DiscoverTempulli i Shëndetit
Claim Ownership
Tempulli i Shëndetit
Author: CRI Middle East Europe
Subscribed: 6Played: 1,285Subscribe
Share
© Copyright @@ CRIonline
Description
Tempulli i Shëndetit, një rubrikë e Radio “Ejani” sjell për dëgjuesin shqiptar metodat dhe praktikat e Mjekësisë 5000-vjeçare Kineze, përfshi artin kinez të masazhit, akupunkturën, hedhjen e kupave, barnat e lashta, konceptet e yin-yang, meridianët, këshilla si të mposhtim sëmundjet dhe sugjerimet e mjekëve kinezë.
Në këtë format sjellim dhe këshilla mbi ushqimet, zbulimet me të fundit shkencore për shëndetin si dhe sugjerime për parandalimin e sëmundjeve.
Në këtë format sjellim dhe këshilla mbi ushqimet, zbulimet me të fundit shkencore për shëndetin si dhe sugjerime për parandalimin e sëmundjeve.
100 Episodes
Reverse
Pranvera është stina e lulëzimit. Mjekësia kineze thotë se trupi ynë ndikohet
nga kushtet e mjedisit dhe kjo është më se e vërtetë gjatë ndryshimeve sezonale.
Klima e ndryshme na ndikon në organe të ndryshme të trupit. Gjatë stinës së
pranverës kushtojini më shumë rëndësi mushkërive dhe mëlçisë.
Mushkëria dhe imuniteti
Mushkëria është i vetmi organ që ka lidhje të drejtpërdrejt me mjedisin e
jashtëm përmes lëkurës dhe rrugëve të frymëmarrjes. Prandaj ndryshimet në
mjedisin e jashtëm do të ndikojnë gjithashtu tek mushkëritë dhe sistemi ynë
imunitar. Për shembull, në pranverë fryn më shumë erë dhe ka më shumë polen në
ajër, kjo mund të ndikojnë negativisht tek ata që vuajnë nga alergjitë. Këto
ndryshime mund të ndikojnë lehtësisht mushkëritë dhe imunitetin tone duke
shkaktuar simptoma si ethe, tharje lëkure, krruarje, astmë, gripi apo rrufë. Si
të përmirësoni shëndetin e mushkrisë dhe imunitetin?
Evitoni aktivitetet sportive në natyrë me erë të fortë.
Qëndroni çdo ditë në diell për 30 minuta.
Mos qëndroni shumë pranë pemëve nëse jeni alergjik.
Evitoni ushqimet pikante apo tepër të yndyrshme si mish qengji, xhenxhefil,
spec djegës apo të skuqurat.
Hani më shumë dardha, perime me gjethe jeshile, limon, mjalt, kërpudha, fara
lotusi, trangull, lakër kineze, patëllxhan.
Mjekësia Tradicionale Kineze, sidomos akupunktura, mund të forcojë sistemin
imunitar dhe të parandalojë sëmundjet. Nëse keni imunitet të dobët, shkoni për
një masazh apo trajtim me guasha dhe akupunkture.
Mëlçia dhe pesë elementët
Pranvera është gjithashtu stina më e mirë për përmirësimin e mëlçisë me
Mjekësi Tradicionale Kineze dhe akupunkturë.
Sipas teorisë së pesë elementeve, pranvera i përket mëlçisë dhe ngjyra e
gjelbër e ndihmon mëlçinë. Në fillim të pranverës çdo gjë nis të rritet dhe
shndërrohet në të gjelbër. Këto kushte mjedisore mbështesin funksionin dhe
energjinë e mëlçisë.
Disa simptoma mbi dobësimin e mëlçisë:
-Jeni tepër të ndjeshëm apo të acaruar
-Mungesë energjie
-Dhimbje supesh dhe muskujsh
-Dhimbje qafe
-Pagjumësi
-Fryrje dhe çrregullim me zorrët
-Sy të kuq e të thatë
-Perioda të çrregullta, dhimbje apo mpiksje gjaku
-Acid refluks
Simptomat që lidhen me mëlçinë kanë të bëjnë zakonisht me emocionet. Një
mëlçi e dobët na bën që të stresohemi apo neverikosemi apo qoftë dhe të biem në
depression më lehtë. Dhe simptomat e mëlçisë përkeqësohen kur vuani nga stresi i
vazhdueshëm. Relaksohuni dhe përmirësoni punën e mëlçisë:
-Evitoni ushqimin pikant dhe alkoolin
-Hani më shumë perime me gjethe jeshile dhe erëza si majdanoz apo borzilok.
-Konsumoni më shumë limona, portokaj, peshk, banane, supë me mish viçi
-Dekoroheni ambjentin e banesës apo zyrës me ngjyrë të gjelbër, blu apo
portokalli.
-Meditoni në një vend të qetë buzë liqenit apo në një pyll
-Bëni ecje, not, yoga, tai chi, ngisni biçikletën dhe golf
-Mos bëni ushtrime tepër të forta sidomos ata që vuajnë nga tensioni i lartë
i gjakut
Ndërsa mjekësia perëndimore na sugjeron që në stinën e pranverës të
konsumojmë ushqimet sezonale, duke i pasuruar vaktet me sallatë, spinaq, shparg
dhe dredhëza domate, speca etj. Me përdorimin e ushqimeve sezonale të pasura me
vitamina dhe
minerale do të forconi imunitetin dhe më gjatë do ta mbani ndjenjën e ngopjes
në organizëm.
Një tjetër element shumë i rëndësishëm është dhe betakaroteni, të cilin e
gjejmë tek karota, molla, dardha, pjepri, spinaqi, etj. Një nga funksionet e tij
është efekti kundër tumorit në epitel të lëkurës. Nëse e merrni në formë të
pluhurit, kapsulave dhe tabletave, e rëndësishme është të keni kujdes në
përshkrimin e produktit. Nëse beta-karoteni është fituar nga algat, karota pra
nga burimet natyrore, do të përthithet më mirë.
Nuk duhet të harrojmë ujin
Uji është aleat në luftën kundër kilogramëve të tepërt dhe grumbullimit të
materialeve të dëmshme në organizëm. Specialistët na rekomandojnë pirjen e dy
deri tri litra në ditë për të rriturit dhe për personat e shëndetshëm. E marrim
me konsumimin e qumështit, lëngjeve, frutave dhe perimeve.
Më shumë çaj, më pak kafe
Konsumimi i tepruar i kafeinës ndikon në rritjen e tensionit të gjakut dhe
zhvillimin e sëmundjeve të zemrës. Zëvendësim i kafesë mund të jetë edhe çaji
bimor pa sheqer, i cili vepron pozitivisht për shëndetin e zemrës dhe enët e
gjakut, si dhe pastron organizmin nga toksinat. Nuk është e domosdoshme të pihet
si pije e ngrohtë sepse si i ftohtë paraqet zëvendësim të shëndetshëm për
lëngjet e sheqerosura. Për shembull, çaji i zi është stimulues i butë,
prandaj është pije e shkëlqyeshme në pranverë kur është e domosdoshme të zgjohet
organizmi i fjetur.
Me jetëgjatësi kuptojmë jo vetëm një jetë më të gjatë, por edhe më cilësore.
Sot në Kinë numri i popullsisë së plakur është rritur, gjë që ka sjellë në fokus
metodat e përmirësimit të shëndetit. Në këtë artikull, do të flasim pikërisht
për përvojat e shëndetshme të të moshuarve në moshë të madhe, tha profesori i
spitalit Xiangtan, Luo Xuehong.
Sekreti i jetëgjatësisë së tij është mirënjohja.
Mirënjohja e shpeshtë në jetën time
"U linda në kohë të vështirë para themelimit të Republikës Popullore të
Kinës, pra para 1 tetorit të vitit 1949. Kisha fat që arrita të shpëtoja nga
kapja e ushtarëve japonezë dhe uria e madhe. Prindërit dhe gjyshërit e mi nuk
dinin shkrim e këndim. Pas përfundimit të luftës, u diplomova në universitet me
bursë nga shteti. Sot jam profesor i mjekësisë. Për këtë u jam mirënjohës
prindërve që sollën në jetë dhe mësuesve që më dhanë dije. U jam mirënjohës
miqve që më dhanë përkrahje dhe më inkurajuan. Falënderoj spitalin që më dha
mundësinë të shfaq talentin tim. Falë falënderimeve të shumta që më japin të
tjerët, unë kam vullnet të vendosur dhe një jetë shumë të larmishme. Kur
përballem me vuajtje të madhe, mundohem të kem guxim për vazhdimësinë përpara,
falë vlerësimeve për të gjitha përvojat e jetës, që më dhanë aq shumë lumturi.
Falënderimi është një metodë e mirë për shëndetin".
Mirënjohja është karakteristikë e rëndësishme personale
"Jam një mjek që përballem me vuajtjet e pacientëve në shumicën e kohës. Kur
shoh dhimbjen e tyre përpiqem të kuptoj ndjenjat e tyre dhe t'u jap ndihmë më të
madhe. Duhet të jemi humanë kur i shërbejmë pacientëve dhe duhet t'i kushtojmë
vëmendje të madhe cilësisë dhe dinjitetit të jetës së pacientëve. Duhet të
përpiqemi jo vetëm për zgjatjen e jetës së pacientit, por edhe për përmirësimin
e cilësisë së jetës së tyre.
Zakonisht duhet të mbajmë një qëndrim jo ekstrem për probleme të ndryshme dhe
duhet të pakësojmë nivelin e shqetësimeve e të mos grindemi për mosmarrëveshje
të vogla dhe të mos synojmë shumë për famë dhe pasuri. Mbajtja e humorit
pozitiv, shpërfillja e ngjarjeve të kaluara dhe ruajtja e qetësisë për ngjarjet
e së ardhmes janë mënyra e mia efektive për të mbajtur nivel të qëndrueshëm të
tensionit të gjakut.
Mirënjohje për njohuri ndaj ushqimeve të shëndetshme
Ushqimet e shëndetshme luajnë rol shumë të rëndësishëm për një jetë të gjatë
dhe shëndetshme.
Dieta ime është planifikuar sipas standardeve të Udhëzimeve Ushqimore të
Qytetarëve Kinezë, hartuar nga Shoqata Kineze e Ushqimit. Çdo ditë, konsumoj
drithëra të ndryshme, perime dhe fruta, mish, peshk, qumësht dhe vezë në sasinë
e duhur. Synoj që të ha 70-80% të ngopjes së plotë në çdo vakt. Unë nuk ha dhe
pi shumë brenda një kohe të shkurtër, nuk konsumoj aspak duhan dhe pije
alkoolike.
Pi çdo mëngjes një gotë ujë të ngrohtë 500-800 ml, konsumoj më shumë ushqime
në mëngjes, përfshi llapa, vezë, qumësht, bukë në avull etj.
Në drekë ha afro 100 gramë oriz, mish dhe perime të përziera së bashku, me
një pjatë supë.
Në darkë ha lehtë makarona, perime dhe fruta. Sot kam një linjë trupi të mirë
as i dobët e as i shëndoshë.
Mirënjohje për mësimin e vazhdueshëm
Pas daljes në pension, jam ripunësuar nga spitali dhe vazhdova punën e mjekut
deri në vitin 2018. Kur dola në pension ndieva se ky është fundi i karrierës
sime, por jo fundi i jetës. Si të përshtatemi me jetën e re?
Së pari, duhet të vazhdojmë mësimin. Kam blerë shumë gazeta dhe revista, si
"të moshuarit kinezë", "gazeta e shëndetit", "mjekësia familjare" etj dhe
përpiqem që t'i lexoj ato çdo ditë.
Së dyti, duhet të vijoj shkrimin e artikujve mjekësor. Kam publikuar mbi 1
mijë artikuj të shkëlqyer shkencor. Kam shkruar librin "Le ta çmojmë jetën tonë,
shënime nga specialisti i njohur i emergjencave", i cili ka marrë "çmimin më të
lartë të veprave të shëndetshme".
Së treti, këmbëngul për pjesëmarrjen në aktivitete të ndryshme në
universitetin e të moshuarve. Kam marrë pjesë në klasat e fotografisë dhe
aktivitete të fotove në natyrë. Madje fotoja ime "Argëtim në plazh" mori çmim në
konkursin e 20-të të fotove artistike kombëtare në vitin 2018.
Ndihem i plotësuar në jetë, ruaj një qëndrim pozitiv dhe optimist.
Mirënjohja për miqtë e çmuar
Në 10 vitet e fundit, përmes ekzaminimit mjekësor, kam zbuluar 12 probleme
shëndetësore në trupin tim si hepatiti B, hipertension, kolesterol i lartë, acid
i lartë urik etj. Përballë kaq shumë problemeve shëndetësore, shumë njerëz do
shqetësohen tërë ditën. Por, unë mendoj se zbulimi i këtyre problemeve nuk është
një lajm i keq, meqenëse unë do t'u kushtoj më shumë vëmendje ruajtjes së
shëndetit tim. Kam dhjetra miq të mirë me jetë të gjatë. Disa prej tyre kanë
qenë pacientë të mi, që pranuan shërbimin tim mjekësor për mbi 40 vjet. Deri
sot, ata kanë një jetë shumë të mirë dhe mund të bëjnë turizëm jashtë vendit.
Unë duhet të mësoj përvojat e tyre për ruajtjen e shëndetit të mirë në jetën e
zakonshme. Këto janë disa përvojat e vlefshme të tyre:
1. Duhet të forcohet besimi për të kapërcyer sëmundje të ndryshme, duhet të
besojmë se "Kemi aftësi të fortë të vetërregullimit. Nëse ruhen në mënyrë të
përshtatshme funksionet e vetërregullimit, mund të frenohet përkeqësimi i këtyre
sëmundjeve."
2. Duhet të këmbëngulim tek kontrolli i trupit në afat të përcaktuar. Duke iu
referuar problemeve të zbuluara, duhet të përdorin ilaçet përkatëse dhe të
pranojmë sugjerimet e mjekëve.
3. Duhet të njohim gjendjen aktuale të shëndetit tonë, në jetën e përditshme
dhe të mos bëjmë aktivitete jashtë aftësive tona, e mos përpiqemi të marrim
shumë fitime.
4. Duhet të bëjmë më shumë stërvitje fizike, të rregullojmë trupin, të
forcojmë funksionet e ndryshme, duke përmirësuar shëndetin tonë. (Xu Guang)
Trupi ka nevojë për hekur për të prodhuar hemoglobinën. Trupi mund ta ketë më
lehtë të thithë hekurin nga mishi se sa nga perimet ose ushqime të tjera. Për të
trajtuar aneminë, mjeku mund të sugjerojë konsumin e një sasie më të lartë
mishi, sidomos mish i kuq (mish lope apo mëlçi), si dhe pule, gjeldeti, mish
derri, peshk. Spinaq dhe perimet të tjera me gjethe jeshile të errët, bizele,
thjerrëza, fasule, soje. Fruta të thata, si kumbulla të thara, kajsi dhe rrush,
drithëra.
Hekuri gjithashtu mund të përfshihet në vitaminat shtesë, duke u kombinuar
zakonisht me multivitamina dhe minerale të tjera që ndihmojnë trupin për të
thithur hekur.
Sasi të mëdha të hekurit mund të jenë te dëmshme, prandaj marrja e vitaminave
shtesë dhe hekur duhet marrë vetëm kur rekomandohet nga mjeku. Nivelet e ulëta
të vitaminës B12 mund të çojnë në anemi. Kjo lloj anemie shpesh trajtohet me
vitaminë shtesë B12. Burime të mira të vitaminës B12 përfshijnë: Prodhime
drithrash me vitaminë B12 shtesë. Mish viçi, mëlçi, pula, dhe peshk. Vezët dhe
produktet e qumështit (qumësht, kos, djathë). Ushqime të fortifikuar me vitaminë
B12, të tilla si soje, perime. Acidi folik (folate) është një formë e vitaminës
B që gjendet në ushqime. Trupi ka nevojë për acid folik për të krijuar dhe për
të mirëmbajtur qelizat e reja. Acidi folik gjithashtu është shumë i rëndësishëm
për gratë shtatzëna. Kjo i ndihmon ato për të shmangur aneminë dhe nxit rritjen
e shëndetshme të fetusit.
Burime të mira të acidit folik përfshijnë: Bukë, makarona, oriz dhe me acid
folik shtese. Spinaqi dhe të tjera perimet me gjethe jeshile të errët, fasule.
Mëlçi viçi, vezë. Banane, portokall, lëng portokalli, dhe disa fruta të tjera
dhe lëngje. Vitamina C ndihmon trupin për të absorbuar hekurin. Burime të mira
të vitaminës C janë perime dhe fruta, sidomos agrume (portokall, mandarina,
qitro, perime si speci jo djegës dhe fruta të ngjashme. Fruta të tjera të pasura
në vitaminë C përfshijnë kivi, luleshtrydhe, dhe pjepër. Perime të pasura në
vitaminë C përfshijnë brokoli, speca, lakër brukseli, domate, lakër, patate, dhe
perimet me gjethe jeshile si rrepë dhe spinaq.
Hemoglobina është lënda qe i jep ngjyrën gjakut dhe që transporton oksigjenin
në pjesë të ndryshme te trupit. Shenjat apo problemet kryesore qe sjell anemia
vijne pikërisht si pasojë e mosoksigjenimit të mirë të indeve. Prej shenjave te
pergjithshme (jo specifike vetëm për aneminë) të anemisë jane lodhja, rrahjet e
shpeshta te zemrës, vështirësia në frymëmarrje, zbehja në lëkurë dhe sy etj.
Nëse anemia është e rëndë mund të shfaqen edhe probleme si zhurma në vesh,
dhimbje koke, marrje mendsh, rënie në peshë, humbje e oreksit etj. Pra dhe
anemia ka gradat e saj.
Shkaqet e anemisë:
Hemoragjitë
Shkatërimi i tepërt i qelizave të kuqe të gjakut
Helmimi me lëndë toksike p.sh plumb
Disa infeksione
Disa ilace
Puna e tepërt e shpretkës
Mungesa e lëndëve kryesore si hekuri, acidi folik, B12, bakri etj.
Sëmundjet kronike p.sh sëmundja kronike e veshkave, ciroza etj.
Megjithëse shkaktarët e anemisë ndryshojnë nga mosha në moshë përsëri shkaqet
më të shpeshta janë mungesa e hekurit, mungesa e acidit folik dhe mungesa e
vitaminës B12.
