Khai phá tiềm năng của AI cho tất cả mọi người

Carme Artigas và James Manyika. Project Syndicate. Ngày 23 tháng 9, 2024. Lê Quang Văn dịch, giải thích và thực hiện phần kỹ thuật số.

Thế giới có cơ hội duy nhất để khai thác trí tuệ nhân tạo để đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc, thúc đẩy các đột phá khoa học và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Nhưng để nhận ra tiềm năng này, cộng đồng quốc tế phải thúc đẩy một hệ sinh thái AI toàn diện và công bằng hơn.

Giống như động cơ hơi nước và điện, trí tuệ nhân tạo là một công nghệ nền tảng, biến đổi. Nếu được phát triển hết tiềm năng, AI có thể tạo ra cơ hội cho mọi người trên khắp thế giới, cho phép các doanh nghiệp, nhỏ và lớn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy khoa học và giúp nhân loại đạt được những bước tiến đáng kể để đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên Hợp Quốc.

Nhưng việc nhận ra tiềm năng của AI đòi hỏi phải giải quyết các rủi ro, sự phức tạp và bất bình đẳng hiện đang hạn chế khả năng tiếp cận các lợi ích của nó. Đầu tiên, chúng ta phải suy nghĩ lại về cách tiếp cận của chúng ta đối với hợp tác và quản trị toàn cầu. Ngày nay, quá nhiều quốc gia bị loại khỏi các cuộc thảo luận chính sách quan trọng. Đáng chú ý, như chúng tôi cho thấy trong một báo cáo mới, trong các nỗ lực quản trị AI quốc tế lớn ngoài Liên Hợp Quốc chỉ có bảy quốc gia đã tham gia vào mỗi tiến trình, trong khi 118 quốc gia - chủ yếu ở Nam bán cầu - chưa được đưa vào. Cộng đồng quốc tế có thể và phải làm tốt hơn.

Trong năm qua, chúng tôi đã đồng chủ trì Cơ quan tư vấn cấp cao của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc về AI, một nhóm gồm 39 cá nhân từ chính phủ, xã hội dân sự, khu vực tư nhân và học viện đại diện cho nhiều khu vực, giới tính, nhóm tuổi và ngành học. Cùng nhau, chúng tôi đã phát triển một bộ nguyên tắc và khuyến nghị cho quản trị AI quốc tế, nhằm đảm bảo rằng công nghệ phục vụ lợi ích công cộng bằng cách dựa trên nhân quyền và luật pháp quốc tế. Để thu hút các quan điểm và tiếng nói đa dạng, chúng tôi đã thu hút hơn 2.000 người tham gia từ mọi khu vực, tham khảo ý kiến của hơn 1.000 chuyên gia, xem xét 250 bài nộp bằng văn bản và tổ chức hơn 100 cuộc thảo luận ảo.

Khi chúng tôi giải thích báo cáo của mình, chúng tôi tin rằng thời điểm này mang đến cơ hội duy nhất cho cộng đồng quốc tế đặt nền tảng để khai thác tiềm năng từ AI, giải quyết những thiếu sót chính về quản trị và khoảng cách năng lực trong phát triển, triển khai và sử dụng và cho phép một hệ sinh thái AI công bằng hơn. Để đạt được mục tiêu này, báo cáo của chúng tôi đưa ra bảy khuyến nghị cụ thể để thúc đẩy hợp tác toàn cầu, thu hẹp khoảng cách quản trị và tạo ra các cơ chế mới để cho phép tất cả các quốc gia được hưởng lợi từ những tiến bộ trong công nghệ.

Quỹ đạo kỹ thuật và xã hội của AI vẫn là chủ đề tranh luận gay gắt, ngay cả giữa các chuyên gia. Điều này có ý nghĩa, vì AI vẫn đang trong giai đoạn đầu, với khả năng, ứng dụng và cách sử dụng phát triển nhanh chóng. Nhưng sự không chắc chắn không nên dẫn đến không hành động. Thay vào đó, nó nhấn mạnh sự cần thiết của lan can thích ứng có thể phát triển với công nghệ và sự hiểu biết của chúng ta về nó.

Do đó, các nỗ lực quản trị phải bắt nguồn từ cả chuyên môn kỹ thuật và quan điểm toàn cầu. Với suy nghĩ này, khuyến nghị đầu tiên của chúng tôi là thành lập một hội đồng khoa học quốc tế thực sự về AI, tập hợp các chuyên gia từ các ngành và nền tảng khác nhau.

Hội đồng này sẽ làm việc với các tổ chức và sáng kiến toàn cầu để thu thập, phân tích và thúc đẩy nghiên cứu và sẽ xuất bản báo cáo hàng năm về khả năng, cơ hội, rủi ro và sự không chắc chắn liên quan đến AI. Bằng cách làm nổi bật các lĩnh vực thỏa thuận và xác định các chủ đề cần nghiên cứu thêm, báo cáo có thể tăng cường tính minh bạch và cung cấp thông tin cho các cuộc tranh luận chính sách và ra quyết định. Hội đồng cũng có thể tiến hành các cuộc điều tra tập trung vào các vấn đề cụ thể, chẳng hạn như cách AI có thể được sử dụng để khám phá các vật liệu mới hoặc điều trị các bệnh chưa được quan