Otaczający nas świat jest coraz bardziej skomplikowany. Coraz bardziej złożone problemy, coraz bardziej powiązane między sobą systemy, wymagają coraz bardziej pogłębionych sposobów ich eksploracji, zrozumienia i zaprojektowania.

Pomocą tutaj, zwłaszcza w świecie akademickim jest design research, który jest tematem przewodnim dwudziestego trzeciego odcinka podcastu. Gościnią, która będzie objaśniać i opisywać ten termin jest Asia Rutkowska, doktorantka Uniwersytetu w Tallinie w Estonii ;)

Odcinek jest dostępny w iTunes, TuneIN i Sticher.

Grafiki

Zapis rozmowy

TS. Cześć! Dzisiaj moim gościem jest Asia Rutkowska. Z Asią rozmawiałem już kilka odcinków, temu: wówczas rozmawialiśmy o projektowaniu trasy w Tatrzańskim Parku Narodowym. Dzisiaj chciałbym porozmawiać o rzeczy, która mnie mocno frapuje i na której nie znam się tak naprawdę za dobrze, czyli o design researchu. Wiem, że Asia zajmuje się tym na co dzień.

JR: Tak. Cześć, bardzo mi miło tutaj gościć. Dodam tylko, że rozmawialiśmy o projektowaniu i doświadczeniach na drodze do Morskiego Oka, a nie tylko o walorach przyrody, fauny i flory. Na co dzień zajmuję się design research w Senfino, czyli w firmie, która działa m.in. w Warszawie i zajmuje się innowacjami technologicznymi. Łączę także pracę komercyjną, praktyczną z praca naukową. Jestem doktorantką na Uniwersytecie w Tallinie w Estonii. 

Dodam jeszcze, że w tym roku miałam takie niezwykłe doświadczenie zawodowe, ponieważ zostałam tzw. alumni coach w IDEO. Uczestniczyłam w kursie on line w ramach platformy IDEO. Po tym doświadczeniu dostałam propozycję od IDEO, żeby być po drugiej stronie systemu e-learningowego, czyli wspierać i uczyć uczestników kursu, w którym ja byłam przed tą propozycją, miesiąc wcześniej. I to było bardzo niezwykłe doświadczenie zawodowe, miło je wspominam.

TS: Ja jeszcze dodam, że od 5-6 lat wspólnie, a ostatnie 2 lata z Igą Mościchowską, wcześniej m.in. z Michałem Aleksandrem, przygotowujemy raport, który podsumowuje i jest takim zdjęciem – zrzutem z ekranu branży user experience w Polsce.

JR: Tak.

TS: Pierwszą wersję tego badania robiliśmy w 2012 roku.

JR: Tak. I miejmy nadzieję, że kolejne już wkrótce. I zapraszamy do uczestniczenia.

TS: Zobaczymy, zobaczymy czy się ukażą, bo to jest jeszcze kwestia do dyskusji. A wracając do pytania, które zadałem jakieś 2 minuty temu: czym tak naprawdę jest według ciebie design research?

JR: Desing research to są działania o charakterze badawczo-projektowym, których celem jest dostarczenie inspiracji i informacji dla projektantów. Czyli powiedziałabym, że to są trochę badania a trochę projektowanie. A dlatego trochę tego i trochę tego, ponieważ sama nazwa design research, to jest zestawienie researchu i designu. Research to jest wykonywanie pracy po to, żeby wytworzyć wiedzę a design to wykonywanie pracy po to, żeby wytworzyć jakieś nowe rozwiązanie, które ma usprawnić wybraną sytuację. 

TS: Rozumiem, że celowo używasz słowa „rozwiązanie”, żeby nie precyzować, czy to konkretnie będzie usługa, czy jakiś fizyczny byt czy coś bardziej cyfrowego?

JR: Tak, podkreślam to tutaj także z tego względu, że design research nie jest działaniem, które występuje np. tylko w branży IT…

TS:…w cyfrowym świecie…

…w cyfrowym świecie, ale występuje wszędzie tam, gdzie jest projektowanie. Czyli to dotyczy świata architektury, świata produktu –a tym produktem może być np. mebel albo sprzęt AGD. To dotyczy również świata usług. 

TS: Czyli tak naprawdę Twoją pracą – tak jak rozmawialiśmy o tym trochę poza anteną – jest najfajniejsza praca na świecie…

JR: Zdecydowanie!

TS:…polegająca na rozwiązywaniu problemów, tak?

JR: Myślę, że ja nie rozwiązuję problemów. Ja bardziej poszukuję…

TS:…problemów?

JR: Niekoniecznie problemów. Powiedziałabym, że poszukuję takich punktów, w których pojawia się możliwość na dokonanie zmiany. Bo niekoniecznie ten punkt musi być problemem bądź czymś, co nie działa. Zawsze jest tak, że można coś po prostu zrobić lepiej. Tutaj pewnie pojawia się potrzeba doprecyzowania tego, co to znaczy „lepiej”. To jest „inaczej” ze względu na pojawiający się kontekst, upływ czasu, pojawiające się nowe możliwości, rozwój technologii. 

Zawsze coś można zrobić inaczej. Tu w design research chodzi o to, żeby zidentyfikować jakiś punkt, w którym można dokonać zmiany i ta zmiana będzie pozytywnie służyła ludziom. I jeżeli chodzi jeszcze o odpowiedź na to, czym jest design research, to ja bym podkreśliła także, że w dużej mierze jest to wsparcie projektantów. I trochę to sami projektanci zaapelowali o to, żeby taka dziedzina się pojawiła, ponieważ żyjemy w coraz bardziej złożonym świecie. 

Design research pojawił się właściwie w wyniku profesjonalizowania się projektowania. Pierwsze wzmianki o design research znalazłam z 1943 roku. Właśnie wtedy w jakiejś agencji projektowej, chyba w Austrii, projektanci zaapelowali o to, żeby pojawiło się dla nich wsparcie grupy, która dostarczy im informacji i inspiracji do procesu projektowania. 

TS: No dobrze. Wiem, że trochę uciekamy od rozmowy i przede wszystkim od myślenia o tym, że design research to nie są tylko i wyłącznie badania. I że nie powinniśmy tak o tym myśleć. Ale muszę zadać to pytanie: jakie aktywności i jakie techniki bądź metody możemy stosować, które są związane jednak z design researchem? Bo wiadomo, że to się nie dzieje automatycznie i samo z siebie.

JR: Bardzo cieszę się, że odchodzimy już trochę od takiego utożsamiania design research z badaniami, ponieważ ten świat design research jest zdecydowanie bardziej bogaty. 

Istnieje wiele podejść i sposobów w jaki można zrealizować design research. I do tego, żeby pokazać bogactwo tego świata, bardzo przydaje się mapa, którą stworzyła Liz Sanders. 

Liz jest profesorem z Ohio State University, gdzie wykłada m.in. design research. Ponieważ Liz otrzymywała bardzo często od swoich studentów pytania, czym jest design research, postanowiła stworzyć taką wizualizację, która pokazuje relacje miedzy wybranymi podejściami. Pokazuje też bogactwo tego całego świata.

TS: Tą mapkę umieszczamy wraz z artykułem, który dość interesująco ją opisuje w notatkach do tego odcinka. Tutaj tylko pokrótce opiszemy, co tak naprawdę mamy na myśli i jakie są takie kluczowe obszary,