Diagnoza e anemisë vendoset me analizat e gjakut kurse shenjat që vihen re
ndihmojnë mjekun për diagnostikim dhe diagnozën diferenciale.
Mungesa e hekurit
Është shkaku me i shpeshtë i anemisë. Hekuri është një komponent i
rëndësishëm i hemoglobinës. Shkaqet jane te shumta e mes tyre:
Marrja e pakët me anë të dietës
Thithja e pakët nga organizmi (problemet me sistemin tretës si sëmundjet apo
disa infeksione parazitësh)
Rritja e nevojës për hekur (p.sh në shtatzëni)
Hemoragjitë kronike (këtu futen edhe menstruacionet)
Si kurohet?
Me marrjen e hekurit me anë të preparateve nga goja. Dy muaj pas përdorimit
të preparatit hemoglobina do të vejë në gjendjen normale, por për të mbushur
edhe depot e hekurit në trup duhet një kohë prej 6 muajsh.
Për përthithjen sa më të mirë duhet marrë pa ngrënë por shpesh për të
parandalaur disa efekte merret pas buke. Nuk duhet marrë bashkë me qumështin
apo prodhimet e tij se i pakësojne thithjen.
Tek gratë shtatzana dhe ato që japin gji duhet dhënë hekur shtesë.
Acidi folik është i nevojshëm për rritjen dhe zhvillimin e qelizave të kuqe
të gjakut të cilat përmbajnë hemoglobinë dhe transportojnë oksigjenin në pjesë
të ndryshme të trupit.
Alkoli është një prej lëndëve që ndikon për keq në metabolizmën dhe thithjen
e acidit folik. Gjithashtu rritja e nevojës ps.h në shtatzani. Shkak tjetër për
mungesën e acidit folik janë sëmundjet e traktit tretes, ilaçet kontraceptive
orale, disa ilaçe të epilepsisë dhe të kancerit.
Mungesa e vitaminës B12
Mungesa e një faktori të nevojshëm për thithjen e B12 (ky faktor prodhohet në
stomak) sjell edhe mos përthithjen dhe si rrjedhojë edhe mungesën e vitaminës
B12. Edhe vitamina B12 nevojitet për rritjen dhe zhvillimin e qelizave të kuqe
të gjakut. Gjithashtu marrja e pakët nga jashtë shkakton mangësi sidomos tek
vegjetarianët (por kjo do disa vite). Në disa nga problemet me stomakun, me
ileumin terminal (një pjesë e zorrëve të holla) apo infeksione të parazitare,
pankretiti kronik etj. gjithashtu shfaqet mungesa e B12. Edhe disa ilaçe ulin
vlerën e B12.
Cilat janë shenjat?
Mungesa e ndjesisë në duar dhe këmbë
Një gjuhë e dhimbshme dhe e enjtur (glossit)
Diare
Depresion
Pakësimi i funksioneve intelektuale
Mpirje në duar e këmbë
Në shumicën e rasteve kurimi i anemisë varet direkt prej kurimit te sëmundjes
bazë gjithashtu dhe dhënia apo vënia në vend e asaj lënde që mungon p.sh nëse ka
hemoragji dhënia e gjakut e rrit hemoglobinën, nëse ka mungesë acidi folik apo
B12 duhen dhënë nga jashtë ose duhet ushqyer me ushqime të pasura me këto lëndë.
Duhet theksuar se kurimi i këtij problemi duhet bërë nën kontrollin e mjekut
sepse duhet gjetur shkaku pas një vizite të detajuar dhe sigurisht një diagnozë
e saktë është edhe çelësi i kurimit.
Në kohën e lindjes së fëmijës së dytë, mënyra e dhënies së dashurisë për
fëmijët është një mësim i nevojshëm për çdo familje. Tani, më shumë nëna kineze
janë më të prirura drejt lindjes së fëmijës së dytë. Ndryshe nga lindja e
fëmijës së parë, kur nëna nuk kishte përvojë, lindja e fëmijës së dytë është më
e lehtë, por dalin disa probleme të reja si për shembull: si të ndahet dashuria
në mënyrë të ekuilibruar për dy fëmijët? Si t'i tregojë fëmijës së parë për
ekzistencën e vëllait apo motrës? Si të shmanget ndenja e braktisjes apo e
kushtimit më pak vëmendje të fëmijës së parë?
Një vajzë 10 vjeçe ka humor të paqëndrueshëm. Ajo zemërohet shpesh dhe nuk ka
dëshirë të shkojë në shkollë. Prandaj, prindërit vendosën ta çonin tek një
psikolog. Pas bisedës me vajzën psikologu zbuloi se ajo ka një motër të vogël 6
vjeçe, që nuk e do. Ajo zemërohej kur shihte lodrat e reja të motrës të blera
nga nëna dhe nisi ta pickonte të motrën fshehtas. Prindërit e vajzës u
shqetësuan shumë për këtë reagim dhe thanë se kishin trajtuar njësoj të dyja
vajzat. Kur nëna ishte shtatzënë dhe ia tregoi asaj këtë lajm, vajza kishte
reaguar shumë negativisht dhe kishte qarë pa pushim.
Ky është një shembull i konfliktit mes dy fëmijëve. Pas lindjes së motrës së
vogël, vajza shfaqi pakënaqësi të grumbulluar ndaj nënës dhe motrës së vogël.
Nëna i kishte treguar që do të kishte një motër të vogël pas shtatzënisë, por
kur pa reagimet jo të mira të vajzës nëna nuk foli më për këtë çështje. Prandaj,
vajza nuk u përgatit plotësisht psikologjikisht për ardhjen e motrës së vogël.
Prandaj specialistët sugjerojnë që nëna duhet t'i tregojë fëmijës së madh prej
nga koha e përgatitjes për shtatzëninë.
Përgatitjet e plota për lindjen e fëmijës së dytë
Lindja e fëmijës së dytë simbolizon sakrifikimin e kohës dhe energjisë. Nëna
mund të heqë dorë nga studimet apo trajnimet për të rritur fëmijën e saj. Përveç
kësaj, ardhja e fëmijës së dytë kërkon planifikim ekonomik.
Shumë prindër pyesin mendimin e fëmijës së madh për lindjen e motrës ose të
vëllait të vogël, por shumë nga përgjigjet mund të jenë JO. Fëmija e madh me
vetëdije ose pa vetëdije frikësohet se prindërit do duan më shumë pjesëtarin e
ri të familjes prandaj ata nuk duan ta ndajnë dashurinë që prindërit kanë për
ta.
Në kohët e sotme, prindërit respektojnë më shumë ndjenjat e fëmijës. Por kur
vjen momenti, prindërit duhet t'u tregojnë fëmijëve sjelljet e përshtatshme për
motrën ose vëllain e vogël. Në kohën e përgatitjes së lindjes së fëmijës së
dytë, kur fëmija i madh shpreh zemërim ose humor negativ, prindërit pasi
dëgjojnë këto shprehi duhet të flasin me fëmijët dhe të përpiqen t'ua shpjegojnë
më mirë gjendjen. Kur prindërit vendosin për sjelljen në jetë të fëmijës së
dytë, është më mirë që ata t'ja shpjegojnë fëmijës në këtë formë: "Do të bëhesh
me një vëlla ose motër të vogël, që do të ketë baba dhe nënë të njëjtë me të. Ti
do të bëhesh vëllai(apo motra) e madhe. Babai, nëna, gjyshi dhe gjyshja do t'ju
duan shumë si gjithmonë."
Këto fjalë të drejtpërdrejta mund ta ndihmojnë fëmijën të kuptojë ardhjen e
fëmijës së dytë dhe të heqë shqetësimet e tij. Statusi "vëllai i madh ose motra
e madhe" mund ta shtojë krenarinë tek fëmija.
Në periudhën e shtatzënisë, nëna mund të shkojë së bashku me fëmijën e parë
në spital për kontroll shëndetësor. Në procesin e kontrollit të shëndetit,
fëmija i parë mund të njihet me informacione të hollësishme mbi shtatzëninë.
Nëpërmjet dëgjimit të rrahjes së zemrës së fetusit dhe parjes së ekos, fëmija i
parë mund të njohë më qartësisht ekzistencën e vëllait ose të motrës së vogël
brenda barkut të nënës. Kur nëna ndjen lëvizjen e bebes në bark, mund t'ia
tregojë fëmijës së parë që të prekë barkun e nënës për të ndier këtë lëvizje. Në
këtë formë krijohet një lidhje psikologjike mes dy fëmijëve. Në kohën para
lindjes, nëna mund të bëjë më shumë nga këto komunikime. Kur vjen koha për të
shkuar në spital për lindjen e fëmijës së dytë, mund t'ia tregojë fëmijës së
parë se vëllai ose motra e vogël do të lindë së shpejti dhe se ajo mund të
shkojë në maternitet për të mirëpritur pjestarin e ri. Kur bebja e parë shkon në
spital, nëna duhet ta përfaqojë.
Inkurajimi i ndihmës së fëmijës së parë
Pas lindjes së fëmijës së dytë, nëna do t'i kushtojë vëmendje më të madhe
foshnjën e dytë. Miqtë dhe të afërmit do bëjnë vizita me dhurata për foshnjën e
dytë. Në këtë periudhë, prindërit duhet të përgatisin para kohe edhe dhurata për
fëmijën e parë, për ta shmangur ndjenjën e braktisjes tek fëmija i parë. Babai
luan edhe një rol shumë të rëndësishëm në këtë fazë dhe duhet të shoqërojë beben
për një kohë më të gjatë. Shtimi i kohës së shoqërimit të babait mund të
neutralizojë pakësimin e kohës së shoqërimit nga nëna.
Duhet të inkurajohet pjesëmarrja e fëmijës së parë në punët e thjeshta
shtëpiake, si dërgimi i peshqirit, bërja e banjës së bashku me nënën për beben e
dytë, marrja e lodrave për vëllanë ose motrën e vogël, shoqërimi i bebes së
dytë. Kur fëmija i parë merr pjesë në procesin e rritjes së bebes së dytë, mund
të pakësohet ndjenja e shpërfilljes së saj dhe mund të shtohet krenaria. Gjatë
këtij procesi, fëmija e parë bëhet një forcë mbështetëse dhe e besueshme.
Përveç kësaj, fëmija e parë mund të kuptojë më qartësisht përvojat e vështira
të prindërve për rritjen e fëmijëve dhe të kuptojë procesin e rritjes së vet.
Në fakt, fëmijët shqetësohen më shumë për pakësimin e dashurisë së prindërve
pas lindjes së bebes së re. Fëmija e parë mund të shfaqë disa shenja si bebja e
vogël, si psh kërkimi i një përqafimi nga prindërit, zemërimi i papritur si
motra e vogël, pirja e ujit në biberon etj. Këto shfaqje janë për të rregulluar
humorin e brendshëm të fëmijës dhe për të tërhequr vëmendjen e prindërve. Babai
dhe nëna duhet të kuptojnë humorin dhe kërkesat e vërteta të saj dhe të mos e
kritikojnë me fjalë të ashpra. Prindërit mund të plotësojnë këto kërkesa të
vogla për t'i treguar se dashuria e prindërve është e pandryshuar.
Prindërit luajnë rolin më kryesor në edukimin familjar. Në periudhë kyçe të
formimit të karakteristikave personale të fëmijës, ata u japin mësime të
rëndësishme për të pranuar ardhjen e anëtarit të ri të familjes dhe për dhënien
e dashurisë familjare. Këto janë mësime të detyrueshme të "familjes me dy
fëmijë".
Vitet e fundit po shtohet numri i njerëzve që mbajnë kafshë shtëpiake. Sipas
një studimi në vitin 2015, në Kinë ekzistojnë të paktën 100 milionë kafshë
shtëpiake që rriten nga familje apo individë. Kafshët shtëpiake janë shoqëruese
të ngushta të njeriut, veçanërisht për të moshuarit. Në kohët e sotme, kafsha
shtëpiake është bërë një anëtare e pashmangshme e familjes. Pas daljes në
pension, fëmijët largohen në vende të tjera ose janë gjithë kohës shumë të
ngarkuar me punë prandaj të moshuarit qëndrojnë të vetmuar në shtëpinë bosh. Në
këtë fazë të jetës së tyre këshillohet mbajtja e një kafshë shtëpiake si
mbështetje.
Projekti "HenPower" ndryshon jetën e të moshuarve
Një azil pleqsh në Britaninë e Madhe nisi projektin "HenPower", përmes të
cilit të moshuarit nxiten të marrin pjesë në rritjen, ushqimin, përkujdesjen
ndaj pulave dhe kafazeve. Ky projekt synon reduktimin e ndjenjës së vetmisë tek
të moshuarit. Ata të cilët morën pjesë në këtë program u shprehën se pula u
solli gëzim dhe u ndryshoi jetën.
Disa madje u çuditën nga ndikimi pozitiv që sjell kafsha shtëpiake. E dimë se
të moshurve u nevojitet shoqërimi i fëmijëve, por kafshët shtëpiake nuk e njohin
gjuhën e njerëzve dhe nuk mund të komunikojnë me të moshuarit. Pra cilat janë
arsyet që një kafshë shtëpiake mund të sjellë ndikim pozitive tek të moshuarit?
Në fakt, rritja e kafshës shtëpiake mund të ketë ndikim pozitiv në jetën e të
moshuarve, si për shembull, shton lëvizjet tek ta, rregullon humorin negativ,
lehtëson problemet në marrëdhëniet familjare. Elementi më i rëndësishëm është
mbushja e jetës së të moshuarve, duke u sjellë atyre më shumë gëzim në jetë.
Personat që mbajnë kafshë, kanë shëndet më të mirë
Sipas të dhënave mbi lidhjet mes rritjes së kafshëve shtëpiake dhe shëndetit,
të moshuarit që kanë një kafshë shtëpiake jetojnë 20% më shumë se të tjerët që
nuk mbajnë kafshë. Sipas një tjetër sondazhi, ndër të moshuarit me sëmundje
zemre dhe që rrisin një kafshë shtëpiake jetojnë një vit më shumë se të tjerët.
Gjatë procesit të mbajtjes së kafshës, shëtitjet me to, ushqimi dhe pastrimi i
vendit ku ato qëndrojnë mund të shtojnë aktivitetet e të moshuarve, duke
përmirësuar shëndetin e tyre.
Përveç kësaj, kafshët shtëpiake mund t'i shoqërojnë të moshuarit deri në fund
të jetës së tyre. Nën shoqërimin e kafshës shtëpiake, të moshuarit mund të
ndjejnë më shumë ngrohtësi dhe të largohen me të qetë nga kjo botë.
Kafshët shtëpiake përmirësojnë shëndetin psikologjik të të moshuarve
Rritja e një kafshe shtëpiake jo vetëm do të përmirësojë shëndetin fizik të
të moshuarve, por edhe atë psikologjik. Shumë të moshuar që punuan shumë, pas
daljes në pension, patën shumë kohë të lirë. Por disa prej tyre nuk ishin të
lumtur dhe patën ndjenjën e pavlefshmërisë.
Por rritja e një kafshe shtëpiake u mbush jetën. Shumë njerëz mendojnë se
ushqyerja e kafshës shtëpiake do të shtojë barrën, por të moshuarve u nevojiten
këto ngarkesa të rëndësishme, të cilat mund të plotësojnë kohën e lirë të tyre.
Kafshët shtëpiake u japin të moshuarve edhe dashuri. Kur të moshuarit largohen
nga shtëpia, kafshët nuk duan të ndahen prej tyre dhe kur ata kthehen në shtëpi,
mund të shohin gëzimin e kafshës. Këto komunikime humori mes të moshuarve dhe
kafshëve shtëpiake janë shumë të rëndësishme për shëndetin psikologjik të të
moshuarve.
Kafshët shtëpiake bëhen urë komunikimi mes çiftit të moshuar
Rritja e kafshëve shtëpiake mund të lehtësojë konfliktet familjare. Shumë
çifte në moshë të thyer shndërrohen në fëmijë kur plaken. Çifti i moshuar mund
të ketë konflikte të vogla dhe humbë durimin shumë shpejt. Këto konflikte mund
të jenë të rrezikshme për të moshuarit me humor të paqëndrueshëm dhe shëndet të
dobët.
Mbajtja e kafshëve shtëpiake mund të ndihmojë në zhvendosjen e vëmendjes dhe
lehtësimin e humorit negativ. Përveç kësaj, kafshët shtëpiake mund të bëhen urë
komunikimi mes çiftit të moshuar. Këto kafshë mund të rregullojnë humorin e
çiftit të moshuar.
Të moshuarve u nevojitet në fakt shoqërimi i fëmijëve
Të moshuarit pa një hobi dhe pas daljes në pension përballen me rrezikun më
të madh të shfaqjes së Alzheimer-it. Por disa të moshuar nuk kanë shëndet të
mirë për të marrë pjesë në aktivitete të ndryshme të këndimit dhe vallëzimit.
Ata mund të marrin një kafshë shtëpiake, si psh peshqit dhe breshkat e ujit nuk
kërkojnë shumë energji dhe kohë. Të moshuarit nuk janë të detyruar të bëjnë
shëtitje me këto kafshë çdo ditë dhe nuk ngarkohen me shumë punë të tjera. Këto
kafshë shtëpiake luajnë rolin e përmirësimit të humorit. Në procesin e ushqimit
të kafshëve shtëpiake, të moshuarit mund të komunikojnë me këto kafshë, duke
kaluar kohën e lirë të tyre nëpërmjet këtij komunikimi. Po ashtu për kujdesin
ndaj kafshëve të moshuarit mësojnë njohuritë e duhura, njohuri të cilat janë
stërvitje dhe veprimtari argëtuese.
Në të njëjtën kohë, të moshuarit që rrisin kafshë shtëpiake mund të flasinme
të moshuarit e tjerë që kanë të njëjtat kafshë për më shumë njohuri dhe për
parandaluar shumë sëmundje përfshi Alzheimer-in, depresionin etj.
Ekzistenca e kafshëve shtëpiake mund të përmirësojë perspektivën e të
moshuarve për të ardhmen. Ata priten që të shohin ndryshimet dhe rritjen e
kafshëve shtëpiake. Kur kafshët shtëpiake rriten me shëndet, ata do të jenë
krenar për kontributin e tyre. Gjatë këtij procesi, të moshuarit mund të
kujtojnë përsëri momentet e rritjes së fëmijëve të tyre, të cilat janë një formë
ngushëllimi për ta.
