با بخش سوم بررسی چگونگی تشکیل کتاب مقدس برگشتیم. تو قسمت اول دیدیم که چطور کتب اولیه عهد عتیق نوشته شد و تو برنامه قبل هم به بررسی کتب تاریخی نگاه کردیم و اینکه چطور سلیمان زندگی کرد و ۳ کتاب اون به کتاب مقدس اضافه شد همینطور تعدادی از مزامیر.

امروز به بررسی کتب انبیا میرسیم همینطور به تبعید و بازگشت یهودیان برای بازسازی معبد نگاه میکنیم.

پاورپوینت صفحه ۱۶

پس از مرگ سلیمان، پادشاهی اسرائیل به دلیل نافرمانی سلیمان تقسیم شد.

از ۱۲ قبیله، دو ملت به وجود آمدند. پادشاهی شمالی یا افرایم که متشکل از ۱۰ قبیله بود و اسرائیل نام داشت. اسم اسرائیل، دیگر به معنی پادشاهی متحد ۱۲ قبیله نبود، بلکه برای پادشاهی متشکل از ۱۰ قبیله، به کار میرفت.

پادشاهی جنوبی، یهودا نام داشت و پایتخت آن اورشلیم بود، جایی که معبد سلیمان قرار داشت. قوم خدا بر اثر تقسیم پادشاهی به یک قسمت شمالی و یک قسمت جنوبی به شدت تضعیف شد.

در مزمور ۱۳۳ از برکت بر کوه حرمون، که در پادشاهی شمالی قرار دارد و از برکت کوههای اورشلیم در جنوب، می خوانیم. این دو نهر برکت متعلق به یکدیگر هستند ولی با تقسیم پادشاهی از هم جدا شدند.

پاورپوینت صفحه ۱۷

در پادشاهی شمالی، ۱۹ پادشاه سلطنت کردند، از یربعام اول تا هوشع . آنها همه بی خدا بودند و قوم را به بت پرستی کشاندند. اولین پادشاه، یربعام، در دان، در شمال مملکتش و همچنین در بیت ئیل، در جنوب مملکتش، بر روی تپه ای، بتخانه ساخت تا ۱۰ قبیله برای عبادت به اورشلیم نروند، جایی که نوشته‌های عهد عتیق نیز نگهداری می‌شد. قصدش این بود که قوم از خدا و از کلامش دور شوند. همه پادشاهان اسرائیل اینچنین بی خدا بودند.

پاورپوینت صفحه ۱۸

در پادشاهی جنوبی ۲۰ پادشاه سلطنت کردند. اگر عتلیه را هم جزو آنها حساب کنیم، وی زنی بود بی خدا، که قدرت را غصب کرد. خوشبختانه بعضی از این ۲۰ پادشاه از خدا اطاعت کردند. مثلاً رحبعام پادشاه، که از پدرش سلیمان پادشاهی را به وضع ضعف به ارث برد، اول نسبت به خدا وفادار بود. در آن زمان از هر کدام از ۱۰ قبیله شمالی افرادی به ۲ قبیله جنوبی، یهودا و بنیامین، پیوستند چون نخواستند از خدای حقیقی دور باشند.

در زمان آسا پادشاه، اصلاحات دینی انجام شد و در آن زمان هم، افرادی از ۱۰ قبیله به پادشاهی جنوب آمدند. یهوشافاط، حزقیا و یوشیا هم جزو پادشاهان دیندار قابل ذکر هستند، ولی تمام پادشاهان پس از یوشیا، بی خدا بودند.

در تصویر، قبرهای پادشاهان در شهر داوود را می بینید که طبق کتاب مقدس خیلی از این ۲۰ پادشاه در آنجا دفن شدند.

پاورپوینت صفحه ۱۹

حالا یک نگاه دقیق تر به دوران پادشاهان می اندازیم. در آن دوران، انبیایی ظهور کردند و با اصرار، قوم را به بازگشت به سوی خدا دعوت کردند. هشدار دادند که اگر بازگشت نکنند بلای وحشتناکی بر سرشان خواهد آمد: ده قبیله به آشور به تبعید خواهند رفت و اهالی پادشاهی جنوبی به بابل برده خواهند شد.

پاورپوینت صفحه ۲۰

همینطور واقع شد: ۱۰ قبیله در سال ۷۲۲ پیش از میلاد به آشور، واقع در شمال عراق امروزه، تبعید شدند.

پاورپوینت صفحه ۲۱

پادشاهی جنوبی متشکل از دو قبیله، به همراه تمام افرادی از ۱۰ قبیله که به آنها پیوسته بودند، از سال ۶۰۶ تا ۵۳۹ پیش از میلاد به بابل تبعید شدند.

