حقوق زندانی در برنامههای روزانه بازداشتگاه و زندان
Description
همه بازداشتگاهها و زندانها برنامههای روزانهای دارند که مربوط میشود به امور بهداشتی، کاری و سلامتی زندانیان. طبق مقررات آئیننامه سازمان زندانها، همه متهمان و محکومان در بازداشتگاهها و زندانها مجبورند که این برنامهها را هر روز اجرا کنند. اما اگر متهم یا محکومی بیمار یا سالخورده باشد، میتواند با تایید پزشک، از انجام آن معاف شود. برنامه روزانه زندانیان پیش از طلوع آفتاب، با رعایت وضعیت افراد دارای معذوریت، شروع میشود. زندانیان موظفند تا طلوع آفتاب واجبات مذهبی خود را بهجا آورده و به استحمام، نظافت آسایشگاه و امور شخصی خود بپردازند. بعد از طلوع آفتاب ، وقت ورزش و سرشماری است. ورزش به مدت نیم ساعت در هر روز برای همه الزامی است، مگر کسانی که معاف هستند. ورزش در فضای آزاد یا در سالن ورزش انجام میشود. سپس صبحانه و بعد شرکت در کلاسها یا کارگاههایی که برای زندانیان تدارک دیده میشود. ساعت ۱۲ تا۱۴:۳۰ وقت انجام فرایض دینی، صرف ناهار و استراحت است. از ساعت ۱۴:۳۰ به بعد، زمان شرکت در برنامهها و فعالیتهای اصلاحی و تربیتی است. در عصر نیز ، یک نوبت سرشماری از زندانیان صورت میگیرد. بعد از سرشماری، زمانِ انجام فرایض دینی و سپس شام است. بر اساس ماده ۶۴ آئیننامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، زمان «هواخوری»ِ زندانیان براساس برنامهای است که هر موسسهای تنظیم میکند، و باید در ۲ نوبت و هر نوبت حداقل یک ساعت باشد. وقت «خاموشی» در شش ماه اول سال – یعنی در بهار و تابستان که روزها بلندتر هستند- رأس ساعت ۱۰ شب است و در شش ماه دوم سال، یعنی پاییز و زمستان که هوا زودتر تاریک و طول روزها کوتاهتر میشود، تغییر میکند. برای وقت خاموشی استثنایی در آئیننامه اجرایی سازمان زندانها پیشبینی شده که در صورت وجود آن شرایط، میتوان زمان خاموشی را با مجوز رئیس زندان یا رئیس اندرزگاه، تا حداکثر ۲ ساعت به تعویق انداخت. این شرایط در مواقع خاص مثل درسخواندن یا انجام تکالیف درسی و آموزشی، و همینطور در زمان تماشای برنامههای مهم تلویزیون است، که رئیس زندان یا اندرزگاه میتواند مجوز تماشای برنامه را بدهد. این مجوز باید در دفتر وقایع موسسه و در اتاق زندانیان ثبت شود. همچنین برای جلوگیری از مزاحمت برای سایر زندانیان، خاموشی در سایر قسمتهای اندرزگاه اجرا میشود. اما زندانیان ِاتاقهایی که ساعت خاموشیشان به تعویق افتاده، میتوانند در سکوت برنامه تلویزیون را تماشا کنند یا مطالعه کنند. نکته قابل توجه اینکه، در برنامه روزانه زندانیان غیر از فاصله زمانیِ بین ساعت ۱۲ تا ۱۴:۳۰ – که وقت استراحت است – زمان دیگری برای مطالعه کتاب و سایر کارهای شخصی در نظر گرفته نشده است. و با اجرای دقیق این برنامه، متأسفانه زندانیان باید بیش از ۸ ساعت را در کلاسها، کارگاهها و برنامهها و فعالیتهای اصلاحی و تربیتی مورد نظر زندانبانان حضور داشته باشند؛ و فقط در مدت زمان بعد از صرف شام تا وقت خاموشی میتوانند برای خود برنامه مطالعه یا هر کار دیگری را طرحریزی کنند. به طور کلی حق برخورداری زندانیان از برنامههای روزانه، طبق ماده ۶۵ و ۶۶ آئیننامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تأمین و تربیتی کشور، لازمالاجرا است.