Në fakt kemi folur për shumë përfitime që sjell pasja e një kafshëve
shtëpiake, por kjo gjë shfaq jetën e vetmuar të të moshuarve. Zgjidhjes së këtij
problemi i nevojiten në fakt përpjekjet e fëmijëve, të cilët duhet të shoqërojnë
prindërit në kohën e tyre të lirë, duke ofruar ngushëllim të vërtetë shpirtëror.
Rritja e një kafshe shtëpiake mund të përmirësojë jetën e të moshuarve, por
atyre u nevojitet edhe shoqërimi i fëmijëve. (Xu Guang)
Përqafimi është një nga gjërat më të mahnitshme që mund t'ia dhurojmë një
personi. Përqafimi është në thelb një formë e terapisë.
Kur ne pranojmë përqafime, ne kemi ndjenjën e komoditetit, kujdesit,
dashurisë, kuptimit dhe shumë ndjenjave tjera të papërshkrueshme.
Duke pasur këtë parasysh, a nuk do të pajtoheshit se duke u përqafuar çdo
ditë do të ishte një ide shumë e mirë?
Përqafimi përmban në vete më shumë sesa ç'shfaqet në sipërfaqe. Në fakt, ka
edhe shkencë prapa asaj se çfarë ndodh brenda nesh kur pranojmë ose dhurojmë
përqafim.
Ndryshimet fiziologjike që i përjetojmë brenda nesh gjatë përqafimit janë me
të vërtetë mbresëlënëse.
Përqafimi e balancon sistemin nervor
Vetëm duke ia dhuruar dikujt një përqafim, ju veçse e keni filluar balancimin
e sistemit të tyre nervor.
Duke e përqafuar dikë ju menjëherë ia lehtësoni dikujt ndjenjat e stresit.
Shpeshherë ne e nënvlerësojmë fuqinë e përqafimit.
Kur jemi duke u përqafuar, niveli i kortizolit që qarkullon përgjatë trupit
reduktohet menjëherë. Kjo nënkupton se mendjet tona janë të afta për t'u
qetësuar dhe për të menduar pa stres.
Përqafimi e rritë disponimin
Kur e përqafoni dikë, ju filloni rritjen e prodhimit të serotoninës në tru,
kimikat që ju shton vetëbesimin.
Përveç këtyre, përqafimi e relakson edhe trupin, si dhe e përmirëson
shëndetin kardiovaskular.
Përqafimi është një gjest shumë i fuqishëm nga këndvështrimi emocional, por
edhe fizik. Duke e ditur këtë ne duhet të jemi të dashur çdo ditë duke filluar
drejtë nga fëmijët tanë. Duket në fakt se fëmijët më të përqafuar janë
gjithashtu ata me zhvillimin më të mirë të trurit.
Koha e kaluar me familjen dhe me fëmijët jo vetëm që forcon lidhjet, por
është gjithashtu në gjendje të japë përparësi të panumërta fizike. Një përqafim
i thjeshtë që u jepet atyre që doni, për shembull, shkakton ndryshime të
habitshme pozitive. Kur e shkëmbejmë këtë shenjë të dashurisë dhe afërsisë,
oksitoni vjen në lojë, i njohur edhe si hormoni i dashurisë.
Kjo substancë rregullon sjellje të shumta sociale jetike, të tilla si aftësia
për t'u lidhur emocionalisht me miqtë dhe familjen. Ndihmon nënat gjatë lindjes
dhe pastaj zhvillon lidhje të shëndosha me fëmijët e tyre duke i mbrojtur ato
dhe duke i bërë ato të rriten më mirë. Prandaj mund të themi se mbijetesa jonë
lidhet edhe me ekzistencën e këtij hormoni që nxit lidhjet sociale dhe rrit
zhvillimin e trurit duke reduktuar ankthin dhe stresin. Prodhimi i saj
stimulohet jo vetëm nga përqafimet, por edhe nga ushqimi me gji dhe nga
kontaktet e lëkurës në lëkurë. Pra, imagjinoni se çfarë mund të ndodhë me një
fëmijë që nuk përjeton përqafimet dhe dashurinë e atyre që duhet të kujdesen.
Sipas hulumtimeve të reja nga Spitali i Fëmijëve Mbarëkombëtar në Ohajo,
dashuria fizike që shprehet kryesisht përmes përqafimeve gjatë periudhës së
zhvillimit të fëmijës është edhe më e rëndësishme sesa është menduar më parë.
Studiuesit kanë vënë re se sa më shumë që të përqafosh një fëmijë, aq më shumë
truri i tij ka mundësi të zhvillohet .Për të konfirmuar këtë, ekipi i ekspertëve
mori 125 fëmijë, te të cilët shqyrtuan mënyrën se si ishin kujdesur prindërit e
tyre në muajt e parë të jetës.
Rezultatet treguan se fëmijët që kishin marrë më shumë dashuri nga prindërit
e tyre ose stafi i spitalit treguan një përgjigje më të fortë të trurit.
Shfaqjet e para të dashurisë nga ana e prindërve dhe atyre që kujdesen për
fëmijët kanë efekte të qëndrueshme se si truri i fëmijës reagon ndaj
manifestimeve të dashurisë dhe kjo konkretisht do të thotë se përqafimi
menjëherë dhe për një kohë të gjatë i ndihmon fëmijët të përjetojnë dashurinë si
një gjendje të këndshme sesa shtypëse, ndërkohë që stimulon përgjigjet pozitive
të trurit.
Sipas hulumtuesit Dr Nathalie Maitre, ky zbulim na tregon se diçka e thjeshtë
sa të prekësh trupin ose të mbështjellësh fëmijën në krahë mund të bëjë një
ndryshim të madh në mënyrën se si zhvillohet truri i tyre.
Në thelb, pra, dashuria është jetësore jo vetëm nga pikëpamja emocionale, por
edhe biologjike për zhvillimin e trurit të shëndetshëm. E vetmja gjë që mbetet
është të bëjmë atë që instinktivisht çdo nënë dhe baba ndjen: përqafoni fëmijët
tuaj sa më shumë që të jetë e mundur!
Me zhvillimin ekonomiko-shoqëror dhe përparimin tekniko-shkencor, ritmi i
jetës sonë është bërë më i shpejtë. Flemë më vonë dhe punojmë natën, përgjumemi
ditën, këto fenomene janë bërë të zakonshme ke shumica.
Por, a e dini se kjo mënyrë e jetës mund të dëmtojë seriozisht shëndetin
tonë, veçanërisht sistemin imunitar dhe funksionet e tij ? Sipas studimeve, këto
zakone mund të shkaktojnë plakjen e parakohshme të organeve dhe të qelizave
imunitare, mund të sjellin çrregullimet e funksionit imunitar, duke rritur
moshën dhe ulur cilësinë e jetës.
Të gjitha qeniet në univers, në sistemin diellor dhe botë vazhdojnë
qarkullimin me ritëm dhe cikël. Prandaj, mund të shohim lëvizjet e diellit, të
hënës dhe të yjeve, mund të shohim ndryshimin stinor dhe shndërrimin e ditës e
të natës. Njerëzit janë qenie të gjalla në botë, prandaj funksionet fizike e
aktivitetet e tyre zhvillohen sipas ritmit të natyrës. Për shembull, cikli
menstrual i femrës lëviz sipas ritmit të hënës. Ndër të gjitha aktivitetet e
jetës me ritëm, një funksion fizik më i njohur dhe më i rëndësishëm është fjetja
natën dhe zgjimi ditën.
Me lindjen dhe perëndimin e diellit, me shndërrimin e ditës e të natës,
njerëzit jo vetëm kanë ligje të ndryshimit shpirtëror dhe të fjetjes, por kanë
dhe ritmin e ditës dhe të natës në funksionet e tjera fizike. Në orë të ndryshme
të ditës, këto funksione fizike ndryshohen në mënyrë të pandërprerë dhe
periodike. Ky fenomen quhet ora biologjike apo kronometri i jetës sonë.
Megjithëse ora biologjike ndikohet nga faktorët e mjedisit (si drita,
temperatura, koha e ushqimit etj). ashtu si qeniet e tjera, ora biologjike e
njerëzve është e skalitur brenda gjeneve tona.
Nga studimet moderne, syri mund të ndiejë ndryshimin e dritës, që është
sinjal i rëndësishëm i mjedisit për ruajtjen e ritmit të trupit mes dritës dhe
natës. Sinjali i dritës stimulon përmes nervits optik sistemin nervor. Më vonë,
sistemi nervor do t'i transferojë sinjalet tek sistemi endokrinal, i cili do të
sekretojë hormonet përkatëse për të rregulluar funksionet e organeve të
brendshme dhe të qelizave organike, duke ndikuar metabolizimin e glukozës,
sekretimin e lëngut të tretjes, tensionin e gjakut, rolin imunitar dhe proceset
e tjera të rëndësishme fizike. Funksionet fizike të trupit veprojnë me ritmin e
dritës dhe të natës, duke ruajtur qëndrueshmërinë e mjedisit të brendshëm të
trupit dhe gjendjen shëndetësore.
Fjetja e vonshme mund të shkaktojë çrregullim të sistemit imunitar
Në procesin e ndryshimit të ritmit mes dritës dhe natës, sistemi imunitar
shfaq ritëm natyror më të dukshëm. Brenda një dite, funksionet e sistemit
imunitar ndryshohen me ritëm. Funksionet imunitare të trupit mund të rregullohen
përmes sistemit nervor, sistemit të sekretimit dhe sistemit imunitar.
Kur jemi të relaksuar, niveli i aktivitetit të sistemit imunitar është
relativisht i ulët dhe mund të kryhen punë dhe studim; kur sistemi imunitar ynë
është aktivizuar, trupi ynë do të ndiejë lodhje dhe do dojë të flejë.
Nga përvoja, në mëngjes dhe paradite kemi më shumë energji dhe humor më të
qëndrueshëm. Në mbrëmje dhe në darkë ndihemi të lodhur dhe duam gjumë. Nëse
duhet të punojmë në mbrëmje dhe s'mund të shkojmë të flemë në orët e vona të
natës, mund të kemi shumë ndjenja parehatie. Gjëndra veshkore mund të sekretojë
hormonin "glukokortikoid" që mund të frenojë reagimin imunitar të trupit dhe
funksionet e qelizave imunitare. Në përgjithësi, në orën 7:00-8:00 të mëngjesit,
trupi ynë mund të sekretojnë më shumë glukokortikoid për të garantuar nivelin
relativisht të ulët të reagimeve të sistemit imunitar në paraditë dhe gjatë
ditës. Energjia e trupit do të shpërndahen në aktivitetet e tjera fizike si
ngrënia e ushqimit, mësimi, puna etj. Gjatë natës, me uljen e nivelit të
glukokortikoid-it, sistemi imunitar i trupit dhe procesi i pezmatimit
aktivizohen gradualisht, duke favorizuar heqjen e qelizave të sëmura dhe
restauruar qelizat e dëmtuara. Në këtë moment, trupi ynë ndodhet në gjendje
gjumi, prandaj ai nuk do të ndiejë lodhje dhe mund të ofrojë më shumë burime për
sistemin imunitar, duke garantuar efekte më të mira.
Prandaj, ruajtja e ritmit të mirë të fjetjes natën dhe të ngritjes në mëngjes
është metodë e shëndetshme e jetës.
Ora biologjike mund të rregullohet sipas nevojës
Sistemet e ndryshme të organeve të trupit zhvillojnë aktivitete me ritëm të
dukshëm, por për t'iu përshtatur ndryshimeve mjedisore natyrore, trupi ynë mund
të veprojë jashtë ritmit të vjetër për një periudhë. Kur mjedisi është
përmirësuar, mund të kthehemi në ritmin e vjetër të jetës.
Sipas studimeve, në mjedisin plotësisht të errët, njerëzit dhe kafshët e
tjera gjitare mund të ruajnë aktivitetet me ritmin biologjik origjinal për 7
ditë. Por me moshimin, aftësia e vetërregullimit të ritmit biologjik ulet në
mënyrë të pandërprerë. Kjo është arsyja kryesore e pagjumësisë dhe lodhjes së
shpeshtë të të moshuarve, të cilët shqetësohen nga çrregullimet e ritmit
biologjik.
Aftësia e vetërregullimit të ritmit biologjik të njerëzit është e kufizuar.
Nëse vazhdon jeta e parregullt për një periudhë të gjatë, ora biologjike mund të
çrregullohet, duke shkaktuar probleme dhe sëmundje të shpeshta. Një jetë e
çrregullt shkakton dëme të dukshme për sistemin imunitar. Personat që flenë
shpesh vonë ose udhëtojnë shpesh jashtë zonave të tyre kohore ndiejnë parehati
të shpeshta si lodhje etj. Përveç kësaj, këta persona mund të kenë plakje të
parakohshme të lëkurës dhe mund t'u dobësohet aftësitë e tyre imunitare. Këto
metoda të parregullta të jetës mund të sjellin anormali në funksionet imunitare,
duke ulur vitet e jetës dhe cilësinë e saj.
Si të bëhen shprehi zakonet e shëndetshme?
Një stil i shëndetshëm jetese është metoda kyçe për të jetuar sa më gjatë dhe
për një jetë me cilësi. Po cilat janë masat për një jetë të shëndetshme?
Së pari, duhet të kemi një ritëm ditor për studim, punë, ushqim etj., duke
shmangur fjetjen e vonshme dhe ndryshimin e orës biologjike. Nëse për shkak të
mësimit ose të punës duhet të flini vonë apo se udhëtoni shpesh, duhet të bëni
pushim dhe vetërregullim të mjaftueshëm.
Së dyti, ata që vuajnë nga pagjumësia dhe shprehitë jo të mira gjatë ditës,
mund të bëjnë stërvitje fizike, mund të konsumoni dhe ushqime të shëndershme me
vitaminë C dhe antioksidantë.
Në përgjithësi, një stil i shëndetshëm jetese është i rëndësishëm për
ruajtjen e funksioneve normale fizike të sistemit imunitar dhe metodë efektive
për vonimin e plakjes, për një jetë më të gjatë dhe përmirësimin e cilësisë së
jetës. Prandaj, duhet të flini herë për sa më pak rrudha në fytyrën tuaj.(Xu
Guang)
Në Mjekësinë Tradicionale Kineze (MTK), disa njerëz jetojnë me formulën
bimore kineze të njohur si "xiao yao wan" për përmirësimin e humorit, pakësimin
e stresit dhe për një sërë sëmundjesh të tjera. Kjo formulë bimore përmban një
varietet bimësh dhe e gjejmë në forma të ndryshme.
Kjo formulë bimore përmban bimët si:
1.Bupleurum që përdoret për infeksione respiratore përfshi gripin, të ftohtin
e zakonshëm, bronshit, pneumoni dhe simptomat e këtyre infeksioneve si ethe dhe
kollitje. Disa njerëz e përdorin bupleurum për problem me tretjen përfshi
diarrenë dhe kapsllëkun.
Ka raste gratë e përdorin ku kanë dhimbje nga cikli (dysmenorrhea).
Bupleurum përdoret për lodhje, dhimbje koke, tinnitus, pagjumësi, depresion,
problem me mëlçinë dhe humbje oreksi. Bupleurum stimulon qelizat sistemit
imuntar të punojnë më mirë
2. Dong quai (Angelica sinensis) është bimë që gjendet në Kinë, Japoni, dhe
Kore. Bën pjesë në familjen e selinos dhe ka shumë vite që përdoret në Mjekësinë
Tradicionale Kineze. Kjo bimë ka një efekt të madh në balancimin e sistemit të
hormoneve femërore dhe shpeshherë është etiketuar si "xhenseni femëror."
Suplementët Dong quai përmbajnë ekstraktin e rrënjës. Kjo rrënjë përmban
shumë substanca që ndihmojnë shëndetin kundër inflamimit dhe stimuluese të
sistemit imunitar. Dong quai përmban gjithashtu një sustancë të quajtur acid
ferulic.
Dong quai thuhet se ndihmon në trajtimin e alergjive, kapsllëkut, dhimbjes së
kokës, tensionit të lartë të gjakut, pobleme me sinuset, osteoartritin dhe
artritin rheumatoid. Megjithatë, Instituti Kombëtar i Shëndetit thekson se duhen
ende kërkime shkencore për të vërtetuar këto.
3. Rrënjë Peonit të Bardhë kultivohen në mbarë Kinën, sidomos në Zhejiang,
Anhui dhe Sichuan. Kjo bimë ushqen gjakun, rregullon menstruacionet, qetëson
mëlcinë, largon dhimbjet dhe problemet me mbidjersitjen, dhimbjen në stomak,
abdomen, dhimbjet e kokës dhe marramendjen. Kjo rrënjë do të jetë zgjedhja e
parë dhe zakonisht kombinohet me rrënjën liquorice për të çliruar spazmat
muskulare dhe problemet në stomak, zorrë dhe organet e brendshme. Nëse energjia
yang është në hiperaktivitet në mëlçi kjo do të shkaktojë dhimbje koke dhe
marrje mendsh
4.Rizomë e bardhë atraktilodi—Kjo bimë përdortet për problem me tretjen,
stomakun, fryrjet, diarrenë, humbjen e oreksit dhe reumatizmën.
Në MTK, atraktilodi përdoret si bimë për trajtimin e kancerit të mushkërive.
Kimikatet tek kjo bimë përmirësojnë traktin digjestiv dhe pakësojnë dhimbjen dhe
inflamacionin.
5.Poria, e quajtur gjithashtu Fu Ling, është një bimë e famshme kineze që
është përdorur për mbi 2 mijë vjet. Kjo bimë heq lagështinë nga trupi.Kjo bimë
sot kultivohet kryeisisht në Yunnan, Anhui, Hubei, Henan, Sichuan dhe në vende
të tjera të Kinës. Ato që rriten në Yunnan kanë cilësi më të mirë. Iina ka rreth
30 mijë lloje bimësh dhe pothuajse pjesa më e madhe e tyre rriten në provincën
Yunnan.
Kjo bimë parandalon dhe qetëson gastritin dhe pakëson lëngjet e tepërta të
stomakut
Po ashtu ajo mund të ulë sheqerin në gjak. Ajo ka një rol të madh në heqjen e
lagështisë nga trupi, forcojë shpretkën dhe stomakun dhe të qetësojë zemrën dhe
nervat. Ajo përdoret kur keni vështirësi në urinim, edemë, kollë mbytëse, të
vjella, rënie oreksi, diarre, të rrahura të forta të zemrës, ankt, pagjumësi,
problem me kujtesën, gonorre etj.
