Літрадыё

Трэнды дызайну нараджаюцца ў сферы тэхналогій, каб потым доўгімі шляхамі трапіць у культурніцкія праекты. Праваднікі гэтых трэндаў у беларускім культурным асяроддзі Саша Пажытак і Ігар Юхневіч завіталі ў падкаст “Каля літаратуры”. І распавялі, як гістарычныя траўмы беларусаў паўплывалі на “духоту белорусского дизайна”, як адрозніць з’явы імпульсныя ад рэзанансных і як трапіць кніжнай вокладкай у Zeitgeist.Размова склалася нібыта дыджэй-сэт: няспешна, але ўпэўнена героі вагаюцца на хвалях разважанняў. Ад глабальных праблем да прыватных міжсабойных спрэчак, ад функцыянальнага мінімалізму да саламяных павукоў, ад праблемы нязручнай вокладкі да таго, як прыцягнуць увагу ў інстаграме. Слухайце і натхняйцеся.00:00 Бэкстэйдж01:40 Знаёмства02:05 Коратка пра Ігара Юхневіча і яго праекты03:17 Коратка пра Сашу Пажытка і яго працу з “Літрадыё”07:13 Як Ігар і Саша працуюць над вокладкамі выдавецтва “Мяне няма”08:26 Як прыдумалі размясціць контур рукі Валянціна Акудовіча на вокладцы кнігі “Мяне няма” (2023)10:04 Што такое дызайн і чаму яму лепей быць “своечасовым”, чым “сучасным”19:32 Чаму ў наш час дыгіталізацыі ўвага да вокладак асабліва пільная. Ці праўда, што візуал рашае?24:00 Пра імпульсныя і рэзанансныя з’явы ў дызайне26:42 Як выглядае ідэальная супраца з аўтарамі кніг30:22 “Духота” беларускага дызайну і яе прычыны33:35 Ігар пра свае найбольш удалыя праекты: фотаальбом “Змена” Сяргея Брушко, зборнік прац удзельнікаў дзіцячай Школы архітэктурнага мыслення, “Мое баба — діректор морга” Волі з Ополя40:40 Саша пра афармленне вокладкі для рамана “Варшава” Уладзіміра Казлова44:01 Ці патрэбная акадэмічная адукацыя? Хочаш быць дызайнерам — будзь дызайнерам. Як інтэрнэт адкрывае шлях у прафесію46:23 Ігар пра з’яўленне ідэй для афармлення літаратурных прэмій48:22 Ці можа сучасны дызайн быць не гульнявым і не іранічным?51:57 Як развівацца ў дызайне, дзе шукаць курсы54:27 Ігар і Саша выказваюцца ў абарону мяккіх вокладак01:00:32 Што прывяло Ігара і Сашу ў культурныя праекты01:04:44 Саша пра шрыфт Рамана Гарніцкага “Времена”, які выкарыстоўвае выдавецтва “Мяне няма”01:05:37 Ігар пра запуск сайта выдавецтва “Мяне няма” і паспяховасць ці непаспяховасць белых вокладак.01:07:02 Саша пра тое, як былі выбраныя шрыфт і тон вокладак кніг выдавецтва “Мяне няма”01:09:26 Ігар пра жаданне функцыянальнага і мінімалістычнага дызайну

Кнігі Ганны Янкуты паўстаюць з загадак, якія аўтарка прыдумляе для самой сябе і з дапытлівасцю выдатніцы спрабуе разгадаць. Пачынала яна з дзіцячых казак — серыі пра Ката Шпрота і аповесці “Марта і яе мара пра снег”, — у якія змясціла дэтэктыўны сюжэт. Потым паставіла перад сабой новую задачу і, не будучы паэткай, стварыла зборнік вершаў паводле беларускай Канстытуцыі. Апошняя на сёння кніга Ганны Янкуты — аўтафікшн пра вымушаную эміграцыю “Час пустазелля” — таксама выклік. Бо аўтарка ўпершыню не хавалася за персанажамі, а шчыра фіксавала пераломныя падзеі ад першай асобы.  У новым выданні падкасту Ганна распавядае пра страх пачуць сябе, пра неідэальныя тэксты, важнасць дысцыпліны, алкаголь як мінус-прыём, а таксама пра розныя бакі пісьменніцтва, якое адначасова — спосаб узаемадзеяння са светам і бясконцы гандаль з самой сабой.Асабістыя гісторыі00:00 “Адкуль бяруцца кнігі”: інтра01:25 Мінск, Гародня, Буэнас-Айрас: яны патрабуюць кніг06:11 Як Ганна абрала літаратуру і дамовілася з унутранай выдатніцай14:45 Алкаголь як мінус-прыём15:40 Птушкі побач з намі18:47 Праца, што адымае час і дае свабоду23:21 Эка-паэтычная прызма26:10 Пятрусь Броўка і Баляслаў Лесьмян, якія зачаравалі31:10 Эміграцыя як бясконцая вандроўкаТворчыя прыёмы34:23 Дысцыпліна37:17 Колькі часу пішацца раман40:17 Калі прыходзіць натхненне45:45 Пісьменніцтва — гэта пакуты ці кайф?50:49 Пісьменніцкія страхі і як іх перамагчы 55:57 Чарнавікі1:00:45 Адкуль бяруцца ідэі 1:02:34 Ці ведае аўтар, чым скончыцца твор1:06:07 Плюсы вялікага жанру1:07:08 Ці можна пісаць два творы адначасова1:09:05 Таймлайн і мапа рамана1:10:31 Як працаваць з асабістымі і чужымі рэальнымі гісторыямі 1:17:55 Перфекцыянізм — дабро ці зло? 1:19:09 Ці важны для празаіка жыццёвы досвед і ці варта звяртацца да экспертаў пры напісанні кнігі1:22:12 Пісьменніцтва — тэрапеўтычны працэс?1:24:32 Эпілог. Тры парады тым, хто піша

