ កាន់តែច្រើនឡើងៗ ដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងដោយសកម្មភាពឧស្សាហកម្មផលិតជីរគីមីសម្លាប់សត្វល្អិត ថ្នាំពណ៌ ឬឧស្សាហកម្មរ៉ែ Arsenic អាចជ្រៀតឆ្លងចូលទៅបំពុលទឹក បំពុលដំណាំជាពិសេសដល់ក្នុងគ្រាប់ស្រូវ-អង្ករ។ រ៉ែArsenic អាចប៉ះពាល់ពុលដល់សុខភាព ទៅតាមកំរិតនៃការស្រូវជាតិArsenicចូលក្នុងខ្លួន។ ប៉ុន្តែគ្រប់អង្ករមិនសុទ្ធតែមានជាតិArsenicទេ។ របៀបចម្អិន អាចជួយកាត់បន្ថយនិងបញ្ចុះបរិមាណជាតិពុលArsenic នេះបាន។ វិធីដ៏ល្អប្រពៃបំផុត គឺត្រូវត្រាំអង្កររយៈពេល១២ម៉ោង រួចលាងឱ្យស្អាត សិមយកមកដាំ។ នេះបើតាមការណែនាំរបស់វេជ្ជបណ្ឌិតជាតិបារាំង Laurent Chevallier គ្រូពេទ្យជំនាញផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភ។ បើពុំនោះទេ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិកណែនាំឱ្យដាំបាយជាត់ ដូចចាស់បូរាណខ្មែរ ពោលគឺដាំបាន៥នាទី ត្រូវចាក់ទឹកចោល ដោយថែមទឹកថ្មី ដើម្បីឱ្យបាយបានឆ្អិនល្អ។ ការដាំរបៀបនេះ អាចលុបបំបាត់ជាតិពុល បានជិតពីរភាគបីនៃរ៉ែពុលArsenicដែលមានកប់ក្នុងអង្ករ។ បើមិនអាចដាំបាយតាមវិធីទាំងពីរខាងលើបាន អ្នកបរិភោគបាយតិច ក្នុងកំរិតមធ្យមភាគ៥គីឡូម្នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំដូចយ៉ាងបណ្តាជនរស់នៅអឺរ៉ុប គ្មានអ្វីគួរឱ្យព្រួយបារម្ភទេ ព្រោះម្យ៉ាងទៀត សរីរាង្គកាយមនុស្សមានយន្តការអាចកម្ចាត់ជាតិរ៉ែធ្ងន់ Arsenic បាន ប្រសិនបើបរិមាណរ៉ែមិនច្រើនជ្រុលហួសហេតុ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាជននៅអាស៊ី ពលរដ្ឋម្នាក់ៗទទួលទានបាយមធ្យមជាង១០០គីឡូក្នុងមួយឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកទៀត អង្ករអាចមានផ្ទុកសារធាតុគីមី ជាថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត។ នៅក្នុងគំរូអង្ករជាង៤០មុខដែលមានដាក់លក់នៅលើទីផ្សារបារាំង (អឺរ៉ុប) មួយភាគបីមានផ្ទុកសារធាតុគីមីសម្លាប់សត្វល្អិត។ ជាការប្រៀបធៀប អង្ករបាស្មាទីឥណ្ឌាមានកំរិតជាតិពុលគីមីខ្ពស់ជាងអង្ករមកពីថៃ ដែលមិនសូវប្រើជីរឬថ្នាំគីមីខ្លាំង ហើយជាប្រភេទកសិកម្ម មិនសូវមានលក្ខណៈប្រពលវប្បកម្មខ្លាំង។ ឯអង្ករថៃមានផ្ទុករ៉ែArsenic ខ្ពស់ជាងអង្ករកាម៉ាករបស់បារាំង។ ជាចុងក្រោយ អង្ករមានឆ្លងជាតិពុលម្យ៉ាងជាពពួកផ្សិត ដែលដុះនៅក្នុងជង្រុក ជាពិសេសអង្ករប្រភេទបាស្មាទី។ ជាតិពុលផ្សិតនេះ ងាយលេចឡើងដោយហេតុតែអាកាសធាតុក្តៅនិងសើម។ ដូច្នេះសូមជ្រើសរើសបរិភោគអង្ករ សរីរាង្គ ដែលដាំដុះដោយមិនសូវប្រើជីរ និងថ្នាំគីមីសម្លាប់សត្វល្អិត។ សម្រាប់អ្នកចូលចិត្ត អង្ករសម្រូប ត្រូវជ្រើសរើសអង្ករដែលដាំដុះតាមបែបធម្មជាតិ ព្រោះពុំមានការជម្រះសម្រកស្រោបគ្រាប់អង្ករសម្រូបដែលជាទីមានសំណល់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតកកផ្តុំនៅច្រើន។ តើត្រូវលាងបន្លែផ្លែឈើដែលមានសំណល់ថ្នាំគីមី ឬថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតផ្សេងៗ ដូចម្តេច? បន្លែផ្លែឈើ ឆ្លងជាតិគីមីមិនដូចគ្នាទេ។ បន្លែផ្លែឈើខ្លះងាយស្រូប ងាយទទួលជាតិគីមីឱ្យតោងជាប់ណាស់ លាងទឹកល្មមៗមិនច្រាស និងមិនជ្រុះចេញអស់ទេ។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ផ្លែឈើល្បីខាងមានជាតិគីមីថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតច្រើនជាងគេគឺផ្លែពុទ្រា ឯនៅអឺរ៉ុប គឺផ្លែស្តរបឺរី។ សំណល់ជាតិគីមីសម្លាប់សត្វល្អិត អាចភ្នាក់ងារនាំឱ្យងាយកើតជំងឺមហារីក ជំងឺបំប្លែងហ្សែន ពុលដល់ប្រព័ន្ធបន្តពូជ ឬជាជាតិពុលអមតៈPFAS ដែលគ្មានអ្វីអាចកម្ចាត់ចេញពីបរិស្ថាននិងពីក្នុងខ្លួនមនុស្សទេ បើវាជ្រាប់ចូលទៅហើយនោះ។ ជាតិពុលអមតៈPFASនេះ អាចនាំឱ្យមានបញ្ហាសុខភាព ដូចជានាំឱ្យមានជំងឺថ្លើម ជំងឺក្រពេញអរមូនទីរ៉ូអ៊ីត ធាត់ជ្រុលចុកខ្លាញ់ អារ និងមហារីក។ ប៉ុន្តែបន្លែផ្លែឈើ ជាប្រភពផ្តល់វីតាមីន ដែលល្អប្រសើរខ្លាំងណាស់សម្រាប់សុខភាព។ ដូច្នេះដើម្បីទាញប្រយោជន៍ពីបន្លែផ្លែឈើស្រស់ និងជម្រះជាតិពុលគីមី ការលាងទឹកតែម្យ៉ាងមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ បើទោះបីជាតិគីមីមួយចំនួនសាបរលាភទៅតាមទឹកក៏ដោយ។ ទឹកខ្មេះស មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងក្នុងការជម្រះជាតិគីមី ជាសំណល់នៃថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត។ សូមបន្លែនិងពិសេសផ្លែឈើហូបទាំងសម្បកទៅត្រាំក្នុងល្បាយទឹកស្អាត៥ទៅ៦ភាគលាយជាមួយទឹកខ្មេះមួយភាគ រួចលាងសម្អាតមុននឹងបរិភោគ។ ត្រូវវាល់បរិមាណទឹកខ្មេះឱ្យទាប ដើម្បីកុំឱ្យខូចរសជាតិនិងស្ថានភាពបន្លែផ្លែឈើ។ ប្រសិនបើគ្មានទឹកខ្មេះ ឬមិនចូលចិត្តប្រើទឹកខ្មេះ យើងអាចប្រើទឹកអំបិលក៏បាន។ ទឹកអំបិល ទឹកប្រៃ អាចជម្រះទាំងសំណល់ជាតិគីមីថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ទាំងបាក់តេរី ព្រមទាំងពងសត្វល្អិតៗផ្សេងទៀត ដែលសំងំនៅក្នុងផ្លែឈើ។ យកប៊ីកាបូណាតមួយកូនស្លាបព្រាកាហ្វេ មកលាយទឹកស្អាត ហើយដាក់បន្លែផ្លែឈើត្រាំ និងលាងតាមក្រោយ ក៏អាចជួយលុបបំបាត់និងកាត់បន្ថយជាតិពុលគីមីបានច្រើនដែរ។ ជាចុងក្រោយ សូមជ្រើសរើសទទួលទានតែបន្លែផ្លែឈើ ក្នុងស្រុក ដាំដុះតាមបែបសរីរាង្គ តាមធម្មជាតិ និងហូបបន្លែផ្លែឈើតាមរដូវ៕

ធ្វើចលនា ជួយបំបាត់បញ្ហាឈឺចង្កេះ ឈឺខ្នង

2025-06-1808:35

ឈឺខ្នង ឈឺចង្កេះ ក្លាយជាអាការៈរោគប្រចាំសតវត្សរ៍។ ការឈឺចង្កេះនេះ អាចព្យាបាល ដោយធ្វើលំហាត់ និងថ្នាំប្រឆាំងនឹងការរលាកអាចជួយបន្ធូរបន្ថយការឈឺចុកចាប់បាន ឬក្នុងករណីខ្លះ គ្រូពេទ្យត្រូវការប្រើវិធីព្យាបាលដោយវិធីវះកាត់។ ប៉ុន្តែជាកិច្ចការពារនិងដើម្បីកុំឱ្យបញ្ហាឈឺចង្កេះឈឺខ្នងក្លាយជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃនិងធ្ងន់ធ្ងរ មធ្យោបាយដ៏ប្រពៃគឺការធ្វើចលនា។ តើត្រូវធ្វើចលនាដូចម្តេចខ្លះ? ឈឺចង្កេះ ឬឈឺខ្នងជាអាការៈរោគដែលមនុស្សទូទៅជួបប្រទះញឹកញយណាស់។ នៅប្រទេសបារាំង ក្នុងចំណោមមនុស្ស៥នាក់ មានបួននាក់ហើយជួបបញ្ហាឈឺចង្កេះ-ឈឺខ្នង។ តែជាសំណាងល្អ ក្នុងករណីភាគច្រើន ការឈឺចង្កេះមិនមែនជាជំងឺធ្ងន់ធ្ងន់ទេ។ មូលហេតុចម្បងដែលនាំឈឺចង្កេះឈឺខ្នងនោះ គឺមកពីសាច់ដុំខ្វះកម្លាំងនិងមិនសូវមានចលនានៅត្រង់ចង្កេះ។ ករណីឈឺបែបនេះ គេអាចព្យាបាលជា ដោយត្រូវបញ្ចេញសកម្មភាព និងបំប៉នសាច់ដុំ តាមរយៈលំហាត់ប្រាណ ដើម្បីពង្រឹងសាច់ដុំនិងបន្ទន់តំបន់ចង្កេះឱ្យមានចលនារលូនជាងមុន។ ភ្នាក់ងារសុខាភិបាលបារាំង បានថែមទាំងណែនាំនិងចេញពាក្យស្លោកថា ធ្វើចលនាជាវិធីព្យាបាលដ៏ប្រពៃនៃការឈឺចង្កេះ។ ជាការបញ្ចេញសកម្មភាពដោយសន្សឹមៗ បន្តិចម្តងៗ និងច្រើនឡើងៗជាលំដាប់ ក្នុងបំណងបញ្ចៀសកុំឱ្យអាការៈឈឺខ្នងឈឺចង្កេះក្លាយជាអាការៈ រ៉ាំរ៉ៃទាន់។ ពាក្យថាធ្វើសកម្មភាព ធ្វើចលនា មិនមែនសំដៅលើការបញ្ចេញសកម្មភាពបែបកីឡា ហើយក៏គ្មានដែរលំហាត់កាយសម្ព័ន្ធពិសេសសម្រាប់ព្យាបាលការឈឺចង្កេះនោះ។ គ្រប់កាយវិការ និងចលនាប្រចាំថ្ងៃ ដែលធ្វើដោយមិនបង្ខំ សុទ្ធតែផ្តល់ផលល្អ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការសំងំសុខ ស្ពឹកស្រពន់ រកតែភាពស្រណុក មិនបញ្ចេញចលនា និងសកម្មភាពកាយសម្បទា ជាសត្រូវដ៏ចម្បងនៃការឈឺចង្កេះខ្នង ព្រោះអាចនឹងជំរុញមានអាការៈជាប់ខ្នងជាប់ចង្កេះបាន។ ដេកស្ងៀម មិនហ៊ានកម្រើក មិនហ៊ានធ្វើសកម្មភាព មិនហ៊ានដើរ ថមខ្លួនជ្រុលពេកអាចនឹងបង្អូសពេលវេលានៃការជាសះស្បើយទៅវិញទេ។ នេះបើតាមពន្យល់របស់អាជ្ញាធរសុខាភិបាលបារាំងនៅក្នុងទំព័រវេបសាយAmeli.fr។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកជំងឺខ្លះ ការឈឺចង្កេះឈឺខ្នងមានអមដោយអាការឈឺចាក់ចុះទៅជើង ត្រង់ភ្លៅ និងកំភួនជើង ដោយមានអារម្មណ៍ស្ពឹក ស្រពន់ ឬខ្សោយ នៅជើងម្ខាង។ អាការៈនេះគេហៅថាជាជំងឺសរសៃ Sciatique។ មូលហេតុគោលដែលនាំមានបញ្ហាsciatique គឺមកពី ទ្រនាប់ឆ្អឹង ដែលស្ថិតចន្លោះពីឆ្អឹងកងមួយទៅឆ្អឹងកងមួយ ឬដែលយើងមានទម្លាប់ហៅថាឌីស មានបញ្ហា មានភាពមិនប្រក្រតី បាត់ទម្រង់ដើម។ ឌីស ឬទ្រនាប់ឆ្អឹងកង មានតួនាទីជាអ្នកទប់-កល់កុំឱ្យឆ្អឹងកងខ្នងប៉ះកកិតឬបុកទង្គិចគ្នា នៅពេលធ្វើចលនា ឬអុកទង្គិចជាយថាហេតុណាមួយ។ ទ្រនាប់ឆ្អឹងនេះ (Disques intervertébrales) មានរចនាសម្ព័ន្ធស្មុគស្មាញ ផ្សំដោយប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទផង ឆ្អឹងខ្ចីផង និងស្នូលជាខ្លាញ់អន្ធឹលៗផង។ នៅពេលមានការទង្គិចអុកគ្នាខ្លាំង គឺឆ្អឹងកងជាអ្នកខូចខាតមិនមែនទ្រនាប់ឆ្អឹងឌីសនេះទេ។ ទ្រនាប់ឌីស មាននាទីជាអ្នកធានាការធ្វើចលនារបស់ឆ្អឹងខ្នង កុំឱ្យកកិតគ្នា និងមានសកម្មភាពជាអ្នកអប ទប់កុំឱ្យមានករណីអុកទង្គិចខ្លាំង។ ប៉ុន្តែ ដោយមូលហេតុផ្សេងៗ ទ្រនាប់ឌីសបានចាស់រិចរិល ខូចទម្រង់ដើម ឬបាត់បង់សមត្ថភាពរបស់ខ្លួន ឬលៀនឌីសដូចទម្លាប់ហៅរបស់បណ្តាជនខ្មែរភាគច្រើន ទើបធ្វើឱ្យសរសៃsciatiqueរលាក ហើយលេចអាការៈឈឺចុកចាប់ឡើង នៅត្រង់ចង្កេះ និងនៅជើង។ ជាការឈឺចុកចាប់យ៉ាងខ្លាំង ស្ទើរទ្រាំមិនបាននាពេលខ្លះ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានគ្រូពេទ្យត្រូវចាប់ផ្តើមព្យាបាល ដោយជួយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យអ្នកជំងឺបាត់ឈឺ។ ជាទូទៅ និងជាដំបូងគេ គ្រូពេទ្យនឹងចេញវេជ្ជបញ្ជាឱ្យលេបថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ ថ្នាំប្រឆាំងនឹងការរលាក Anti-inflammatoire ឬពពួកCorticoïde ដើម្បីកាត់បន្ថយអាការៈរលាកទ្រនាប់ឆ្អឹង និងសរសៃប្រសាទ។ បន្ទាប់មក បើតាមវេជ្ជបណ្ឌិតប្រចាំវិទ្យុជាតិបារាំង លោក Martin Ducret នៅពេលការឈឺចុកចាប់ចុះថយ អ្នកជំងឺចាំបាច់ត្រូវហាត់ធ្វើចលនាពីសំណាក់គ្រូពេទ្យជំនាញផ្នែកចលនា នូវលំហាត់មួយចំនួន តាមវិធីសាស្ត្រប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ គឺវិធីសាស្ត្រ McKenzie។ តើវិធីសាស្ត្រMcKenzieជាអ្វី? រកឃើញនៅឆ្នាំ១៩៥០ Mckenzie ជាវិធីសាស្ត្រព្យាបាលដោយចលនា ដើម្បីជាកិច្ចការពារផង ជាកិច្ចព្យាបាលអាការៈឈឺចង្កេះឈឺខ្នង។ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលបារាំង បានណែនាំជាផ្លូវការ ឱ្យប្រើវិធីសាស្ត្រMcKenzie ចំពោះតែអ្នកជំងឺដែលមានអាការៈឈឺចង្កេះឈឺខ្នង ស្រួចស្រាវ ក្រោម៧ថ្ងៃ ដោយបញ្ហាលៀនឌីស និងបញ្ហាsciatique។ ក្នុងករណីភាគច្រើន ការឈឺចុកចាប់ដោយsciatique នឹងបានប្រសើរឡើងនៅរវាងពី៤ទៅ៦សប្តាហ៍។ ផ្ទុយទៅវិញ គ្រូពេទ្យអាចនឹងស្នើព្យាបាលដោយការចាក់បញ្ចូលថ្នាំទៅក្បែរសរសៃដែលរលាកតែម្តង។ ជាចុងក្រោយ បើអាការៈឈឺចុកចាប់ខ្លាំងរហូតដល់កំរើកលែងរួច ស្ទើរក្លាយជាមនុស្សពិការ ចាំបាច់ត្រូវតែជ្រើសរើសដំណោះស្រាយតាមផ្លូវវះកាត់។ មានបច្ចេកទេសវះកាត់ច្រើននិងទំនើបខ្លាំង។ ប៉ុន្តែរាល់គ្រប់ការវះកាត់ ជាពិសេសការវះកាត់ទាក់ទងនឹងឆ្អឹងខ្នង ដែលជាសរសរទ្រទ្រង់រាងកាយ ស្តាប់ទៅគួរខ្លាចខ្លាំងណាស់។ លទ្ធផលក៏ដូចជាគ្រោះហានិភ័យនៃការវះកាត់ អាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើប្រវត្តិរបស់អ្នកជំងឺម្នាក់ៗ៕

