نادر نادرپور: شاعری که عاشق وزن بود
Description
شعرهای نادر نادرپور (۱۳٧۸ - ۱۳۰۸) با اینکه تقریباً همگی موزوناند چندان به موسیقی درنیامده. شاید مشهورترین ترانهای که با شعر نادرپور ساخته شده همان "کهن دیارا" باشد که با اجرای داریوش، یکی از شناختهشدهترین ترانههای تبعید به شمار میآید.
در مقایسه با فریدون مشیری که او نیز هیچ عقیدهای به شعر بیوزن نداشت، نادرپور کمتر در دنیای موسیقی حضور دارد. یکی از دلایل، شاید پیچیدهتر بودن جهان ذهنی نادرپور باشد. مسلماً شعرهای او به سادهفهمی شعرهای مشیری نیست و این خصوصیت با ذات ترانه جور درنمیآید.
نادر نادرپور که کمی قبل از وقوع انقلاب به فرانسه رفت، بعد از پنج شش سال راهی لسآنجلس شد و تا آخر عمر در آنجا ماند. اما او هیچگاه غربت و تبعید را هضم نکرد و در شعرهایش پیوسته از این درد نالید. شاید بیجهت نباشد که "کهن دیارا" به عنوان یکی از مشهورترین ترانههای تبعید باقی مانده است.
به غیر از داریوش که شعر دیگری را نیز تحت عنوان "بمان مادر" خوانده، محمد رضا شجریان حداقل دو شعر از نادرپور را اجرا کرده است: ترانۀ "اشک پدر" بر اساس شعر موسوم به "کتاب پریشان" (از مجموعۀ "گیاه و سنگ نه، آتش") خوانده شده و یکی از اشعاری است که نادرپور برای فرزند یگانهاش "پوپک" سروده است:
"خجسته پوپک من – ای یگانه کودک من! –
امید زیستنم، دیدن دوبارۀ تست"...
دیگر، آوازی است که شجریان، زمانی که هنوز با اسم سیاوش میخواند، در برنامۀ گلهای رنگارنگ شماره ۵۷۸ اجرا کرده است:
"چه شد که ماه مراد از کرانهای نرسيد
شبی رسيد و حريف شبانهای نرسيد"
پیش از انقلاب، رامش نیز یکی از شعرهای نادرپور را تحت عنوان "دو آیینه" خوانده بود.
در سالهای اخیر و در دنیای موسیقی پاپ، کورش یزدانی توجه خاصی به نادرپور داشته است. او در آلبومی به اسم "ماهی" که اجراهایی از آثار شاعران معاصر را در بر دارد، دو شعر از نادرپور خوانده است: "چراغی از پس نیزار" و "عکس فوری"...
"عکس فوری" و کورش یزدانی
"عکس فوری" (از مجموعۀ زمین و زمان) که در بهمن ماه ١٣٧٢ سروده شده، تصویر چند لحظه سرخوشی در میخانهای در "سرزمین باختر" است: شلوغی، صدای موسیقی، دود و در این میان "جادوی دختری تنها" که شاعر را سحر میکند. اما شعر فقط توصیف نیست. با رفتن ناگهانی دختر از میان این "جمع پریشانگو"، شاعر به جوانی، و مطمئناً - بدون این که به زبان بیاورد، - به پیری خود میاندیشد.
"عکس فوری" از جنس شعرهای دوران پختگی است. نوعی بیادعایی و نگاهی آزاده و طمعبریده از جهان، همراه با چیرگی مطلق بر زبان، گواهی میدهد که گوینده از سالهای چالش و حریفطلبی بسیار فاصله گرفته است.
کورش یزدانی که به خوبی بر قابلیت این شعر آگاهی یافته، توانسته موسیقی و لحن کاملاً مناسب با آن را بیابد و ترانهای بیافریند که میتواند سرمشقی برای ترانهسازی فارسیزبان قرار گیرد.
برای شنیدن اجراهایی از اشعار نادر نادرپور و همچنین ترانۀ "عکس فوری"، به فایل صوتی رجوع کنید