Новая госця найсуб'ектыўнейшага падкасту пра беларускую літаратуру — Ірына Гарошка. У расійскім выдавецтве “Стеклограф” выходзіць яе дэбютны раман “Селфхарм”, да якога яна ішла болей за дзесяць гадоў. Даведаемся, чаму так доўга і ці дапамаглі ў гэтым курсы пісьменніцкага майстэрства.Ірына Гарошка ў 2014 годзе ўвайшла ў лонг-ліст расійскай прэміі “Дэбют” з цыклам апавяданняў, а ў 2024 годзе выдае дэбютны раман. Мы пагутарылі з Ірынай пра жанр "раман-перформанс", асаблівасці аўтафікшн і жаночай прозы, сучасныя трэнды ў літаратуры, метамадэрн і пра шмат чаго яшчэ.00:00 Кароткая біяграфія Ірыны Гарошка05:00 Дзесяць гадоў на напісанне рамана10:05 Аўтафікшн ці не?19:33 Час адчыненых дзвярэй скончыўся23:13 Жаночая проза27:57 Курсы пісьменніцкага майстэрства36:30 Гэта метамадэрнізм?41:00 Беларускія выдавецтвы41:53 Пісаць па-беларускуТэлеграм аўтаркі: https://t.me/iryna_goroshko

Генрых Кіршбаўм правёў дзяцінства ва Уладзівастоку і Алматы, але даўно жыве ў Берліне, а сваю дэбютную кніжку эсэ — “Беларускі брыкалаж” — наогул прысвяціў актуальным падзеям у Беларусі (першапачаткова яна выйшла па-нямецку, а па-беларуску пабачыла свет дзякуючы перакладу славісткі, паэткі, літаратуразнаўцы Яраславы Ананка). Сёння прафесар-славіст Фрайбургскага ўніверсітэта ў сваіх навуковых пошуках усё часцей звяртаецца да беларускага кантэксту, беларускіх твораў і аўтараў.У размове для Litradio спадар Генрых апавядае, як выношваў задуму напісаць кнігу пра беларусаў XIX стагоддзя, а напісаў пра беларусаў XXI-га, чаму жанр эсэ лепш перадае дух часу, чым “гатовы прыгожанькі наратыў”, а таксама чаму будаваць сваю ідэнтычнасць вакол ідэй “залатога нацыяльнага мінулага” — трэнд мінулых часоў. А таксама — што такое дэкаланізацыя, як майстэрства французскіх эсэістаў “правісаць ва ўласным даданым сказе” дае чытачу магчымасць пашырыць гарызонты мыслення і пра што ж нарэшце кніга “Беларускі брыкалаж”.00:00 У эфіры “Каля літаратуры”00:12 Backstage01:16 Знаёмства02:26 З агульнай славістыкі — да зацікаўленасці беларусазнаўствам04:27 Адкуль сваякі Генрыха і ці мае гэта ўплыў на яго ідэнтычнасць05:44 Як з’явілася назва “Беларускі брыкалаж”08:01 Як даўно Генрых працуе ў жанры эсэ. Ідэя кнігі “Беларускі бідэрмаер” пра данацыянальную літаратуру11:46 Чаму эсэ — адзін з самых цікавых жанраў і як гэта звязана з Акудовічам14:06 Стыль Генрыха Кіршбаўма: сінтэз паэзіі, навуковасці і нататак пра паўсядзённае16:31 Для каго пісалася кніга. Пераклад з нямецкай на беларускую, хто дапамагаў у рэдагаванні. Рэакцыя чытачоў19:55 Традыцыя французскай эсэістыкі як узор — сумнеў на ўзроўні сінтаксісу. Чаму навуцы трэба адмовіцца ад “метамовы” 21:44 Ці збіраецца далей працаваць у жанры эсэ і чаму не хоча паўтарацца23:38 Славістыка ў нямецкіх універсітэтах: хто вывучае і навошта? Месца беларусістыкі ў славістыцы27:40 Чаму ў сучаснай гуманітарнай навуцы сталі папулярныя ідэі дэкаланізацыі29:40 Дык пра што кніга “Беларускі брыкалаж?”Litradio.by

Паэзія Віктара Жыбуля — гратэскны парадаксальны свет, сплецены са сноў, алегорый і страшных дзіцячых фантазій. Іранічныя, на першы погляд, вершы дапамагаюць аўтару асэнсоўваць сумныя падзеі, пераадольваць экзістэнцыйныя тупікі і нават суняць фізічны боль. Усё, што адбываецца ў жыцці, можна давесці да абсурду, мяркуе паэт. Амаль усё, бо часам рэальнасць абсурдная настолькі, што яе не пераабсурдзіш.   Віктар Жыбуль пачаў пісаць вершы ў дзяцінстве, пра якое ў гэтым выданні падкасту згадвае шмат. А яшчэ распавядае пра тое, як у часы “Бум-Бам-Літу” знайшоў сваю перфарматыўную манеру чытання, чаму баіцца мёртвых дрэваў і як разам з Верай Бурлак з адной абдрукоўкі прыдумаў мастацкі кірунак улапішызм.    Асабістыя падзеі  00:00 Адкуль бяруцца кнігі01:13 Дзетсадаўскія траўмы  04:02 Першыя персанажы Яфй, Эфй і Вфй 07:24 Сям’я, у якой усе пісалі вершы  14:52 Каханне да дзяўчыны з іншага акварыума 17:00 Улапішызм, які ўзнік з памылкі 23:12 Смерць сябра і пачатак працы архівістам 25:56 Алкаголь у вобразе чорнай сілы 26:51 Вуліцы Мінска, якія прывялі ў паэзію 30:02 Непралазныя нетры матэматыкі 32:30 Страх мёртвых дрэваў 35:54 Катаклізмы, якія сатрасаюць паэзію 39:19 Серж Мінскевіч і тэхнарамантызм 44:12 Творчы сын46:31 Вершы як анальгетыкі  Творчыя прыёмы  48:31 Паэтычныя рытуалы  51:28 Ці можна стварыць натхненне штучна? 52:47 Ці ёсць у паэзіі момант самапрымусу? 54:02 Як знайсці час на паэзію  55:32 З чаго пачынаюцца вершы 1:02:48 Ці мае паэзія тэрапеўтычны эфект? 1:07:06 Як пачаць пісаць 1:11:29 Паэт у жыцці і творчасці — розныя асобы? 1:13:24 Ці важная для паэта манера чытання. 1:17:46 Што найперш — сэнс ці форма? 1:20:55 Ці карысна рабіць нататкі 1:23:22 Чарнавікі  1:25:06 Чатыры парады тым, хто пішаLitradio.by