6.Mendër-(Mentha piperita) është një bimë që përdoret për shumë funksione, ku
më kryesori është të lehtësoj tretjen. Vaji i mentes përdoret edhe për
aromaterapi. Ajo përdoret kundër erës së rëndë të gojës, ftohjes, dhimbjes së
dhëmbeve, problemet me tretjen, zorrët, dhimbje mestruale, migrenë, infeksion të
sinueseve dhe dhimbje koke.
7.Xhinxher
Xhinxheri qetëson problemet me aparatin tretës, ndihmon me problemet e
traktit gastrointestinal. Duke marrë 1 deri në 2 gramë pluhur xhenxhefili para
një vakti, ju përshpejtoni tretjen me 50%. Xhinxheri jo vetëm që nxit tretjen,
por edhe eleminon fryrjen dhe stabilizon nivelin e sheqerit në gjak . Disa
gllënjka uji të ngrohtë me pak xhenxhefil qetësojnë mukozën e zorrëve dhe
lehtësojnë dhimbjet. Çaji xhenxhefil mund të ju ndihmojë të humbni peshë duke
përshpejtuar sistemit tuaj të tretjes, gjithashtu djeg yndyrë dhe rrit
metabolizmin tuaj. Xhinxheri mund të qetësojë gjithashtu dhimbjet menstruale
gjatë periodave. Hulumtimet tregojnë se marrja e 1500mg xhenxhefil për tre ditë
rresh përpara ciklit do të reduktojë ndjeshëm dhimbjet menstruale dhe simptomat
e tjera.
8. Jamballi, ose siç edhe njihet ndryshe si Likuiricia është përdorur kundër
irritimeve dhe spazmave në sistemin tretës. Shumë prej formulave bimore
përmbajnë këtë barishte për të ndihmuar përthithjen e ushqimeve nga sistemi
tretës dhe të bimëve të tjera. Mjekësia popullore Aziatike e përdor rrënjën e
jamballit për të larguar irritimet e mukusit dhe luftuar inflamacionin. Kjo
rrënjë ka ndikim edhe tek gjendrat adrenale. Kërcenjtë e jamballit kanë përdorim
të gjerë si erëza 1. Kuron ulçerën në stomak Jamballi ka vlera anti-bakteriale
që e kanë bërë atë efikas kundër ulçerës në stomak, sidomos asaj të shkaktuar
nga bakteri Helicobacter pylori (H. pylori). 2. Fyti i lënduar, kolla dhe të
ftohtët 3. Kundër aciditetit të lartë dhe mbështetës ndaj sistemit tretës 4.
Lufton inflamacionin dhe mbështesin sistemin imunitar 5. Kundër kapsllëkut 6.
Kundër stresit
Formula "Xiao yao wan" mund të jepet nga mjeku kinez për të luftuar ankthin,
depresionin, dhimbjet e kokës, shterpësinë, migrenën, dhimbjet e
menstruacioneve, mykun, ekuilibrin hormonal dhe për të përmirësuar humorin.
Gratë shtatzëna nuk duhet të marrin këtë bimë!
Në ndeshjen finale të vitit 2018 të lojërave në internet "League of Legends",
që u zhvillua në Incheon të Koresë së Jugut, skuadra kineze "IG" mundi ekipin
kundërshtar "FNC", duke u shpallur kampione bote e "League of Legends". Anëtarët
e ekipit "IG", që ishin papëlqyer nga brezi i vjetër për shkak të luajtjes së
lojërave në internet, u bënë heronj të rinj të epokës së re. Si duhet t'i
konsiderojmë lojërat në internet në këtë periudhë?
Ana pozitive e lojërave në internet
Tani, lojërat në internet janë bërë një industri të re, që mund ta quajmë si
"industria e sportit elektronik". Në vitin 2018, lojërat e preferuara në
internet si "League of Legends", "Glory of Kings", "Pro Evolution Soccer" etj,
janë bërë programet e performancës në Lojërat e 18-të Aziatike në Xhakartë.
Përveç kësaj, lojërat në internet janë bërë një kulturë tek të rinjtë, si
kultura e futbollit, kultura e basketbollit etj. Me përparimin e teknologjisë,
kultura e lojërave në internetit është një gjë e pashmangshme. Zhvillimi i
lojërave në internet ndihmoi në nxitjen e zhvillimit ekonomik.
Sipas të dhënave statistikore, 80% e të rinjve kanë luajtur lojëra në
internet. Megjithëse prindërit u shqetësuan shumë nga ndikimi negativ që sjellin
këto lojëra tek të rinjtë, ato mund të përmirësojnë aftësitë e reagimeve, të
krijimtarisë, të njohjes e të bashkërendimit të syve me dorën dhe mund të
shtojnë komunikimin shoqëror.
Varësia e tepërt nga lojërat në internet mund të ndikojë shëndetin e
personave, të shtojë shqetësimet dhe depresionin. Sipas të dhënave statistikore,
4.3% e të rinjve të grupmoshës 13-18 vjeçare mund të ketë probleme me varësinë
nga lojërat online.
Metodat e përshtatshme të përballimit të lojërave në internet
Në jetën tonë, dëgjohen shpesh ndikimet negative të lojërave në internet ndaj
të rinjve. Për shembull, një nxënës i mirë u bë negativ për shkak të luajtjes së
lojërave në internet. Varësia e tepërt nga këto lojëra është një problem i
pashmangshëm në shoqërinë e sotme. Profesori i Spitalit të Përgjithshëm të Zonës
Ushtarake të Pekinit Tao Ran propozoi që të përcaktohet varësia nga lojërat në
internet si çrregullim mendor. Në udhëzuesin diagnostikues dhe statistikor të
çrregullimeve mendore në ShBA, varësia ndaj lojërave online u konsiderua si një
gjendje që duhen bërë studime të mëtejshme. Standardet e diagnozës janë:
pjesëmarrja e vazhdueshme dhe e përsëritur në lojërat e internetit dhe luajtja e
tyre së bashku me të tjerët, kanë shkaktuar dëmtime dhe dhimbje të dukshme
klinike.
Për të rinjtë e varur nga lojërat në internet, duhet t'iu kushtojmë vëmendje
të madhe karakteristikave psikologjike të tyre, duhet t'iu japim drejtimet e
përshtatshme. Më shumti janë adoleshentët ata që luajnë këto lojëra pasi
aftësitë e tyre të vlerësimit dhe të vetëkontrollit nuk janë të përpjekura
plotësisht. Disa fëmijë ndodhen në "periudhën e dytë rebele", zhvillimet fizike
të tyre janë më të shpejta se ato psikologjike. Shumë fëmijë përballen me
probleme psikologjke mbi jetën, dashurinë dhe mësimet. Nëse s'mund t'i ndihmoni
fëmijët të njohin dhe të zgjidhin këto probleme, ata mund të kërkojnë gëzimet,
lehtësimet e paarritura në botën reale nëpër lojërave në internet pra në një
botë virtuale.
Familja duhet të formojë kufizimin e kohës së luajtjes së lojërave në
internet. Në fillim, shumë familje nuk lejojnë kontaktin e fëmijëve me
smartfonin dhe kompjuterin. Por fëmijët do të përdorin këto pajisje elektronike
në të ardhmen. Nëse fëmijët zbulojnë se këto lojëra të internet janë aq
interesante në kohën e papritur, ata do të lindin varësinë më të madhe ndaj
tyre. Prandaj, është më e mirë që të përcaktohen qëndrimet e përshtatshme për
pajisjet elektronike dhe lojërat në internet. Pajisjet elektronike moderne janë
jo vetëm mjetet e lojërave, por edhe platforma të mira mësimore. Vetëkontrolli i
kohës së luajtjes së lojërave në internet është metoda më e mirë.
Terapia e sjelljes njohëse
Kur fëmijët shfaqin fonemene të varësisë nga lojërat e internetit, cilat janë
metodat e përshtatshme të trajtimit? Shumica e fëmijëve mund të mjekohen përmes
terapisë së sjelljes njohëse.
Në fakt, për problemet e varësisë nga lojërat e internetit, nuk ka ilaçet,
ata përdoren kryesisht për lehtësimin e fenomeneve si ankthi, depresioni,
pagjumësia etj. Fenomeni i varësisë nga lojërat e internetit duhet të trajtohet
nga masat e ndërhyrjes psikologjike. Terapia e sjelljes njohëse fokusohet
kryesisht për ndryshimin e ideve dhe ndjenjave të fëmijëve. Kjo terapi ka efekte
të dukshme për lehtësimin e fenomenit të varësisë nga lojërat e internetit.
Psikologët mund t'i ndihmojnë fëmijët për formimin e ideve dhe koncepteve të
përshtatshme ndaj lojërave në internet, për të pakësuar kohën e luajtjes. Në
këtë mënyrë mund të rregullohet humori i fëmijëve.
Disa sugjerime për prindërit
1. Kontrolli i përmbajtjes së lojërave në internet. Prindërit duhet të njohin
moshat e përshtatshme të lojtarëve që sugjerohen nga specialistët, duke shmangur
lojërat e dhunshme dhe ato pornografike.
2. Nuk lejohet luajtja e lojërave të internetit, para se fëmijët të
përfundojnë mësimet. Prindërit mund të bëjnë kontrata me fëmijët: mësimet dhe
detyrat e shtëpisë janë më të rëndësishme se lojërat në internet, prandaj s'mund
të luajmë lojëra në internet para përfundimit të detyrave.
3. Vendosja e kompujterit ose smartfonit në vende të dukshme dhe jo në dhomën
personale të fëmijës. Kjo është për ta njohur dhe kufizuar kohën e luajtjes së
lojërave të internetit. Prindërit mund të mbikëqyrin përmbajtjen e lojërave
përkatëse.
4. Përkufizimi i kohës së përdorimit të lojërave në internet. Koha e
përdorimit të lojërave të internetit duhet të jetë e ekuilibruar me kohën e
mësimit dhe aktiviteteve. Prandaj prindërit duhet të përcaktojnë kohën e
luajtjes së lojërave të internetit së bashku me fëmijët dhe të inkurajojnë më
shumë kohën e aktiviteteve jashtë shtëpisë.
5. Prindërit mund të luajnë së bashku me fëmijët lojëra online, për të njohur
gëzimet dhe ndjenjat e fëmijës në lojërat përkatëse. Komunikimi i barabartë me
fëmijët është më i mirë se shmangja e kontaktit me lojërat e internetit.
6. Prindërit duhet të bëhen shembujt e fëmijës. Prindërit duhet të pakësojnë
kohën e tyre të kontaktit me pajisjet elektronike dhe të organizojnë më shumë
aktivitete familjare si sporte në natyrë, lexim, veprimtari të tjera argëtuese,
duke pakësuar kohën e përdorimit të lojërave të internetit.(Xu Guang)
Një nënë nga ShBA-ja shprehet se ka vuajtur nga dhimbjet e mesit për një kohë
të gjatë, përfshi dhimbjen e shpatullave dhe nervin shiatik pasi solli në jetë
fëmijën e saj të parë.
"Kisha dëgjuar më parë për akupunkturën, por asnjëherë nuk e vrava mendjen se
për çfarë mund të shërbente ajo konkretisht e jo më të besoja se do më
shpëtonte. Kur nisi të më dhimbje shpina për shkak të peshës që mora gjatë
shtatzënisë, nuk doja të dëmtoja fëmijën duke pirë ilaçe, prandaj vendosa të
duroja, ishte e tmerrshme", thotë nëna e re.
Ajo shton se pasi e lindi vajzën e saj, ishte shumë e emocionuar, por prapë
dhimbja vazhdonte dhe jo vetëm shpina, por edhe dhimbje në mes të shpatullave
dhe nervi shiatik.
"Nisa seancat e akupunkturës menjëherë dhe po bëhesha mirë nga dita në ditë"
Ajo thotë se duke lëvizur shumë gjatë ditës, punuar shumë me fëmijën përfshi
gjidhënien iu shtuan edhe më shumë dhimbjet e mesit dhe hernien diskale. Dhimbja
shkoi drejt këmbëve. Ajo shprehet se nuk donte t'i nënshtrohej kirurgjisë,
prandaj vendosi ta shëronte shpinën me mjete natyrore. Një nga këto ishte
akupunktura
"Shkova në një klinikë akupunkture në qytetin tim dhe në fillim isha pak në
ankth. Nuk i kam qejf gjilpërat dhe prandaj më shkonin djersë të ftohta. Por më
në fund pashë që gjilpërat nuk të dhimbnin. Ato janë aq të imëta sa zor se i
ndien kur të hynë në trup. Po prisja që mjeku kinez të mi vendoste gjilpërat
atje ku kisha dhimbje por ai më shpjegoi se në trupin tonë ka pika që lidhen me
organe të ndryshme, prandaj gjilpërat në këmbë apo krah (madje dhe në vesh)
faktikisht ishin pikat që shëronin problemin tim. Pas vizitës së parë në atë
qendër, vijova trajtimet tri here në javë për disa muaj. Ndryshimi ishte i
paparë."
Ajo shpjegon se që nga ajo kohë, u është nënshtruar trajtimeve të
akupunkturës të paktën një here në javë në tre vitet e fundit.
"Nuk e ndalova asnjëherë akupunkturën, ndërsa tani po përgatitem të mbetem
shtatzënë me fëmijën e dytë. Ka madje pika që ndihmojnë në shtimin e pjellorisë.
Ato gjilpëra të imëta më shëruan dhe më dhanë mundësinë që të jem e gjallë dhe
aktive për fëmijët e mi. Nëse mungoj në një nga seancat e ndiej shumë
ndryshimin. Bëj akupunkturë edhe kundër ankthit."
Akupunktura, nga pikëpamja e Lindjes, ka lidhje me energjinë dhe qarkullimin
e saj në të gjithë trupin. Nëse kjo energji është e bllokuar, atëherë shfaqen
dhimbja apo sëmundjet. Duke ndërhyrë me 20 gjilpëra në pikat strategjike në
trup, akupunkturistët përpiqen të risjellin në ekuilibër qarkullimin e
energjisë. Ndërkohë, mjekësia perëndimore po përpiqet ende të kuptojë si
funksionon mekanizmi i akupunkturës. "Ka shumë detaje që ne nuk i kuptojmë ende,
por veçanërisht, akupunktura duket se stimulon muskuj dhe nerva të veçanta duke
aktivizuar ndryshime që pakësojnë dhimbjen dhe simptomat dhe nxisin procesin e
shërimit," thotë Kwokming James Cheng, M.D., i cili në qershor nxorri një studim
mbi Akupunkturë në Mjekësi që synon identifikimin e domethënies së saktë
neurologjike të pikave të akupunkturës, aty ku futen gjilpërat. Studimet
tregojnë se kjo terapi e lashtë mund të jetë një trajtim efektiv për një sere
sëmundjesh, që nga dhimbjet e mesit tek nervi shiatik, dhimbjet e kokës, marrje
mendsh, astmë etj.
Akupunktura për Ankth dhe Depresion
Një pengesë e vogël gjatë ditës mund të shkaktojë ankth të lehtë. Një
shembull serioz është, humbja e punës, e cila mund të shkaktojë depresion
serioz. Në të dyja rastet, akupunktura mund të ndihmojë. "Në fazën e tanishme me
shumë pasiguri kam trajtuar shumë njerëz që janë nën stres", thotë Nicholas
Zimet, një akupunkturist i licencuar në qendrën Meridian në Mineapolis. "Pas
trajtimit, ata ndihen më të relaksuar dhe të aftë për t'u marrë me presionet e
jetës".
Po si ndodh kjo? Kur gjilpëra hyn në veshë, duar ose këmbë, thotë Dr. Cheng,
truri juaj liron neurotransmetues dhe kimikate të tjera që ndikojnë stresin dhe
gjendjen shpirtërore.
Shkenca thotë: Sipas një studimi të fundit në Journal of Alternative and
Complementary Medicine pacientët me depresion dhe me shkallë të lartë ankthi
mund të përfitojnë nga akupunktura. Studimi, i cili e kombinon akupunkturën me
një lloj qetësuesi Prozac thotë se kishte rezultate tek pacientët që nuk mund të
duronin efektet anësore të ilaçeve, përfshi rënien e energjisë seksuale,
probleme me ereksionin etj.
Akupunktura për dhimbjet e mesit Trajtimi i dhimbjes së mesit me akupunkturë
është shumë efektiv. "Akupunktura në këtë rast funksionon më mirë se çdo ilaç që
u japim pacientëve", thotë Dr. Cheng.
Shkenca thotë: Sipas një studimi të Universitetit të Michiganit këtë vit,
studiuesit përdorën imazhe të trurit për të parë se si çpimi i lëkurës
ndikonte aftësinë e trurit për të kontrolluar dhimbjen. "Akupunktura duket se
ndihmon që receptorët e dhimbjes në tru të lidhen më lehtë me opioidet si
endorfinë, ilaçi natyror kundër dhimbjes i trupit tonë," thotë Richard Harris.
Nëse doni të provoni akupunkturën duhet t'i bëni seancat e trajtimit tek një
mjek i licencuar
Avokado quhet ndryshe edhe dardhë aligatori dhe është një pemë e përhapur në
Karaibe, Meksikë, Amerikën Jugore dhe atë Qendrore.
Ky frut ka pak a shumë formën e një veze ose të një dardhe, zakonisht me
përmasat e një dardhe ka një lëkurë të ndritshme në ngjyrë të gjelbër në kafe.
Ai ka një përmbajtje më të lartë yndyrore se sa frutat e tjera dhe është shumë
popullor në kuzhinën vegjetariane, duke u bërë një zëvendësues i shkëlqyer për
mishin.
Pse duhet të konsumojmë avokado?
Studimet e fundit kanë treguar se nëse avokado shtohet në sallatën me spinaq
apo karota rrit përthitjen e karotenoideve nga kjo sallatë me 200-400%. Në fakt
studimet kanë treguar gjithashtu se përqëndrimi më i madh i karotenoideve tek
avokado ndodhet menjëherë poshtë lëkurës e për këtë arsye mos e hiqni lëkurën më
shumë seç duhet. Në këtë rast këshillohet që lëkurën e avokados ta hiqni me dorë
tamam sikur po qëroni një banane, dhe jo duke përdorur thikën apo mjete të
tjera.
