[سورة الأنعام (۶): الآيات ۳۳ الى ۳۴]

قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لا يُكَذِّبُونَكَ‏ وَ لكِنَّ الظَّالِمينَ بِآياتِ‏ اللَّهِ يَجْحَدُونَ (۳۳)

امام حسن علیه السلام:

لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ

قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی

فَقَالَ بَعْضُ الْقَوْمِ

مَا أَنْزَلَ اللَّهُ هَذَا إِنَّمَا یُرِیدُ أَنْ یَرْفَعَ بِضَبْعِ ابْنِ عَمِّهِ

قَالُوهَا حَسَداً وَ بُغْضاً لِأَهْلِ بَیْتِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله)

فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی

أَمْ یَقُولُونَ افْتَری عَلَی اللهِ کَذِباً

فَإِنْ یَشَإِ اللهُ یَخْتِمْ عَلی قَلْبِکَ

وَ لَا تَعْتَدَّ هَذِهِ الْمَقَالَ وَ لَا یَشُقَّ عَلَیْکَ مَا قَالُوا قَبْلُ مِنْ

فَإِنَّ اللَّهَ یَمْحُو الْباطِلَ وَ یُحِقُّ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ

إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ

فَشَقَّ ذَلِکَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ حَزَنَ عَلَی مَا قَالُوا

وَ عَلِمَ أَنَّ الْقَوْمَ غَیْرُ تَارِکِینَ الْحَسَدَ وَ الْبَغْضَاءَ

فَنَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ

قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَیَحْزُنُکَ الَّذِی یَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لا یُکَذِّبُونَکَ وَ لکِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیاتِ اللهِ یَجْحَدُونَ.

هنگامی‌که این آیه:

بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [اهل بیتم]». نازل شد، گروهی از مردم گفتند:

«این را خداوند نازل نکرده است.

او می‌خواهد دست پسر عمویش را بالا ببرد [و جانشین خود معرفی کند]».

این سخن را از روی حسادت و دشمنی با اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) گفتند؛

پس خدای تعالی نازل فرمود:

آیا می‌گویند: «او بر خدا دروغ بسته است»؟!

درحالی‌که اگر خدا بخواهد بر قلب تو مُهر می‌نهد.

[ای پیامبر]! به این سخنان توجّه نکن و آنچه پیش از این گفتند، بر تو سخت نیاید.

همانا خداوند باطل را محو می‌کند و حقّ را به فرمانش پابرجا می‌سازد

چرا که او از آنچه درون سینه‌هاست آگاه است.

پس آن (سخنان منافقان) بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) سخت آمد و از آنچه گفتند غمگین شد و دانست که قوم، حسادت و دشمنی را رها نمی‌کنند؛

در نتیجه این آیه نازل شد:

قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَیَحْزُنُکَ الَّذِی یَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لا یُکَذِّبُونَکَ وَ لکِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیاتِ اللهِ یَجْحَدُون.

امام صادق علیه السلام:

فِی قَوْلِهِ تَعَالَی

فَإِنَّهُمْ لا یُکَذِّبُونَکَ

قَالَ

لَا یَسْتَطِیعُونَ إِبْطَالَ قَوْلِکَ.

نمی‌توانند سخن تو را باطل کنند.

امام علی علیه السلام:

بَلَی وَ اللَّهِ لَقَدْ کَذَّبُوهُ أَشَدَّ التَّکْذِیبِ

وَ لَکِنَّهَا مُخَفَّفَهًٌْ لا یُکَذِّبُونَکَ

لَا یَأْتُونَ بِبَاطِلٍ یُکَذِّبُونَ بِهِ حَقَّکَ.

بله، به خدا سوگند به شدّت او را تکذیب کردند

ولکن آن [کلمه در این آیه] بدون تشدید است:

لا یُکْذِبُونَکَ؛

[یعنی] باطلی را نمی‌آورند که به‌وسیله‌ی آن [دعوت] حقّ تو را تکذیب کنند.

امام صادق علیه السلام:

یَا حَفْصُ

عَلَیْکَ بِالصَّبْرِ فِی جَمِیعِ أُمُورِکَ

فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ بَعَثَ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) فَأَمَرَهُ بِالصَّبْرِ وَ الرِّفْقِ

فَصَبَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حَتَّی نَالُوهُ بِالْعَظَائِمِ وَ رَمَوْهُ بِهَا

فَضَاقَ صدْرُهُ

فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَیْهِ

وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّکَ یَضِیقُ صدْرُکَ بِما یَقُولُونَ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ کُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ

ثُمَّ کَذَّبُوهُ وَ رَمَوْهُ

فَحَزِنَ لِذَلِکَ

فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ

قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَیَحْزُنُکَ الَّذِی یَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لا یُکَذِّبُونَکَ وَ لکِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیاتِ اللهِ یَجْحَدُونَ

وَ لَقَدْ کُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِکَ فَصَبَرُوا عَلی ما کُذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتَّی أَتاهُمْ نَصْرُنا

فَأَلْزَمَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) نَفْسَهُ الصَّبْرَ.

ای حفص!

بر تو باد که در همه‌ی کارهایت صبر کنی؛

چون خدای عزّوجلّ، محمّد (صلی الله علیه و آله) را مبعوث فرمود و به او دستور داد صبر و مدارا کند؛ پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) صبر نمود تا اینکه امور بزرگی [مانند سحر و جنون و دروغ] را به او نسبت دادند و او را بدان‌ها متّهم کردند؛

پس سینه‌ی او تنگ شد.

سپس خدای عزّوجلّ بر او نازل فرمود:

وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّکَ یَضِیقُ صدْرُکَ بِما یَقُولُونَ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ کُنْ مِنَ السَّاجِدِینَ؛

ما می‌دانیم سینه‌ات از آنچه آن‌ها می‌گویند تنگ می‌شود [و تو را سخت ناراحت می‌کنند].

[برای دفع ناراحتی آنان] پروردگارت را تسبیح و حمد گو! و از سجده‌کنندگان باش!

سپس او را تکذیب کردند و متّهم ساختند

و به خاطر این غمگین شد

و خدای عزّوجلّ نازل فرمود:

قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَیَحْزُنُکَ الَّذِی یَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لا یُکَذِّبُونَکَ وَلکِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیاتِ اللهِ یَجْحَدُونَ

وَ لَقَدْ کُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِکَ فَصَبَرُوا عَلی ما کُذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتَّی أَتاهُمْ نَصْرُنا؛

پس پیامبر (صلی الله علیه و آله) خود را به صبرکردن ملزم نمود.

امام صادق علیه السلام:

فَذَکَرَ مِنْ فَضْلِ وَصِیِّهِ ذِکْراً

فَوَقَعَ النِّفَاقُ فِی قُلُوبِهِمْ

فَعَلِمَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ذَلِکَ وَ مَا یَقُولُونَ

فَقَالَ اللَّهُ جَلَّ ذِکْرُهُ

یا محمد (صلی الله علیه و آله)

وَ لَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّکَ یَضِیقُ صدْرُکَ بِما یَقُولُونَ

فَإِنَّهُمْ لا یُکَذِّبُونَکَ وَ لکِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیاتِ اللهِ یَجْحَدُونَ

وَ لَکِنَّهُمْ یَجْحَدُونَ بِغَیْرِ حُجَّهًٍْ لَهُمْ.

[پیامبر (صلی الله علیه و آله)] اندکی از فضیلت وصیّش را بیان فرمود؛

پس در قلب آن‌ها (عرب) نفاق افتاد

و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن [نفاق] و گفتار آن‌ها را دانست.