Мелодыка перакладаў Кацярыны Маціеўскай улюбіць у беларускую мову самага нячуйнага да слова чытача. А трапнасць знойдзеных ёй вобразаў-аналагаў уражвае нават тых, хто далёкі ад паэзіі.Адкуль бярэцца гэты цуд?Якім чынам Каця пасля перакладаў сусветнай класікі рашылася на перастварэнне поп-бестселера “Вядзьмар”? Чым развіццё тэхналогій дапамагае перакладчыку (але ніколі яго не заменіць)? І як (не) правальваць дэдлайны? Слухайце ў нашай размове.00:00 Чым вядомая Кацярына Маціеўская: пераклад “Ведзьмара”, вершаў Баляслава Лесьмяна і іншых твораў01:20 Мелодыка перакладу — як выпрацаваўся такі стыль. Чаму чытанне ўслых дапамагае палепшыць пераклад?03:32 Як Каця выбірае аўтараў для перакладу. Што прываблівае: твор, стыль, аўтар? Чым адметная мова твораў Анджэя Сапкоўскага і Баляслава Лесьмяна?10:10 Як ацэньвае свой узровень валодання польскай мовай і свае ранейшыя пераклады11:49 Чаму перакладчыку важна добра ведаць сваю мову. Чаму тэхналогіі не заменяць перакладчыка15:08 Якія даведнікі і крыніцы можна параіць тым, хто хоча ўзбагаціць сваю беларускую мову: Юрась Бушлякоў, Павел Сцяцко і іншыя19:24 Дваццаць гадоў у перакладзе. Ці адчуваеш сябе мацёрым перакладчыкам?21.32 Ці хочуць перакладчыкі займацца прасоўваннем уласных перакладаў і хто павінен гэта рабіць, калі не яны?24:21 Перакладчыцкае кам’юніці — наколькі яно моцнае?27:50 Ці давялося камунікаваць з Сапкоўскім29:35 Ці можна перакладчыку дадаваць свае сэнсы або трэба пільна трымацца арыгінала?33:41 Якія мовы цікавяць і чаму35:20 Як хацела атрымаць іншую адукацыю36:49 Старагрэцкая мова і філасофскія тэксты. Чым філасофія блізкая да паэзіі40:06 Каця называе пераклады, якімі ганарыцца45:08 Якія сэнсы нясе ў сабе “Вядзьмар”Litradio.by

Валянцін Акудовіч — “няправільны” філосаф, метафізік і валацуга, мысляр ды імправізатар, хросны бацька “Бум-Бам-Літу”, майстар спорту па спартовым турызме. Ён растлумачыць, чаму кінуў пісаць мастацкую прозу, навошта філосафу вандроўкі, і давядзе пра ўнікальнасць з'явы “Бум-Бам-Літу” ў сістэме беларускай літаратуры. Таксама даведаемся пра стаўленне героя да мястэчка Свіслач — малой радзімы, раненне ў вока, адрозненне экзістэнцыялізму ад метафізікі. Ну і, канечне, чаму "мяне няма".00:00 Унікальны і знакавы выпуск нашага падкасту01:06 Мястэчка Свіслач — малая радзіма Валянціна Акудовіча02:20 "Усе раманы падманваюць"03:39 Пачатак літаратурнай дзейнасці09:19 Майстар спорту па спартовым турызме — навошта гэта філосафу?10:10 “Бум-Бам-Літ”13:48 Кніжная серыя “Я кнігу маю”15:08 Мяне няма?20:02 Ці можна назваць Акудовіча экзістэнцыялістам24:04 “Людзі робяць мастацтва, каб спадабацца Богу…”25:44 “Эпоха тэксту даўно скончылася”Купіць кнігу Валянціна Акудовіча "Мяне няма. Роздумы на руінах чалавека"Litradio.by

Уладзь Лянкевіч — паэт-музыка. І творчы працэс абедзвюх гэтых праяваў непадзельны. Вершы часта сыходзяць у зонгі гуртоў “TonqiXod”, “Люты Сакавік”, “Сіндром Самазванца”, а мелодыка неадрыўная ад сэнсаў. Паэзія Уладзя Лянкевіча калючая, няроўная, яна фіксуе тахікардычную пульсацыю сённяшняга часу. Па жыцці ж Лянкевіч прытрымліваецца прынцыпу “глядзець наперад і не азірацца”.  У новым выданні падкасту Уладзь распавядае пра страх вады, якой на вокладцы ягонай кнігі 70 адсоткаў. Пра Менск, што заўжды побач як адсутная велічыня. Пра вершы, напісаныя пасля зняволення. Пра хваробу і выцясненне кепскіх успамінаў. А таксама пра тое, як, дзякуючы Андрэю Хадановічу, у юнацтве пазнаёміўся са сваёй будучай жонкай і адкрыў для сябе няпафасную беларушчыну. Асабістыя падзеі  1:20 Боязь вады, якой 70% 4:19 Беларускамоўны дзед і шчасце дзяцінства 8:56 Як Андрэй Хадановіч адыграў лёсавую ролю 13:35 Пакуты кахання на карысць паэзіі 17:03 Музыка перадусім 18:43 Менск як адсутная велічыня 22:06 Прыняцце смерці23:01 Апалінэр і хатні ручны Сыс 24:58 Вера, спалучаная з хістаннямі 21:31 Як уплываюць грошы на творчасць 31:16 Заглыбленне ў моўную стыхію  32:48 Хвароба і прынцып “не азірацца”  Творчыя прыёмы.  35:48 Паэтычныя рытуалы  38:30 Калі прыходзіць натхненне  39:59 Ці ўласцівае паэтам асаблівае бачанне свету? 47:25 Адкуль бяруцца ідэі вершаў  54:48 Чарнавікі  58:10 Што найперш — змест ці форма? 01:03:14 Страхі ў паэзіі і як іх перамагчы 01:06:12 Ці можа паэзія прадбачыць 01:07:45 Як знайсці свой голас 01:09:51 Ці заўжды для паэзіі патрэбен неспакой  01:12:41 Дзве парады тым, хто пішаLitradio.by