បន្លែជ្រក់-ត្រាំ ជាអាហារល្អសម្រាប់សុខភាព?

2025-06-1109:51

ម្ហូបអាហារទទួលទាន ក៏មានប្រជាប្រិយភាពឡើងចុះដែរ។ ត្រសក់ជ្រក់ ត្រសក់ត្រាំ ល្ហុងត្រាំ ស្ពៃជ្រក់ ជ្រក់បន្លែគ្រប់មុខ គីមឈី... វិធីត្រាំឬជ្រក់បន្លែដើម្បីទុកបរិភោគបានយូរថ្ងៃ កំពុងពេញនិយមឡើងវិញ ដោយគេជឿថាអាហារប្រភេទនេះអាចជួយបង្កើនបាក់តេរីល្អនៅក្នុងពោះ។ តើអាហារជ្រក់ បន្លែត្រាំ មានគុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិយ៉ាងណាចំពោះសុខភាព? ជារបៀបរក្សាទុក មានធ្វើនៅក្នុងស្ទើរគ្រប់វប្បធម៌គ្រប់តំបន់ បន្លែត្រាំ បន្លែជ្រក់ កំពុងក្លាយជាអាហារដ៏ពេញនិយម ជាថ្មី តាំងពីប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ។ ខ្មែរធ្វើជ្រក់ ត្រសក់ជ្រក់ ត្រសក់ត្រាំ ល្ហុងត្រាំ ស្ពៃជ្រក់ ជ្រក់បន្លែគ្រប់មុខ ម្ទេសត្រាំ កូរ៉េធ្វើគីមឈី បារាំងធ្វើស៊ូក្រូត ... គ្រឿងត្រាំ គ្រឿងជ្រក់ គ្រឿងផ្អាប់ទាំងអស់នេះ មនុស្សលោកចេះធ្វើតាំងពីយូរយារ តាំងពីសម័យមិនទាន់មានទូរទឹកកក។ ការត្រាំ ការធ្វើជ្រក់ ជាវិធីសាស្ត្រ នៃការរក្សាទុកអាហារបែបបូរាណ តាមដំណើរធម្មជាតិ ដោយយកបន្លែទៅត្រាំឬទៅប្រលាក់ផ្អាប់ក្នុងទឹកអំបិល។ ចុះតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រនិងគីមីវិទ្យាវិញ តើរបៀបរក្សាទុកបន្លែឱ្យបានយូរ តាមរយៈការត្រាំ ឬដោយធ្វើជ្រក់ ហៅតាមរបៀបខ្មែរ មានគុណប្រយោជន៍យ៉ាងណាចំពោះសុខភាព?បើតាមការពន្យល់របស់លោក Rafael Haumont សាស្ត្រាចារ្យនិងជាអ្នកឯកទេសស្រាវជ្រាវម្ហូបតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ (គីមីវិទ្យា) វិធីត្រាំបន្លែ ជារបៀបរក្សាទុកបន្លែឱ្យបានយូរ ដោយមិនឆ្លងកាត់ការចំអិនលើភ្លើងសម្លាប់មេរោគ។ ម្ហូបមិនប្រើកំដៅល្អខ្លាំងណាស់បើគិតពីគុណប្រយោជន៍ផ្នែកសុខភាព ព្រោះវាអាចរក្សាវីតាមីនរបស់បន្លែនោះបានស្ទើរទាំងស្រុង។ វីតាមីនខ្លាចភ្លើងនិងកម្តៅណាស់ ជាពិសេសវីតាមីនសេ។ សម្រាប់លោកសាស្តាចារ្យ Haumont ត្រាំឬជ្រក់បន្លែជាវិធីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពខ្ជះខ្ជាយអាហារ គោរពបរិស្ថាន សន្សំសំចៃថវិកា និងល្អសម្រាប់សុខភាពទៀត។វិធីត្រាំអាហារ មានច្រើនយ៉ាង និងច្រើនមុខដែលអាចផ្តល់លទ្ធផលប្លែកគ្នាខ្លាំង ទៅតាមការលាយគ្រឿងផ្សំ ដោយ ត្រូវការតែបន្លែ ទឹក អំបិល និងក្រឡស្អាតមួយអាចបិទជិត រួចទុកដាក់ក្នុងទីកន្លែងត្រជាក់ ស្ងួតមិនត្រូវថ្ងៃជាការស្រេច។ ជាគោលការណ៍ ការត្រាំផ្អាប់អាហារក្នុងទឹកអំបិលដើម្បីរក្សាទុកបានយូរ មានដំណើរតែមួយដូចគ្នា គឺប្រើបាក់តេរីឱ្យ បំប្លែង។ យន្តការត្រាំផ្អាប់នេះ អាចនាំឱ្យជាតិស្ករឬអាមីដុងឱ្យបំប្លែងទៅជាអាល់កុល និងពីអាល់កុលទៅជាទឹកខ្មេះ ឬពីស្ករទៅជាអាស៊ីតឡាទិក (ជូរ)។ ក្នុងករណីត្រាំឬជ្រក់បន្លែ គេឱ្យទុកឱ្យបាក់តេរីបំប្លែងជាតិស្កររបស់បន្លែ ផ្លែឈើ ឱ្យទៅជាអាស៊ីតឡាក់ទិក ដើម្បីប្តូរសណ្ឋាននិងរសជាតិបន្លែ ហើយជួយរក្សាអាហារឱ្យទុកបានយូរ តាមរយៈការជំរុញបាក់តេរីល្អឱ្យលូតលាស់ និងរារាំងកម្ចាត់បាក់តេរីអាក្រក់។ គឺអំបិលនិងការផ្អាប់បំប្លែងទៅជាអាស៊ីតឡាក់ទិកជាតិជូរនេះហើយដែលធ្វើឱ្យបន្លែមានរសជាតិជូរអែមដ៏សែនឆ្ងាញ់។ បើជាអំបិលតែឯង ឬផ្អាប់តែឯង មិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។សូមបញ្ជាក់ថា គ្រប់បន្លែ ផ្លែឈើទាំងអស់សុទ្ធតែមានមីក្រូសរីរាង្គ ដូចជាបាក់តេរី មេ ឬ ផ្សិត រាប់ពាន់លាន។ ទោះបីជាលាងសម្អាតយ៉ាងដូចម្តេចក៏មិនអស់ដែរ។ តែយើងក៏ត្រូវការឱ្យនៅសល់បាក់តេរីខ្លះដែរ ដើម្បីជួយបំប្លែងជាតិស្ករ fructoses glucose Saccharose របស់បន្លែផ្លែឈើ ទៅជាអាស៊ីតឡាក់ទិក ដែលបើទុកកាន់តែយូរ អាហារកាន់តែជូរ និងជួយញែករើសទុកបាក់តេរីល្អៗ ហើយកម្ចាត់បាក់តេរីដែលមិនល្អចេញ។ បាក់តេរីមិនមែនសុទ្ធតែជាសត្រូវរបស់មនុស្សលោក ដូចការគិតពីមុនទេ។ បាក់តេរីមានល្អ មានអាក្រក់។ វេជ្ជសាស្ត្រទើបរកឃើញគុណសម្បត្តិនៃបាក់តេរីសម្រាប់សុខភាព។មានន័យថា ការបរិភោគបន្លែត្រាំឬជ្រក់ ជាប្រភពនាំបាក់តេរីធម្មជាតិល្អៗ ទៅជួយបង្កើនលំនឹងដល់ពពួកមីក្រូសរីរាង្គ (Microbiote) នៅក្នុងពោះវៀន។ នៅពេលមានលំនឹងមីក្រូប៊ីយ៉ុង ដំណើរការរំលាយអាហារក៏ល្អ សុខភាពប្រព័ន្ធរំលាយអាហារក៏លែងសូវមានបញ្ហា។ បើតាមការពន្យល់របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ជំនាញផ្នែកក្រពះពោះវៀន នៅក្នុងខ្លួនមនុស្សយើងមាន ក្រុមមីក្រូសរីរាង្គដូចជាបាក់តេរីផ្សិតវីរុស ដែលហៅតាមភាសាបច្ចេកទេសថាមីក្រូប៊ីយ៉ុតរស់ផ្តុំគ្នាក្នុងប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ (ពីមាត់ទៅទ្វាធំ) ក្នុងចំនួនរាប់ពាន់កោដិលាន ឬស្មើនឹងប្រមាណមួយគីឡូកន្លះឯណោះ។ មីក្រូប៊ីយ៉ុតនេះមានភារកិច្ចរំលាយអាហារ ផលិតវីតាមីន ប្រព័ន្ធការពារខ្លួន ប្រឆាំងឬបង្កការរលាក។ មីក្រូប៊ីយ៉ុតក៏មានអន្តរកម្មផងដែរជាមួយសរីរាង្គកាយទាំងមូល គឺជាមួយប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ប្រព័ន្ធមេតាបូលិក ទឹកនោមផ្អែម សម្ពាធឈាម ថ្លើម ខួរក្បាលនិងសន្លាក់។ល។ ហេតុដូច្នេះហើយបាននៅពេលមីក្រូប៊ីយ៉ុតក្នុងពោះមានលំនឹង យើងក៏ស្រួលខ្លួនខ្លាំង។បរិមាណនៃមីក្រូសរីរាង្គមានជីវិត Probiotique (បាក់តេរីល្អ) និងចំនួនបាក់តេរីអាចជ្រាបចូលទៅក្នុងពោះវៀន ហើយផ្តល់ផលល្អដល់ប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ អាស្រ័យទៅលើកត្តាច្រើនយ៉ាងទៀត មានជាអាទិ៍ប្រភេទអាហារដែលយកទៅត្រាំ។ បន្លែផ្លែឈើនៃពពួកមានសារធាតុសរសៃច្រើន ផ្តល់គុណប្រយោជន៍ កាន់តែខ្លាំង។ដោយសារសកម្មភាពរបស់បាក់តេរី បន្លែត្រាំឬបន្លែជ្រក់ ក្លាយជាអាហារដែលងាយរំលាយ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងបន្លែស្រស់ ព្រោះបាក់តេរីបានធ្វើការជំនួសខ្លះ ដោយបានបំបែកមូលេគុលជាតិក្លុយកូសនិងហ្កាឡាតូស(ស្ករ) និងអាមីដុងធម្មជាតិរបស់បន្លែនោះ។ការត្រាំជ្រក់ឱ្យឡើងជាតិអាស៊ីតជូរនេះ មានសកម្មភាពជាសារធាតុធម្មជាតិជួយរក្សាទុកឱ្យបានយូរផង បង្កើនរសជាតិផង និងជួយឱ្យបន្លែនៅមានសណ្ឋានល្អទន់ស្រួយមានជីវជាតិផ្អែមប្រៃជូរអែម ហើយមានអាហារូបត្ថម្ភកាន់តែសម្បូរបែបជាពិសេសតែម្តង។ នៅពេលត្រាំឬជ្រក់ បន្លែខ្លះឡើងគុណភាពផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភ និងកាន់តែល្អសម្រាប់សុខភាព ព្រោះសកម្មភាពត្រាំនិងជ្រក់ផ្អាប់បន្លែបានដំឡើងជាតិវីតាមីន និងរ៉ែ ហើយធ្វើឱ្យជាតិវីតាមីននិងរ៉ែទាំងអស់នោះឱ្យងាយជ្រាបចូលក្នុងសរីរាង្គកាយទៀត។ សមាសធាតុធម្មជាតិខ្លះ ដូចជាអាស៊ីតហ្វីទិក ក្នុងសណ្តែក រាប់ទាំងសណ្តែកសៀងផង អាចរារាំងដំណើរការស្រូបយកជីវជាតិរ៉ែដែកនិងសង្កសី។ ប៉ុន្តែបើយកបន្លែនោះទៅត្រាំ ការផ្អាប់ ឬដាក់មេ បណ្តុះបាក់តេរីល្អទៅ សមាសធាតុធម្មជាតិប្រឆាំងនឹងការស្រូបជីវជាតិបានរលាយបាត់ ទើបអ្នកទទួលទានអាចទាញយកប្រយោជន៍ផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភពីបន្លែបានយ៉ាងពេញលេញ។ និយាយជារួម បាក់តេរីល្អក្នុងបន្លែត្រាំ ជួយពោះវៀនឱ្យមានសមត្ថភាពស្រូបយកនិងផលិតវីតាមីនBនិងK។អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដែលយល់កាន់តែច្រើនឡើងៗជាលំដាប់ អំពីដំណើរការនិងឥទ្ធិពលរបស់ក្រពះពោះវៀន សម្គាល់ឃើញថារបបអាហារត្រាំនិងផ្អាប់ មានដើរតួនាទីសំខាន់ខ្លាំងណាស់ ក្នុងការជួយសម្រួលអារម្មណ៍និងឥរិយាបថមនុស្ស។ បាក់តេរីប្រូប៊ីយូទិកខ្លះ ដូចជាLactobacillis helveticus និងBifidobacteria ដែលគេតែងឃើញមានច្រើននិងជាញឹកញយក្នុងអាហារផ្អាប់ត្រាំ អាចជួយសម្រួលអាការៈសញ្ញាខ្វល់ខ្វាយនិងបាក់ទឹកចិត្ត ឱ្យបានប្រសើរឡើង។ បាក់តេរី Lactobacillis casei shirota អាចមានឥទ្ធិពលលើការផលិតអ័រមូនក័រទីហ្សុលCortisol និងកាត់បន្ថយរោគសញ្ញាស្ត្រេស។ជាងនេះទៅទៀត ក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃរបបអាហារត្រឹមត្រូវ មានលំនឹង ការបញ្ចូលអាហារត្រាំផ្អាប់ មួយក្រាមក្នុងរបបអាហារប្រចាំថ្ងៃ អាចជួយទ្រទ្រង់មុខងាររបស់ប្រព័ន្ធការពារខ្លួន និងកាត់បន្ថយហានិភ័យឆ្លងរោគបានទៀត។ ការសិក្សាជាច្រើនបានលើកឡើងថា បាក់តេរីល្អក្នុងប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ អាចជួយជាប្រយោជន៍កាត់បន្ថយគ្រោះកើតជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមផ្នែកខាងលើ។ ថ្វីបើគេត្រូវការសិក្សាស៊ីជម្រៅបន្ថែមទៀត ក៏ដោយ ក៏ការសិក្សាខ្លះបានសរសេរថាបាក់តេរីខ្លះអាចសម្រួលឱ្យស្រកខ្លាញ់ពោះនិងចុះគីឡូ។ប៉ុន្តែសូមប្រយ័ត្ន! អាហារផ្អាប់មិនប្រាកដថាសុទ្ធតែល្អសម្រាប់សុខភាពទេ។ សូមកុំល្មោភពិសាអាហារជ្រក់និងត្រាំច្រើនហួសហេតុពេក។ តែមួយឬពីរស្លាបព្រាបាយគ្រប់គ្រាន់នឹងទាញយកគុណប្រយោជន៍ពីបន្លែផ្អាប់នោះបានហើយ។ សូមលាយបន្លែត្រាំឬជ្រក់ជាមួយបន្លែនិងអាហារផ្សេងទៀត។ ចំពោះអ្នកមានជំងឺនិងអាការៈលើសឈាម មិនគួរពិសាអាហារត្រាំផ្អាប់ឬជ្រក់នេះទេ ព្រោះកំហាប់ជាតិអំបិលក្នុងបន្លែត្រាំ/ជ្រក់ មានកំរិតខ្ពស់ខ្លាំង។ អ្នកងាយរំខានដោយសារធាតុHistamine និងពូកែឆ្អល់ពោះ ក៏មិនគួរទទួលទានរបស់ផ្អាប់ត្រាំនេះដែរ។ អ្នកងើបពីឈឺ អ្នកមានប្រព័ន្ធការពារខ្លួនខ្សោយ អ្នកមិនធ្លាប់ទទួលទានរបស់ត្រាំផ្អាប់ សូមទទួលទានដោយប្រយ័ត្នប្រយែង និងក្រោមការតាមដានរបស់គ្រូពេទ្យ។ សូមលាងកែវ លាងដៃឱ្យបានស្អាត និងមានអនាម័យខ្ពស់បំផុត ក្នុងការធ្វើជ្រក់ ត្រាំបន្លែ ផ្អាប់អាហារនេះ រួចទុកដាក់ដោយបិទឱ្យជិតកុំឱ្យចូលខ្យល់។ ចំណែកក្បួនត្រាំ ក្បួនជ្រក់វិញ លោកអ្នកអាចធ្វើតាមទម្លាប់ពីជីដូនជីតាមក ដោយដាក់ទឹកអង្ករ ឬដាក់ស្ករថែមឱ្យឆាប់កាច់។ ប៉ុន្តែចំពោះអំបិលវិញ សូមប្រើក្នុងកំរិត១ទៅ២%នៃទម្ងន់បន្លែ។ ឧទាហរណ៍ ស្ពៃ១គីឡូ អំបិលគ្រួសក៏បានអំបិលម៉ដ្ឋក៏បាន ចំនួន២០ក្រាម លាយទឹកស្អាត ហើយដាំឱ្យពុះទៀតកាន់តែប្រសើរ៕