•Zakonisht mendojmë se karotenoidet gjenden më shumë tek portokalli apo
perimet me ngjyrë të kuqe si karotat dhe domatet. Edhe pse këto perime janë
burime të mira antioksidantësh, duket se edhe avokado përmban një sasi të
konsiderueshme të tyre. Avokado përmban beta-carotene, alpha-carotene dhe
lutein, por edhe karotenoide të tjera si neochrome, neoxanthin etj.
•Shpeshherë avokado nuk ka nam të mirë për shkak të sasisë së yndyrës që
përmban, por ajo futet në grupin e yndyrnave të mira. Vetitë anti-inflamatore që
i gjejmë tek këto yndyrna kanë dëshmuar se ndihmojnë për lehtësimin e artritit
Avokado përmban vitamin E, K, B si dhe shumë minerale si kalium, magnez etj.
Veti anti-inflamatore
Është një nga frutat që kryeson listen përsa i përket vetive të tij
anti-inflamatore pasi ai përmban…
•phytosterols, përfshi beta-sitosterol, stigmasterol, dhe campesterol
•carotenoide antioksidantë, përfshi lutein, neoxanthin, neochrome,
chrysanthemaxanthin, beta-cryptoxanthin, zeaxanthin, violaxanthin ,
beta-carotene dhe alpha-carotene.
•përmban gjithashtu antioksidantë, si epicatechin dhe epigallocatechin
vitamins C dhe E, dhe zink
•Acide yndyrore omega-3
Kurë natyrale për artritin
Artriti—përfshi osteoartritin dhe artritin reumatoid—janë probleme
shëndetësore që kanë marrë të gjithë vëmendjen e duhur në sistemin shëndetësor.
Kërkuesit kanë dalë në përfundim se avocado ka aftësi për të lehtësuar simptomat
e artritit për shkak të përmbajtjeve që ka.
Mbështet shëndetin kardiovaskular
Në fakt kjo mund të jetë kontradiktore me atë që mendojnë shumica e njerëzve
se avocado ka shumë yndyrë dhe nuk ka se si të shërbejë për shëndetin e zemrës.
Por, studimet tregojnë pikërisht të kundërtën, pasi ky frut mund të ndihmojë për
të ulur shumë rreziqe si dhe për të përmirësuar yndyrnat në gjak. Shumica prej
nesh e di që shëndeti i zemrës përmirësohet nga marrja e acidit oleic (që
ndodhet tek avokado) dhe nga marrja e acideve yndyrore omega-3 (që e gjejmë
gjithashtu tek avocado në formën e acidit alpha-linolenic). Pra yndyrnat që i
gjejmë tek avokado janë të dobishme për zemrën, për shkak se rrisin nivelin e
kolesterolit të mirë në gjak (HDL)
Avokado po ashtu përmban sasi të mëdha të kaliumit, i cili ndihmon të ulet
tensioni i gjakut. Vetëm gjysma e avokados përmban 487 miligramë kalium, çka
është më shumë se një banane.
Një nga to është edhe beta-karoten, i cili ndihmon regjenerimin e lëkurës dhe
ushqen flokët. Luteina është nutrient i rëndësishëm për shëndetin e syve, ndërsa
redukton rreziku nga degjenerimi i makular, i cili është shkaku kryesor i
verbërisë te personat më të vjetër se 60 vjeç.
Nxit rregullimin e sheqerit në gjak
Një nga aftësitë që ka avokadoja është se ndërhyn në rregullimin e nivelit të
karbohidrateve dhe sheqerit në gjak. Në përgjithësi avokado është ushqim që
përmban një sasi të paktë sheqeri dhe karbohidratesh, në të njejtën kohë një
gotë avocado përmabn 7-8 gramë fibra, të cilat janë thelbësore për rregullimin e
sheqerit në gjak.
Avokado parandalon kancerin e lëkurës dhe prostatës
Aftësia që ka avokado në parandalimin e e kancerit të gojës, lëkurës dhe
prostatës është studiuar gjerësisht në laborator. Kjo aftësi vjen si pasojë e
një miksi të pazakonshëm të vlerave anti-inflamatore dhe antioksidante.
Këshilla për përdorimin e avokados
Përdorni një thikë për ta ndarë avokadon në dy pjesë, ndërsa bërthamën
hiqjani me ndihmën e një luge apo me majën e thikës. Më pas ndajeni avokadon në
katër pjesë, secila nga gjysmat ndahet në dy pjesë. Më pas hiqjani lëvoren me
dorë, tamam sikur po qëroni një banana, kjo bëhet për të ruajtur sasinë e madhe
të karotenoideve që gjenden menjëherë pas lëkurës.
Gjatë kontaktit me ajrin tuli i avokados mund të nxihet dhe për ta evituar
këtë spërkateni me lëng limoni apo uthull.
Mënyrat e shëndetshme të përgatitjes së avokados
Sot në internet apo në libra gatimi gjenden shumë receta ku avokado ruhet e
pagatuar dhe në fakt kjo është mënyra më e mirë për të përfituar të gjitha
vlerat nga ky frut. Vende të ndryshme sot në botë e gatuajnë avocadon në mënyra
të ndryshme. Për shembull, në Meksikë e presin avokadon në copa të vogla dhe ia
hedhin supës së pulës pasi ajo është gatuar.
•Mund ta hidhni në supë
•Mund ta shtoni në salcat e ndryshme të sallatës për një ngjyrë mbresëlënëse.
•Përzjeni avokado, qepë, domate, vaj ulliri për një sallatë të shijshme.
•Shtojani sallatave apo sandwicheve.
Shumë familje zhyten në dëshpërim për shkak të prekjes së një prej
familjarëve nga kanceri. Specialistët e shëndetit thonë se në fakt, shumë lloje
kancerësh janë vetëm sëmundje kronike. Pas prekjes nga kanceri, nëse pacientët
mund ta përballojnë këtë sëmundje me optimizëm dhe të marrin masa të duhura
mjekësore, ata mund të bëjnë një jetë normale.
Në vitin 2018, në Kinë u zbuluan 3 milionë e 804 mijë pacientë të prekur nga
tumorë të ndryshëm, numër ky më i larti në botë. Shumë familje nuk gëzuan dot
Vitin e Ri për shkak të shijes së hidhur. Por me zhvillimin e teknologjisë
mjekësore, shumë lloje kancerësh mund të kontrollohen dhe të analizohen si
sëmundjet kronike. Ky koncept po pranohet gradualisht nga shumë pacientë dhe
familjarët e tyre.
Në vitin 2017, një nënë e re Xiao Zheng zbuloi që ishte prekur nga tumori
nazofaringeal. Atë vit, djali i saj ishte më pak se 2 vjeç.
"Në të kaluarën, mendoja se tumori ishte një sëmundje e pashërueshme. Mendova
se me t'u prekur nga kanceri, vdekja do vinte shumë shpejt. Kur mësova se vuaja
nga kjo sëmundje u trondita. Mendova se isha shumë e re për të vdekur aq shpejt.
Më vonë, im atë më shoqëroi për trajtim në spitalin e Pekinit nga mjekja Sun
Yan. Atë kohë, ajo më shpjegoi se çfarë ishte tumori nazofaringeal dhe cilat
ishin masat që duhet të ndërmerren për trajtim. Nëse këmbëngulem për ndërhyrjet
mjekësore, do të kem përqindje të lartë të mbijetesës."
Pas ndërhyrjeve të përshtatshme mjekësore, Xiao Zheng mund të bëjë aktivitete
të ndryshme me djalin e saj dhe mund të marrë pjesë në aktivitete të ndryshme
shoqërore me miq. Mjekja e saj është drejtore e degës së radioterapisë, Sun Yan.
Si e sheh ajo këtë sëmundje?
"Në të kaluarën mendohej se tumori malinj është një sëmundje e pashërueshme.
Por çdo vit, çdo gjysmë viti, kemi disa metoda të reja të ndërhyrjes mjekësore
dhe disa ilaçe të reja kundër kancerit. Kemi metodën e ekzaminimit të gjenomit.
Tani kemi disa ilaçe për terapinë e synuar dhe terapinë imunitare. Sipas
gjendjes së pacientit, mund të gjejmë metoda më të përshtatshme. Pacientët mund
të përfitojnë më shumë raste dhe koha e mbijetesës mund të zgjatet. Gjatë kësaj
kohe, mund të kemi më shumë metoda të reja mjekësore. Prandaj, mendoj se duhet
t'i trajtojmë si sëmundjet kronike. Nëse mund të mbijetoni me qëndrim pozitiv,
keni më shumë shpresa."
Me zhvillimin e mjekësisë moderne, janë arritur rezultatet e mëdha në
trajtimin e kancerit, por procesi i trajtimit është i gjatë dhe shoqërohet me
dhimbje të madhe. Pacientëve u nevojiten shoqërimi dhe kujdesja e familjarëve.
Por si është kanceri në syrin e familjarëve të pacientëve?
Zonja Liu që punoi në Afrikë për shumë vjet, mësoi lajmin e prekjes së nënës
nga kanceri i gjirit në vitin 2013. Në atë moment, ajo u zhyt në panik. Pas
mjekimit prej 5 vitesh, sëmundja e nënës së zonjës Liu u shërua dhe ajo u
çliruar nga depresioni
"Kanë kaluar 5 vjet prandaj tani jam shumë e lehtësuar. Duke folur për
kujdesjet e familjarëve ndaj pacientes, nëse ajo nuk ka nevojë të tepërt, duhet
të jetojmë në gjendje normale. Në fakt, shqetësimi mund të sjellë ndikim negativ
dhe të prishë atmosferën. Tani, kanceri është një sëmundje e zakonshme.
Pacientët dhe familjarët nuk duhet të heqin dorë nga mjekimi. Në fakt, zhvillimi
mjekësor në Kinë është shumë i shpejtë. Në tërë botën, po studiohen metodat për
ta shëruar këtë sëmundje. Mendoj se kemi më shumë shpresa në të ardhmen."
Sipas Mjekes Sun Yan, cilësia e mjekimit të kancerit në Kinë ndodhet në mesin
e niveleve të përparuara ndërkombëtare. Në të ardhmen, ato do të përpiqen për të
hartuar projektet më të hollësishme dhe më konkrete për pacientë të ndryshëm, me
qëllim të pakësimit të dhimbjes së pacientëve dhe të zgjatjes së jetës. Për
shumë familje që kërkojnë mjekim jashtë Kinës, mjekja Sun shprehet:
"Tani niveli mjekësor i Kinës është shumë i lartë në disa fusha për trajtimin
e kancerit. Nuk është nevoja që të dalim jashtë Kinës për shërbime mjekësore.
Për shembull, në Kinë, niveli i trajtimit të tumorit nazofaringeal dhe të
kancerit të ezofagut mund të jetë më i lartë se në vendet e tjera. Shumë nga
studimet tona klinike janë përfshirë në librat udhërrëfyes të Europës dhe
ShBA-së mbi trajimin e kancerit. Këto tregojnë se trajtimi mjekësor ndaj
kancerit në Kinë është një zgjedhje shumë e mirë për pacientët."(Xu Guang)
Mungesa e disa baktereve specifike te zorrët mund të jetë shkak për
çrregullime depresive tek individët, sipas studimit të botuar në revistën
"Nature Microbiology" që përfshinte dy mostra prej mbi 1 000 individë të
ekzaminuar.
Udhëhequr nga Jeroen Raes e VIB-KU Leuven, në Belgjikë, studimi gjeti se dy
lloje të baktereve, Coprococcus dhe Dialister, janë vazhdimisht në nivel të ulët
në zorrët e njerëzve që vuajnë nga depresioni, dhe për këtë arsye një grup i
ekspertëve kanë lidhur veprimtarinë e disa baktereve të zorrëve me shëndetin
mendor, në veçanti aftësinë e baktereve për të prodhuar një substancë të
ngjashme me 'dopaminën' (edhe një neurotransmitter lidhur me ndjenjën e
kënaqësisë).
Ekspertët kanë studiuar më parë gjenomën e baktereve të zorrëve të 1,054
personave të përfshirë në projektin "Flemish Gut Flora Projekt'' dhe më pas e
përsërisnin analizën në një mostër të dytë prej 1,062 individësh që i përkisnin
projektit hollandez "LifeLinesDEEP".
Në mostrat e ekzaminuara ka pasur edhe pacientë të prekur nga çrregullime
depresive. Në të dy rastet, studimet zbuluan dallimet në përbërjen e gjenomit të
zorrëve të individëve të diagnostikuar me depresion në krahasim me subjektet e
kontrollit të shëndetshëm.
Gjatë zbulimit, shumëllojshmëria e llojeve të baktereve në zorrë të personave
që vuajnë nga çrregullime depresive ishte më e pakët sesa e atyre pa çregullime.
Çfarë janë probiotikët?
Në vitin 2002, një grup i përbashkët studiuesish nga FAO dhe OBSH-ja i
përkufizuan probiotikët si "mikro-organizma të gjalla që janë të dobishme për
shëndetin tonë." Me fjalë të tjera, probiotikët janë "bakterie të mira" që
paraqiten në zorrë. Ato gjenden tek ushqimet, por edhe në formë suplementi Në
aparatin tretës gjenden mbi 500 lloje të ndryshme bakteriesh. Ato ndihmojë në
ruajtjen e shëndetit të zorrëve, por edhe për tretjen e ushqimeve.
Përfitimet shëndetësore nga probiotikët
Studimet kanë treguar se probiotikët përmbajnë vitamina B, kalcium, hekur,
zink, bakër, magnez dhe fosfor. Disa studime të tjera kanë treguar se
probiotikët forcojnë imunitetin duke rregulluar aktivitetin e limfociteve dhe
antitrupave
Bakteriet e mira të grupit Lactobacillus luftojnë pezmatimin e mishit të
dhëmbëve, duke mundësuar një gojë të shëndetshme.
Si funksionojnë probiotikët?
Studiuesit besojnë se çrregullimet në tretje ndodhin kur prishet ekuilibri i
bakterieve të mira në zorrë. Kjo mund të ndodhë pas një infeksioni ose pas
marrjes së antibiotikëve.
"Probiotikët përmirësojnë funksionin e zorrëve," thotë Stefano Guandalini,
profesor i pediatrisë dhe gastroenterologjisë pranë Universiteti të Chicago-s.
Ai shton se këto mikro-organizma ndihmojnë gjithashtu për të luftuar bakterien
që shkakton diarre.
Probiotikët dhe sistemi imunitar
Studimet kanë treguar gjithashtu se probiotikët ndihmojnë në ruajtjen e një
sistemi të fortë imunitar. "Në shoqëritë me nivel shumë të lartë higjiene, kemi
parë një rritje të theksuar të sëmundjeve autoimune dhe alergjive," shton
Guandalini për WebMD.
"Kjo mund të ndodhë për shkak se sistemi imunitar nuk njeh bakterie të reja."
Në një studim të dy viteve më parë specialistët pranë Universitetit të Yale
arritën në përfundimin se probiotikët janë efektivë për:
- Trajtimin e diarresë
- Trajtimin e inflamacionit të zorrëve tek të porsalindurit
- Forcojnë sistemin imunitar
-Trajtimin e vaginitis
- Trajtimin e mykut
Probiotikët mund të jenë të dobishëm edhe në uljen e rrezikut për infektim të
veshit, apo problemeve me fytitn dhe ftohjen.
Ushqimet që përmbajnë probiotikë:
1. Kosi
Kosi, sidomos ai i bërë në shtëpi është një nga probiotikët më të mirë. Kosi
përmban mikroorganizma të rëndësishëm për të mirëmbajtur florën tonë bakteriale,
e cila na mbron ndaj mykut, helmimeve të ndryshme etj. Në librin " Dieta për çdo
femër" shkruhet se probiotikët arrijnë t'i kthejnë organizmit bakteriet e mira
në traktin digjestiv, të largojnë mykun nga trupi dhe ulin rrezikun e zhvillimit
të infeksioneve. Për këtë kosi duhet konsumuar çdo ditë. Ai ka dhe shumë veti
të tjera.
2. Kefiri
I ngjashëm me kosin, kefiri është një produkt unik që përftohet nga
fermentimi i qumështit dhe është një probotik i shkëlqyer.
Ai është i dobishëm jo vetëm për shëndetin e zorrëve, por edhe për sistemin
nervor dhe metabolizmin.
Sipas disa studimeve të fundit ka rezultuar se kefiri përmban deri në 22
lloje të mikroorganizmave, shumica e të cilave janë Lactobacille.
Një nga vetitë më të mira të tij është se normalizon mikroflorën, duke
ndihmuar procesin e tretjes. Kefiri është i mirë edhe për njerëzit të cilët kanë
alergji.
Ai gjithashtu ndihmon në eliminimin e toksinave nga trupi dhe parandalon
rritjen e mikrobeve patogjene. Ashtu si edhe kosi, kefiri forcon imunitetin. Ai
përmban kalcium dhe është i mirë për të gjithë familjen, si dhe ka aftësi të
pushojë
dhimbjen e kokës
3. Turshitë
Të gjitha perimet turxhi, në veçanti lakra, janë shumë të pasura në bakterie
të mira, vitamina B, A, E dhe C.
- Stimulojnë punën e pankreasit, duke e rregulluar nivelin e sheqerit në
gjak.
- Ulin shtypjen e gjakut në arterie.
- Zbusin problemet e kapsllëkut
Turshi shtëpie apo turshi industriale
Tek turshitë industriale janë të pranishme sulfatet si konservues, që nuk
këshillohen tek fëmijët që vuajnë nga astma, pasi shkaktojnë vështirësi në
frymëmarrje. Po ashtu, turshitë e blera në treg përmbajnë shumë uthull, gjë që
mund t'ju ngacmojë stomakun. Pjesa më e madhe e turshive industriale është e
pasterizuar, nuk përmban baktere të mira por përmban sasi të mëdha të kripës,
gjë që nuk është e shëndetshme.
Nëse turshitë përgatiten vetë në kushtet e shtëpisë
Bakteret e mira në turshi janë më të lira se sa probiotikët e gatshëm.
Laktobacilet ndihmojnë tretjen. Enzimat gjithashtu e nxisin tretjen.