Да “Супердудко” завітала паэтка і перакладчыца Марыя Мартысевіч з размовай пра герояў беларускага метамадэрну, кэнсэлінг з булінгам, “Сарматыю” і “Гарэзлівы пацалунак”. Мартысевіч лічыць сябе першай беларускай метамадэрністкай, разважае пра неабходнасць кэнселінгу для стварэння інстытута рэпутацыі і агучвае мары аб кніжцы пра булінг. Таксама цягам размовы можна даведацца пра вобраз ідэальнай Беларусі ў янг-эдалт рамане “Гарэзлівы пацалунак” і зразумець, чаму Марыю называюць “абсалютным злом беларускага інтэрнэту”.00:00 Як усё пачалося07:30 “Я разумела што так, як пішуць па-беларуску, мне не падабаецца!”13:24 Адамовіч, Прылуцкі, Рыжкоў: генерацыя Марыі Мартысевіч25:02 “Трэба прызнаць, што мы акурат гэтае метамадэрністычнае пакаленне…”29:24 Маладая кроў: “Карані/лісце” і г. д.33:05 “Кэнсэлінгу як механізму ў нас няма”38:22 Самы глыбокі твор Марыі Мартысевіч: паэма “Сарматыя”42:40 Тарашкевіца і наркамаўка47:08 Пытанне рэдактуры49:57 Як пісаўся “Гарэзлівы пацалунак”01:01:31 “Я б хацела напісаць кніжку пра булінг”01:03:54 “Сяргей Пукст кажа пра свой поп-праект "Георгій Дабро", што ён заснаваны на прыгадваннях і пазнаваннях нейкіх станаў…”01:14:17 Фэйсбучныя тэксты01:15:20 Кніжная серыя “Амерыканка” з хіповымі Кенам Кізі і Хантэрам Томпсанам01:18:10 “Абсалютнае зло беларускага інтэрнэту”Усе падкасты "Літрадыё"Litradio.by

Мастачка Лізавета Лянкевіч робіць нечакана прывабнымі заезджаныя творы белліту: удыхнула новае жыццё ў “Новую зямлю”, аднавіла “Палескіх рабінзонаў”, упрыгожыла “Шляхціца Завальню”. Дзякуючы яе ілюстрацыям, гэтыя кніжкі зноў ахвотна купляюць і пераасэнсоўваюць.Але шлях да гэтых праектаў быў даволі пакручасты: трэба было пасля Акадэміі мастацтваў наважыцца выправіцца ў вольнае плаванне, пазмагацца са спакусай маляваць для айці-карпарацый і прыняць як факт нестабільнасць жыцця вольнага мастака. Як Лізе гэта ўдалося — слухайце ў падкасце.00:48 Ці патрэбная ілюстратару акадэмічная адукацыя. Вучоба як камунікацыя і спроба знайсці кола “сваіх”03:50 Крызіс і пошук сябе пасля заканчэння акадэміі. Каму патрэбна мастацтва?07:15 Афармленне “Акадэміі доктара Клякса” і праца з ілюстратаркай Монікай Гануляк як новы этап у творчым развіцці13:20 Якія тэндэнцыі пераважаюць у беларускай ілюстрацыі?13:46 Праца з серыяй кніг “Палескія рабінзоны”, “Новая зямля”, “Шляхціц Завальня”15:38 “Палескія рабінзоны” – улюбёны твор бацькі17:26 Як прыдумваюцца ілюстрацыі для кніжкі і як адбываецца сам працэс малявання20:52 Праца над ілюстраваннем “Новай зямлі” 30:30 Як Ліза выпрацоўвала свой стыль. Нагледжанасць і досвед33:37 Тэндэнцыі ў сусветнай ілюстрацыі34:34 “Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях”: як быць з “нячысцікамі”41:12 Запатрабаванасць працы як крыніца натхнення: “Я радуюся, калі людзі радуюцца!”45:34 Куды рушыць тым, хто хоча займацца ілюстрацыяйУсе падкасты "Літрадыё"Litradio.by

Новы госць "Супердудко" філосаф, паэт, празаік, аўтар прарыўнога рамана беларускай літаратуры "Хвілінка" Ігар Бабкоў. Ігар правядзе экскурсію па беларускай метафізіцы. Раскажа, колькі разоў перачытвае кожны сказ сваіх твораў, каб дасягнуць дасканаласці, чым яму блізкія Картасар, Сэлінджэр і Борхес і чаму не ставіцца з пагардай да дзяржаўнай літаратуры.00:00 "Такога паняцця, як беларуская метафізічная лірыка, не існуе"07:40 "А потым прыйшоў Разанаў"11:40 "Беларусы нашмат больш метафізічная нацыя, чым усе нашы суседзі"14:00 Пад уплывам чаго адбыўся пераход на беларускую мову18:00 Як чытаць Рыльке23:55 Хто рэдактар Ігара Бабкова. Пра патрэбнасць ці непатрэбнасць рэдактуры34:18 "Я ўсё жыццё пішу дзве кнігі"39:00 "Другая частка была практычна незаўважана"42:51 Дзе знаходзілася "Хвілінка", што цяпер на яе месцы?44:40 Картасар, Борхес і Сэлінджэр52:09 Уплыў эзатэрыкі і рэлігійнай літаратуры57:33 "Мэта кожнага мастацтва — спадабацца Богу"1:02:19 "Вы былі ў цэнтры літпрацэсу, а зараз у цішы…"1:06:35 "На сёння мы маем пяць кшталтаў беларускай культуры"1:09:40 Пра неабходнасць актуальнай павесткі ў літаратурных творах1:15:00 "Мне вельмі цікавыя іх рэфлексіі пасля таго, як яны выйдуць з другога боку"Усе падкасты "Літрадыё"Litradio.by