បារីអេឡិចត្រូនិកអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពខ្លាំងជាងបារីធម្មតា?

2025-06-1007:27

ទិវាពិភពលោកប្រឆាំងនឹងថ្នាំជក់ ឆ្នាំ២០២៥ ផ្តោតប្រធានបទទៅលើឥទ្ធិពលអាក្រក់នៃឧស្សាហកម្មថ្នាំជក់ទៅលើយុវវ័យ។ ដើម្បីទាក់ទាញក្មេងឱ្យជក់ ឧស្សាហកម្មបានប្រើក្លិន ប្រើរសជាតិបន្ថែម កែច្នៃប្តូរទម្រង់ ផ្លាស់របៀបជក់ បង្កើតផលិតផលបារីអេឡិចត្រូនិកថ្មីៗ ប្លែកៗ។ បើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ការជក់បារីអេឡិចត្រូនិកបានកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក ក្នុងចំណោមក្មេងជំទង់និងក្មេងទើបពេញវ័យ។ តើបារីអេឡិចត្រូនិកជាអ្វី ? អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព និងនាំឱ្យញៀនដូចបារីធ្វើពីថ្នាំជក់ដែរទេ? បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០០៦ នៅប្រទេសចិនដោយHon Lik បារីអេឡិចត្រូនិកផលិតឡើងក្នុងទម្រង់ជាស្រដៀងនឹងបារីបូរាណ ក្នុងគោលការណ៍តែមួយ គឺបឺតបង្ហុយផ្សែង ដែលបានមកពីដុតកម្តៅល្បាយរាវ ក្នុងសីតុណ្ហភាពស្រទន់ត្រឹមប្រមាណ៦០អង្សា។ ល្បាយរាវក្នុងបារីអេឡិចត្រូវនិក ឬហៅកាត់ថាល្បាយអេឡិចត្រូនិកនេះ មានសមាសធាតុផ្សំច្រើនមុខខ្លាំងណាស់ ដោយអាចមានទាំងជាតិនីកូទីនមួយដែរផង។ ចំណែកក្លិនក៏មានច្រើនប្លែកៗគ្នា។ បច្ចុប្បន្ននេះបារីអេឡិចត្រូនិក (E-cigarette) មានរសជាតិ និងក្លិនជាង៧៧០០មុខ កំពុងធ្វើចរាចរណ៍ និងមានឈ្មោះហៅប្លែកៗគ្នាច្រើន។ នៅប្រទេសកម្ពុជា គេច្រើនហៅខ្លីថាវ៉ាប់។គ្រោះថ្នាក់នៃបារីអេឡិចត្រូនិកកាន់តែពេញនិយម គ្រោះថ្នាក់នៃបារីអេឡិចត្រូនិកចំពោះសុខភាព ក៏ត្រូវបានរកឃើញកាន់តែច្រើនឡើងៗដែរ។ការសិក្សាថ្មីដំបូងរបស់សកលវិទ្យាល័យManchester បានរកឃើញថា ការបឺតបារីអេឡិចត្រូវនិក អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពខ្លាំងជាងជក់បារីបូរាណទៅទៀត។ អ្នកប្រព្រឹត្តការជក់បារីអេឡិចត្រូនិក មានហានិភ័យខ្លាំងនឹងកើតជំងឺភ្លេច ជំងឺបេះដូង និងជំងឺខូចសរីរាង្គ។ វេជ្ជបណ្ឌិត Maxime Boidin អ្នកទទួលខុសត្រូវលើការសិក្សា ស្តីអំពីឥទ្ធិពលរយៈពេលយូរនៃការបឺតបារីអេឡិចត្រូនិក ចំពោះសុខភាព បានពន្យល់ថា អ្នកជក់បារីធម្មតា ត្រូវដើរចេញទៅក្រៅដើម្បីជក់ អស់មួយដើមត្រូវអុជជក់មួយដើមទៀត។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកបឺតបារីអេឡិចត្រូនិក គេអាចបឺតមួយខ្សឺតហើយមួយខ្សឺតទៀត តគ្នា នៅកន្លែងណាក៏បានជាហេតុធ្វើឱ្យគេពិបាករាប់បរិមាណនៃការជក់ណាស់។ ម្យ៉ាងទៀត បើតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិតដដែល បារីអេឡិចត្រូនិក ជាល្បាយនៃធាតុរ៉ែនិងផលិតផលគីមី ព្រមទាំងសារធាតុបន្ថែមក្លិននិងរសជាតិសិប្បនិម្មិត ដែលអាចបង្កឱ្យមានការរលាក និងកំណើនកោសិកាសេរី ធ្វើឱ្យយន្តការការពារខ្លួនចុះខ្សោយ។ ជាផលវិបាក បើតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិតMaxime Boidin ការបឺតល្បាយអេឡិចត្រូនិកនឹងធ្វើឱ្យផ្ទៃខាងក្នុងនៃសរសៃអាទែមានរបួស មានដំបៅ ហើយកោសិកាល្អងាប់។ នៅពេលមានស្នាមមានរបួស សរសៃឈាមអាទែច្បាស់ជាគ្មានសមត្ថភាពរលាស់ រីករួម ជារោគសញ្ញានាំទៅមានជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងធ្ងន់ធ្ងរ។ ឯលំហូរចរន្តឈាមទៅចិញ្ចឹមសរីរាង្គ និងខួរក្បាលក៏លែងត្រឹមត្រូវគ្រប់គ្រាន់ វិបត្តិខួរក្បាលចុះខ្សោយ អន់បញ្ញាស្មារតីពោលគឺការភ្លេចភ្លាំងនឹងលេចឡើង។ សម្រាប់ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនេះ បារីអេឡិចត្រូនិក គួរតែស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងយ៉ាងហ្មត់ចត់បំផុតពីអាជ្ញាធរ និងអាចប្រើប្រាស់បានតាមរយៈវេជ្ជបញ្ជា ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី សម្រាប់ជួយផ្តាច់ការញៀនបារី។បារីអេឡិចត្រូនិកនឹងក្លាយជាអាវុធមុខពីរ។បារីអេឡិចត្រូនិកអាចញៀនដូចជក់បារីបូរាណ?ត្រូវបានគេចាត់ទុកកាលពីដំបូង ថាជម្រើសមួយ សម្រាប់ផ្តាច់បារី ផ្តាច់ភាពញៀននឹងជាតិនីកូទីន បារីអេឡិចត្រូនិកកំពុងពេញនិយមកាន់តែខ្លាំងឡើងក្នុងស្រទាប់យុវវ័យជាក្មេងជំទង់និងក្មេងទើបធំពេញវ័យ ដែលជាវ័យងាយរងគ្រោះខ្លាំង។ និន្នាការនេះបានក្លាយជាក្តីបារម្ភពិតនិងយ៉ាងជាក់ស្តែងសម្រាប់សុខភាពសាធារណៈ ព្រោះបារីអេឡិចត្រូនិកអាចជាឱកាសស្រូបបឺតយកជាតិដ៏គ្រោះថ្នាក់ ដែលធ្វើប៉ះពាល់ដល់ខួរក្បាល។ ហើយខួរក្បាលក្មេង ក្នុងវ័យជំទង់ ជាខួរក្បាលកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលលូតលាស់នៅឡើយ និងងាយទទួលភាពញៀនពីជាតិនីកូទីនខ្លាំងណាស់។ ដូច្នេះ បុគ្គលដែលចាប់ផ្តើមបឺតបារីអេឡិចត្រូនិកនៅវ័យជំទង់ប្រឈមនឹងហានិភ័យញៀននីកូទីនខ្ពស់ជាងអ្នកចាប់ផ្តើមជក់នៅវ័យចំណាស់ខ្លាំងឆ្ងាយណាស់។អ្នកជំនាញសុខភាពបានដឹងយ៉ាងច្បាស់ ថាជាតិនីកូទីនជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ខ្លាំងណាស់លើលូតលាស់នៃខួរក្បាលរបស់ក្មេងជំទង់ ដោយអាចធ្វើឱ្យក្មេងមានវិបត្តិផ្ចង់អារម្មណ៍ វិបត្តិក្នុងការសិក្សា ហើយយូរៗទៅជាតិនីកូទីនអាចប៉ះពាល់ដល់បញ្ញាញាណរបស់ក្មេងទៀត។ បើតាមស្ថាប័នសុខភាពសាធារណៈបារាំង ការជក់បារីអេឡិចត្រូនិកអាចធ្វើឱ្យក្មេងជំទង់កើតរោគរលាកផ្លូវដង្ហើម ព្រមទាំងបង្កើនហានិភ័យកើតជំងឺរលាកសួតស្រួចយ៉ាវ និងជំងឺផ្លូវដង្ហើមរ៉ាំរ៉ៃជាច្រើនផ្សេងទៀត នៅពេលយូរទៅ។ ក្រៅពីអាចបើកផ្លូវនាំឆ្ពោះទៅរកការជក់បារីមែនទែន បារីអេឡិចត្រូនិកអាចបង្កប់នូវគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងកាន់តែទៀត ដែលនាំក្មេងឱ្យធ្លាក់ក្នុងអន្លង់គ្រឿងញៀន កញ្ឆាសំយោគ។ សារធាតុកញ្ឆាសំយោគត្រូវបានឃើញមានប្រើកាន់តែច្រើនឡើងៗជាល្បាយរបស់បារីអេឡិចត្រូនិក។ ដូច្នេះការជក់បារីអេឡិចជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាពកាន់តែខ្លាំង ប្រសិនបើមានសារធាតុសំយោគនេះមែន។នៅប្រទេសបារាំង បារីអេឡិចត្រូនិកគ្មានលក់នៅតាមឱសថស្ថានទេ ហើយក៏មិនបានទទួលការអនុញ្ញាតឱ្យលក់នៅតាមទីផ្សារដែរ។ បារីអេឡិចត្រូនិកប្រើម្តងបោះចោល ឬPuff ដែលអាចមានផ្ទុកជាតិនីកូទីនដល់ទៅ២មីល្លីក្រាម ត្រូវបានហាមឃាត់នៅតាមបណ្តាប្រទេសមួយចំនួន មានជាអាទិ៍អូស្ត្រាលី ឬបារាំង ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការជក់បារីអេឡិចត្រូនិកផង និងការពារបរិស្ថានផង។ការស្រូបផ្សែងបារីអេឡិចត្រូនិកពីគេ អាចជាគ្រោះថ្នាក់ ?ផ្សែងបារីបូរាណសម្លាប់អ្នកមិនជក់ តែបានស្រូបផ្សែងពីគេ ចំនួនជាង៦សែននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ មានន័យថាផ្សែងបារី អាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពដល់ស្រូបផ្សែងបារីយ៉ាងខ្លាំងដែរ និងយ៉ាងខ្លាំងជាពិសេសចំពោះស្ត្រីមានផ្ទៃពោះនិងកុមារ ព្រោះអ្នកមិនជក់នោះបានស្រូវផ្សែងនៃចំហេះហុយចេញពីការដុតស្លឹកថ្នាំជក់តែម្តង។ ចំណែកផ្សែងចេញពីបារីអេឡិចត្រូនិកវិញ មិនមែនជាផ្សែងហុយចេញពីការចំហេះទេ។ ដូច្នេះការស្រូបផ្សែងបារីអេឡិចត្រូនិក សម្រាប់ផ្តាច់បារី មិនបង្កគ្រោះថ្នាក់ដូចស្រូបផ្សែងបារីធម្មតាទេ ព្រោះបារីអេឡិចត្រូនិកសម្រាប់ផ្តាច់ភាពញៀនបារី គ្មានផ្ទុកសារធាតុជ័រថា និងសារធាតុMonoxyde de Carboneទេ។ប៉ុន្តែបើជាបារីអេឡិចត្រូនិក e-cigarettes របស់ក្មេងៗវិញ ដ៏ពេញនិយមវិញ វាអាចបញ្ចេញផ្សែងមានផ្ទុកជាតិនីកូទីន ធាតុល្អិតនិចលតូចឆ្មារៗ ព្រមទាំងសារធាតុងាយបង្កភាពរលាក។ ដោយមូលហេតុនេះ គេមិនអាចអះអាងបានថាការស្រូបផ្សែងបារីអេឡិចត្រូនិកគ្មានគ្រោះថ្នាក់បានទេ។ ម្យ៉ាងទៀត បើទោះបីជាផ្សែងបារីអេឡិចត្រូនិក មិនខាប់ជាប់ដូចផ្សែងបារីបូរាណ ហើយងាយរលាយរសាត់បាត់ក្នុងបរិយាកាសក៏ដោយ ក៏មិនត្រូវទ្រាំស្រូបនឹងផ្សែងនេះដែរ។ ដូច្នេះជាថ្មីម្តងទៀត សូមជក់បារីអេឡិចត្រូនិកឱ្យឆ្ងាយពី ស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងកុមារតូចៗ៕

