یک اندیشکده بریتانیایی با انتشار تحلیلی درباره دستاورد ترامپ در برقراری آتش‌بس در غزه هشدار داد که بدون وجود یک ابتکار دیپلماتیک آمریکا در قبال مساله ایران، جمهوری اسلامی به نقش مخرب خود در از بین بردن صلح باز خواهد گشت.اندیشکده بریتانیایی چتم‌هاوس با انتشار تحلیلی در خصوص دستاورد دیپلماتیک دونالد ترامپ؛ رئیس‌جمهور آمریکا در برقراری آتش‌بس در غزه، هشدار داد که بدون وجود یک ابتکار دیپلماتیک در قبال مساله ایران، جمهوری اسلامی به نقش مخرب خود در از بین بردن صلح باز خواهد گشت.

این یادداشت تحلیلی که روز چهارشنبه ۱۵ اکتبر (۲۳ مهر) منتشر شده ضمن "قابل تحسین" خواندن طرح صلح غزه از سوی ترامپ می‌افزاید که در غیاب دیپلماسی موثر آمریکا "ایرانِ منزوی و زخم‌خورده" قادر خواهد بود صلح بلندمدت در خاورمیانه را از میان ببرد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای این اندیشکده در یادداشت خود با ستایش از کارآمدی طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ برای صلح غزه و آزادی گروگان‌ها می‌نویسد: «با این حال، این تازه آغاز راه است. مسائل مهمی همچنان حل‌نشده باقی مانده‌اند؛ از جمله حکومت در غزه، موضوع خلع سلاح حماس، و در نهایت مسیر دستیابی به کشور فلسطینی. این موارد تعیین خواهند کرد که آیا این توافق در درازمدت پایدار خواهد ماند یا نه.»

بیشتر بخوانید: مهم‌ترین مفاد مرحله اول توافق میان اسرائیل و حماس

چتم‌هاوس با بیان این که "جاه‌طلبی‌های هسته‌ای نامشخص ایران و بن‌بست آن با ایالات متحده همچنان سایه‌ای بر ثبات گسترده‌تر منطقه انداخته است" می‌نویسد: «برای دستیابی به موفقیتی پایدارتر، دولت ترامپ باید دامنه فعالیت دیپلماتیک خود را گسترش دهد.»

نویسنده با بیان این که دولت ترامپ نمی‌تواند تلاش‌های خود را فقط به مسیر اسرائیل و فلسطینی‌ها محدود کند می‌افزاید: «بن‌بست با ایران که از زمان جنگ ۱۲روزه ژوئن راکد مانده، اکنون بر هر تلاشی برای دستیابی به صلحی فراگیر در منطقه سایه انداخته است.»

بیشتر بخوانید: چرا ایران در اجلاس شرم‌الشیخ شرکت نکرد؟

این اندیشکده بریتانیایی در حوزه سیاست خارجی با بیان این که "تصمیم فرانسه، آلمان و بریتانیا برای بازگرداندن فوری تحریم‌های شورای امنیت در پایان سپتامبر، انزوای حکومت ایران را عمیق‌تر کرده است" می‌نویسد، اگر واشنگتن همچنان این مسئله را نادیده بگیرد، احتمال تحکیم صلحی پایدار کاهش خواهد یافت.

نویسنده با بیان اینکه ایران دعوت برای نشست شرم‌الشیخ درباره غزه را "رد کرد" می‌افزاید: «پیام روشن است: جاه‌طلبی‌های هسته‌ای نامشخص ایران و بن‌بست آن با ایالات متحده همچنان سایه‌ای بر ثبات گسترده‌تر در منطقه است.»

موضع ایران، کشوری "در تنگنا و با فضای مانور محدود"

چتم‌هاوس در یادداشت خود با اشاره به این که حکومت ایران در حال حاضر خود را "از نظر راهبردی در تنگنا" می‌بیند و دریافته که "فضای مانور بسیار محدودی دارد" ادامه می‌هد که ایالات متحده و اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ ‌روزه ماه ژوئن، خسارت سنگینی به برنامه هسته‌ای ایران وارد کردند و بازگشت تحریم‌ها باعث مسدود شدن دارایی‌ها، اعمال تحریم تسلیحاتی و ممنوعیت تجارت انرژی شده است.

نویسنده با اشاره به این که اقتصاد ایران، از پیش از این جنگ، زیر فشار شدید تحریم‌های "فشار حداکثری" آمریکا قرار داشت، می‌نویسد که در ایران، "قیمت ارز همچنان در نوسان است، تورم سر به فلک کشیده، صادرات نفت محدود شده و سرمایه‌گذاری خارجی وجود ندارد."

بیشتر بخوانید: توافق صلح غزه؛ ترامپ از همکاری با ایران در مورد غزه خبر داد

این اندیشکده بریتانیایی در ادامه با بیان این که "این فشارهای اقتصادی به نارضایتی گسترده در داخل دامن زده است" به سرکوب شدید اعتراضات گسترده زن،‌ زندگی،‌ آزادی می‌پردازد و می‌افزاید، علاوه بر این، "محور مقاومت" که حکومت ایران طی دهه‌ها آن را پرورده بود، در پی حملات مداوم نظامی اسرائیل از هم گسیخته است.

مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای این اندیشکده با اشاره به این که "حماس در جنگ غزه به‌شدت آسیب دیده و تحت فشار ترامپ وادار به پذیرش توافق آتش‌بس شده است" می‌نویسد: «حزب‌الله در لبنان متحمل تلفات سنگین در رهبری خود شده و با فشار فزاینده داخلی و بین‌المللی برای خلع سلاح روبه‌رو است.»

نویسنده با اشاره به از دست رفتن نیروهای نیابتی ایران، از جمله در عراق و سوریه، می‌نویسد: «تنها حوثی‌ها در یمن همچنان به انجام حملات محدود پهپادی علیه اسرائیل ادامه می‌دهند، اما توان آن‌ها محدود است و انتظار می‌رود اسرائیل حملات علیه آن‌ها را از سر بگیرد.»

بیشتر بخوانید: ترامپ: اگر ایران برنامه اتمی را از سر بگیرد، برخورد می‌کنم

تحلیل‌گر اندیشکده بریتانیایی چتم‌هاوس در بخش دیگری از یادداشت خود می‌نویسد: «این دگرگونی‌های منطقه‌ای باید فرصتی برای ایالات متحده فراهم آورد. با این حال، دولت ترامپ تاکنون رویکرد خود را به همان اقدام نظامی ژوئن و گزینه پیش‌فرض ادامه تحریم‌های فشار حداکثری محدود کرده و هنوز هیچ مسیر دیپلماتیکی برای پرداختن به جایگاه ایران در نظم منطقه‌ای ارائه نکرده است.»

به باور نویسنده: «این مسئله نگران‌کننده است. تاریخ نشان داده است که بدون ابتکار دیپلماتیک روشن، ایران غالبا به نقش امتحان‌شده و ثابت‌شده خود به‌عنوان خرابکار بازمی‌گردد.»

لزوم رویکرد دیپلماتیک تازه آمریکا در قبال ایران

نویسنده با بیان این که در ایالات متحده، "بحث درباره سیاست ایران دچار دودستگی و سیاسی‌کاری شده است" می‌افزاید: «دولت ترامپ همچنان بر سر این‌که در پی چه نتیجه‌ای است دچار شکاف است: تغییر رژیم، مهار هسته‌ای، یا ادغام دوباره ایران در نظم منطقه‌ای. هر یک از این گزینه‌ها ابزارهای بسیار متفاوتی می‌طلبد و در نبود اجماع، واشنگتن خطر ارسال پیام‌های متناقضی را دارد که باعث تداوم این بحران می‌شود.»

به باور نویسنده: «واشنگتن باید بازدارندگی نظامی خود را با چارچوب دیپلماتیک معتبری همراه کند که برای برنامه هسته‌ای ایران محدودیت‌هایی تعیین کند و در صورت پایبندی تهران، امکان کاهش فشارهای اقتصادی را فراهم آورد.»

یادداشت چتم‌هاوس با بیان این که آمریکا "باید هماهنگی نزدیک‌تری با اتحادیه اروپا و بریتانیا داشته باشد، که توانایی ترکیب فشار تحریم‌ها با مشوق‌های همکاری را دارند" می‌افزاید: «مهار ایران بدون مسیر دیپلماتیک، راه‌حلی موقت است نه راهبردی پایدار.»

تحلیل‌گر اندیشکده بریتانیایی چتم‌هاوس در بخش دیگری از یادداشت خود می‌نویسد: «باید بازیگران منطقه‌ای جدیدی نیز وارد این چارچوب شوند. مشارکت عربستان سعودی در این فرایند حیاتی است تا نقشی میانجی‌گرانه ایفا کند، روابط اقتصادی برقرار سازد و تضمین‌های امنیتی ارائه دهد. ریاض مسیر عادی‌سازی روابط خود با تهران را ادامه داده و در ثبات کلی منطقه منافع مستقیم دارد.»

نویسنده همچنین با تاکید بر لزوم جلوگیری از جنگ مستقیم دیگر میان ایران و اسرائیل می‌افزاید که این باید یک "هدف محوری" باشد. به باور نویسنده، "درگیری تازه، بی‌ثباتی منطقه‌ای را دوباره شعله‌ور و پیشرفت در غزه را نابود خواهد کرد."

تحلیل‌گر اندیشکده بریتانیایی چتم‌هاوس می‌افزاید، اینکه ایران در وضعیت دائمی انزوا و تقابل باقی بماند؛ "در نهایت پیشرفت کنونی ترامپ در غزه را تضعیف خواهد کرد."

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به باور نویسنده، این وضعیت می‌تواند به این منجر شود که "محور مقاومت" که اکنون ازهم‌ پاشیده "با گذر زمان دوباره خود را احیا کند. و برنامه هسته‌ای که موقتا متوقف شده، می‌تواند از نو آغاز شود."

نویسنده در پایان، با اشاره به موفقیت‌آمیز بودن طرح صلح غزه تاکید می‌کند اما "تا زمانی که چالش ایران نیز مورد توجه قرار نگیرد، هر صلحی شکننده خواهد بود."

تحلیل‌گر اندیشکده بریتانیایی چتم‌هاوس نتیجه می‌گیرد: «ترامپ نشان داده که می‌تواند انرژی، توجه و فشار لازم را برای ایجاد گشایش‌ها بسیج کند. اکنون باید همان اراده را برای شکل دادن به چارچوبی منطقه‌ای به کار گیرد که ایران را در نظمی باثبات‌تر ادغام کند، یا دست‌کم مانع از آن شود که ایران مرحله بعدی دیپلماسی خاورمیانه را به بن‌بست بکشاند.»