Валер Гапееў — пісьменнік, які закрывае патрэбу беларускага чытача ў захапляльных жанрах і аднолькава якасна піша дэтэктывы, містыку, фэнтэзі, дзіцячую і падлеткавую літаратуру.Жанравы раманіст Валер Гапееў раскажа, чаму ягоная першая кніжка выйшла, калі яму ўжо было за сорак, як ад аповесцяў і апавяданняў прыйшоў да раманаў (якіх мае ўжо ці не найбольш за ўсіх сучасных беларускіх аўтараў), пра эротыку, якой прасякнута ягоная проза. А таксама пра сэксізм, нечакана выяўлены у кніжках Гапеева аўтарам падкасту.00:00 "Спадар Валер, мы з вамі знаходзімся ў Мінску. Ці пераехалі вы сюды з вашых Івацэвічаў, якія ўжо сталі вам роднымі?" 10:32 Пасля першай кнігі быў доўгі перапынак у творчасці 19:48 Ці раўняецца Валер Гапееў на сусветную жанравую прозу? 27:30 "Калі фільм быў зняты па кнізе, гэта стоадсоткава цудоўны фільм!" 33:45 Пра забабоны 41:09 Тэорыі паходжання казак50:40 Прэмія Цёткі і янг-эдалт літаратура 57:40 Нявыдадзены эратычны трылер 1:00:32 "Ваша проза багата прасякнута эротыкай, ці не лічыце вы гэта трансгрэсіяй жанру?" 1:03:49 Сэксізм у творах Валера Гапеева 1:11:42 Сайт bellit.store ⁠Усе падкасты "Літрадыё"⁠⁠Litradio.by

Дзяніс Марціновіч — прафесійны гуманітарый у трэцім пакаленні, гісторык, культурны журналіст і тэатральны крытык — завітаў у падкаст “Каля літаратуры”, каб распавесці пра сваю новую кнігу пра сакратара кампартыі БССР Мікалая Слюнькова. Здаецца, што тут асаблівага? Але калі ўлічыць, што ў Беларусі не абараняюць дысертацыі па перыядзе перабудовы, бо гэта занадта “новы” перыяд, а многія архівы дагэтуль закрытыя, зразумееш, што напісаць такую кнігу — той яшчэ выклік.Чаму ён выбраў менавіта гэтага героя, але не патэлефанаваў яму, каб узяць інтэрв’ю? Чаму беларуская гуманітарыстыка заўсёды была і ёсць нечым накшталт элітарнага хобі і калі на прылаўках беларускіх кнігарань з’явяцца папулярныя біяграфіі ды навуковыя кнігі, напісаныя даступнай “чалавечай” мовай, — Дзяніс Марціновіч адкажа ў нашай размове.00:00 Каля літаратуры00:53 Праблема апошніх гадоў — журналістыка стала ананімнай. Дзяніс называе імёны выбітных беларускіх культурных журналістаў. Чаму сам Дзяніс стаў вядомым у гэтай сферы03:11 Чатыры выданні кнігі “«Донжуанскі спіс» Уладзіміра Караткевіча” — у чым паміж імі розніца05:32 Як Дзяніс прыйшоў да жанру нон-фікшн: як напісаць лёгка, але з асновай на факты. Праблемы акадэмічнай мовы09:39 Ці палепшылася сітуацыя ў Беларусі з напісаннем біяграфійВакол кнігі “Слюнькоў. Палітычная біяграфія”12:57 Дзяніс пра тое, як выбраў героя для кнігі. Хто такі Мікалай Слюнькоў, чым ён вылучыўся ў гісторыі Беларусі і як паўплываў на тое, што мы маем сёння18:25 Кніга — “партрэт” 80-х гадоў19:49 Чаму Дзяніс Марціновіч не патэлефанаваў самому Слюнькову22:21 Праўнук Слюнькова звязаўся з выдавецтвам “Янушкевіч”22:46 Чаму эканамічнага патрыятызму беларускай партыйнай эліты  было недастаткова, каб існавала незалежная дзяржава26:54 Ці можа цяжкае дзяцінства быць апраўданнем абыякавых паводзінаў? Чаму Дзяніс лічыць паводзіны Слюнькова падчас Чарнобылю злачынствам28:49 Слюнькоў — тыповы прадстаўнік савецкага пакалення. Чаму гэты чалавек быў эфектыўным менеджарам, але не нацыянальным лідарам31:00 На якія крыніцы абапірацца, каб напісаць біяграфію. Ці можна нешта знайсці ў беларускіх архівах. Чым дапамаглі размовы са Станіславам Шушкевічам33:54 Як адбываецца працэс напісання твора нон-фікшн35:14 Баланс паміж навуковасцю і публіцыстыкай36:33 Чаму ў Беларусі не пішуць пра перабудову. Праблема беларускіх гуманітарных навук — аўтар вядзе гутарку сам з сабой39:22 Як ідэалізм бабулі і дзядулі ды размовы на кухні паўплывалі на Дзяніса і натхнілі яго на тое, каб стаць навукоўцам41:28 Якія тэмы і перыяды цікавяць Дзяніса Марціновіча ў гісторыі42:43 Прэзентацыя кнігі пра Слюнькова ў Вільні43:35 Чаму беларусы не пераходзяць дарогу на чырвонае святло, нават калі вакол няма машын, і як з гэтым звязаны СлюнькоўПра цікавасць да тэатра, ролю тэатральнага крытыка, развіццё сучаснай беларускай культуры45:51 Адкуль у Дзяніса  цікавасць да мастацтва і тэатра48:19 Ці можна без ведання мовы глядзець літоўскія спектаклі49:38 Напісанне тэатральных рэцэнзій — праца або хобі? Ці можна крытыкай зарабляць на жыццё?51:09 “Калі хочаш з усімі сябраваць — пісаць тэксты ты не будзеш!”53:34 Што, акрамя грошай, можа натхніць людзей на тое, каб ствараць якасны культурны прадуктУсе падкасты "Літрадыё"Litradio.by