Pastrojnë organizmin
4. Çokollata e zezë
Tek çokollata e zezë me cilësi të lartë gjejmë 4 herë më shumë probiotikë, se
tek kosi, dhe kjo është vetëm një nga dobitë e çokollatës së zezë. Studimet e
fundit kanë treguar se falë rreth 300 përbërësve të ndryshëm që gjenden tek
çokollata e zezë mund të keni shumë përfitime nga konsumimi i saj. Një prej
dobive më të spikatura të çokollatës së zezë është se ajo ndihmon në
parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare dhe tumoreve. Ajo përmban shumë
antioksidues, të cilët mbrojnë organizmin nga sëmundjet, duke përfshirë edhe
shfaqjen e tumoreve.
Me konsumimin e çokollatës së zezë, rritet edhe niveli i endorfinave të cilat
mes të tjerave lehtësojnë dhimbjet në trup. Çokollatat që përmbajnë mbi 70%
kakao kanë rezultuar efikase edhe për dobësim pasi ato kontribuojnë për
shkrirjen e yndyrnave. Ajo gjithashtu përmirëson punën e trurit, dhe lufton
kollën.
Kimchi është një formë e lakrës turshi në Azi. Është shumë pikante dhe është
një shoqëruese e mirë e ushqimit në disa vende aziatike. Përveç probiotikëve që
përmban, Kimchi është dhe një burim i shkëlqyer i beta-karotenit, kalciumit,
hekurit dhe vitaminave A, C, B1 dhe B2. Kimchi është vlerësuar si një nga
ushqimet më të mira probiotike.
6. Çaji "Kombucha"
Ky është një formë çaji i fermentuar, që përmban një sasi të lartë bakteriesh
të mira. Ky çaj është përdorur për shekuj dhe besohet se ndihmon në rritjen e
energjisë, ju forcon shëndetin dhe ndoshta redukton edhe peshën tuaj trupore.
Megjithatë ky çaj mund të mos jetë një zgjidhje e mirë sidomos për ata
persona që kanë vuajtur më parë nga candida
Kocka është një nga organet më të forta të trupit tonë me funksione shumë të
rëndësishme, si stërvitje, mbështetje dhe mbrojtje e trupit, rezerva mineralesh
etj. Palca e kockës ka funksionin e prodhimit të gjakut. Rritja dhe zhvillimi i
shëndetshëm i kockave luan rol të rëndësishëm për tërë jetën.
Kockat e fëmijës rriten në mënyrë aktive
Trupi i fëmijës ndodhet në fazën e rritjes shumë të shpejtë, kur metabolizmi
i trupit është edhe shumë aktiv. Kjo është edhe faza e rëndësishme e rritjes së
kockave, që ndikohet nga shumë elemente të ndryshme, si geni, ushqimi,
metabolizimi i kalciumit e fosforit, stërvitje, hormonia etj.
Kalciumi dhe fosfori janë elementet kryesore të kockave, të cilat luajnë rol
bashkërendues për nxitjen e formimit të kockave. Pas lindjes së foshnjës, duhet
t'i kushtohet vëmendje e madhe konsumit të kalciumit.
Në periudhën e ushqimit të foshnjës me gji, fëmijët mund të marrin sasi të
mjaftueshme të kalciumit përmes qumështit të gjirit. Por me rritjen e mëtejshme,
fëmijët duhet të marrin më shumë kalcium nëpërmjet ushqimeve të tjera, për
shembull, peshk, mish, fasule etj. Një fëmije nën 2 vjeç i nevojitet afro
400-600 mg kalcium në ditë. Fëmijës 3-12 vjeç i nevojitet 800-1000 mg kalcium në
ditë.
Vitamina D është elementi i rëndësishëm për rregullimin e metabolizimit të
fosforit. Mungesa e vitaminës D mund të shkaktojë çrregullimin e metabolizimit
të kalciumit dhe të fosforit, mund të sjellë rakitizmin e shformimin e fëmijës.
Pas konsumit të ushqimeve që përfshijnë vitaminën D, rrezet ultravjollcë në
lëkurë mund të nxisin thithjen e kësaj vitamine. Prandaj, fëmijët duhet të
qëndrojnë më shumë në diell.
Përveç ushqimeve, stërvitja është një metodë e mirë për rritjen e kockave.
Sportet mund të nxitin metabolizimin e kockave dhe metabolizimin e kalciumit e
të fosforit. Stërvitja mund të nxjerrë mbetjet e mineraleve brenda kockave dhe
të nxitë rritjen e tyre.
Adoleshentët duhet të parandalojnë shformimin e kockave
Kockat e adoleshentëve kanë elasticitet dhe fortësi të madhe. Në këtë
periudhë, nëse nuk i kushtohet vëmendje e lartë përgatitjes së zakoneve të mira
të uljes dhe qëndrimit, mund të shkaktohet shformimi i kockave.
Thyerja e kockave është një problem i madh në procesin e rritjes së kockave
të adoleshentëve. Sipas hetimeve, vitet e fundit, është shtuar përqindja e
thyerjes së kockave, e cila luan rol të rëndësishëm për shëndetin fizik e
psikologjik, për rritjen normale të trupit të tyre. Elementet e rrezikshme të
thyerjes së kockave janë të shumta, si stërvitja, aksidentet automobilistike
etj.
Masat parandaluese dhe të kujdesshme për thyerjen e kockave:
1. Informimi i duhur para stërvitjes: prindërit dhe mësuesit e edukimit fizik
duhet të mësojnë njohuritë përkatëse si arsyet e thyerjes së kockave, anatominë
e kockave etj. Ata do t'u mësojnë të rinjve për metodat e duhura të stërvitjes,
metodat e mbrojtjes së kockave dhe të muskujve, duke shmangur plagosjet e
shkaktuara nga stërvitjet e parregullta.
2. Informimi mbi sigurinë: tek adoleshentët duhet të shtohen njohuritë dhe
përgatiten mësimet mbi metodat vetëmbrojtëse. Fëmijët mund të kuptojnë rëndësinë
e veprimeve të rregullta të përditëshme.
3. Dieta e shëndetshme: përcaktohet dieta e shëndetshme për adoleshentët dhe
garantohet struktura e arsyeshme e dietës. Duhet t'i informojmë adoleshentët për
dëmet që sjellin pirja e duhanit dhe konsumi i pijeve alkoolike.
Dendësia e kockave arrin në nivelin kulm në moshën e mesme
Pas adoleshencës, shpejtësia e rritjes së dendësisë së kockave sa vjen dhe
ngadalësohet. Nga mosha 20-29 vjeçare, dendësia e kockave rritet ngadalë me një
shpejtësi 0.5%-1%. Nga mosha 30 vjeçe deri në moshën 39 vjeçe, dendësia e
kockave arrin kulmin dhe mbetet e qëndrueshme. Kjo gjendje mund të vazhdojë për
5-10 vjet. Më vonë, me rritjen e moshës dhe ndryshimin e nivelit hormonal,
metabolizmi i kockave hyn në periudhën e uljes së dendësisë së kockave dhe nis
humbja e masës kockore në sasi të vogël.
Dendësia e kockave të njerëzve në moshën e mesme ndikohet kryesisht nga këto
elemente:
1.Pirja e duhanit: Nikotinët e përfshira në duhan mund të frenojnë sekretimin
e estrogenit dhe të stimulojnë aktivitetin e osteoklastit, duke shkaktuar
humbjen e mëtejshme të sasisë kockore.
2. Konsumi i pijeve alkoolike: konsumi i etanolit në sasi të madhe mund të
shkaktojë osteoporozë. Etanoli shkakton ndikimet ndaj stomakut dhe zorrës, duke
frenuar përthithjen e kalciumit. Përveç kësaj, etanoli ndikon qarkullimin e
mëlçisë dhe frenon prodhimin e vitaminës D3, duke dëmtuar ekulibrin e
mikro-strukturës së kockave dhe rëndësuar humbjen e kockave.
3.Stërvitja: Stërvitja luan rolin pozitiv për përmirësimin e dendësisë së
kockave. Stërvitjet e përshtatshme mund të nxitë qarkullimin e gjakut, rritjen e
formimin e kockave. Në të njëjtën kohë, stërvitjet mund të nxitin lëvizjen e
stomakut dhe të zorrës, të shtojë thithjen kalciumit nga zorra. Por në këtë
moshë, shtohen edhe rreziqet e thyerjes së kockave nga stërvitjet e
papërshtatshme. Prandaj, duhet të keni kujdes për llojin dhe intensitetin e
stërvitjes.
Shumë elemente shkaktojnë humbjen e kockave në moshën e vjetër
Pas moshës 40-vjeçare, kockat e trupit pakësohen me 2%-3% në vit. Pas moshës
65-vjeçare, kemi hyrë në periudhën zyrtare të humbjes së dendësisë së kockave.
Me rritjen e moshës do të ulet sasia e ushqimeve të konsumuara, do të
dobësohet aftësia e përthithjes së vitaminës D dhe kalciumit nga zorra. Në të
njëjtën kohë, me uljen e stërvitjes në natyrë reduktohet vitamina D në
organizëm.
Me rritjen e moshës, struktura fizike e kockave të personave të moshuar do të
ketë edhe ndryshimet përkatëse. Sasia e përgjithshme e mineraleve të personave
të moshuar ndodhet në nivelin e ulët. Osteoporoza është problemi i zakonshëm tek
të moshuarit. Prandaj, rreziqet e thyerjes së kockave janë shtuar shumë për
personat e moshuar.
Masat e përshtatshme për shtyrjen e humbjes së kockave
Rregullimi i strukturës së ushqimeve: të moshuarit duhet të marrin kalcium
dhe vitaminë D të mjaftueshëm përmes dietës. Qumështi dhe nënproduktet e tij,
prodhimet e detit dhe fasulet janë ushqimet që kanë shumë kalcium. Përveç
këtyre, kërpudhat, mëlçitë, vezët dhe ushqimet e tjera që kanë vitaminë D janë
shumë të nevojshme për të moshuarit.
Stërvitjet e lehta në natyrë: stërvitjet fizike jo shumë të forta mund të
lehtësojnë fenomenin e reduktimit të masës kockore. Për shkak të
karakteristikave të veçanta të të moshuarve, duhet të merren kryesisht me
aerobi, ecje të shpejtë, vrap i ngadaltë, not, Taiji etj. Duhet të shmangen
stërvitjet e forta. Nga ana tjetër, duhet të qëndrojmë në dritën e diellit për
20-30 minuta.
Ndryshimi i shprehive negative: pirja e duhanit mund të shtojë dëmtimin e
kockave dhe humbjen e kalciumit nga kocka. Konsumi i tepërt i pijeve alkoolike
mund të shkaktojë pengesa për metabolizimin e kockave. Konsumi i kafesë së fortë
mund të shtojë humbjen e kalciumit përmes urinës. Nëse ndryshohen këto zakone,
mund të shtyni fenomenin e osteoporozës. (Xu Guang)
Duhet t'i kushtojmë vëmendje të madhe cilësisë dhe gjatësisë së jetës.
Themi lamtumirë në mënyrë të lehtë
"Kam shumë dhimbje në tërë trupin, kur pi ujë mund ta ndiej dhimbjen nga
gryka deri në stomak. Më bëni edhe një qetësues me Dolantin, dua të fle gjumë."
Kur mjekët kontrollojnë pacientët e torturuar nga dhimbjet, mund të dëgjojnë
shpesh këto fjalë, por sasia e Dolantin-it e përdorur ka arritur në kufirin e
sipërm. Shumë vullnetarë shoqërues në dhomat e spitalit patën e vënë re këtë gjë
tek pacientët me tumor.
Prej vjeshtës së vitit 2016, një grup vullnetarësh nisi praktikën mjekësore
për lehtësimin e dhimbjeve të pacientëve dhe bisedoi me të sëmurët me tumor në
fazën e vonshme. Pjesë e bisedimeve ishin njohuritë mbi tumorin, shëndetin,
efektet anësore, kënaqësia për jetën shoqërore e familjare.
Zv-drejtori i degës së mjekësisë geriatrike të Spitalit të Kolegjit Mjekësor
të Bashkimit të Pekinit, Ning Xiaohong tha se sipas Organizatës Botërore të
Shëndetësisë, kujdesjet lehtësuese (palliative care) janë masa mjekësore
ruajtëse për pacientët me sëmundjet të pashërueshme, me qëllim të kontrollit të
dhimbjes dhe fenomeneve të tjera përkatëse, duke përmirësuar cilësinë e jetës së
pacientëve. Kujdesjet lehtësuese mund të lehtësojnë mbi 90% të dhimbjeve fizike,
psikologjike dhe shpirtërore të pacientëve të prekur nga tumori në gradë të
fundit. Në Britaninë e Madhe, Singapor, rajonin kinez të Tajvanit etj., procesi
i zhvillimit të kujdesjeve lehtësuese zgjat për afro 10 vite, i cili kalon nëpër
këto faza: shërbimet familjare, kujdesjet dhe përkrahjet e fondacioneve, formimi
i degës mjekësore të kujdesjes lehtësuese deri në përkrahjen qeveritare.
Në fazën e fundit të jetës së pacientëve të prekur nga tumori, duhet të
përzgjedhim metodat më të përshtatshme mjekësore. Por shumë familjarë të
pacientëve pyesin ende: "kur mund të shërohet sëmundja?" "A mund të shërohet kjo
sëmundje?"
"Njoftimi i lajmit të keq është një teknikë e veçantë mjekësore, që është
shumë e vështirë për familjarët," u shpreh Ning Xiaohong. Nëse familjarët do të
përballen me këtë sfidë, nuk e di si t'ua tregojë pacientëve lajmin e keq, duhet
të kërkojnë ndihmë nga mjekët. Jo vetëm mjekët, por edhe familjarët duhet të
ndihmojnë pacientët për të kaluar fazën më të fundit të jetës së tyre dhe duhet
ta vënë vullnetin e pacientëve në vendin e parë.
Duhet t'u japin pacientëve rastin e njohjes së faktit. Një paciente mbi 60
vjeçe u prek nga tumori i fshikëzës së tëmthit dhe qelizat kancerogjene ishin
përhapur në organet e tjera të trupit. Ajo kishte edemë serioze në të gjithë
trupin. Duke parë përkeqësimin e mëtejshëm të gjendjes shëndetësore të
pacientes, mjeku mendoi se s'mund të bëhen ndërhyrje serioze mjekësore kundër
sëmundjes. Pas diskutimeve me kolegët e tjerë, Ning Xiaohong bëri një vendim për
të lehtësuar dhimbjet e pacientëve me përpjekjet më të mëdha, duke i dhënë asaj
qetësinë në kohët e vonshme të jetës. Duke iu referuar fenomenit të
pafuqishmërisë dhe anoreksisë së pacientes, mjekët i injektuan asaj
glukokortikoid dhe deksametazon në sasi të vogël, edemat në gjymtyrët e poshtme
të pacientes filluan lehtësimin shumë shpejt. Në ditën e 3-të, pacientja foli
dhe qeshi: "Mbrëmë fjeta më mirë gjumë!" Bisedimet gjithashtu mund të lehtësojnë
dhimbjet e pacientit. Për një paciente të prekur nga kanceri i vezores i fazës
së vonshme, vullnetarët bënë bisedimet prej 4 orësh me të. Kjo paciente e
moshuar jo vetëm u përgjigj për të gjitha pyetjet, por foli gjithashtu mbi
konfliktet e familjes dhe shqetësimet e brendshme.
Kujdesjet lehtësuese s'është dorëheqja nga mjekimi. Për pacientët e prekur
nga kanceri i vonshëm, disa pacientë janë tepër të dobët dhe mjekët duhet të
japin dorëheqjen nga kimioterapia për ta. Por mjekët duhet të komunikojnë
plotësisht me pacientët dhe t'ua lehtësojnë dhimbjet atyre me metoda mjekësore,
duke i dhënë përkrahje.
Përballimi i vdekjes
"Kafeneja e vdekjes" është aktiviteti i sallon-it i nisur nga Wang Ying në 2
vitet e fundit. Wang Ying do të ftojë familjarët e pacientëve të prekur nga
tumori dhe personat me interes për të marrë pjesë në këto aktivitete, ku do të
shpërndajnë opinionet dhe përvojat përkatëse mbi vdekjen. Në vitin 2008, Wang
Ying krijoi Qendrën e Zhvillimit të Kujdesjes së Jetës në zonën Pudong të
Shangait, ku bëri trajnimet e shërbimeve për shoqërimin e vullnetarëve ose të
infermierëve ndaj pacientëve për kohët e vonshme të jetës së tyre, për të
përmirësuar cilësinë e jetës së familjeve të prekura nga kanceri dhe të forcuar
aftësinë e tyre përballë goditjeve të sjella nga vdekja. Sipas vëzhgimeve të
Wang Ying-ut, afro 50% e të sëmurëve nuk iu tregua për sëmundjen e tyre të
rëndë, për shkak se familjarët e tyre kanë merak për goditjen psikologjike që
mund të marrë i sëmuri. Por nga ana tjetër i sëmuri do të ketë ankth, pasi ai
nuk e di nga çfarë vuan saktësisht dhe mund të dyshojë efektet mjekësore të
trajtimit. Disa të sëmurë mund të mendojnë se ata janë ndaluar nga të afërmit e
tyre.
Vullnetarët do të flasin me familjarët e të sëmurëve në këtë mënyrë: "Është
më mirë që t'ua tregoni sëmundjen e vërtetë, të sëmurët mund të bëjnë
planifikimin për jetën e mbetur." Por disa të afërmit s'mund të bisedojnë këtë
temë me të sëmurët. Atyre u nevojtet ndihma e palës së tretë për t'ja thënë.
Wang Ying bëri shumë trajnime për vullnetarët dhe familjarët e pacientëve mbi
metodat e përshtatshme të bisedimeve me këtë temë. Të afërmit mund të njohin
para kohe reagimet e mundshme të pacientëve dhe të dinë mënyrat e përballimit.
Gjyshja Dong mbi 101 vjeçe u prek nga kanceri i mëlçisë për 6 vite dhe
qelizat e kancerit u përhapën në organet e tjera të trupit. Shumë organet e saj
nuk funksionojnë dhe ajo ka edemë serioze në tërë trupin. Çdo ditë, ajo
injektohet nga mbi 2 litra ilaçe të lëngshme. Pas vlerësimeve të përgjithshme,
mjekët janë të mendimit se gjyshja Dong ndodhet në fazën e fundit të jetës dhe
duhet ta marrim masat e mjekimit qetësues e lehtësues. Ata sugjerojnë ndalimin e
masave të ndërhyrjes mjekësore dhe përkrahjeve të tepërta ushqyese, por duhet të
marrin masat për ta lehtësuar dhimbjet në trup. Pas komunikimit të plota mes
vullnetarëve dhe familjarëve të gjyshes Dong, të afërmit e saj pranuan më në
fund këtë projekt të mjekimit lehtësues.