پاورپوینت صفحه ۱۹ (ادامه)

الان به انبیا باز گردیم. عوبدیای نبی در دوران حکومت یهورام پادشاه نبوّت کرد. آن‌موقع هنوز مدت زیادی از حکومت رحبعام پسر سلیمان نگذاشته بود. نبوّت عوبدیا، یک کتاب کوچک که تنها یک فصل دارد، به کتاب مقدس اضافه شد. عوبدیا اولین نبی از ۱۲ انبیا کوچک بود، ولی چرا کتابش در میان کتب انبیا کوچک در جای اول قرار نمی گیرد، بلکه کتاب هوشع؟ کتاب های انبیا کوچک تو هر کتاب مقدس به همین ترتیب قرار دارند، در کتاب مقدس عبری هم. دلیل آن کوتاهی کتاب عوبدیا است و اینکه نبوّت وی به اَدوم، ناحیه ای در جنوب اردن امروزه، متمرکز می باشد.

اما کتاب هوشع نبی، بر عکس آن، کتابی طولانی با ۱۴ فصل است و دیدی کلاً نبوتی دارد. بغیر از این، کتاب ها بر حسب سلسله دوران ها در کتاب مقدس جا گرفتند. گروه اول از انبیای کوچک متعلق به دوران سیطره آشور هستند، یعنی دورانی که تا زمان تبعید به آشور طول کشید. چند وقت بعد از آنکه یهودیان تبعید شدند، آشور نابود شد و بابل سیطره یافت. پس از دوران سلطه بابل، یهودیان به سرزمینشان بازگشتند و زیر سلطه پادشاه پارس بودند. کتب انبیای کوچک برحسب این سه دوران دسته بندی شدند – دوران آشور، دوران بابل و دوران پارس.

ولی در چارچوب این دسته بندی، کتاب ها به طور دقیق بر حسب نقطه زمانی که نوشته شدند، جا نگرفتند. همانطور که دیدیم کتاب عوبدیا با اینکه زودتر از همه نوشته شد، در جای اول قرار نگرفت، ولی باز هم جزو گروه اول است. در ضمن، کتاب ها طوری ترتیب داده شده اند که اول کتاب یک نبی از پادشاهی شمالی می آید بعد کتاب یک نبی از پادشاهی جنوبی، بعد دوباره یکی از شمال و دوباره یکی از جنوب… تا زمان تبعید به آشور. از آن پس دیگر فقط کتب انبیایی از پادشاهی جنوب داریم.

کتاب عوبدیا، قدیمی ترین نوشته از انبیای کوچک است و بعد از آن کتاب یوئیل می آید. در کتاب یوئیل، زمان دقیق ذکر نمیشود ولی چون میان انبیای کوچک در جای دوم قرار داده شده است، می دانیم که متعلق به اوایل دوران آشور است.

هوشع نبی در زمان حکومت عزیا، یوتام، آحاز و حزقیا نبوّت کرد، این در کتابش به طور واضح ذکر شده است. عاموس نبی هم در زمان عزیا نبوّت کرد و اشعیای نبی، دقیقاً مثل هوشع نبی، در زمان عزیا، یوتام، آحاز و حزقیا. اشعیا و هوشع نیز در یک زمان زندگی می کردند و نبوّت می کردند، ولی اشعیا در پادشاهی جنوبی بود و هوشع در پادشاهی شمالی.

میکاه نبی هم همزمان با هوشع نبی و اشعیا نبی زندگی می کرد، فقط خدمتش را کمی بعد از آنها شروع کرد. او از پادشاهی جنوبی بود. عاموس نبی در پادشاهی شمالی خدمت کرد، ولی از پادشاهی جنوبی بود.

یونس نبی در زمان حکومت یربعام دوم نبوّت کرد. یک پیشگویی مهم از یونس نبی در زمان یربعام پادشاه واقع شد. کتاب یونس بیشتر شکل یک داستان است و کم پیشگویی در آن یافت می شود. ولی یونس نبی بر اساس پیشگویی اش، که مملکت یربعام پادشاه بسیار گسترش خواهد یافت – که در زمان خود یونس تحقق یافت – و او به عنوان پیامبر راستین شناخته شد.

کمی بعد از آن، انبیای ناحوم، حبقوق و صفنیا نبوّت کردند.

ناحوم نبی، نابودی شهر نینوا را، یعنی نابودی سلطنت آشور را پیشگویی کرد.