ដុំស្បូន៖ វិធីវះកាត់ជំនាន់ក្រោយ មិនសូវឈឺចាប់និងគ្មានបន្សល់ស្លាកស្នាម

2025-05-2812:10

គីស ដុំសាច់ ក្នុងស្បូន ជាករណីដែលកើតមានជាញឹកញាប់លើស្ត្រី។ គីស ឬដុំសាច់នេះ មិនសុទ្ធតែកាច ក្លាយជាជំងឺមហារីកទេ។ ប៉ុន្តែ អាការៈតម្រូវឲ្យ គ្រូពេទ្យវះកាត់យកវាចេញ។ តើគីសប្រភេទណា ត្រូវយកចេញ ? គីសណាអាចទុកតាមដានបាន? ការវះកាត់យកចេញប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងដូចម្តេច? បទសម្ភាសន៍របស់អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយលោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត គាន់ អូន នាយកឯកទេសផ្នែកសម្ភព រោគស្ត្រី និងជាប្រធានផ្នែករោគស្ត្រី នៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត្រ ក្រុងភ្នំពេញ។

ជំងឺមិនឆ្លងកំពុងក្លាយជាជំងឺរាតត្បាតថ្មី?

2025-05-2110:22

អាជ្ញាធរសុខាភិបាលកម្ពុជា បានអះអាងថា កម្ពុជាកំពុងប្រឈមនឹងកំណើនជំងឺមិនឆ្លង ដែលស្ទើរក្លាយជាមូលហេតុទីមួយនៃមរណភាពរបស់ពលរដ្ឋ។ បើមិនឆ្លងផង ហេតុអ្វីជំងឺនេះមានកំណើនខ្លាំង? តើអ្វីជាកត្តាជំរុញឱ្យមានជំងឺមិនឆ្លង ? តើគេអាចទប់ស្កាត់និងបង្ការជំងឺមិនឆ្លងបានដែរឬទេ? មនុស្សគ្រប់រូបប្រយ័ត្នប្រយែងខ្លាំងណាស់ ខ្លាចឆ្លងមេរោគ ឆ្លងជំងឺផ្សេងៗ ពីអ្នកដទៃ។ អាជ្ញាធរប្រទេសនីមួយៗក៏ប្រឹងប្រែងខ្លាំងដែរក្នុងការបើកយុទ្ធនាការជាតិ ឬមូលដ្ឋាន ចាក់ថ្នាំបង្ការ ឬរកមធ្យោបាយទប់ស្កាត់ជំងឺឆ្លង។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ បើតាមស្ថិតិពិភពលោក ជំងឺមិនឆ្លងកំពុងសម្លាប់មនុស្សច្រើនជាងគេ។ នៅឆ្នាំ២០២១ មានមនុស្សជាង៤៣លាននាក់បានស្លាប់ ដោយជំងឺមិនឆ្លង ពោលគឺស្មើនឹងប្រមាណ៧៥%នៃចំនួនមរណភាពសរុបនៅលើពិភពលោក ដែលមិនពាក់ព័ន្ធនឹងជំងឺរាតត្បាត។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២១ដដែល ជំងឺមិនឆ្លងបានសម្លាប់មនុស្សអាយុក្រោម៧០ឆ្នាំអស់១៨លាននាក់ ឬស្មើនឹង៨២%នៃមរណភាពមុនកាលនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្រីក្រនិងមធ្យម។ នេះបើតាមតួលេខផ្តល់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក។ មិនដូចជាការគិត ជំងឺមិនឆ្លងមិនមែនជាជំងឺរបស់ប្រទេសអ្នកមានទេ ៧៣%នៃអ្នកស្លាប់ដោយជំងឺមិនឆ្លង រស់នៅក្នុងប្រទេសក្រីក្រនិងមធ្យម។ជាក់ស្តែង នៅប្រទេសកម្ពុជា បើតាមលទ្ធផលអង្កេតរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល ដោយមានជំនួយបច្ចេកទេសពីអង្គការសុខភាពពិភពលោកកាលពីឆ្នាំ២០២៣ ករណីជំងឺមិនឆ្លងបានកើនឡើងខ្លាំងគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ និងក្លាយជាមូលហេតុទីមួយនៃមរណភាព ដែលមានចំនួនប្រមាណ៦ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ។ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលកម្ពុជាបានទទួលស្គាល់ថាជាស្ថានភាពអាក្រក់ និងបានអំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋប្តូរទម្លាប់រស់នៅ។តើជំងឺមិនឆ្លងនេះជាអ្វី? ដូចឈ្មោះហៅ ជំងឺមិនឆ្លង ជាក្រុមជំងឺដែលមិនបង្កឡើងដោយការឆ្លងពីអ្នកផ្សេង ឬដោយការចម្លងមេរោគឱ្យគ្នា ឬអាចហៅម្យ៉ាងទៀត ថាជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ និងជាជំងឺពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ទៅនឹងឥរិយាបថរបស់បុគ្គលខ្លួនឯង ភ្ជាប់ដោយកត្តាពូជ កត្តាសរីរៈវិទ្យា និងបរិស្ថាននៅជុំវិញខ្លួន។ ជំងឺមិនឆ្លងច្រើនតែឈឺអូសបន្លាយទៅតាមពេលវេលា ហើយទាមទារការព្យាបាល និងថែទាំយូរអង្វែង ទម្រាំបានជាសះស្បើយឡើងវិញ។ជំងឺមិនឆ្លងដ៏ធំចម្បងគេ មានបួន គឺជំងឺមហារីក ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ទឹកនោមផ្អែម និងជំងឺផ្លូវដង្ហើមរ៉ាំរ៉ៃ។ វិបត្តិផ្លូវចិត្ត បញ្ហាខួរក្បាល ក៏ចាត់បញ្ចូលជាជំងឺមិនឆ្លង ដែលកំពុងមានកំណើនខ្លាំងដែរ។ ជំងឺក្រពះពោះវៀន ជំងឺថ្លើម ជំងឺវង្វេងវង្វាន់ ក្រលៀនតម្រងនោម និងអត្តឃាត ក៏ស្ថិតក្នុងចង្កោមជំងឺមិនឆ្លងធំៗ ១០ដំបូងគេដែរ។ដោយលម្អិត ជំងឺមហារីកបានកើនស្ទើរទ្វេដង នៅទូទាំងពិភពលោក ជាពិសេសក្នុងចំណោមអ្នកជំងឺក្មេងអាយុក្រោម៥០ឆ្នាំ។ កម្ពុជា ជាឧទាហរណ៍ពិតៗ ដោយមានអត្រាអ្នកកើតជំងឺមហារីកកើនឡើងដល់ទៅ៨៧,៤២%នៅឆ្នាំ២០២៤ជាមួយនឹងអត្រាមរណៈខ្ពស់ខ្លាំងដល់ទៅជាង៧០% ឬបើគិតជាចំនួន មានស្លាប់ជាមធ្យម៣៨នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃៗ។ នេះបើតាមស្ថិតិរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា។ ចំណែកជំងឺទឹកនោមផ្អែម បានកើនឡើង៥៩% នៅឆ្នាំ២០២៤បើប្រៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០២៣។ សន្ទុះដ៏ខ្លាំងហួសនិស្ស័យ និងគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលបំផុត គឺករណីជំងឺផ្លូវចិត្ត។ Le petit Journal Cambodge បានចុះផ្សាយនៅថ្ងៃទី៦ឧសភា២០២៥ ថាមានអ្នកជំងឺផ្លូវចិត្តចំនួនជាង២សែន៨ម៉ឺនករណីថ្មីនៅឆ្នាំ២០២៤។ ជំងឺមិនឆ្លងគួរជាទីព្រួយបារម្ភមួយទៀត ទាក់ទងជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង (ជំងឺលើសឈាម) បានកើនឡើង២១,៤%។ នេះបើតាមប្រភពដដែល។តើមានកត្តាអ្វីខ្លះដែលជំរុញឱ្យមានករណីជំងឺមិនឆ្លងកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងដូច្នេះ?កុមារ មនុស្សធំពេញកម្លាំង មនុស្សចាស់ ប្រឈមនឹងកត្តាហានិភ័យនៃជំងឺមិនឆ្លងដូចគ្នា។ កត្តាហានិភ័យនាំឱ្យកើតជំងឺមិនឆ្លងមានច្រើនយ៉ាង៖ទីមួយ ឥរិយាបថនៃការរស់នៅ។ ការជក់បារី ស្រូបផ្សែងបារីពីគេ របៀបរបបហូបចុកប្រចាំថ្ងៃ (ផ្អែមពេក ប្រៃពេក ខ្លាញ់ពេក) ផឹកស្រាហួសហេតុ និងកង្វះសកម្មភាពផ្លូវកាយ សុទ្ធសឹងជាកត្តាហានិភ័យបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមិនឆ្លងហើយ។ទីពីរ គឺកត្តាមេតាបូលិក។ របបអាហារមិនល្អ និងភាពអសកម្មមិនបញ្ចេញចលនាកាយសម្បទា អាចជំរុញឱ្យលេចឡើងនូវអាការៈ លើសឈាម (មានសម្ពាធឈាមខ្ពស់) លើសជាតិស្ករ លើសជាតិខ្លាញ់ និងឡើងធាត់ជ្រុលចុកខ្លាញ់។ អាការៈទាំងអស់នេះ ជាកត្តាហានិភ័យមេតាបូលិក ដែលនាំឆ្ពោះទៅរកជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង គ្រោះថ្នាក់ស្ទះឬដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ឬ នៅបេះដូង។កត្តាបរិស្ថាន ជាពិសេសខ្យល់ពុលក្នុងបរិយាកាស និងខ្យល់ពុលក្នុងផ្ទះ (ដែលបិទខ្ទប់ និងបំពុលដោយសារធាតុគីមីគ្រប់បែបយ៉ាង) ក៏មានចំណែកបង្កើនគ្រោះហានិភ័យកើតជំងឺមិនឆ្លងដែរ។ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ខ្យល់ពុលបានសម្លាប់មនុស្សប្រមាណជាង៦លាន៧សែននាក់ ក្នុងនោះ ជាង៥លាន៦សែន ស្លាប់ដោយជំងឺមិនឆ្លងបង្កឡើងខ្យល់ពុល ក្នុងទម្រង់ជាជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ជំងឺបេះដូង ជំងឺសួតរ៉ាំរ៉ៃ និងជំងឺមហារីកសួត។ សរុបសេចក្តីមក ការសិក្សាច្រើនបានទម្លាក់កំហុសទៅលើឥរិយាបថនិងអាកប្បកិរិយានៃការរស់នៅសម័យទំនើប ថាជាបុព្វហេតុនាំឱ្យមានកំណើននៃជំងឺមិនឆ្លង នៅលើពិភពលោក និយាយជារួម និងនិយាយដោយឡែកនៅកម្ពុជា។ទម្លាប់រស់នៅមិនល្អ ទាក់ទងនឹងការជក់បារី មានអត្រាប្រមាណ ២០%។ ថ្វីបើមានការប្រយុទ្ធប្រឆាំងខ្លាំងនឹងការជក់បារីក៏ដោយ ក៏មនុស្សពេញវ័យខ្មែរប្រមាណ២០%បន្តជក់បារី។ នេះមិនរាប់ការជក់បារីអេឡិចត្រូនិក ដែលពុំទាន់មានការសិក្សាណាបញ្ជាក់ឱ្យបានច្បាស់លាស់អំពីគ្រោះថ្នាក់ចំពោះសុខភាពផង។ទម្លាប់មិនល្អទីពីរ ដែលរបាយការណ៍បានភ្ជាប់ថាអាចជាមូលហេតុនាំឱ្យមានកំណើនជំងឺមិនឆ្លងច្រើន នោះ គឺការទទួលទានអំបិលច្រើនហួសកំរិតអនុញ្ញាតសម្រាប់សុខភាព។ ជាមធ្យមពលរដ្ឋខ្មែរបរិភោគអាហារប្រៃខ្លាំង ក្នុងបរិមាណអំបិលប្រមាណ៩,៥ក្រាម ជាមធ្យម ក្នុងមួយថ្ងៃ ពោលគឺច្រើនជាងអនុសាសន៍ណែនាំរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកដល់ទៅជិតពីរដង។ អំបិលឬជាតិប្រៃ ជាប្រភពសម្រួលឱ្យមានជំងឺលើសឈាម និងជំងឺមិនឆ្លងផ្សេងទៀត។ តួលេខបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់អំពីឥទ្ធិពលនៃការទទួលទានប្រៃ ចំពោះកំណើនជំងឺមិនឆ្លង ព្រោះបើតាមរបាយការណ៍មានពលរដ្ឋខ្មែរម្នាក់ក្នុងចំណោម៥នាក់ មានអាការៈលើសឈាម។ធ្ងន់ធ្ងរជាងគេ គឺការទទួលទានសុរា។ មួយភាគបួននៃមនុស្សពេញវ័យខ្មែរ បានប្រកាសទទួលស្គាល់ដោយខ្លួនឯងថាបានផឹកស្រា ស្រាបៀ ហួសហេតុ។អ្វីជាទម្លាប់ល្អនៃការរស់នៅ?ថ្វីបើជំងឺមិនឆ្លង ជាជំងឺចម្រើនទៅតាមវ័យ ដោយមនុស្សចាស់ងាយកើតជំងឺមិនឆ្លងច្រើនជាងគេមែន ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋ ក្មេងចាស់ប្រុសស្រី គ្រប់វ័យ រស់នៅក្នុងគ្រប់តំបន់ គ្រប់ប្រទេស សុទ្ធតែអាចកើតជំងឺមិនឆ្លងទាំងអស់។ គេអាចកាត់បន្ថយគ្រោះធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺមិនឆ្លងបាន ដោយលុបបំបាត់កត្តាហានិភ័យ ដូចបានរៀបរាប់មកពីខាងដើមថា ជំងឺមិនឆ្លងជាលទ្ធផលនៃការបូកផ្សំគ្នារវាងឥរិយាបថនៃការរស់នៅ ហ្សែនពីកំណើត សរីរៈ និងបរិស្ថាននៅជុំវិញខ្លួន។ តែកត្តាដ៏ចម្បងបំផុត ហើយអាចប្តូរផ្លាស់បាន នោះគឺរបៀបរបបរស់នៅ។ តាមរយៈការប្តូរផ្លាស់ទម្លាប់រស់នៅ ដែលកត្តាហានិភ័យចម្បងបំផុតនៃជំងឺមិនឆ្លង គេអាចបញ្ចៀសជំងឺបេះដូង ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង និងបញ្ចៀសគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលស្ត្រូប បាន៨០% និងបញ្ចៀសជំងឺមហារីកមុនកាល (នៅក្មេងក្រោមអាយុ៥០ឆ្នាំ) បានប្រមាណពី៣០ទៅ៥០%។ទម្លាប់ល្អនៃការរស់នៅ ៖ មានរបបអាហារត្រឹមត្រូវ ចម្រុះ និងប្លែកៗគ្នា ជាបន្លែផ្លែឈើ ផ្លែមានសម្បករឹង សណ្តែក ធញ្ញជាតិ។ ទទួលទានបន្លែនិងផ្លែឈើ តាមរដូវ តាមតំបន់ យ៉ាងហោចបួនខាំក្នុងមួយថ្ងៃ។ បន្ថយការបរិភោគស្ករ ជាតិផ្អែម ខ្លាញ់ និងពិសេសកំរិតការបរិភោគអំបិល យ៉ាងច្រើនបំផុតត្រឹម៥ក្រាមក្នុងមួយថ្ងៃ។ ចៀសវាងការបរិភោគម្ហូបអាហារកែច្នៃ ម្ហូបអាហារឧស្សាហកម្ម និងភេសជ្ជៈផ្អែម ដែលការស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថាអាចនាំឱ្យមានជំងឺមហារីក។ អាល់កុល សុរា ស្រាបៀ ក៏ជាភេសជ្ជៈត្រូវចៀសវាង ឬទទួលទានប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវបំផុត ព្រោះសូមចងចាំថា គ្មានទេកំរិតអប្បបរិមានៃជាតិសុរាសម្រាប់សុវត្ថិភាពសុខភាពនោះ។ ជាចុងក្រោយ សូមកុំភ្លេចធ្វើកីឡា ហាត់ប្រាណ ធ្វើចលនាកាយសម្បទា។ បើតាមអនុសាសន៍របស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក ក្មេងអាយុពី៥ទៅ១៧ឆ្នាំត្រូវធ្វើសកម្មភាពកាយសម្បទាល្មមៗទៅខ្លាំង រយៈពេល៦០នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ។ មនុស្សធំពេញវ័យ (១៨ទៅ៦៤ឆ្នាំ) ត្រូវបញ្ចេញចលនាល្មមៗ ពី១៥០ទៅ៣០០នាទី ឬលំហាត់ប្រាណបែបប្រឹង ពី៧៥ទៅ១៥០នាទី ក្នុងមួយថ្ងៃ៕

តើមានមធ្យោបាយបញ្ចៀសអាការៈពុលឡានទេ?