Sipas sugjerimeve të vullnetarëve, në fazën e fundit të jetës së gjyshes
Dong, çdo familjar i saj shprehu "falënderimet", "keqardhjet", "dashurinë" dhe
"lamtumirën". Pas zbatimit të projektit mjekësor lehtësues, ishin asgjësuar
endemat e trupit të gjyshes Dong, të gjithë familjarët folën fjalët e fundit me
gjyshen Dong, e cila u largua nga familjarët në qetësi dhe lehtësi.
Dame Cicely Mary Saunders, krijuesja e kujdesjeve lehtësuese (palliative
care) ka thënë: "Duhet t'i kushtojmë vëmendje të madhe cilësisë si dhe gjatësisë
së jetës."(Xu Guang)
Lumturia. Është diçka që të gjithë e duam.
Por çfarë është saktësisht lumturia? A mund ta përshkruajmë me një fjali?
Nëse nuk jeni të sigurt për përcaktimin e saktë të lumturisë, nuk jeni të
vetmit. Shumë filozofë kanë ide shumë të ndryshme për atë që është lumturia dhe
si mund të arrihet.
Dëshironi të kuptoni se si filozofët e ndryshëm përcaktojnë lumturinë?
1.Pikëpamja e Aristotelit për lumturinë
Aristoteli thoshte, "Lumturia varet nga vetja jonë" dhe besonte se lumturia
ishte qëllimi përfundimtar i ekzistencës njerëzore.
Në vend që ta shihte lumturinë si diçka që mund ta përjetoni pas kalimit të
një prove, ose kur argëtoheni me miqtë, Aristoteli mendonte se lumturia ishte
një masë e gjithë jetës tënde dhe sa mirë e keni jetuar atë.
Ai mendonte se lumturia ishte një qëllim fundor, jo vetëm një ndjenjë
momentale.
Aristoteli besonte se të gjitha gjërat e mëposhtme ishin të rëndësishme, kur
përpiqeni të arrini lumturinë:
Shëndeti;
Paratë;
Miqësitë;
Marrëdhëniet;
Dija.
Sipas Aristotelit, vendimet që merrni, janë jashtëzakonisht të rëndësishme.
Pra, ai mendonte se në vend të zgjedhjes së opsioneve që japin kënaqësi të
çastit, duhet të përpiqemi të sillemi në mënyra që sigurojnë përfitime
afatgjata. Për shembull, të dalësh të bësh vrap, në vend se të rrish ulur në
divan gjatë gjithë mbrëmjes.
Pikëpamja e Kantit për lumturinë
Kant thoshte: "Lumturia është përmbushja e të gjitha prirjeve tona".
Por cilat janë këto prirje?
E para, Kant gjithashtu e pranonte faktin që jo gjithmonë e dimë se çfarë
është më mirë për ne, duke shtuar se qeniet njerëzore nuk janë të afta që të
përcaktojnë me siguri absolute, se çfarë do i bëjë me të vërtetë të lumtura.
Kjo mund të tingëllojë kundër-produktive, por Kant besonte se sa më shumë që
përpiqemi të jemi të lumtur, aq më të pakënaqur do të jemi.
A keni provuar ndonjëherë kaq shumë për të shijuar diçka, e në fund keni
përfunduar duke u ndjerë të zhgënjyer?
Atëherë me siguri do ta kuptoni këtë teori.
Në vend që të përpiqemi vazhdimisht të arrijmë gjërat që besojmë se do ta
përmbushin lumturinë, Kant thotë se duhet të përqendrohemi në veprimin, apo në
mënyrën që ne besojmë se është e drejtë.
Kjo mund të përfshijë:
Të bësh gjëra për të ndihmuar të tjerët.
Të bësh gjëra që burojnë nga një ndjenjë detyre.
Të përpiqesh të jesh sa më racional dhe moral që të jetë e mundur.
Kjo nuk do të përfshinte:
Tundimin për t'u pasuruar.
Punën e madhe në kërkim të zotërimeve materiale.
Fokusimin e madh në qëllimet egoiste.
Pra, mesazhi themelor është ndalimi i fiksimit pas lumturisë dhe përpjekja
për të qenë një njeri i mirë.
Kur bëjmë gjënë e duhur, lumturia do të vijë natyrshëm.
Pikëpamja e Niçes për lumturinë
Niçja thoshte: "Ç'është lumturia? Ndjenja që fuqia rritet, që pengesa po
kapërcehet".
Niçja besonte se lumturia ishte një lloj fuqie që njerëzit mund të ushtronin
mbi botën përreth tyre.
Kjo mund të tingëllojë pak keq, por mund të shfaqet në shumë mënyra të
padëmshme.
Për shembull, për të qenë të lumtur, mund të dëshironi që:
Të jetoni në vendin që dëshironi.
Të punoni në një punë që ju pëlqen.
Të keni marrëdhënie me njerëzit, sipas zgjedhjes suaj.
Të kaloni kohën në mënyrën që dëshironi.
Kur hiqet fuqia për t'i bërë këto gjëra, ndihemi të palumtur dhe përpiqemi të
marrim përsëri kontrollin.
Këtë mund ta bëjmë duke kërkuar një punë më të mirë, duke lënë një
marrëdhënie jo të shëndetshme, apo duke u zhvendosur diku tjetër gjeografikisht.
Niçja besonte se lumturia ishte e lidhur fort me aftësitë personale dhe
nevojën për të jetuar jetën ashtu siç dëshironi.
Pikëpamja e Sokratit për lumturinë
Sokrati besonte se shumë përvoja që ne mund t'i përshkruajmë si të
pëlqyeshme, si për shembull të ndjerit më mirë pas një sëmundjeje të gjatë, nuk
janë lumturi e vërtetë – janë vetëm mungesë e vuajtjes.
Ai mendonte se lumturia nuk duhet të bazohet në gjëra të jashtme, por mbi
mënyrën se si ato përdoren.
Për shembull:
Përdorimi i parave për t'i dhuruar në një kauzë të mirë.
Përdorimi i inteligjencës për të zgjidhur problemet.
Përdorimi për mirë i forcës, dhe jo për të manipuluar të tjerët.
Pra, nuk ka të bëjë me atë që keni – ka të bëjë me mënyrën si e përdorni atë.
Çelësi i lumturisë
Pra, me gjithë këto mendime të ndryshme, si mund ta arrijmë lumturinë?
Më poshtë, një listë e disa ideve kryesore:
Mos u përqendroni shumë në ndjekjen e lumturisë.
Mundohuni të jetoni në mënyrë morale dhe racionale.
Merrni kontrollin e jetës suaj, aty ku është e mundur.
Mos e bazoni lumturinë në gjëra të jashtme, si paraja.
Përdorni pikat e forta, si inteligjenca, për të bërë mirë.
Lumturia është një qëllim final, jo një kënaqësi momentale
Në faqen e internetit është përhapur një pyetje shumë e preferuar: "Kur disa
persona kthehen në shtëpi pas pune, përse qëndrojnë vetëm në makinë për një kohë
të gjatë?" Një nga përgjigjet e vlerësuara shumë është se: "Në shumë raste, nuk
dua të zbres nga makina, pasi më pret një moment kur duhet të përballoj të
tjerët: kur largohem nga makina, do të përballem me problemet familjare, punët e
shtëpisë, babain, djalin dhe burrin dhe nuk kam kohë të mendoj për vete. Ndërsa
në makinë gjej kohë për veten dhe të reflektoj për veten."
Mosha 30 vjeçe është një moshë ku ndahen shumë gjëra. Pas kësaj moshe, duhet
të jeni i rritur, ngarkoheni me përgjegjësi familjare përfshi ushqimin e
fëmijëve dhe përkujdesjen ndaj prindërve.
Meshkujt e martuar pëlqejnë kohën e qëndrimit vetëm në makinë. Por përsa i
përket femrave? Disa gra përgjigjen se është tualeti. Një nënë e re tha: "Kur u
shqetësova shumë nga fëmijët, kur u grinda ashpër me tim shoq doja të hyja në
tualet për t'u larguar nga kjo botë e tmerrshme."
Sot ka shumë beqarë, të cilët refuzojnë të martohen. Ata e vazhdojnë
marrëdhënien dashurore për një kohë të gjatë, por nuk martohen.
Beqarët kanë frikë nga martesa, ndërkohë që të martuarit janë të lodhur nga
kjo gjë. Por përse ndodh kjo?
Së pari është perceptimi i gabuar për martesën: pritshmëria tepër e lartë për
bashkëshortin ose bashkëshorten. Shumë persona janë të mendimit se bashkëshorti
ose bashkëshortja duhet t'i kushtojnë vëmendje të madhe nevojave dhe ndjenjave
të palës së tjetër dhe t'ua plotësojnë kërkesat.
Në disa ditë para martesës, Xixi diskutoi me të dashurin e saj mbi dhuratën e
martesës nga familja e burrit. Xixi këmbënguli se familja e burrit duhet të
përgatisë dhuratën prej qindra mijë juanësh, e cila mund ta vërtetojë dashurinë
e tij. I dashuri i saj tha se ai nuk e kishte këtë shumë lartë parash dhe nuk
kishte dëshirë që t'u jepte prindërve të tij kaq shumë presion. Sipas mendimit
të tij, pas martesës, përpjekjet e përbashkëta të çiftit në karrierë dhe familje
janë më të rëndësishme se dhurata para martesës. Xixi mendoi se: "Ti nuk i
kushton vëmendje të madhe ndjenjës sime. Nëse vepron në këtë mënyrë para
martesës, mendo çfarë do bësh pas martesës." Prandaj, koha e dasmës u shty
vazhdimisht.
Në një program televiziv, po diskutohet problemi "pas martesës, duhet të
ndahet prona e shtëpisë e burrit me gruan e tij apo jo?" Drejtuesja e programit
paraqiti mendimet e saj se ndarja e pronës pasqyron në fakt problemet e
anktheve, të dëshirave, të sigurisë në marrëdhëniet e dashurisë dhe të martesës.
Së dyti, brenda martesës fokusi është tek integrimi i familjes dhe më pak
vëmendje tej vetja
Pas lindjes së fëmijës, zonja Lan dha shumë kontribut për familjen. Por ajo
theksoi se i shoqi i saj nuk ndryshoi shumë. Në kohën e lirë pas punës, burri i
saj vazhdoi të marrë pjesë në aktivitetet e ndryshme shoqërore dhe u kthye në
shtëpi shumë vonë. Burri i saj ankohej shpesh se ishte shumë i lodhur dhe luajti
lojëra në kompjuter ose telefon celular për t'u lehtësuar pasi i hodhi një sy
fëmijës. Lan i ankohej shpesh se: "jemi në një familje, duhet të marrim pjesë së
bashku për rritjen e fëmijës. Ti je babai i fëmijës dhe duhet të ndash me mua
punët shtëpiake."
Ajo i paraqiti kërkesa më konkrete, që burri i saj duhet të shoqërojë
familjarët për të paktën 2 orë dhe duhet të qëndrojë në shtëpi për një ditë në
fundjavë. Burri i saj s'mund ta refuzojë këtë kërkesa të arsyeshme, por ai u
ngarkua me presionin më të madh. Koha personale pas punës u zu plotësisht. Para
hyrjes në shtëpi, ai luajti lojërat e celularit për një moment ose piu një
cigare në makinën e tij. Kjo është koha e vetme që ai ka për të ndejtur me
vetveten.
Nëse njëri nga bashkëshortët në martesë kërkon përfshirjen e anëtarëve të
familjes dhe përballimin e përbashkët të çdo pune, pala tjetër është detyruar që
t'i përgjigjet, por pakënaqësia e brendshme mund të rritet në mënyrë të fshehtë.
Së treti, 4 "elementët e këqinj" në martesë: shkujdesja, kritika, përçmimi,
vetëmbrojtja.
Psikologu amerikan Gottman ka vendosur një "laborator të dashurisë" në
Universitetin e Uashington-it. Pas studimeve prej 20 vitesh, ai zbuloi se
elementet më shkatërruese në martesë janë shkujdesja, kritika, përçmimi dhe
vetëmbrojtja.
Kemi dëgjuar përgjigjet e shpeshta si: kur pyes çfarë dua të hajë, ai u
përgjigj: "Të gjitha janë në rregull"; kur bën diçka pis etj., bashkëshortja
kritikoi: "Përse kaq shumë gabime."; kur harron marrjen e pakos për të, ajo
thotë: "S'mund të varem nga ti për asgjë."; kur nis debati në çift, ajo tha:
"nuk ke asnjë gabim. Si mund të gabosh në çdo gjë?"
Këto modele të papërshtatshme të komunikimit mund të shkaktojnë ftohje tej dy
palët.
Si t'i përballojmë me pozitivisht problemet e martesës? Si të trajtojmë
konfliktet e brendshme familjare?
Së pari, rritja e aftësisë së mendimit të vetes, ulja e pritshmërisë për
palën tjetër dhe të përpiqemi për rritjen e vetëkujdesjes.
Duhet të përpiqemi për uljen e ndikimeve nga informacionet e shumta të
qarqeve të jashtme dhe të rritim aftësinë e mendimit të pavarur. Kur kemi
pritshmëri shumë të lartë për palën tjetër, mund të zbulojmë diferencën shumë të
madhe mes fakteve dhe imagjinatës. Në fakt, burri juaj është një njerëz i
zakonshëm, që ngarkohet me presionin e kujdesjes së prindërve të tij, të
shqetësohet nga qarja e foshnjës në natë, të zemërohet për shkak të dilemës në
punë. Në këto momente, ai nuk ka aftësi të ngarkohet me detyra më të shumta
familjare.
Në këto momete, duhet të kujdeset më shumë për ndjenjat e veta. Pyes veten:
"Përse lindin këto ndjenja? Çfarë mund të bëj unë për ta lehtësuar veten?"
Pas punës së lodhshme në kompani, një grua u kthye në shtëpi dhe zbuloi se
burri i saj e kishte bërë shtëpinë shumë rrëmujë. Ajo nuk u zemërua si në të
kaluarën dhe fjeti një gjumë të ëmbël në dhomën e saj. Në ditën e dytë, kur u
zgjua nga gjumi u ndje më mirë.
Brenda martesës, nuk ekzistojnë shumë "arsye të duhura", të dyja palët duhet
të bëjnë përpjekje sipas gjendjes aktuale për lumturinë e tyre individuale dhe
të përbashkët.
Së dyti, duhet të përgjigjemi me pozitivitet
Sipas studimeve të laboratorit të dashurisë të Gottman-it, ndërkomunikimet
mes çiftit sjellin ndikim të madh për marrëdhënien e ardhme.
Në eksperimentet e tij, kur një palë i thërret palës tjetër: "shikoni zogjtë
jashtë dritares", disa bashkëshortë do të hedhin një sy jashtë dritares, por
disa tjerë vazhdojnë leximin e gazetave, duke mos vënë re fjalët e palës tjetër.
Pas 6 vitesh, Gottman zbuloi se ndër çiftet e divorcuara në kohët e vonëshme,
vetëm 33% të tyre reaguan me pozitivitet për thirrjen e palës tjetër.
Reagimet pozitive sjellin këtë mesazh: kur një palë shprehu mendimet e saj,
pala tjetër mund të ketë opinionet e ndryshme, por pala tjetër kishte dëgjuar
seriozisht fjalët e saj.
Nëse mund të bëni reagimet pozitive, duhet të përpiqeni për shprehjet e
përshtatshme. Asnjë palë s'mund të bëhet gjithmonë "pala e arsyeshme" në
marrëdhënien familjare. Çdo palë duhet të përballojë gabimet e veta dhe të bëjë
reagimet e përshtatshme ndaj gabimeve. Duhet të pakësojmë fjalët si "Përse nuk
veproni kështu?". Dhe përdorim fjalët si "Më duket se...", "Shpresoj se....".
Këto fjalët mund të sjellin mendimet më pozitive në martesë. (Xu Guang)
Përdorimi i çajit, veçanërisht në këtë periudhë të vitit, është shtuar shumë.
Madje, thuhet se po shikohet një përhapje akoma më e gjerë, qoftë në shtëpi,
ashtu edhe në punë, saqë kafeja po shikohet me një tjetër "sy".
Çfarë duhet të dimë për çajin
Ka shumë arsye përse ne e shijojmë shumë një filxhan çaji: mund të na pëlqejë
aroma, ngrohtësia që përçon në ditët e ftohta të dimrit, ose mund ta gjejmë
shumë qetësuese pirjen e çajit përpara një oxhaku. Por çaji nuk ka vetëm efekte
çlodhëse, ai i bën shumë mirë shëndetit.
Çaji përmban antioksidues. Ashtu sikurse ne lyejmë hekurat me substanca të
caktuara për t'i mbrojtur nga ndryshku edhe antioksiduesit shërbejnë për të
mbrojtur trupin nga kthetrat e plakjes dhe nga efektet e ndotjes.
Çaji përmban më pak kafeinë sesa kafeja. Kafeja zakonisht ka dy deri në tri
herë më shumë kafeinë sesa çaji. Një filxhan kafeje përmban zakonisht rreth 135
miligramë kafeinë, ndërsa çaji përmban rreth 30 deri në 40 miligramë për çdo
filxhan. Nëse pirja e kafesë ju shkakton ankth, pagjumësi apo dhembje koke,
atëherë filloni të pini çaj.
Çaji mund ta ulë rrezikun e atakut të zemrës dhe vdekjes së qelizave të
trurit. Mpiksja e gjakut e formuar nga kolesteroli dhe trombocitetet e gjakut
shkakton ndalimin e zemrës dhe shkatërrimin e qelizave të trurit. Duke pirë çaj
ju i mbani arteriet tuaja të qeta dhe të pabllokuara. Një studim 6-vjeçar në
Norvegji ka zbuluar se personat që pinë 2-3 filxhan çaj në ditë, kanë 70 për
qind më pak rrezik të pësojnë një atak zemre, krahasuar me ata që nuk pinë çaj.
Çaji mbron kockat. Nuk është vetëm qumështi ai që ndihmon në formimin e
kockave të forta. Një studim që ka krahasuar personat që pinë dhe ata që nuk
pinë çaj, ka zbuluar se personat që kanë pirë çaj për 10 vjet ose më shumë, kanë
kocka më të forta, pavarësisht moshës, peshës, ushtrimeve fizike apo edhe pirjes
së duhanit.