حبقوق نبی هم در همین زمان، درست قبل از تبعید به بابل، پیشگویی کرد و گفت که پادشاهی یهودا به تبعید خواهد رفت که این یک مجازات از طرف خداوند خواهد بود.

صفنیای نبی، کمی بعد از حبقوق خدمت کرد. ارمیای نبی در دوران حکومت آخرین پادشاهان یهودا و حتی پس از آن خدمت می کرد و هم دوران با صفنیا و حبقوق زندگی می کرد.

حزقیال نبی از سال پنجم حکومت یهویاکین پادشاه و در زمان حکومت هوشع، آخرین پادشاه جنوب و پس از آن مدت زیادی را در تبعید در بابل، نبوّت کرد، حداقل تا سال ۵۷۱ پیش از میلاد، چون آخرین پیشگویی با ذکر زمان که در کتابش یافت می شود، در همان سال است.

دانیال نبی هم زمان با حزقیال نبی زندگی می کرد. او در سال سوم حکومت یهویاقیم پادشاه به بابل تبعید شد و در آنجا حداقل تا سال ۵۶۳ پیش از میلاد نبی بود. آخرین پیشگویی های وی، فصل های ۱۰ تا ۱۲ کتاب دانیال، در همین سال هستند. الان که میدانیم حزقیال و دانیال هم زمان زندگی می کردند، می فهمیم که چرا دانیال نبی در کتاب حزقیال نبی به عنوان یک مرد فوق العاده پارسا و خداترس ذکر شده است. این نشان می دهد که دانیال نبی نه فقط سال ها بعد از آن زمان به عنوان نبی شناخته شد، بلکه در زمان حزقیال نبی نیز او را به عنوان نبی قبول داشتند.

در کتاب حزقیال نبی فصل ۱۴ آیه ۱۲ تا ۱۴ می خوانیم: «و کلام خداوند بر من نازل شده، گفت: «ای پسر انسان! هر گاه سرزمینی به من خیانت کرده، نسبت به من گناه ورزد و من دست خود را بر آن دراز کنم و عرضه نان را در آن قطع کرده، قحطی در آن بفرستم و انسان و حیوان را از آن ریشه کن سازم، حتی اگر این سه مرد، یعنی نوح و دانیال و ایوب نیز در میان آن باشند، تنها جانهای خود را به پارسایی خویش خواهند رهانید؛ این است فرموده خداوندگار یهوه.» بعد دوباره در آیه ۲۰: «حتی اگر نوح و دانیال و ایوب در میان آن باشند…» – یعنی دانیال در زمان حیات خودش به عنوان شخصی هم تراز با نوح و ایوب شناخته شد.

در ضمن در کتاب دانیال نبی فصل ۹ می خوانیم که دانیال، کتاب ارمیای نبی را مطالعه کرد و متوجه شد که نبوّت ارمیا، به زودی تحقق می‌یابد. می بینیم که کتب عهد عتیق به این ترتیب در هم تنیده شده اند و یا اینکه مثلاً، کتاب ارمیای نبی در زمان دانیال نبی، جزو کتب معتبر بود.

پس بر اساس کتاب مقدس معلوم است که کتاب ارمیای نبی نه توسط یک شورای کلیسایی، مثلاً شورای یامنیا در سال ۹۰ پس از میلاد، بلکه قرن ها قبل از آن، به عنوان کتابی معتبر پذیرفته شده بود، ولی الاهیدانان آزاداندیش (لیبرال) باز هم بر نظرات خود اصرار دارند. کتاب مقدس به طور واضح نشان می دهد که دانیال نبی، کتاب ارمیای نبی را می شناخت و ارمیا در آن زمان به عنوان پیامبر پذیرفته شده بود.

پاورپوینت صفحه ۲۲

بعد از سلطه ۷۰ ساله بابل – ۶۰۹ تا ۵۳۹ – امپراتوری پارس، بابل را فتح کرد. در دوران سلطه بابل، یهودیان در بابل در تبعید بودند. بعد در دوران پارس، کورش پادشاه، به یهودیان اجازه داد که به سرزمینشان بازگردند و در اورشلیم، معبد را بازسازی کنند. از آن به بعد، یهودیه یک استان پارسی بود، ولی خودمختاری محدودی داشت.

تقریبا دویست هزار نفر یهودی از قبیله های یهودا، بنیامین و از ۱۰ قبیله به سرزمینشان بازگشتند. کتاب عزرا، فصل ۱ تا ۶، این وقایع را گزارش می دهد که نوشته شده است که چهل هزار نفر یهودی به اسرائیل بازگشتند، ولی اگر زنها و