زنان عرب بر صحنۀ موسیقی جهانی (٢): گرایشهای روشنفکرانه
Description
شمار خوانندگان زن عربزبان طی ده سال اخیر به شکلی خیرهکننده افزایش یافته است. اما گذشته از چهرههای عامهپسند، خوانندگان و ترانهسازانی که برای ارائۀ آثاری عمیقتر و ماندنیتر تلاش میکنند دیگر استثناء به حساب نمیآیند. بسیاری از این هنرمندان جهان عرب که کار خود را از "موسیقی زیرزمینی" شروع کرده بودند، اینک اعتبار بینالمللی یافتهاند.
خانم کمیلیا (کاملیا) جبران فلسطینی (متولد ۱۹۶۲) که از چند سال قبل با وِرنر هاسلر، آهنگساز سوئیسی همکاری میکند، از جمله خوانندگان و موسیقیدانان عربزبان است که در اجرای اشعار عربی به تجربههای تازه دست زده است. وی که معمولاً اشعار شاعران معاصر عرب (مراکشی، سوری، فلسطینی یا اسرائیلی) را میخواند، تلاش میکند که به مناسبت هر شعر، فضای صوتی و موسیقایی تازهای خلق کند. تجربۀ وِرنر هاسلر در موسیقی مدرن و الکترونیک او را در این راه یاری میدهد.
مصر که همیشه مرکز موسیقی عرب بوده، امروزه نیز در این عرصه پیشتاز است. خانم مریم صالح (متولد ١٩٨۵) که به "هیپهاپ" عربی گرایش دارد، موضوعات سیاسی و اجتماعی را فراوان خوانده است. به عنوان مثل او چند ترانۀ هجو سیاسی متعلق به شیخ امام - شخصیت یگانۀ موسیقی عرب - را بازخوانی کرده است که از این میان دو ترانه به نامهای "نیکسون بابا" و "والری ژیسکاردستن" با استقبال گسترده مواجه شد.
اما در میان زنان هنرمند مصری، شاید کارهای خانم دینا ودیدی (متولد ١٩٨٧)، تشخص و فردیت بیشتری نسبت به سایرین داشته باشد. تنها چند ثانیه گوش کردن به آثار او، تفاوت و تمایز را بلافاصله روشن میکند. دینا ودیدی که در دانشگاه قاهره ادبیات ترک و فارسی خوانده، با سبک آواز خوانندگان بزرگ عرب (ام کلثوم، عبدالحليم حافظ، محمد عبد الوهاب...) مأنوس است و به وضوح از آنان الهام میگیرد. با اینحال، آنچه در همان لحظات نخستِ شنیدن صدای او بدیهی به نظر میرسد، تفاوت کار و تازگی شیوه است...
برای شنیدن نمونههایی از ترانههای کمیلیا جبران، مریم صالح و دینا ودیدی به فایل صوتی رجوع کنید