2025-05-0209:32

អ្នកពុលឡានខ្លាចណាស់ការធ្វើដំណើរ។ ការដើរសម្រាកកំសាន្តវិស្សមកាលអាចក្លាយជាទណ្ឌកម្ម ព្រោះនៅពេលជិះឡាន អ្នកពុល អាចមានអាការៈមិនស្រួលខ្លួន វិលមុខ ចង់ក្អួត ចង្អោរ ឬបែកញើសស្អិត ។ល។ និង។ល។ ហេតុអ្វីបានជាគ្រាន់តែជិះក្នុងឡានសោះ ក៏ពុលដែរ? តើមានវិធីបង្ការ និងប្រយុទ្ធប្រឆាំងការពុលឡានដែរឬទេ? គ្រាន់តែឮថាត្រូវធ្វើដំណើរឆ្ងាយដោយជិះរថយន្ត ជិះយន្តហោះ ឬជិះកប៉ាល់ អ្នកខ្លះព្រួយខ្វល់ឡើងឈឺជាមុនស្រេចទៅហើយ។ អ្នកខ្លះទៀត សុខចិត្តនៅផ្ទះ មិនធ្វើដំណើរតែម្តងផង ព្រោះពួកគេជំងឺពុលឡាន។ហេតុអ្វីពុលឡាន? កប៉ាល់ជាមធ្យោបាយធ្វើដំណើរដែលផ្តល់អាការៈពុលខ្លាំង និងច្រើនជាងគេ។ ករណីពុលឡានមានច្រើនជាងករណីពុល រថភ្លើងនិងយន្តហោះ។ ជាទូទៅ អាការៈពុលឡានច្រើនលេចឡើងជាញឹកញាប់ខ្លាំងលើ ស្ត្រី កុមារ អាយុពី២ទៅ១២ឆ្នាំ ដែលនឹងជាបាត់ទៅវិញ នៅពេលចម្រើនវ័យកាន់តែធំឡើង។ មនុស្សចាស់អាយុចាប់ពី៥០ឆ្នាំឡើងទៅ ក៏លែងសូវ ឬកម្រមានអាការៈពុលឡានណាស់។អាការៈពុលមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ ឬនិយាយឱ្យខ្លី ពុលឡាន បណ្តាលមកពីខួរក្បាលទទួលព័ត៌មានផ្ទុយគ្នា ដោយភ្នែកមើលឃើញផ្សេង ត្រចៀកស្តាប់ឮផ្សឹងនិងអារម្មណ៍ប្រាប់ផ្សឹង។ ភ្នែកមើលឃើញទៅមុខ (កំពុងធ្វើដំណើរ) តែខ្លួននៅអង្គុយស្ងៀម អត់មានរង្គើដើរសោះ។ ឧទាហរណ៍ នៅពេលជិះឡាន យើងអង្គុយក្នុងឡានដែលកំពុងធ្វើចលនាបើកទៅមុខ ខ្លួនប្រាណទាំងមូល នៅនឹងស្ងៀម ប៉ុន្តែភ្នែកមើលឃើញវត្ថុមានចលនា។ខ្លួនយើងមានលំនឹង សុខស្រួល អាចដើរឈរអង្គុយបាន ដោយសារតែមានកិច្ចសហការគ្នាល្អរវាងប្រព័ន្ធវិញ្ញាណ គឺប្រព័ន្ធកាយវិញ្ញាណ សោតវិញ្ញាណ និងចក្ខុវិញ្ញាណ ពោលគឺ បាតជើង ត្រចៀក ភ្នែក។ ខួរក្បាលវិភាគជាប្រចាំរាល់គ្រប់ទិន្នន័យផ្តល់ដោយវិញ្ញាណទាំងអស់របស់សរីរាង្គកាយ រួចបញ្ជាឱ្យមានការសម្របខ្លួន ទៅតាមស្ថានការណ៍នីមួយៗ។ ប៉ុន្តែ ពេលជិះឡាន ឬជិះទូក (កប៉ាល់) ភ្នែកមើលឃើញទេសភាពដើរ តែបាតជើង ខ្លួនប្រាណនិងប្រព័ន្ធត្រចៀកខាងក្នុង មិនសម្គាល់ឃើញមានចលនាសោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ នៅក្នុងយន្តហោះ ត្រចៀក និងសាច់ដុំ (ប្រព័ន្ធកាយវិញ្ញាណ)ចាប់អារម្មណ៍ដឹងថាមានចលនាញ័រ អង្គុយលើរបស់កំពុងហោះហើរ តែភ្នែកមើលមិនឃើញជើងមេឃ ពុំឃើញមានអ្វីប្តូរផ្លាស់ រង្គីរង្គើទៅមុខសោះ។ ការបញ្ជូននិងដឹងព័តមានខុសគ្នា បែបបញ្ច្រាសបណ្តោយគ្នា រំខានណាស់ដល់ខួរក្បាល និងធ្វើឱ្យខួរក្បាលមិនអាចវិភាគថាតើយើងកំពុងមានសកម្មភាពអ្វីឱ្យប្រាកដ ទើបធ្វើឱ្យយើងមានអារម្មណ៍មិនស្រួលខ្លួន រកកលចង់ក្អួត ចង់ចង្អោរ ឈឺក្បាល ឬនិយាយឱ្យខ្លីគឺមានអាការៈពុលល្ងាក់ល្ងើ។ដូច្នេះមនុស្សណាក៏អាចពុលដែរនៅពេលធ្វើដំណើរ ជិះឡាន ជិះយន្តហោះ ជិះរថភ្លើងឬជិះទូក ឬជិះគ្រឿងហោះ គ្រឿងវិល។ គ្រាន់តែអ្នកខ្លះមានញាណរសើបខ្លាំង ខ្លះមិនសូវ។ ឯទារកអាយុក្រោម២ឆ្នាំ កម្រពុល ឬសឹងមិនចេះពុលសោះ ក៏ព្រោះតែខួរក្បាលនៅខ្ចីពេក មិនទាន់ថតផ្តិតចាំអំពីទំនាក់ទំនងរវាងភ្នែក ត្រចៀក និងចលនា។អាការៈសញ្ញាពុលមធ្យោបាយធ្វើដំណើរមានច្រើនយ៉ាង និងបន្តបន្ទាប់គ្នា ដោយចាប់ផ្តើមដំបូងតិចៗ រួចបន្តឡើងខ្លាំងជាលំដាបនិងធ្ងន់ធ្ងរឡើងៗ ប្រសិនបើចលនាដែលនាំឱ្យពុលមិនព្រមឈប់។រោគសញ្ញាពុលឡានអាចជា - អាការៈវិលមុខ មានអារម្មណ៍ធ្ងន់ក្បាល ល្ងាក់ល្ងើ បាត់លំនឹង - មានអារម្មណ៍ចង់ក្អួត- ក្អួត- ឈឺក្បាល- ឡើងស្លេក- បែកញើស- អស់កម្លាំង។ជាទូទៅ អាការៈពុលឡាននេះ នឹងបាត់ទៅវិញនៅប្រមាណ២០នាទីក្រោយ ឬទាល់តែជើងបានជាន់ប៉ះដី បើនិយាយតាមក្រុមអ្នកដើរទូក។ ផ្ទុយទៅវិញ បើជាអាការៈពុលឡានធ្ងន់ធ្ងរ អ្នកជំងឺត្រូវការពេលដល់ទៅ២៤ម៉ោង ទើបស្រួលខ្លួនឡើងវិញ។តើមានវិធីព្យាបាល និងបង្ការ អាការៈពុលឡានដែរឬទេ?ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអាការៈពុលឡាន ថ្នាំពេទ្យក៏មាន វិធីបែបធម្មជាតិក៏មាន។ ថ្នាំបំបាត់ការពុលឡាន មានច្រើនប្រភេទណាស់ ដោយអាចជាថ្នាំទប់កុំឱ្យមានអាការៈចង់ក្អួត ល្ងាក់ល្ងើ ឬថ្នាំសម្រាប់លេបពេលក្អួតពុលឡានហើយ។ ប៉ុន្តែថ្នាំពុលឡាន ក៏ដូចជាថ្នាំផ្សេងទៀតដែរ មិនត្រូវលេបច្របល់ចូលគ្នាច្រើនមុខទេ។ មិនប្រាកដថាមានប្រសិទ្ធភាព ថ្នាំពុលឡានសុទ្ធតែអាចផ្តល់ផលរំខាន ដូចជាងងោកងងុយ ឬស្ងួតមាត់។ វត្ថុនិងរបស់របរប្លែកៗ ជាខ្សែពាក់ដៃ ឬការចាក់ម្ជុលវិទ្យាសាស្ត្រ គ្មានប្រសិទ្ធភាពតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រទេ។ តែការសិក្សាជាច្រើន បានបង្ហាញអំពីផលល្អនៃក្បួនឬវិធីបែបធម្មជាតិ ដោយហិតប្រេងជីរអង្កាម ប្រភេទMenthe-Poivrée (តែប្រយ័ត្នកុំឱ្យក្មេងក្រោម៧ឆ្នាំប្រើ)។ ប្រេងឬទឹកខ្ញីទំនងជាបានទទួលការគាំទ្រជាងគេ និងបានទទួលការណែនាំពីគ្រូពេទ្យជំនាញឱ្យស្ត្រីមានផ្ទៃពោះពិសា ជាកិច្ចការពារបង្ការ ដើម្បីកុំឱ្យក្អួត។ ហើយថ្មីៗនេះ អ្នកស្រាវជ្រាវជប៉ុន បានរកឃើញដំណោះស្រាយថ្មីមួយទៀត នោះគឺការស្តាប់សូរសំឡេង។ឱសថទិព្វបំបាត់អាការៈពុលឡាន ប្រហែលស្ថិតនៅក្នុងត្រចៀករបស់យើង។ បើតាមការសិក្សាជប៉ុន គ្រាន់តែស្តាប់ស្នូរសំឡេងកំរិត១០០HZ មួយនាទីមុនឡានចេញ អាចគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់បញ្ចៀសអាការៈពុលឡានបានហើយ ព្រោះការពុលឡាន ដូចបានពន្យល់ពីខាងដើម គឺបណ្តាលមកពីផ្នែកពីរនៃសរីរាង្គកាយយើងទទួលព័ត៌មានបញ្ច្រាសគ្នា។ ខាងភ្នែកចាប់រូបមានឃើញមានចលនា ឯម្ខាងទៀតក្នុងត្រចៀកចាប់សញ្ញាថាខ្លួនប្រាណអង្គុយស្ងៀមលើកៅអី ទើបខួរក្បាលច្របូកច្របល់ ហើយបង្កឱ្យមានអារម្មណ៍មិនស្រួលខ្លួន ចង់ក្អួតចង់ចង្អោរនោះ។ដើម្បីអាចសម្រេចលទ្ធផលគួរជាទីសង្ឃឹមនេះ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជប៉ុន បានធ្វើការសាកល្បង ឱ្យកណ្តុរស្តាប់ស្នូរសំឡេងរយៈពេល៥នាទី រួចយកកណ្តុរទាំងអស់នោះទៅដាក់ក្នុងប្រអប់មួយ ដោយក្រឡុករបៀបដូចចលនាចលនាឡានរលាក់បើកទៅមុខ។ ក្រោយមកអ្នកស្រាវជ្រាវបានធ្វើតេស្តវាស់លំនឹង ដោយឱ្យកណ្តុរដើរលើធ្នឹមតូចមួយ។ ជាលទ្ធផល កណ្តុរដែលបានស្តាប់សំឡេងមិនបាត់បង់លំនឹង ដូចសត្វកណ្តុរដែលមិនបានស្តាប់ស្នូរសំឡេងទេ។ចំពោះមនុស្សវិញ អ្នកដែលធ្លាប់តែពុលឡានរាល់លើក ស្រាប់តែមានអាការៈមិនសូវល្ងាក់ល្ងើ មិនសូវធីងធោង មិនសូវចង់ក្អួត នៅក្នុងពេលពិសោធន៍ ដែលតម្រូវឱ្យ ទៅជិះទោង ទៅអង្គុយក្នុងម៉ាស៊ីនរៀនបើកឡាន និងជិះឡានមែនទែន ក្រោយពីបានស្តាប់ស្នូរសំឡេងកំរិត១០០អ៊ែក រយៈពេលមួយនាទី។ គ្រប់អ្នកចូលសាកល្បងសុទ្ធតែអះអាងថាមានពុំសូវមានអាការៈពុលឡានដូចមុនទេ។ នេះជាក្តីសង្ឃឹមថ្មីដ៏ធំធេងណាស់ បើទោះបីជាអ្នកស្រាវជ្រាវត្រូវការសិក្សាវិភាគបន្ថែម ឱ្យបានកាន់តែទូលំទូលាយមែនទែន ដើម្បីបញ្ជាក់អំពីប្រសិទ្ធភាពពិតនៃរបកគំឃើញថ្មីក៏ដោយ។ អនាគតទៅ គេអាចនឹងបង្កើតកម្មវិធីដាក់ក្នុងទូរស័ព្ទចល័ត ឬ បញ្ចូលស្នូរសំឡេងបំបាត់ការពុលឡាន នៅក្នុងកម្មវិធីចម្រៀងរបស់ឡាន ចាក់លាន់ឮឡើងមុនបញ្ចេះឡានបើកទៅ។ក្នុងពេលរង់ចាំ លោកអ្នកនាងក៏អាចចាប់ផ្តើមស្តាប់សំឡេងនេះ ដើម្បីដកពិសោធន៍របកគំឃើញរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវជប៉ុនថាតើមានប្រសិទ្ធភាពចំពោះរូបលោកអ្នកផ្ទាល់តែឬអត់។ បើពុំដូច្នេះទេ ដើម្បីកំរិត និងកាត់បន្ថយអាការៈពុលមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ មានអនុសាសន៍មួយចំនួន ដែលលោកអ្នកគួរអនុវត្ត នោះគឺមិនត្រូវ បរិភោគអាហារឱ្យឆ្អែតពេកទេ ពេលមុនចេញដំណើរ តែក៏មិនត្រូវប្រឹងអត់ ពោះទទេដែរ។ ការឃ្លាន និងការអស់កម្លាំងជាកត្តាដែលអាចនឹងជំរុញឱ្យមានអាការៈសញ្ញារោគពុលឡានកាន់តែខ្លាំង។ ដូច្នេះ សម្រាប់អ្នកធ្លាប់ពុលឡាន ក៏ដូចជាអ្នកមិនធ្លាប់ពុល គួរតែសម្រាកសម្រានឱ្យពេញលេញនៅពេលយប់មុនធ្វើដំណើរ និងបរិភោគអាហារឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការជក់បារី ការផឹកសុរាចំណែកប្រភេទអាហារគួរទទួលទាន សូមជ្រើសរើសអាហារគោក រឹង ជាជាងអាហារទឹក អាហាររាវ។ពេលចូលអង្គុយក្នុងឡាន សូមអង្គុយដោយដាក់ក្បាលឱ្យបានត្រង់តពីខ្នង មើលទៅមុខត្រង់ ឬផ្តោតចក្ខុឱ្យចំតែវត្ថុអ្វីមួយ និងឧស្សាហ៍ធ្វើលំហាត់បន្ធូរអារម្មណ៍ ដោយដកដង្ហើមវែងៗ។ សូមកុំមើលអេក្រង់ទូរស័ព្ទឬសៀវភៅ ពេលកំពុងជិះ។ សូមជ្រើសរើសកន្លែងអង្គុយណាដែលនឹងល្អ បើនៅក្នុងឡាន កៅអីខាងមុខក្បែរអ្នកបើកល្អជាងគេសម្រាប់អ្នកពុលឡាន។ បើជិះទូក សូមរើសកៅអីកណ្តាល។បើអាច សូមឧស្សាហ៍ឈប់សម្រាក រួចចុះដើរបន្តិច ដើម្បីស្រូបខ្យល់បរិយាកាសខាងក្រៅ ដែលអាចជួយបំបាត់អាការៈពុលឡានបានលឿនរហ័ស៕