Другі сезон "Супердудко" адкрывае музыка праектаў Polyn, Port Mone, SK.EIN, а з нядаўняга часу пісьменнік і аўтар кнігі "Забыть в электричке" — Сяргей Краўчанка.Сяргей раскажа, як ствараліся тэксты гурта Polyn, чаму мастацтва болей нічога не вартае, ці можна рабіць літаратуру пры дапамозе фэйсбука і чаму карысна чытаць гісторыю старажытнага свету. А таксама назаве асабісты топ беларускіх месцаў і адкажа, "як гэта любіць".0:00 "Супердудко" распачынае другі сезон3:10 З чаго ўсё пачыналася7:43 "Фэйсбучныя тэксты выцягваюць з чытача падабайку"11:26 У выдавецтве "Мяне няма" выйшла кніга "Забыть в электричке"14:32 "Кругом полный провал"21:18 Што гэта за прорва, над якой мы часам працягваем адно адному рукі?24:08 "Читаю историю того, какой же человек — долбоеб…"28:20 Манументальныя лонгрыды "Як гэта любіць"32:56 Топ любімых месцаў БеларусіУсе падкасты "Літрадыё"Litradio.by

Пісьменніца Ева Вежнавец у звычайным жыцці — журналістка і даследчыца Святлана Курс. Але ў размове з ёй адразу разумееш, што насамрэч ўсё ейнае жыццё — літаратурнае: яна быццам дыхае вобразамі, з яе ліюцца гісторыі. Пры гэтым спадарыня Ева — з тых пісьменніц, якія даткліва ставяцца да слова і лічаць, што ў тэксце, як у аўтамаце, не можа быць лішніх дэталяў. Яна аўтарка дзвюх тонкіх, але важкіх кніжак, кожную з якіх пісала 10 гадоў, — “Шлях дробнай сволачы” і “Па што ідзеш, воўча?”. Апошнюю ўжо называюць адным з найважнейшых твораў сучаснай беларускай літаратуры. Напісаны ў жанры “балотная казка”, гэта канцэтраваны і палынна-горкі экскурс у гісторыю 20 стагоддзя, якая ненажэрным ваўком бясконца прыходзіць па жыхароў беларускай глушы.   Акурат у маленькай вёсцы на Любаншчыне прайшло дзяцінства пісьменніцы, з якога яна памятае гарбузовыя палі і велічэзнага быка, стогадовых бабуляў, якія сталі для яе галоўнымі ўніверсітэтамі, і смерць, што з малых гадоў была навідавоку. Менавіта з дзяцінства ў пісьменніцы засталося пачуццё адчужанасці ад людзей і любоў да балотаў і “задуп’яў”.   У новым выпуску падкасту Ева Вежнавец дзеліцца важнымі момантамі дзяцінства, а таксама распавядае, як зрабіла выбар “піць або жыць”, як закахалася ў мужчыну з фігурай Давіда, чаму з асцярожнасцю піша пра магію ды іншасвет і як яна, быццам скульптарка, з глыбы нататак і матэрыялаў выцясала свой самы значны на сёння твор.Асабістыя падзеі  0:00 Адкуль бяруцца кнігі2:03 Дзяцінства з бабуляй і адчужанасць ад людзей 4:45 Шчаслівы ўспамін пра сустрэчу з быком 7:13 Смерць і сутыкненне з іншасветам 11:02 Каханне да мужчыны з фігурай Давіда 13:38 Выбар “піць або жыць” 16:13 Алкагольная рэальнасць і пошук сябе 20:26 Чаму беларусы любяць балоты  22:59 “Задуп’і”, дзе адбываецца ўсё самае цікавае 25:35 Англійская класіка на ўсе часы 27:57 Cын, які дае прышчэпку шчасця 29:19 Раптоўны пераезд у Польшчу 30:46 Праца апякункай старых і музейніцай  34:27 Боязь мерцвякоў і чорнай магіі  Творчыя прыёмы   36:07 Пісьменніцкія рытуалы  37:18 Пісьменніцкая дысцыпліна  39:38 Калі прыходзіць натхненне  41:40 Як пачаць пісаць  42:53 Ці можна казаць пра кнігу, якая яшчэ пішацца  43:31 Ці карысна рабіць нататкі  45:14 Як ствараўся раман “Па што ідзеш, воўча?” 50:02 Пісьменніцкія страхі і як іх перамагчы  52:35 Ці трэба пісаць нават непрыглядную праўду  55:00 Адкуль бяруцца прататыпы персанажаў  58:31 Як знайсці час на пісьменніцтва  59:41 Што прываблівае больш — працэс ці вынік?  1:01:34 Перфекцыянізм — дабро ці зло?  1:03:09 Рэдактары і рэдактура  1:04:12 Ці ведае аўтар, чым скончыцца твор?  1:05:46 Як знайсці свой голас  1:08:13 Пісьменніцтва — тэрапеўтычны або эмацыйна цяжкі працэс?  1:09:22 Ці думае аўтар пра глабальны сэнс твора? 1:10:04 Пісьменніцтва — пакуты ці кайф?   1:11:47 Эпілог. Тры парады тым, хто пішаУсе падкасты "Літрадыё"Litradio.by

