معمولاً در زمستان‌ها، یاد فروغ فرخزاد زنده‌تر می‌شود. او در ٨ دی‌ماه به دنیا آمد (١٣١٣) و در ٢۴ بهمن (١٣۴۵) از دنیا رفت. اما با گذشت نزدیک به ۵٣ سال از مرگ فروغ، و با اینکه سه شعر او بارها به ترانه درآمده، بخش اعظم آثار وی از موسیقی دور مانده است.

شعرهای فروغ فرخزاد اگرچه اکثراً موزون ‌اند، چندان مورد توجه آهنگسازان و خوانندگان فارسی زبان قرار نگرفته است. البته نسبت به سایر شاعران معاصر، آثار او کم خوانده نشده اما اکثر این اجراها، طی حدود نیم قرن، منحصر به سه شعر است. باقی اشعار فروغ فرخزاد، جز چند اجرای پراکنده، مورد عنایت آهنگسازان و خوانندگان قرار نگرفته است.

تا جایی که می‌توان به یاد آورد، فریدون فرخزاد نخستین کسی بود که شعرهای خواهرش را در قالب ترانه درآورد. فریدون فرخزاد که ۲٧ سال قبل (١۶ مرداد ١٣٧١/١٩٩۲) در شهر بُن آلمان به قتل رسید، در اوایل دهۀ پنجاه خورشیدی دو شعر از فروغ فرخزاد را خواند: "بعدها" (مرگ من روز فرا خواهد رسید...) از مجموعۀ "عصیان" و همچنین شعر "آفتاب می‌شود" (نگاه کن که غم...) از مجموعۀ "تولدی دیگر".

این دو اجرای فریدون فرخزاد آرام آرام و طی چند دهه جای خود را در میان ترانه‌های ماندنی فارسی باز کرد. خوانندگان دیگری پس از او این دو شعر را خواندند، گاه کم و بیش بر روی همان آهنگ و گاه با آهنگ‌هایی متفاوت.

بعدها

شاید مرگ زودرس فروغ فرزخزاد یکی از دلایل تأثیر خاص شعر "بعدها" باشد. عبارت "مرگ من روزی فرا خواهد رسید"، مسلماً بعد از مرگ شاعر معنای دیگری گرفت. اما قتل هولناک فریدون فرخزاد باز هم لایه‌ای دیگر بر محتوای عاطفی شعر افزود.

احمد ظاهر خوانندۀ بزرگ افغان هم که این شعر را خوانده بود، سال‌ها قبل از فریدون فرخزاد از دنیا رفت. جزییات کشته شدن احمد ظاهر در یک حادثۀ رانندگی هنوز روشن نیست. به همین دلیل برخی اصرار دارند که مرگ احمد ظاهر را "قتل سیاسی" بدانند.

هر چه هست، شعر و ترانۀ "بعدها"، گذشته از زیبایی ذاتی، به دلیل اتفاقات و وقایعی که طی چند دهه رخ داد معناها و ارزش عاطفی افزوده‌ای به خود گرفت. شاید همین مفاهیم ضمنی باشد که خوانندگان هر نسل را به ارائۀ اجرایی تازه از این شعر تشویق می‌کند.

اجراهای متفاوت از سه شعر فروغ فرخزاد را در فایل صوتی گوش کنید