بندر باستانی سیراف یکی از بنادر پرجاذبه‌ استان بوشهر است که در ادوار مختلف تاریخی دارای تمدن‌های بزرگی بوده است، از دوران ساسانیان گرفته تا صدر اسلام و تا قاجاریه، در هر دوره بزرگان زیادی را به چشم خود دیده است و دریانوردان و تجار بزرگی را در دامان خود پرورانده است.

یکی از جاذبه‌های گردشگری بندر باستانی سیراف "قلعه نصوری" یا به گفته اهالی سیراف "قلعه شیخ" هست.

«قلعه نصوری» بر روی تپه‌ای بلند و مشرف به دریای پارس و به دستور شیخ جبار دوم نصوری - که از طوایف عرب سرزمین‌های جنوبی دریای پارس بودند و ضابط منطقه کنگان بود - در سال ۱۲۲۴ ه.ق مصادف با 1187 ه.ش که مقارن هست با اوایل دوره سلطنت قاجار در بندر باستانی سیراف که از توابع شهرستان کنگان است احداث شد. در تکمیل، توسعه و نگهداری بنا، شیخ حاتم دوم و سوم و بعد از آنها شیخ ناصر و شیخ جبار نقش داشته‌اند.

قلعه نصوری به "سلطان قلعه‌های ساحلی" جنوب ایران مشهور است چراکه مانند نگینی از فاصله زیاد روی دریا دیده می‌شود و خودنمایی می‌کند. این قلعه دو حیاط (بیرونی و اندرونی) دارد. منظور از حیاط بیرونی حیاط اول است و منظور از حیاط اندرونی حیاط دوم که به‌وسیله یک هشتی به یکدیگر متصل می‌شوند، در هر دو حیاط اتاق‌ها در چهار جهت حیاط و در دوطبقه (همکف و اول) ساخته شده و از آنها به‌عنوان اتاق نشیمن، تالار، شاه‌نشین، آشپزخانه، خزینه، اسطبل و اتاق خدمه و نگهبانان استفاده می‌شده است. در جنوب شرقی حیاط بیرونی و رو به دریا، اتاق‌های تابستان‌نشین قرار دارد که در سه‌طبقه بنا شده‌اند. در همان قسمت و در خارج از قلعه فضایی U  شکل شامل چند اتاق تودرتو برای اقامت مسافران و رهگذران وجود داشته است.

مصالح به‌کاررفته در بنای قلعه نصوری، سنگ‌های لاشه بزرگ و ملاط گل و گچ است. درب چوبی ورودی قلعه که بسیار بزرگ و زیباست و روی خود گل‌میخ‌ها و کنده‌کاری‌های زیبایی را دارد در سمت جنوب و مشرف به دریای پارس است که اخیراً این درب توسط "استاد حسین کرمی" از پیش‌کسوتان نجاری و گره چینی بندر بوشهر مرمت و بازسازی شده است. گچ‌بری‌های بدیع، نوآورانه و خلاقانه هنرمند گچ‌بر، "استاد علی‌اصغر شیرازی" در طبقه اول طارمه غربی حیاط بیرونی که شاه‌نشین قلعه است به‌کاررفته است. نکته حائز اهمیت در این بنا و در این ایوان، طراحی و اجرای هجده صحنه از روایت‌های اساطیری شاهنامه فردوسی به‌صورت گچ‌بری برجسته بر سطوح دیوارها، ستون‌ها و طاقچه‌ها است که با استادی تمام اجرا شده، روایت‌های کیکاووس و کیخسرو، جدال رستم با دیو سپید، به دریا انداختن رستم به وسیله اکوان دیو، گذشتن سیاوش از آتش و بسیاری نقوش برجسته گچبری زیبا و ارزشمند که متأسفانه در اثر گذشت زمان، عوامل طبیعی و انسانی اغلب این نقوش از بین رفته است. در چهار جهت ایوان و در محل اتصال دیوار به سقف گلدان‌های پر از گل که در طرفین آنها دو فرشته بال‌دار قرار دارد، مشاهده می‌شوند. در طارمه غربی حیاط بیرونی قوس‌های نیم‌دایره بالای بازشوها و طاقچه‌ها با تکرار نقوش گل و برگ تزیین‌شده و همچنین در حدفاصل میان طاقچه‌ها تا کف طارمه با حالت دادن به گچ به فرم آجرنما بر روی دیوارها کار شده است.

در حیاط اندرونی یک بادگیر چهارطرفه به ارتفاع حدود 15 متر وجود دارد که بادهای در حال ‌وزیدن را بالاخص بادهای بحری (بادهایی که از جانب دریا به سمت خشکی می‌وزند) به داخل بنا هدایت می‌کرد. در اتاق زیر بادگیر حوضی مستطیل‌شکل وجود داشته که آب آن به‌وسیله کانالی که به یک حلقه چاه آب در خارج از قلعه متصل بوده تأمین می‌شده و هوای گرمی که از بادگیر پایین می‌آمده پس از تماس با آب داخل حوض موجب خنک‌شدن فضای اتاق‌ها می‌شده است. برای تأمین امنیت قلعه هم در ضلع شمال غربی حیاط اندرونی برجی دایره‌ای شکل به ارتفاع حدود 10 متر وجود دارد که در دوطبقه ساخته شده است.

قلعه نصوری در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۵۱۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و در حال حاضر از طرف اداره کل میراث‌فرهنگی استان بوشهر در دست مرمت می‌باشد.

مسیر دسترسی به بندر باستانی سیراف رو خدمت شما عرض می‌کنم:

همان‌طور که گفته شد قلعه نصوری در بندر باستانی سیراف از توابع شهرستان کنگان استان بوشهر قرار گرفته‌، فاصله مرکز استان – یعنی بندر بوشهر – تا بندر سیراف حدوداً 230 کیلومتر هست که با اتومبیل شخصی حدوداً 2 ساعت و نیم طول می‌کشه که به این بندر زیبا و جذاب برسید و از جاذبه‌های گردشگری ارزشمند این کهن‌بندر دیدن کنید.