មីឆុងមិនល្អសម្រាប់សុខភាពយ៉ាងណាខ្លះ?

2025-04-2309:34

ឆុងបរិភោគបានភ្លាម មិនថ្លៃ ហើយឆ្ងាញ់ ប៉ុន្តែមីកញ្ចប់មានឈ្មោះមិនសូវល្អទេ។ តើមីកញ្ចប់នេះមានផ្ទុកសារធាតុអ្វីខ្លះ ? តើគេអាចបរិភោគមីកញ្ចប់នេះដោយគ្មានបារម្ភ គិតដល់ហានិភ័យសម្រាប់សុខភាពដែរឬទេ? មិនថាជាផលិតផលរបស់ចិន វៀតណាម ជប៉ុន កូរ៉េ ឬថៃទេ មីកញ្ចប់អាចជាអាហារសម្រន់ អាហារថ្ងៃត្រង់ ឬល្ងាច យ៉ាងស្រួលសម្រាប់អ្នកមានការងាររវល់ច្រើន ឬសម្រាប់អ្នកខ្សត់លុយកាក់។ ថែមតែទឹកក្តៅដាំពុះហើយរង់ចាំពីរបីនាទីជាការស្រេច !ប៉ុន្តែក្នុងសម័យដែលគេចាប់ផ្តើមយល់ និងគិតគូរដល់គុណភាពអាហារ ដើម្បីផ្តល់លំនឹងល្អដល់សុខភាព ដោយផ្តល់តម្លៃដល់អាហារបែបធម្មជាតិ ឬអាហារសរីរាង្គ១០០% មីកញ្ចប់ដែលមានលក់ពេញពិភពលោក ក្នុងទម្រង់និងរសជាតិផ្សេងៗច្រើនយ៉ាងនោះ កំពុងក្លាយជាផ្ទាំងស៊ីបនៃការវាយប្រហាររបស់ក្រុមអ្នកការពារគុណភាពនិងសុវត្ថិភាពចំណីអាហារ យ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសបារាំង។ តាមទស្សនៈនេះ មីកញ្ចប់ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាអាហារដ៏គ្រោះថ្នាក់ ដោយសារមូលហេតុច្រើនយ៉ាង។នៅលើកញ្ចប់ បើតាមរូប និងការរាយឈ្មោះបញ្ជីគ្រឿងផ្សំ គេសង្កេតឃើញថា មីមួយកញ្ចប់អាចបរិភោគជាអាហារបានមួយពេលប្រកបដោយលំនឹង ព្រោះមានផ្ទុកជាតិក្លុយស៊ីត ដែលផ្តល់ដោយសរសៃមី និងប្រូតេអ៊ីន ផ្តល់ដោយសាច់ ដូចជាមីសាច់ជ្រូក សាច់មាន់ ឬសាច់គោ។ ប៉ុន្តែបើគេវិភាគឱ្យបានល្អិតល្អន់ និងមើលតារាងអាហារូបត្ថម្ភលើកញ្ចប់មីវិញ គឺខុសគ្នាស្រលះ។ ជាឧទាហរណ៍ មីឆុងមួយកំប៉ុង រសជាតិសាច់គោ ម៉ាក Teppanyaki របស់ជប៉ុន មានផ្ទុកជាតិក្លុយស៊ីតតែ ១០ក្រាម ប្រូតេអ៊ីន ១,៩ក្រាម សម្រាប់សាច់មីក្រៀម១០០ក្រាម។ នៅពេលចាក់ទឹកក្តៅចូលទៅ មីរីកឆ្អិន អាចទទួលទានបាន ជាតិក្លុយស៊ីតបានឡើងដល់៣៦ក្រាម និង៧ក្រាមប្រូតេអ៊ីន តែប៉ុណ្ណោះ។ ជាការប្រៀបធៀប ញ៉ាំមីឆុងមួយកញ្ចប់ គឺស្មើនឹងបរិភោគនំប៉័ងមួយដុំ៨០ក្រាម ហើយស្ទើរគ្មានជាតិប្រូតេអ៊ីនសម្រាប់ចិញ្ចឹមសរីរាង្គកាយសោះ។ ចំណែកបន្លែវិញ កញ្ចប់មីខ្លះគ្មានជាតិបន្លែសោះ មីម៉ាកខ្លះមានដាក់បន្លែការ៉ុតមួយភាគរយ ឬស្លឹកខ្លឹម០,៤% ដែលបើគិតជាក្រាម គឺ ការ៉ុត៣,៦ក្រាម ស្លឹកខ្ទឹម១,៤ក្រាម។ កាន់តែអាក្រក់ខ្លាំងទៅទៀត បន្លែដ៏តិចតួចបំផុតនេះ មានទម្រង់ជាបន្លែសម្ងួតដែលបាត់បង់ស្ទើរអស់វីតាមីន និងអាហារូបត្ថម្ភ។ដូច្នេះមីកញ្ចប់មិនមែនជាអាហារប្រកបដោយលំនឹង អាចជំនួសបាយម្ហូបមួយពេលបានទេ។ អ្នកជំនាញផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភបារាំង បានហៅមីឆុងថាជាអាហារដែលផ្តល់កាឡូរីប្រហោង បរិភោគចូលទៅឆ្អែតពេញពោះតែគ្មានផ្តល់ជីវជាតិ គ្មានវីតាមីន អាហារចិញ្ចឹមទេ។ ងាយស្រួលធ្វើមែន តែមីឆុងជាផលិតផលអាហារដែលគួរជ្រើសរើសទទួលទាន ដោយប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត ព្រោះគ្មានគុណភាពផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភហើយ មានបង្កប់គុណវិបត្តិជាច្រើនផ្សេងទៀតណាស់។គ្រឿងផ្សំជាសារធាតុគីមីគ្រោះថ្នាក់គ្មានវីតាមីន គ្មានជីវជាតិផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភទេ ប៉ុន្តែតើលោកអ្នកមានចាប់អារម្មណ៍ទេ ថាហេតុអ្វីបានជាមីកញ្ចប់មានរសជាតិឆ្ងាញ់ ឆ្ងាញ់ជាប់មាត់យ៉ាងចម្លែក បានញ៉ាំម្តងហើយហាក់ចង់ញ៉ាំទៀត សឹងដូចញៀន?! នេះគឺបណ្តាលមកពីមីកញ្ចប់ភាគច្រើន មានផ្ទុកសារធាតុគីមីសិប្បនិម្មិតសម្រាប់លើកក្លិននិងដំឡើងរសជាតិ ឱ្យកាន់តែឆ្ងាញ់ខ្លាំង ដោយទៅភ្ញោចប្រព័ន្ធប្រសាទអារម្មណ៍ឱ្យចង់តែបរិភោគ។ ដើម្បីឱ្យមីកញ្ចប់ មានរសជាតិដូចអាហារជប៉ុនពិតៗ អ្នកផលិតបានដាក់បន្ថែមនូវ រសជាតិ ក្លិនសិប្បនិម្មិត។ ហើយម៉ាកខ្លះ ខំអួតអាងថាគ្មានប្រើសារធាតុគីមី Monosodium de glutamate ប៊ីចេងទេ តែបែរជាប្រើសារធាតុគីមីលើករសជាតិម្យ៉ាងទៀត មិនសូវល្បីឈ្មោះ 5’-ribonucléotide disodique ដែលខ្លាំងជាងប៊ីចេងធម្មតា (Glutamate)ដល់ទៅ៤ទៅ១០ដង។ បើតាមវេបសាយលក់ផលិតផលគីមី សារធាតុផ្សំបន្ថែមដាក់ក្នុងមីកញ្ចប់ 5’-ribonucléotide disodique ត្រូវបានគេចាត់ទុកជារសជាតិទី៥ គឺរសជាតិ Umami។ រសជាតិដើមដែលមនុស្សលោកស្គាល់កន្លងមកគឺ ប្រៃ ផ្អែម ជូរ និងចត់ឬល្វីង។ ឯUmami ជារសជាតិ ដែលទើបរកឃើញ និងមានប្រភពមកពីប្រទេសជប៉ុន ឬនិយាយឱ្យចំជាប្រៃឆ្ងាញ់របស់ប៊ីចេង។ ដាក់រសជាតិនេះចូល គេអាចកាត់បន្ថយបរិមាណសាច់ និងបិទបាំងរសជាតិដើម ធ្វើឱ្យអាហារមានឱជារស ឆ្ងាញ់ ទាំងមិនសូវដាក់សាច់ ដាក់បន្លែ។ពោលគឺ ប៊ីចេង ឬ សារធាតុគីមីដំឡើងរសជាតិនេះ មិនត្រឹមតែជួយឱ្យអាហារកាន់តែឆ្ងាញ់ កាន់តែ មានជាតិទេ តែវាអាចបំភាន់អណ្តាត ប្តូររសជាតិ ដោយបង្កើនជាតិផ្អែម និងរសជាតិទី៥ ហើយកាត់បន្ថយជាតិជូរចត់ល្វីង និង ជាតិប្រៃខះ។ ការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីដំឡើងរសជាតិ បែបប៊ីចេង មានលក្ខណៈចម្រូងចម្រាសណាស់។ សម្រាប់បណ្តាជននៅអាស៊ី ប៊ីចេង ជាគ្រឿងផ្សំដែលស្ទើរមិនអាចខ្វះបានក្នុងពេលធ្វើម្ហូប ប៉ុន្តែ សម្រាប់ក្រុមអ្នកប្រឆាំង ប៊ីចេង ជាប់សង្ស័យថាជាសារធាតុគីមី សូស្យូម ដែលអាចបង្កើនហានិភ័យមហារីក និងអាចបង្កឱ្យមានអាការៈរោគឈឺក្បាល ឆួលឡើងកម្តៅ ឬ ចុកទ្រូង។ គ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំមួយទៀតរបស់ប៊ីចេង គឹវាធ្វើឱ្យយើងបរិភោគអំបិលហួសកំរិតសុខភាព។កំរិតជាតិអំបិលខ្ពស់ប្រើសារធាតុគីមីលើករសជាតិ ច្រើនមុខ និងក្នុងបរិមាណច្រើន ដើម្បីបិទបាំងជាតិប្រៃហើយ មីកញ្ចប់ មានផ្ទុកជាតិសូស្យូម (អំបិល)ខ្ពស់ខ្លាំងទៀត។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាញឹកញយ បើតាមតារាងរាយគ្រឿងផ្សំ មីមួយកញ្ចប់មានផ្ទុកជាតិសូស្យូម ៣,១ក្រាម ក្នុងមួយកញ្ចប់ ដែលស្មើនឹងពាក់កណ្តាលនៃសេចក្តីត្រូវការប្រចាំថ្ងៃរបស់សរីរាង្គកាយ។ មានជាតិអំបិលសូស្យូមច្រើន និងញឹកញយយូរពេកក្នុងខ្លួន អាចជាដើមហេតុនាំឱ្យមានជំងឺសម្ពាធឈាម និងបញ្ហាតម្រងនោម។ ក្នុងមួយថ្ងៃៗ សរីរាង្គកាយមនុស្សត្រូវការអំបិល៥ទៅ៦ក្រាម។ នេះបើតាមអង្គការសុខភាពពិភពលោក។ ឯផលវិបាកភ្លាមៗ យើងតែងមានអារម្មណ៍ស្រេកទឹក ឬស្ងួតមាត់ ក្រោយការបរិភោគមីឆុង ឬក្រោយទៅបាយហាងដែលធ្វើម្ហូបដោយដាក់ម្សៅស៊ុបលើករសជាតិប៊ីចេងច្រើនពេក។ក្រៅអំពីប្រៃខ្លាំង តែបិទបាំងដោយសារធាតុគីមីបន្ថែមរសជាតិ មីកញ្ចប់មានផ្ទុកជាតិអាស៊ីតខ្លាញ់អាក្រក់ដែលអាចបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺឡើងខ្លាញ់ក្នុងឈាមទៀត។ ជាទូទៅមីកញ្ចប់មានផ្ទុកជាតិខ្លាញ់ចម្រាញ់ចេញពីដូងប្រេង ជាតិអាមីដុងកែច្នៃ ជាតិផ្សំបន្ថែមក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើនខ្លាំងណាស់។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ មីឆុងខ្លះ មានផ្ទុកដល់ទៅ១៤មុខ នូវជាតិឬគ្រឿងផ្សំគីមី ដែលគេចាត់ទុកថាអាចបង្កបញ្ហាដល់សុខភាព ឬនិយាយឱ្យចំ ជាគ្រឿងផ្សំដ៏គ្រោះថ្នាក់ និងហាមឃាត់ផង ព្រោះវាជាភ្នាក់ងារជាប់សង្ស័យថាអាចបង្កឱ្យមានជំងឺអាល់ឡែកហ្ស៊ី និងជំងឺមហារីក។ កាន់តែគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលទៅទៀត សារធាតុគីមី មានឈ្មោះថា BHQT (Butylhydroquinone) ចម្រាញ់ចេញពីឧស្សាហកម្មប្រេងកាត ក៏មានប្រើជាធាតុផ្សំក្នុងមីកញ្ចប់ដែរ។ សារធាតុគីមីនេះត្រូវបានគេយកមកប្រើដើម្បីអាចរក្សាទុកផលិតផលមីឆ្អិនស្រាប់ ឱ្យបានយូរ និងក្នុងតម្លៃថោកបំផុត។ ជាតិគីមីប្រើសម្រាប់រក្សាគុណភាពអាហារបានយូរនេះ ដែលជាប់បម្រាមមិនឱ្យប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រទេសខ្លះ ជាសារធាតុពិបាករលាយណាស់សម្រាប់ប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ។ ក្រពះ ពោះវៀនរបស់មនុស្សខ្លះ មិនអាចកិនបំប្លែងមីកញ្ចប់នេះបានទេ។ ឯថ្លើមក៏មិនអាចស្រូបបំប្លែងជាតិគីមីដ៏ច្រើននៅក្នុងសាច់មីនេះបានដែរ។ តែជាតិគីមីនេះអាចកម្ចាត់បាក់តេរីល្អនៅក្នុងពោះ ជាហេតុធ្វើឱ្យយន្តការរំលាយអាហារត្រូវរងការរំខាន ទើបពេលបរិភោគមីហើយអ្នកខ្លះ មានអារម្មណ៍នៅឆ្អល់ពេញពោះ។ជាចុងក្រោយ សូមប្រយ័ត្ន ចំពោះកញ្ចប់គ្រឿង និងខ្លាញ់។ កញ្ចប់គ្រឿងដ៏តូច ស្ទើរមិនអាចខ្វះបាននេះ ជាល្បាយ ប្រេង ស្ករពោត រសជាតិ ប៊ីចេង និងជាតិដែលហាមឃាត់នៅក្នុងប្រទេសខ្លះផង។ អ្នកជំនាញអាហារូបត្ថម្ភបារាំង បានណែនាំមិនឱ្យប្រើគ្រឿងមីនេះទេ។បើអ្នកចង់ពិសាមីឆុងម្តងម្កាល ឬមិនដូច្នេះទេ សូមដាក់ជំនួសមកវិញនូវបន្លែស្រស់ ឬសាច់ ឬពងមាន់ ដើម្បីដំឡើងរសជាតិ និងវីតាមីន។នៅចំពោះមុខបរិមាណជាតិអំបិលនិងខ្លាញ់ដ៏ខ្ពស់របស់មីកញ្ចប់ អ្នកមានជំងឺលើសឈាម ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ឬមានបញ្ហាតម្រងនោម ព្រមទាំងក្មេងៗ មិនគួរបរិភោគមីកញ្ចប់ចទេ។ ការសិក្សារបស់ Korean National Health and Nutrition Examination បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា ការបរិភោគលើសពីពីរដងក្នុងមួយសប្តាហ៍ មីកញ្ចប់នឹងបង្កើនគ្រោះមានបណ្តុំរោគសញ្ញាមេតាបូលិក៦៨% ចំពោះស្ត្រី៕