Çaji të jep një buzëqeshje të ëmbël. Të pish çaj të bën mirë edhe për
dhëmbët. Është sheqeri që ne i shtojmë, ai që mund të prishë efektin e çajit si
zbardhues dhëmbësh. Provoni të pini çaj pa sheqer dhe do të shihni se është po
aq i dobishëm sa larja e dhëmbëve.
Çaji rrit imunitetin. Duke pirë çaj ju rrisni imunitetin e trupit tuaj ndaj
infeksioneve të shumta. Kur 21 vullnetarë pinë secili nga pesë filxhan kafeje
dhe çaji, studiuesit arritën në përfundimin se personat që kishin pirë çaj,
kishin një sistem imunitar më të fortë.
Çaji ju mbron kundër kancerit. Antioksidantët që përmban çaji luftojnë
kancerin. Janë plot tetë studime që e mbështesin teorinë se, çaji është shumë i
rëndësishëm për mbrojtjen nga pasojat negative të sëmundjeve të shumta. Ndaj
bëni mira ta fusni çajin në listën e pijeve tuaja të përditshme.
Çaji ju mban të hidratuar. Pijet që përmbajnë kafeinë, duke përfshirë edhe
çajin, janë konsideruar si pije që nuk janë të nevojshme për rritjen e sasisë së
lëngjeve që na duhen normalisht. Kjo, sepse kafeina është një pije diuretike ose
thënë ndryshe që na shton nevojën për të urinuar. Megjithatë studimet e fundit
kanë zbuluar se kafeina nuk përbën problem dhe se pijet që e përmbajnë atë
ndihmojnë për sasinë e lëngjeve që duhet të marrim. Kafeina bëhet problem vetëm
nëse pini njëkohësisht pesë ose gjashtë filxhanë pijesh që e përmbajnë atë.
Çaji është pa kalori. Çaji nuk përmban asnjë kalori po të mos i hidhni sheqer
apo qumësht. Të përdorësh qoftë edhe 250 kalori më pak në ditë ndihmon në
humbjen e gjysmë kilogrami në javë. Nëse po kërkoni për një pije që nuk ka në
brendësi kalori, çaji është i duhuri.
Çaji rrit metabolizmin tuaj
Shumë njerëz ankohen se kanë një metabolizëm të dobët dhe se nuk humbin dot
peshë. Çaji jeshil ka treguar se rrit metabolizmin dhe se ju mund të digjni
70-80 kalori duke pirë pesë filxhanë në ditë. Duke e llogaritur për një vit mund
të humbni rreth 3.6 kg vetëm duke pirë çaj jeshil.
Pyetje mbi çajin
Cili çaj është më i miri, jeshili, i ziu apo i bardhi?
Nuk ka shumë ndryshim mes çajeve, sepse të gjithë përgjithësisht përmbajnë të
njëjtën sasi të pigmenteve që treten dhe i japin vlera për shëndetin. Çaji
jeshil dhe i ziu vijnë prej së njëjtës bimë, por çaji jeshil është tharë për më
pak kohë, duke shmangur kështu procesin e fermentimit që gjendet te çaji i zi.
Të bën po aq mirë çaji pa kafeinë?
Disa kompani përdorin substanca kimike që i largojnë çajit kafeinën, disa të
tjera përdorin procesin e ujit për këtë qëllim. Procesi me substanca kimike
largon më shumë sesa duhet elementet e dobishme, ndaj duhet të lexoni me kujdes
etiketat.
Si të përgatisësh një çaj ideal?
Për çajin e ngrohtë hidhni një filxhan me ujë për çdo tabletë çaji ose lugë
nëse po përdorni çaj të tharë.
Hidheni masën e çajit në një enë qelqi (materialet plastike apo metalike i
japin shije të pakëndshme. Hidhni ujin e zier mbi enën me çaj, kini parasysh
sesa më shumë ujë të hidhni, aq më e butë do të jetë shija.
Mbajtësit e një karte krediti shndërrohen në njerëz me borxhe
Xiao Lu është një 30 vjeçar i cili para disa vitesh hapi kompaninë e tij. Me
përhapjen e përdorimit të kartës së kreditit, Xiao Lu u bë një mbajtës i saj dhe
nisi të blinte pa kriter nëpër qendra tregtare se ftonte miqtë për dreka-darka.
Më vonë, me zhvillimin e biznesit të tij, Xiao Lu duhet të shtojë investimet në
programet e ndryshme të kompanisë. Ai zbuloi se mund ta marrë hua nga karta e
kreditit për të financuar kompaninë e tij, por nuk e kishte imagjinuar kurrë se
shpërdorimi i kartës së kreditit do ta zhyste në borxh e do të shkaktonte një
rrezik të fshehur. Me pagesat e normës së interesit, Xiao Lu u përball shumë
shpejt me një borxh të lartë, që për ta paguar, duhet të merrte hua vazhdimisht
por interesat nuk ndalnin së rrituri. Xiao Lu u ngarkua me borxhin më të madh.
Më në fund, Xiao Lu kërkoi 17 karta krediti nga banka të ndryshme dhe ka
mbipaguar për një borxh prej mbi 600 mijë juanësh. Ai s'mund të shlyejë këtë
boxh dhe u dënua me burg.
Xiao Hai është një djalë në të 20-tat. Në vitin e parë të punës, të ardhurat
e tij mujore ishin rreth 2000 juanë. Por ai ka kërkuar 25 karta krediti brenda
një kohe të shkurtër dhe është ngarkuar me një borxh shumë të madh.
Në fillim, Xiao Hai shijoi gëzimin që i solli konsumi pa pagesë nga karta dhe
kjo dëshirë për blerje iu shtua dita-ditës, por e ardhura e tij mujore nuk
ndryshonte. Prandaj, ai kërkoi më shumë karta krediti për ta përmbushur dëshirën
e pafundme të konsumit. Brenda një viti, ai kërkoi mbi 12 karta krediti dhe
konsumoi produke me një vlerë prej mbi 130 mijë juanësh. Por e ardhura e
përgjithshme vjetore e tij është vetëm mbi 20 mijë juanë. Ai u detyrua që ta
marrë hua me interes të lartë për të shlyer borxhin e kartave të kreditit. Pasi
prindërit e tij mësuan këtë gjë, ata paguan këtë borxh me të gjitha depozitat
familjare.
Por pas vetëm gjysmë viti, Xiao Hai s'mund të rezistojë joshjes së konsumit
para kohe dhe kërkoi 13 karta të kredisë nga banka të ndryshme. Këtë herë, ai u
ngarkua me një borxh prej 300 mijë juanësh. Më në fund, prindërit e tij janë
detyruar që të shesin shtëpinë për të shlyer borxhet e të birit.
"Llogaria psikologjike" mund të ngarkohet me borxh shumë të madh
Karta e kreditit është një mjet pagimi me pak interes. Konsumi me kartë
kryhet pa para në dorë dhe numri i klientëve që shijojnë ëmbëlsinë e sjellë nga
konsumi me kartë krediti po rritet gjithnjë e më shumë. Por ky konsumi është një
thikë me dy presa. Shumë njerëz që bëjnë blerje me kartë kreditë mund të zhyten
në borxhe të mëdha.
Sipas psikologëve, blerjet me kartë krediti mund të ketë këto rreziqe:
Gëzime të menjëhershme psikologjike: konsumi mund t'na sjellë gëzimet. Me një
kartë krediti, mund të përmbushim dëshirat e blerjes dhe zotërimit. Kur
konsumojmë me kartë krediti, do të shijojmë më shumë gëzime të menjëhershme,
duke stimuluar pasionin e konsumit të verbër dhe prishur planin e konsumit
racional.
Gabimet e verbra psikologjike: brenda kartës së kreditit, ekziston një vlerë
për konsum. Duhet të kuptojmë që vlerë nuk do të thotë se duhet ta konsumojmë
menjëherë. Por gjatë konsumit aktual, shumë persona mund të bëjnë gabim dhe ta
konsiderojnë vlerën e kartës si aftësinë e konsumit të tyre. Prandaj, ata bëjnë
blerje irracionale.
Transferimi i përgjegjësisë: në procesin e përdorimit të kartës së kreditit,
shumë persona nuk e marrin parasysh në mënyrë të mjaftueshme vetaftësinë për
shlyerjen e borxhit. Prandaj, ata mënjanojnë përgjegjësinë e vetë të kthimit të
borxhit në të ardhmen, duke e transferuar përgjegjësinë e kthimit të borxhit.
Psikologjia e vonimit për pagimin: konsumi na sjell gëzimin, por pagimi është
një proces i dhimbshëm. Në procesin e konsumit me para në dorë, konsumi lidhet
ngusht me pagimin. Konsumi është zhvilluar në të njëjtën kohë të pagimit.
Prandaj, dhimbja e pagimit mund të kompensojë gëzimin e konsumit, duke e frenuar
në mënyrë të ashpër dëshirën e konsumit. Por, gjatë konsumit me kartë krediti,
dhimbja e pagimit është vonuar deri në kohën e shlyerjes së borxhit. Prandaj,
është dobësuar aftësia e vetëfrenimit gjatë konsumit.
Llogaritë e ndryshme psikologjike: në procesin e administrimit të aseteve,
janë formuar llogaritë psikologjike brenda trurit, të cilat mund të ndikojnë
blerjet. Pagesa e bërë me kartë kreditit dhe ajo e bërë me para cash janë
vendosur në llogari të ndryshme psikologjike. Sipas studimit të psikologëve,
llogaria psikologjike e kartës së kreditit është më e madhe se ajo e parave në
dorë. Në një eksperiment mbi konsumin në restorant, konsumuesit që paguan me
kartë krediti llogarinë e drekës, bënë konsum shumë më të lartë se ata që puguan
me para në dorë.
3 metodat për të shmangur borxhin e tepërt nga karta e kreditit
Për shkak të rreziqeve të shumta psikologjike, duhet të vetëpërmbahemi dhe të
tregohemi racionale gjatë blerjeve me kartë krediti. Këtu do t'ju prezantojmë 3
metoda për të shmangur borxhin e tepërt:
Së pari, duhet të bëni vetëvlerësim psikologjike. Duhet të njihni vetveten.
Nëse zbuloni se jeni person irracional dhe keni vështirësi të vetpërmbaheni,
metoda më e mirë është refuzimi i përdorimit të kartës së kreditit dhe konsumi
me kartën e debitit.
Së dyti, duhet të bëni shpesh paralajmërime të vetes. Nëse është e nevojshme,
mund të mbani disa letra apo shkrime me fjalët e paralajmërimit nga konsumi i
tepërt i kartës së kreditit dhe vendosini ato në vende të dukshme.
Së treti, duhet të kërkoni një kartë krediti që përkon me të ardhurat tuaja
dhe mos kërkoni shumë karta. Duhet ta përcaktoni para kohe datën e kthimit të
borxhit nga karta e rrogës, për të shmangur grumbullimin e interesit të borxhit
të kartës së kreditit. Përveç kësaj, mund të shtyni procesin e konsumit me kartë
krediti për 30 sekonda, kur mund të imagjinoni kohën e shlyerjes së borxhit në
të ardhmen. Këto aktivitete psikologjike mund të rregullojnë dhe kontrollojnë
veprimet e konsumit me kartë krediti.(Xu Guang)
Filloni ditën tuaj me këtë frut, qoftë duke e konsumuar atë të freskët apo në
formë lëngu, pasi kështu lehtësoni funksionimin e trurit, duke e bërë mangon një
aleat të vlefshëm, sidomos për ata që duhet të shfrytëzojnë në maksimum
kapacitetet e tyre krijuese.
Keni parasysh shprehjen e famshme : "Një mollë në ditë mban larg mjekun"?
Rikujtojeni këtë shprehje edhe në rastin e mangos. Ky frut ekzotik cilësohet si
burim shumë i mirë për shëndetin tonë. I pasur me shumë vitamina, mango duhet të
bëhet patjetër pjesë e listës së ushqimeve që konsumoni. Madje dietologët për të
përforcuar këtë ide japin tetë arsye përse nuk duhet të neglizhoni konsumimin e
mangos, qoftë si frutë apo edhe lëng të freskët.
Arsyet
Së pari, falë vitaminës B6 e pranishme në mango, e cila luan një rol themelor
në formimin e neurotransmetuesve, ndihmon për të siguruar humor të mirë dhe një
pushim të shëndetshëm. Gjithashtu mango është edhe një burim i mirë i glutaminës
(aminoacid), e cila përmirëson kujtesën dhe rrit përqendrimin. Filloni ditën
tuaj me këtë frutë qoftë duke e konsumuar atë të freskët apo në formë lëngu,
pasi kështu lehtësoni funksionimin e trurit, duke e bërë mangon një aleat të
vlefshëm sidomos për ata që duhet të shfrytëzojnë në maksimum kapacitetet e tyre
krijuese.
Së dyti, përmban antioksidantë që janë tejet të domosdoshëm për lëkurën, (mes
të cilëve lupoel, i cili njihet për vetitë e tij anti-inflamatore dhe
antikancerogjene), kripëra minerale, (veçanërisht potasium, kalcium e magnez),
si dhe vitaminat A, C dhe E. Të gjithë këta përbërës e bëjnë mangon një aleat të
fuqishëm të bukurisë dhe shëndetit të lëkurës. Por edhe nëse nuk dëshironi ta
konsumoni si frutë apo në formë lëngu, ju mund ta përdorni si maskë për fytyrën.
Me fetat e mangos krijoni një pure, përziejeni me kos, vendoseni mbi fytyrë për
rreth pesëmbëdhjetë minuta, më pas shpërlajeni me ujë të vakët.
Së treti, mango pastron mëlçinë. Prania e disa antioksidantëve në mango
lehtëson përpunimin e "mbeturinave" që grumbullon mëlçia. Kështu që konsumimi i
rregullt i mangos, ndoshta në formën e lëngut në mëngjes, ndihmon mëlçinë për të
kryer këtë funksion themelor për organizmin duke mbrojtur edhe nga rreziku i
prekjes nga tumori.
Së katërti, ndihmon në mbrojtjen e imunitetit. Sikurse e thamë më sipër ky
frutë ekzotik burim i mirë i vitaminave A dhe C, të cilat mbrojnë organizmin nga
radikalet e lira dhe forcojnë sistemin imunitar, në të njëjtën kohë ndihmon
trupin tonë për t'u mbrojtur kundër infeksioneve të ndryshme, pa qenë e
nevojshme të përdorim ilaçe.
Së pesti, mban sytë tanë të shëndetshëm. Një mango mesatarisht përmban 72% të
sasisë së rekomanduar ditore të vitaminës A, e cila është thelbësore për
shëndetin e syve. Si rezultat konsumimi rregullisht i këtij fruti jo vetëm mbron
shikimin, por edhe ndihmon për të parandaluar sytë e thatë dhe verbërinë.
Së gjashti, është një frutë i mirë për verën pasi ruan shëndetin tonë nga
goditjet e të nxehtit.
Për shkak të përmbajtjes së lartë të ujit, mango shuan etjen. Provoni ta
konsumoni atë si lëng të freskët, të përzier me ujë dhe akull, shikoni
rezultatin dhe ndihmën që i jep trupit tonë për të ruajtur hidratimin dhe për të
parandaluar goditjet e të nxehtit.
Së shtati, redukton kolesterolin. Përqendrimi i lartë i fibrave dhe pektinës
ndihmon për të ulur nivelet e kolesterolit, ndërsa përqindja e lartë e kaliumit
(pasi mango përmban 564 mg, 16% e shumës së rekomanduar ditore të kaliumit) ju
lejon të mbani nën kontroll tensionin e gjakut.
Së teti, lehtëson tretjen. Enzimat e pranishme në sasi të mëdha në mango
lehtësojnë tretjen, ndërsa fibrat (një frutë mbulon 20% të kërkesës ditore për
fibra) janë të dobishme për shëndetin e zorrëve, sepse duke vepruar në
peristalsi (muret e brendshme të zorrëve) të ndihmojnë në rast të kapsllëkut
duke promovuar eliminimin e mbeturinave
Mango është një frut i ëmbël dhe me shumë lëng. Referencat e para të
dokumentuara për ekzistencën e mangos janë në shkrimet Hindu që datojnë në rreth
4000 përpara lindjes së krishtit. Mango konsiderohet i shenjtë në disa vende,
sepse thuhet se Buda meditoi nën një pemë mangoje. Duke kërkuar një klimë të
ngrohtë, mango rritet kryesisht në rajonet ekuatoriale, përfshirë Meksikën,
Ekuadorin, Brazilin, Guatemalën dhe Haitin. Mangot janë të ëmbël, të shijshme
dhe ekzotike. Ata janë gjithashtu mjaft ushqyes. Por të hahet një mango çdo ditë
mund të mos jetë zgjedhja më e mirë, veçanërisht për njerëzit me kushte të
caktuara, përfshirë diabetin dhe artritin.
Çdo mango ka rreth 45.9 gram sheqerna - të cilat përbëjnë pothuajse shumën e
plotë të 50.33 gram karbohidrateve të saj. Lloji kryesor i sheqerit në mango
është fruktoza. Fruktoza mund të tretet vetëm nga mëlçia. Kjo mund të çojë në
sëmundje si diabeti, sëmundjet e zemrës ose kanceri.
Mangot kanë një përbërje të quajtur urushiol, një vaj që gjendet gjithashtu
helmues për njerëzit që janë alergjikë. Shenjat që shfaqen mund të jenë si
skuqje të lëkurës rreth gojës.
Disa mango janë të detyruar të piqen më herët në mënyrë që ata të mund të
hyjnë në treg më shpejt. Procesi përfshin një kimikat të quajtur karabit të
kalciumit, i cili është një përbërës kancerogjen i njohur.
Nqs hani mango çdo ditë rritet rreziku që të hani një mango të kontaminuar.
Salmonella ndodh shpesh të gjendet në mango, sepse ajo merret gjatë kohës kur
ato spërkaten me ujë.
Comments
Top Podcasts
The Best New Comedy Podcast Right Now – June 2024The Best News Podcast Right Now – June 2024The Best New Business Podcast Right Now – June 2024The Best New Sports Podcast Right Now – June 2024The Best New True Crime Podcast Right Now – June 2024The Best New Joe Rogan Experience Podcast Right Now – June 20The Best New Dan Bongino Show Podcast Right Now – June 20The Best New Mark Levin Podcast – June 2024
United States