Іспанія і Беларусь — як дзве розныя планеты, але, калі прыгледзецца, акажацца, што паміж імі шмат агульнага. Не па чутках гэта ведае Анхела Эспіноса — дзяўчына з Іспаніі, якая свядома вырашыла звязаць сваё жыццё з Беларуссю і стаць адным з тых рэдкіх спецыялістаў, якія аднолькава добра валодаюць беларускай мовай і іспанскай. У інтэрв’ю Анхела разбурае стэрэатыпы пра іспанскую жарснасць і беларускую памяркоўнасць, анансуе кнігу вершаў, якую плануе прэзентаваць сёлета, а таксама дзеліцца назіраннямі, як рэпрэсіі ўплываюць на вынаходлівасць аўтараў. 00:37  Як Анхела пачуваецца ў беларускім асяроддзі01:30  Праца на кафедры беларусістыкі Варшаўскага ўніверсітэта 02:45  Новая кніга “Астралябія Божых таямніц”04:05 З якой мэтай студэнты ідуць вывучаць беларусістыку ў Польшчы?05:39 Што даследуе ва ўніверсітэце: сучасная паэзія, творчасць замежнікаў, якія пішуць па-беларуску, як на літаратуру паўплывала міграцыя, верш Юлі Цімафеевай “My European poem”08:26 Ці цікавіць Анхелу, што адбываецца ў іспанскай літаратуры09:53 Наколькі беларушчына цікавая бацькам Анхелы і ці пакажуць яны Беларусь на мапе10:58 Звязваць жыццё з вывучэннем беларускай мовы — рызыкоўна, але ў той жа час гэта робіць цябе асаблівым, унікальным спецыялістам13:48 На якіх мовах стасуецца ў паўсядзённасці14:50 Абарона дысертацыі, прысвечанай агульным рысам іспанскага і беларускага рамантызму18:22 Як спалучае ролі паэткі і даследчыцы 19:45 Наколькі Анхела прасунулася ў напісанні мемуараў і адкуль наогул з’явілася гэтая ідэя21:26 У якіх сферах хоча развівацца і пра што марыць 22:54 Пра генерацыю маладых паэтаў24:09 Як рэпрэсіі ўплываюць на творчасць 27:21 Чаму беларускую мову лепей параўноўваць з арагонскай, чым з каталанскай31:39 Стэрэатыпныя ўяўленні пра беларусаў і іспанцаў. Чаму гэта стэрэатыпы імперыі33:56 Чаму не трэба асуджаць людзей, якія не размаўляюць па-беларуску. Чаму адказнасць за распаўсюджанасць беларускай мовы ляжыць на ўрадзе35:38 Прэзентацыя новай кнігі. Чаму паэзія павінна ўзаемадзейнічаць з музыкай37:15 Як Анхела пачала выдавацца па-беларуску: творчае “бласлаўленне” ад Рыгора Барадуліна 38:28 Працэс напісання твораў. Чаму піша ноччу39:17 Пасланне творчым беларусам 

Наста Карнацкая — новаспечаная эмігрантка, нязменная кампаньёнка выдаўца Андрэя Янушкевіча, вялікая аматарка чытання і падкастаў — завітала да нас, каб расказаць пра свой раман з літаратурай, каму патрэбныя яе падкасты і ці падштурхоўвае праца ў кнігарні да напісання ўласных кніг. 00:56 Пераезд і “пераадкрыццё” кнігарні ў Варшаве01:56 Супраца з іншымі выдавецтвамі і планы пашырыць кнігарню04:36 Найбольш папулярныя кнігі выдавецтва “Янушкевіч” 06:40 Нон-фікшн — прабел у перакладной літаратуры08:16 Пераклад, незаслужана абмінуты ўвагай10:29 Хто пакупнікі “Кнігаўкі” 11:48 Ці ёсць у Насты пісьменніцкія амбіцыі13:50 Навучанне ў аспірантуры і адсутнасць матывацыі працягваць акадэмічны шлях16:06 Чаму складана абараніць дысертацыю па сучаснай беларускай  літаратуры18:23 Дваццаць тры дні на Акрэсціна: “Ну хаця б не б’юць”. “Прыемных гісторый адтуль больш, бо, магчыма, такім чынам мозг спрабуе сябе абараніць”23:01 Лёс тэлеграм-каналу “Белліт”24:09 Як Наста запісвае падкасты24:53 Адкуль імпэт рабіць шмат26:28 Якія водгукі Наста атрымлівае ад сваіх слухачоў. Як запісала 72 выпускі. Тэрапія падкастамі. Сакрэт поспеху ад Насты Карнацкай29:00 Кніжныя парады 32:32 Чытайце ўсё, што дазваляе вам пачувацца лепш

Кацярына Оаро — пісьменніца, якая натхняе пісаць іншых. Жывучы ў італійскім Турыне, яна выкладае крэатыўнае майстэрства для замоўцаў па ўсім свеце. Кацярына ўпэўненая, што, калі шчыра гаворыш пра ўласны досвед, гэта абавязкова камусьці адгукнецца. І ўсе яе кнігі акурат такія: дэбютная аповесць “Сарочае радыё” тлумачыць  досвед журналісткі ў аўтарытарнай Беларусі, “Трымайся і пішы” спрыяе пераадоленню пісьменніцкіх страхаў, “Еўропа ўва мне” распавядае пра пошук свайго “я” ў эміграцыі.   У новым выданні падкасту Кацярына дзеліцца ўласнай гісторыяй: як дзяўчынка з Івацэвічаў пераехала ў Італію і змагла ператварыць мару пра пісьменніцтва ў любімы бізнес. А таксама распавядае пра тое, што дапамагае дапісаць твор да канца і не пачувацца ў адзіноце. Пра няўдачы, без якіх не бывае поспехаў. І пра студэнцкае каханне з тэатральным крытыкам Аляксеем Стрэльнікавым, які ў свой апошні год жыцця здолеў яе падтрымаць і натхніць.0:00 Адкуль бяруцца кнігі1:46 Аднойчы журналістка — заўсёды журналістка4:00 Літаратурнае сваяцтва з Гарсія Лоркам 6:45 Лісты ў будучыню ад дзяўчынкі з Івацэвічаў 10:35 Шлях да беларускай мовы — 14 км 14:39 Каханне з Аляксеем Стрэльнікавым, якое натхніла на паэзію 18:08 Ці можна зарабляць пісьменніцтвам? 24:18 Разгромная рэцэнзія на прэміі Гедройця 29:58 Эміграцыя, дэпрэсія і пошук шляхоў да любімай справы 34:14 Што такое “жаночы тэкст”?  39:08 Пісьменніцкія рытуалы 44:09 Калі прыходзіць натхненне 46:27 Пісьменніцкія страхі і як іх перамагчы 48:56 Ці карысна рабіць нататкі? 53:42 Ці ведае аўтар, чым скончыцца твор? 56:57 Як не кінуць і дапісаць вялікі твор да канца 1:03:39 Ці этычна браць гісторыі іншых людзей 1:09:00 Перфекцыянізм — дабро ці зло? 1:13:41 Ці думае аўтар пра сімвалізм і глабальны сэнс твора 1:15:25 Як пісаць пра досвед, які аўтар не перажываў  1:17:34 Тры парады тым, хто піша