ស្រាបៀរ បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពយ៉ាងណាខ្លះ?

2025-04-0909:05

ស្រាបៀរជាគ្រឿងស្រវឹងដែលមនុស្សបរិភោគច្រើនជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។ សូម្បីតែនៅក្នុងប្រទេសអ្នកផលិតស្រា ដូចយ៉ាងបារាំង ក៏ប៊ីយ៉ែរកំពុងឡើងប្រជាប្រិយភាព និងកំពុងពេញនិយមខ្លាំងដែរ។ ប៉ុន្តែប៊ីយ៉ែរឬស្រាបៀរ សុទ្ធតែអាចបង្កគ្រោះដល់សុខភាព។ កាលពីថ្ងៃទី៣១មីនា២០២៥ វិទ្យាស្ថាននយោបាយសាធារណៈអាស៊ីអាគ្នេយ៍និងវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានចេញរបាយការណ៍ បង្ហាញថាមួយភាគបួននៃយុវជនខ្មែរ អាយុពី១៥ទៅ១៩ឆ្នាំ (២៥ភាគរយ) មានទម្លាប់ផឹកគ្រឿងស្រវឹងជោគជាំលើសលុប។ ជាងនេះទៅទៀត មានមនុស្សដល់ទៅប្រមាណ៦០% យល់ថាស្រាបៀរជាជម្រើសគ្រឿងស្រវឹងដ៏មានសុវត្ថិភាព។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ដដែល។ចុះវេជ្ជសាស្ត្រនិងអ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រសុខភាពយល់យ៉ាងណាទៅវិញ ចំពោះស្រាបៀរនេះ ? មនុស្សលោកបានស្គាល់ បានដឹង ចេះផលិត និងទទួលទានស្រាបៀរ តាំងពី៧០០០ឆ្នាំមុនគ្រឹស្តសករាជឯណោះ។ ក្នុងសម័យបុរប្រវត្តិ ជនជាតិអេហ្ស៊ីប ធ្លាប់ប្រើស្រាបៀរនេះជាប្រាក់សម្រាប់ដោះដូរ ជាប្រាក់បៀរវត្សរ៍ ឬជាថ្នាំព្យាបាលជំងឺផង។ ផលិតចេញពីគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ដូចយ៉ាង ស្រូវសាឡី បច្ចុប្បន្នស្រាបៀរបានក្លាយជាគ្រឿងស្រវឹង ដ៏ពេញនិយម និងដ៏មានប្រជាប្រិយភាព ដែលមានទទួលទានច្រើនជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។ សូម្បីតែនៅក្នុងប្រទេសផលិតស្រា ដូចយ៉ាងបារាំង ក៏ស្រាបៀរមានចំណែករួមតុ អមម្ហូបអាហារដ៏ប្រណិតៗប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតខ្ពស់ដែរ។ ពលរដ្ឋបារាំងទទួលទានស្រាបៀរជាមធ្យម៣៣លីត្រ ក្នុងឆ្នាំ២០២១ ឬស្មើប្រមាណ២,៧៥លីត្រក្នុងមួយខែ។គេត្រូវរង់ចាំរហូតដល់ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ទើបចាប់ឃើញមានអ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភ អេពីដេមីសាស្ត្រ និងវិទ្យាសាស្ត្រសង្គម ផ្តើមចាប់អារម្មណ៍សិក្សាអំពីឥទ្ធិពល និងផលប៉ះពាល់នៃជាតិអាល់កុល (ស្រាបៀរ) ចំពោះសុខភាព។ ជាលទ្ធផល និងដោយគ្មានអ្វីគួរឱ្យសង្ស័យ អាល់កុលឬគ្រឿងស្រវឹង ទោះជាស្រាបិត ស្រាផ្អាប់ ឬស្រាបៀរ សុទ្ធតែបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាពទាំងអស់ ឱ្យតែផឹកច្រើនហួសហេតុ។ ប៉ុន្តែជំនឿ និងសម្មតិកម្មបញ្ច្រាសអួតអាងអំពីគុណប្រយោជន៍នៃស្រាបៀរ ក៏មានច្រើន។ ការសិក្សាចុងក្រោយ របស់សាកលវិទ្យាល័យហាវ៉ាតអាមេរិកដែលសារព័ត៌មានជាច្រើនបានយកមកចុះផ្សាយ បានអះអាងគុណប្រយោជន៍ជាច្រើននៃស្រាបៀរចំពោះសុខភាព តាមរយៈការសង្កេត ដែលឃើញថា ការទទួលទានស្រាបៀរស្រាលៗ ក្នុងបរិមាណបន្តិចបន្តួច បីថ្ងៃក្នុងមួយសប្តាហ៍ អាចជួយសម្រួលការរំលាយអាហារជួយបញ្ចុះជាតិខ្លាញ់អាក្រក់ក្នុងឈាម ដែលអាចជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យមានគ្រោះស្ទះឬដាច់សរសៃឈាមបេះដូង ឬជួយកាត់បន្ថយគ្រោះកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជួយពង្រឹងឆ្អឹង។ ប៉ុន្តែសម្រាប់សាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Olivier Cottencin ឯកទេសផ្នែកចិត្តវិទ្យានិងវិទ្យាញៀនគ្រឿងស្រវឹង នៅមន្ទីរពេទ្យនិងមហាវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្ត្រក្រុងLille ប្រទេសបារាំង លោកបានប្រកាសដោយច្បាស់លាស់ថា គ្មានអាល់កុលណាដែលល្អសម្រាប់សុខភាពទេ ហើយគ្មានទេភស្តុតាងតាមបែបវិទ្យាសាស្ត្របញ្ជាក់អំពីផលល្អនៃសុរាមកលើរាងកាយ។ គុណសម្បត្តិនៃស្រាបៀរចំពោះសុខភាព ជាជំនឿចាស់គំរិលដែលក្រុមអ្នកជំនួញ យកមកធ្វើហេតុផលសម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍ទីផ្សារលក់ស្រាបៀរតែប៉ុណ្ណោះ។លោកសាស្ត្រាចារ្យOlivier Cottencin បានរៀបរាប់ដូច្នេះថា ស្រាបៀរល្អសម្រាប់សុខភាព ជាសំណល់ទស្សនៈ កាលពីសម័យដែលមនុស្សមានអាយុខ្លី រស់បានមិនដល់៤០ឆ្នាំ និងមានទឹកបរិភោគជាទឹកមិនស្អាត។ ជាទឹកកខ្វក់ មានមេរោគ ពិសាទៅនាំឱ្យមានជំងឺជាច្រើន។ ហេតុដូច្នេះហើយមនុស្សសម័យនោះស្វែងរកភេសជ្ជៈស្អាត។ ភេសជ្ជៈមានជាតិអាល់កុលដែលរកឃើញមុនគេក្នុងសម័យបុរេប្រវត្តិអេហ្ស៊ីប គឺស្រាបៀរ។ បន្ទាប់មកទើប ជនជាតិក្រិកនិងរ៉ូម៉ាំងចេះស្រាបិត។ ស្រា ស្រាបៀ គឺទឹកមានជាតិអាល់កុល ដែលផលិតឡើងដោយការផ្អាប់ បិតគ្រាប់ធញ្ញជាតិ ទើបជាប់ឈ្មោះជាភេសជ្ជៈស្អាត ព្រោះបានបិត ព្រោះមានជាតិអាល់កុល។ បើប្រៀបទៅនឹងទឹកមិនស្អាត ដែលមនុស្សសម័យនោះហូបទៅអាចឆ្លងរោគកើតជំងឺ ច្បាស់ណាស់ដែលថាស្រាបៀរជាភេសជ្ជៈល្អ ស្អាតនោះ។ នេះហើយជាប្រភពនិងជាដើមហេតុនាំឱ្យគេលេចគំនិតជឿថា ស្រាបៀរ ជាថ្នាំព្យាបាលរោគ ជាឱសថ អាចជួយឱ្យជាពីជំងឺ អាចការពារពីរោគាផ្សេង ពោលគឺស្រាបៀរល្អសម្រាប់សុខភាពនិងសម្រាប់ឆ្អឹង។គ្រោះថ្នាក់នៃការផឹកស្រាបៀរច្រើនជ្រុលជំនឿនេះបានដក់ជាប់ក្នុងចិត្ត និងជឿតគ្នាៗ ឆ្លងសតវត្សរ៍ បើទោះបីបច្ចុប្បន្ននេះវិទ្យាសាស្ត្រាបញ្ជាក់យ៉ាងប្រាកដថា អាល់កុលបង្កើនហានិភ័យគ្រោះថ្នាក់តាំងពីផឹកចូលមួយកែវដំបូងក៏ដោយ។ នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ផ្តល់ឱ្យសារព័ត៌មានតំបន់ នាយុទ្ធនាការ ខែមករាគ្មានសុរាសោះ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Olivier Cottencin បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការទទួលទានភេសជ្ជៈស្រវឹងអាល់កុល ជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏ពិតៗសម្រាប់សុខភាព។ អ្នកផឹកតិច និងអ្នកផឹកច្រើន មានសុខភាពខុសឆ្ងាយគ្នាស្រលះ។ អ្នកផឹកច្រើន មានសុខភាពមិនល្អ ផឹកកាន់តែច្រើន អាយុសង្ឃឹមរស់កាន់តែខ្លី កាន់តែទាប តែមានគ្រោះកើតជំងឺមហារីក ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងកាន់តែច្រើន ព្រមទាំងជំងឺថ្លើម ជំងឺខួរក្បាល និងផ្លូវចិត្តទៀត។ ផលប៉ះពាល់មានខ្លាំងជាពិសេសដល់ខួរក្បាល បើជាក្មេងអាយុក្រោម១៥ឆ្នាំ។សម្រាប់អ្នកចូលចិត្តស្រាបៀរ សូមប្រយ័ត្ន គ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំនិងធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៃស្រាបៀរគឺ ភាពញៀន ផឹកច្រើនជ្រុលហួសហេតុ។ មានជាតិអាល់កុលទាប ៥ដឺក្រេ ទៅ៨ដឺក្រេជាទូទៅ ស្រាបៀរត្រូវបានគេចាត់ទុកថាគ្រឿងស្រវឹងដែលមានសុវត្ថិភាពជាងគេ។ មេឃក្តៅ អស់កម្លាំងពេញមួយថ្ងៃ បានទទួលទានស្រាបៀរដ៏ត្រជាក់ កាលណា អារម្មណ៍ហាក់បានស្រស់ស្រាយកាលណោះ ហើយចិត្តចង់ថែមមួយកែវហើយមួយកែវទៀតក៏លេចឡើងភ្លាម។ នេះជាកាយវិការដែលនាំគ្រោះថ្នាក់ធំណាស់ដល់សុខភាព ព្រោះស្រាបៀរផឹកក្នុងបរិមាណច្រើន គឺជាសត្រូវដ៏អាក្រក់បំផុតរបស់ថ្លើមនិងលំពែង។ បើតាមវេជ្ជបណ្ឌិត Réginald Allouche ជាគ្រូពេទ្យនិងជាវិស្វករផ្នែកជីវវេជ្ជសាស្ត្រ ក្នុងស្រាបៀរមានតែជាតិរាវអាមីដុងផ្អាប់ ពោលគឺស្ករនិងអាល់កុលតែប៉ុណ្ណោះ ដែលបើជ្រាបចូលក្នុងខ្លួនច្រើននិងយូរទៅនឹងធ្វើឱ្យសរីរាង្គចុះខ្សោយរលាកយ៉ាងស្ងាត់ៗ។ កំរិតជាតិស្ករក្នុងស្រាបៀរដ៏ខ្ពស់ខ្លាំង ស្រូបចូលម្តងៗក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើននឹងទៅបំពុលថ្លើមដែលគ្មានសមត្ថភាពបំប្លែងទាន់ទេ។ ថ្លើមនឹងដំណើរការលែងប្រក្រតី ហើយបំប្លែងច្រានខ្លាញ់ទម្លាក់ទៅចុកក្នុងពោះ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកផឹកស្រាបៀរច្រើនតែធាត់ និងដុះពោះធំ រួចប្រឈមនឹងគ្រោះធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ។ជាសរុប គ្មានទេការបរិភោគជាតិអាល់កុលដោយគ្មានគ្រោះហានិភ័យនោះ។ គឺមានការទទួលទានប្រកបដោយហានិភ័យតិច ឬខ្ពស់ខ្លាំងតែប៉ុណ្ណោះ។ និងក៏គ្មានដែរ កំរិតអប្បបរិមានៃសុរា ឬស្រាបៀរដែលបរិភោគចូលទៅដោយគ្មានហានិភ័យនោះ។ ប៉ុន្តែ ដោយយល់ថាគេមិនអាចហាមឃាត់ទាំងស្រុងការទទួលទានគ្រឿងស្រវឹងអាល់កុល នៅប្រទេសបារាំង អាជ្ញាធរសុខាភិបាល និងអ្នកជំនាញនៃវិទ្យាស្ថានជាតិប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីក បានសាកល្បងកំណត់ហានិភ័យដែលអាចទទួលយកបាននិងបរិមាណគោលតែមួយសម្រាប់ឱ្យពលរដ្ឋទាំងប្រុសទាំងស្រីពិចារណានិងគោរពតាម។តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក បារាំងបានណែនាំឱ្យពលរដ្ឋទទួលទានអាល់កុល ស្រា ស្រាបៀរ យ៉ាងច្រើនបំផុត១០កែវ ក្នុងមួយសប្តាហ៍ និងកុំជាប់គ្នារាល់ថ្ងៃ ដោយប្រើពាក្យស្លោកថា ពីរកែវយ៉ាងច្រើនក្នុងមួយថ្ងៃ និងមិនរាល់ថ្ងៃ។ ដូច្នេះសម្រាប់ស្រាបៀរ ដែលមានភាគរយអាល់កុល៥ដឺក្រេ ការបរិភោគជាអតិបរិមា គឺ២កែវចំណុះ២៥មីល្លីត្រ យ៉ាងច្រើនបំផុត ក្នុងមួយថ្ងៃ និងមិនជាប់គ្នារាល់ថ្ងៃទេ៕

របៀបទំពារអាហារមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាចំពោះសុខភាព?

2025-04-0209:37

ដើម្បីជួយក្រពះ សម្រួលប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ពង្រឹងសុខភាពធ្មេញ ត្រូវទំពារអាហារឱ្យម៉ដ្ឋល្អ នៅពេលបរិភោគ។ ប៉ុន្តែពេលនេះគេបានដឹងទៀតថា ការទំពារអាហារអាចប៉ះពាល់ដល់គុណភាពដំណេក។ ទំពារអាហារបានម៉ដ្ឋល្អនឹងជួយឱ្យសំរាន្តលក់ស្រួល។ តើសកម្មភាពទាំងពីរនេះមានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច? ទំពារជាសកម្មភាពដំបូងនិងជាដំណាក់កាលដ៏សំខាន់ខ្លាំងណាស់នៃការរំលាយអាហារ។ ប៉ុន្តែមនុស្សទូទៅច្រើនតែធ្វេសប្រហែស និងមើលរំលងកាយវិការដ៏សាមញ្ញ និងដ៏មានប្រយោជន៍បំផុតមួយនេះ។ សង្គមបច្ចុប្បន្នតម្រូវឱ្យមនុស្សចង់តែធ្វើអ្វីឱ្យបានលឿន ឱ្យបានឆាប់ សូម្បីតែពេលបរិភោគបាយ ក៏ចង់ហូបលឿនៗ ឆ្អិនស្រាប់ៗនូវម្ហូបងាយៗ ទន់ ផុយ ដើម្បីកុំឱ្យពិបាកទំពារយូរ ឬ កិនក្រឡុកអាហារជាស្មូតទី ដើម្បីលើកផឹក-បឺតចូលបានលឿនទាំងកែវៗ ឬខាំគ្រលៀសលេបនូវបន្លែផ្លែឈើខ្ចីស្រួយ មិនខ្វល់អង្គុយបរិភោគឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ទំពារឱ្យបានម៉ដ្ឋល្អមុននឹងបញ្ជូនទៅក្រពះទេ។តាមការពិត ការទំពារអាហារ មានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនណាស់សម្រាប់សុខភាពជាទូទៅ ដូចជាអាចជួយបញ្ចុះទម្ងន់ ជួយក្រពះ ពោះវៀន និងជួយសម្រួលដំណេកឱ្យលក់ស្កប់ស្កល់ល្អទៀត។ទំពារនិងប្រព័ន្ធរំលាយអាហារទំពារ ជាការកាត់ បំបែក និងកិនកម្ទេចអាហារ ឱ្យប្តូរផ្លាស់ទម្រង់ទៅជាធាតុល្អិត មុននឹងលេបបញ្ជូនចូលទៅក្នុងក្រពះ។ ការលេបអាហារចូលទាំងដុំ និងយ៉ាងលឿន ជាការបង្ខំសរីរាង្គក្រពះឱ្យប្រឹងផលិតបញ្ចេញនូវវត្ថុរាវ Suc Gastrique ជាជាតិជូរខ្លាំង ដើម្បីជួយបង្ហើយការងារកិនបំបែកអាហារ។ តែវត្ថុរាវជាតិជូរនេះអាចដុតឱ្យរលាកភ្នាសរបស់ក្រពះ និងបង្កើនគ្រោះមានអាការៈភើច្រាល ដែលរាលដាលជាញឹកញយទៅបំផ្លាញកាចាធ្មេញនិងរលាកបំពង់ក។ ដូច្នេះប្រសិនបើអ្នកមានជំងឺបញ្ហាក្រពះ រលាកក្រពះ ក្រពះខ្សោយពិបាកកិនរំលាយអាហារ ឬហើមពោះទល់ខ្យល់ សូមចំណាយពេលបរិភោគបាយឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ដោយទំពារអាហារឱ្យបានត្រឹមត្រូវមុនលេប។មិនតែប៉ុណ្ណោះ ទំពារជាយន្តការមួយដែលនឹងទៅភ្ញោចក្រពេញទឹកមាត់ ឱ្យបញ្ចេញទឹកមាត់ មកជួយបន្ទន់និងរំលាយអាហារ។ ទឹកមាត់មានផ្ទុកសារធាតុម្យ៉ាងដែលអាចជួយរំលាយបំបែកអាហារប្រភេទអាមីដុង ក្លុយស៊ីតនិងម្សៅ។ បើជាតិអាមីដុងមិនត្រូវបានកិនបំបែកបំប្លែងគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងមាត់ទេ នៅពេលធ្លាក់ចូលទៅដល់ក្នុងក្រពះ ក្រពះមិនអាចស្រូបយកជាតិអាមីដុងទៅចិញ្ចឹមសរីរាង្គកាយផ្សេងៗបានដោយពេញលេញឡើយ។ ហើយបើជាតិអាមីដុងនៅសល់ច្រើន នឹងធ្លាក់ទៅក្នុងពោះវៀនធំ រួចបង្កបង្កើតឱ្យមានខ្យល់និងហើមពោះ។ ដើម្បីបញ្ចៀសនិងការពារកុំឱ្យមានបញ្ហាទល់ខ្យល់ទល់ពោះវៀន ហើមពោះ សូមគិតគូរបរិភោគអាហារយឺតៗ ដោយគោរពយន្តការរំលាយអាហារដែលចាប់ផ្តើមដំបូងដោយការទំពារក្នុងមាត់។ទំពារ ជាការអភិវឌ្ឍរសជាតិអាហារ និងដំណាក់កាលកិនច្របាច់អាហារឱ្យបញ្ចេញជីវជាតិនិងអាហារូបត្ថម្ភ។ ទំពារកាន់តែយូរ យើងនឹងបានដឹងរសជាតិពិតនៃអាហារកាន់តែច្បាស់ ថាមានឱជារសយ៉ាងណា។ លោកអ្នកជ្រាបទេ ក្នុងប្រព័ន្ធបំពង់អាហារផ្នែកខាងលើ របស់មនុស្ស ដែលរួមមានមាត់ បំពង់អាហារ និងក្រពះ សុទ្ធតែមានផ្ទុកញាណបញ្ជូនព័ត៌មានទៅខួរក្បាល ថាក្នុងអាហារមានធាតុអ្វីខ្លះ។ អ៊ីចឹងហើយបានជានៅពេលយើងចំណាយពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់បរិភោគបាយ ខួរក្បាលអាចរាប់ អាចដឹងអំពីបរិមាណនៃកាឡូរីនិងផ្តល់សញ្ញាថាឆ្អែត ត្រូវឈប់ទទួលទាន ទៅប្រាប់ខួរក្បាល។ ទទួលទានអាហារដោយប្រញេបប្រញាប់ លេបត្របាក់គ្រឹបៗ អង្គុយមិនជាប់នៅតុបាយ ខួរក្បាលមិនអាចដឹងយើងថាកំពុងធ្វើអ្វីទេ។ ខួរក្បាលនឹងទទួលព័ត៌មានខុស ហើយបញ្ចេញអារម្មណ៍ចង់តែបរិភោគច្រើនទៀត ទាំងខ្លួនប្រាណមិនត្រូវការផង។ តើអ្នកធ្លាប់ទេ បរិភោគអាហាររួច តែមានអារម្មណ៍ថាពោះទទេ និងហាក់នៅឃ្លាន ដដែលនោះ?! នេះទំនងបណ្តាលមកពីអ្នកបរិភោគអាហារលឿនពេក ភ្លេចទំពារ។ដើម្បីពង្រឹងសុខភាពធ្មេញនិងអញ្ចាញ សូមជ្រើសរើសទទួលអាហារណាដែលត្រូវការទំពារយូរ ព្រោះវានឹងជួយឱ្យបរិភោគដោយយឺតៗ។ វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញអាហារូបត្ថម្ភ Arnaud Cocaul អ្នកនិពន្ធសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “របបទំពារ” Régime mastication បានណែនាំឱ្យចាប់ផ្តើមទទួលទានបន្លែផ្លែឈើឆៅមុន។ ពេលវេលានៃការទំពារក្នុងមាត់ឱ្យម៉ដ្ឋល្អ ដើម្បីងាយរំលាយពេលទៅដល់ក្រពះ យើងច្បាស់ជាចាប់ឆ្អែត លែងសូវឃ្លានខ្លាំង ហើយក៏បរិភោគអាហារផ្សេងៗទៀត ជាបាយ ជាសាច់ប្រកបដោយថាមពលខ្លាំងយ៉ាងយឺតៗ ជាក់ជាមិនខាន។ការទំពារយូរ អាចជាការពារកុំឱ្យមានរោគដង្កូវស៊ីធ្មេញ ព្រោះនៅពេលទំពារយូរ ការផលិតទឹកមាត់ក៏ចេញច្រើន ដែលមានលាងជម្រះនិងកម្ចាត់កំណកនៅលើធ្មេញ ព្រមទាំងការពារកាចាធ្មេញពីជាតិអាស៊ីតបន្សល់ដោយចំណីអាហារបានទៀត។ សកម្មភាពទំពារក៏ជាអ្នកភ្ញោចបំប៉នអញ្ចាញ និងសាច់ដុំថ្គាម ដែលមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ភាពរឹងមាំនិងដុះលូតលាស់នៃធ្មេញ។ មានសម្មតិកម្មខ្លះយល់ថា អាហាររបស់ក្មេងសម័យថ្មីមានសភាពទន់ ផុយខ្លាំង ទើបក្មេងច្រើនមានធ្មេញដុះមិនសូវត្រង់ជួរល្អ ត្រូវគាប ព្រោះឆ្អឹងមុខមិនសូវបានភ្ញោចបំប៉នគ្រប់គ្រាន់។ទំពារមានពាក់ព័ន្ធនឹងគុណភាពដំណេក?ការទំពារ មានទំនាក់ទំនងជាមួយការគេងលក់ស្កប់ស្កល់ ស្តាប់ទៅហាក់ដូចជាចម្លែកបន្តិច ប៉ុន្តែ ការទំពារអាហារឱ្យបានម៉ដ្ឋល្អ នៅពេលទទួលទានពិតជាជះឥទ្ធិពលដល់ដំណេក យ៉ាងប្រាកដ។ សូមសាកល្បងចុះ ! សាកល្បងទទួលទានអាហារលឿនៗឱ្យបានឆ្អែតរួចចូលសម្រានមើល៎ លោកអ្នកច្បាស់ជាមិនអាចគេងលក់ស្កប់ស្កល់បានឡើយ។ ទារកដែលបៅឆ្អែតខ្លាំង ក៏មិនព្រមគេងដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើអ្នកទទួលទានបាយ ដោយទំពារឱ្យបានម៉ដ្ឋល្អ នោះអាហារនឹងបែកជាកម្ទេចតូចៗ លេបទៅមិនស្លាក់ ហើយជួយសម្រួលការងារក្រពះ ពោលគឺជួយសម្រួលយន្តការរំលាយអាហារបានច្រើនណាស់។ បើការរំលាយអាហារប្រព្រឹត្តទៅបានដោយប្រសើរ និងបានលឿន ជាពិសេសនៅពេលល្ងាច នោះយើងប្រាកដជានឹងសំរាន្តបានលក់ស្រួល។ជាយន្តការប្រទាក់គ្នា។ នៅពេលទំពារអាហារត្រឹមត្រូវ យើងនឹងបរិភោគដោយយឺតៗ។ អារម្មណ៍រីករាយបានទទួលរសជាតិអាហារ ឆ្អែតពេញពោះ នឹងលេចឡើងនៅរវាង២០នាទីក្រោយពេលចាប់ផ្តើមបរិភោគ។ ដូច្នេះយើងបរិភោគតិច និងមិនសូវធ្ងន់ពោះ ហើយមិនសូវប្រឈមនឹងហានិភ័យឡើងគីឡូទេ។ បើមិនសូវធាត់ មិនឡើងទម្ងន់ មានន័យថាយើងក៏មិនសូវប្រឈមនឹងគ្រោះដេកស្រម៉ុកដែរ។ ការស្រម៉ុករំខានដំណេកណាស់ និងតែងតែធ្វើឱ្យយើងភ្ញាក់ដោយមិនខ្លួនជាច្រើនដងនៅពេលយប់ ទៅរំខានវគ្គដំណេកសន្សំកម្លាំង។ លក់អស់មួយយប់តែហាក់គ្មានកម្លាំងកំហែងដដែល។ការស្រម៉ុកក៏អាចបណ្តាលមកពី សាច់ដុំនៃប្រព័ន្ធផ្លូវដង្ហើម ចាប់រលានៅពេលមនុស្សលង់ក្នុងដំណេក ដោយយារធ្លាក់ ហើយអាចខ្ទប់ផ្លូវដង្ហើម។ ប៉ុន្តែបើសាច់ដុំរឹងមាំល្អនោះគេច្បាស់ជាអាចការពារមិនឱ្យមានករណីស្រម៉ុកបាន។ ករណីនេះ ការទំពារអាចមានអន្តរកម្មដោយផ្ទាល់តែម្តង។ នៅពេលបានទំពារ សាច់ដុំផ្គាម អណ្តាត និងក្រអូមមាត់ មានចលនានិងធ្វើសកម្មភាពច្រើន ដែលអាចជួយការពារសាច់ដុំឱ្យនៅមាំមួនល្អ និងចូលរួមចំណែកការពារមិនឱ្យដេកស្រម៉ុកបាន។ក្មេងក៏ដូចគ្នា ! ក្មេងគួរតែប្រឹងទំពារអាហារឱ្យបានច្រើន។ បើតាមវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញចិត្តសាស្ត្រនិងដំណេក Dr Loris-Alexandre Mazelin ការទំពារនឹងជួយសម្រួលការលូតលាស់នៃឆ្អឹងថ្កាម ដែលនឹងទៅជួយឱ្យក្មេងបានគេងលក់ស្រួលព្រោះអាចដកដង្ហើមតាមច្រមុះ ជាជាងដកដង្ហើមតាមមាត់។ សម្រាប់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឪពុកម្តាយគួរតែចាប់ផ្តើមផ្តល់ដុំអាហារ ដុំផ្លែឈើ ឱ្យកូនអាយុចាប់ពីប្រមាណ១០ខែឡើង មានធ្មេញពីរបី រៀនខាំទំពារ ដើម្បីបំប៉ន ភ្ញោច និងពង្រឹងថ្កាម។បញ្ហានាពេលបច្ចុប្បន្ន គឺមនុស្សធំក៏ដូចក្មេង ចូលចិត្តទទួលទានតែអាហារផុយ ទន់ ឬ អាហារឧស្សាហកម្ម ដែលច្រើនតែផុយ រលួយ ដូចគេទំពារឱ្យខ្លះរួច និងមិនតម្រូវឱ្យប្រឹងទំពារទេ។ តែមានរបបអាហារចម្រុះ មានចំណីទន់ ចំណីរឹង ស្រួយ សម្រាប់ទំពារខ្លាំង ទើបប្រសើរសម្រាប់សុខភាពមាត់ធ្មេញ សម្រាប់ដំណេក និងសម្រាប់សុខភាពជាទូទៅ៕

#box-pro-ellipsis-176004763370916{-webkit-line-clamp:2;}នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ

នាទីសុខភាពនិងអនាម័យ