Алена Казлова, вядомая пад псеўданімам Анка Упала, —  аўтарка, якая спрабавала сябе ў досыць кантрасных амплуа. Пачынала яна ў 17 гадоў з абсурдысцкімі вершамі, якімі весяліла публіку на літаратурных слэмах. А ў больш сталым узросце перайшла на задуменную прозу, калі пасля паездкі ў Швецыю напісала аўтафікшн “На заснежаны востраў”. Кароткі раман пра непрытульнасць і адзіноту беларускі ў эміграцыі сёння чытаецца з новай сумнай актуальнасцю. Нядаўна Алена напісала працяг гісторыі і шукае выдаўца. Хоць сама яна — галоўная рэдактарка жаночага выдавецтва “Пфляўмбаўм” і дапамагае аўтаркам рэалізавацца, гэтай магчымасцю для выдання ўласных твораў карыстаецца не жадае.   У новай серыі падкасту Алена распавядае пра грошы, што даюць смеласць займацца літаратурай, пра цікаўнасць да птушак і раслін, дэфіцыт праўды і свой спосаб працы з успамінамі. А таксама разважае, як на яе паўплывалі пісьменнікі Джон Ленан і Сальвадор Далі і чаму роля кахання ў літаратуры моцна пераацэненая.Асабістыя падзеі 0:00 Адкуль бяруцца кнігі1:26 Першы поспех2:56 Пісьменнікі Джон Ленан і Сальвадор Далі 7:41 Птушкі, падобныя да людзей, і расліны з характарам 11:56 Як хутка вывучыць шведскую мову14:48 Праца ў агенцтве знаёмства16:38 Паездка ў Швецыю як пробнік эміграцыі 21:19 Абранне Трампа і нечаканы снег 22:22 Грошы, што далі смеласць быць пісьменніцай 24:09 Чаму каханне — самаразбуральны досвед Творчыя прыёмы 29:36 Пісьменніцкія рытуалы31:50 Пісьменніцкая дысцыпліна33:32 Калі прыходзіць натхненне?36:23 Як знайсці час на пісьменніцтва38:00 Што вабіць больш — працэс ці вынік? 40:23 Пісьменніцкія страхі і як іх перамагчы 42:11. Што цікавей пісаць — праўду ці вымысел? 45:15 Ці карысна рабіць нататкі 47:00. Першы чытач49:23. Ці варта хаваць свае першыя спробы52:30. Што рабіць з пісьменніцкімі блокамі53:20. У чым асаблівасці буйной формы і колькі часу пішацца раман 54:38 Як пісаць твор, заснаваны на рэальных падзеях 58:35 Ці этычна браць гісторыі іншых людзей  1:02:18 Перфекцыянізм — дабро ці зло? 1:05:24 Пісьменніцтва — тэрапеўтычны працэс?  1:08:50 Тры парады тым, хто піша

Беларускім жыхарам Кракава відавочна пашэнціла: там, на чацвёртым паверсе старой камяніцы, размясцілася выдавецтва “Гутэнберг Паблішэр” — утульная прастора, якая прыме не толькі аматараў беларускіх кніжак і гісторыі, але і нават тых, хто хоча “простапагаварыць”. Кіруе гэтай прасторай Валянціна Андрэева — рэдактарка, тэкстолаг, якая правяла ні адзін год, узіраючыся ў рукапісы Быкава і Караткевіча, а сёння вычытвае кнігі сучасных аўтараў і выдае іх ва ўласным выдавецтве.У падкасце Валянціна раскажа пра сёлетнія кніжныя навінкі “Гутэнберг Паблішэр”, а таксама звернецца да частых набалелых пытанняў: як выдаць сваю першую кніжку? Калі праца рэдактараў нарэшце пачне належным чынам аплачвацца? І галоўнае: “рэзаць, правіць альбо пакідаць?” – пытанне, над якім кожны сапраўдны рэдактар думае ўвесь час.00:00 Каля літаратуры01:17 Як паўстала выдавецтва “Гутэнберг Паблішэр”03:30 Адкуль у супрацоўнікоў выдавецтва цікавасць да гісторыі04:09 Як выдавецтва атрымала “назву з прэтэнзіяй”05:24 Як аўтару выдаць кнігу (пакрокавы гайд ад Валянціны Андрэевай)10:11 Як знайсці сабе рэдактара13:21 Чаму рэдактар — гэта важны чалавек і чаму мы не атрымаем добрай літаратуры, пакуль праца рэдактара не будзе ў пашане16:13 Пра свой рэдактарскі досвед у выдавецтвах і часопісе17:06 Пра кнігі, якія сёлета выйшлі ў “Гутэнберг Паблішэр”20:57 Наклады і попыт23:14 Выдавецкая палітыка “Гутэнберг Паблішэр”: хто ў прыярытэце, а хто не мае шанцаў. Пераклад апавяданняў Вашынгтона Ірвінга як эталон жыццесцвярджальнай літаратуры26:19 Чаму навучыў досвед працы з класікай. Пытанне аўтарскай творчай волі: “рэзаць” або пакідаць?31:30 Выдавецтва “Гутэнберг Паблішэр” як культурны кластар беларусаў у Кракаве: лекцыі, кіно, кніжны клуб і нават проста “гутаркі па серадах”