وقتی که خورشید به نور یوسف سجده می‌کند، ما چه وظیفه‌ای داریم؟ راز اخذ علم از معلم ربانی با فرمان اسْجُدُوا لِآدَمَ!

When the Sun Prostrates to the Light of Yusuf: What Is Our Duty?

The Secret of Receiving Knowledge from the Divine Teacher through the Command “Prostrate to Adam!”

«سجد» در معنای ممدوح، یکی از هزار واژۀ مترادف «نور الولایة»،

و در معنای مذموم، یکی از هزار واژۀ مترادف «حسد» است.

در فرهنگ لغات عربی می‌نویسند:

«السَّفِينةُ تَسجُدُ لِلرِّياح: تطيعُها و تميل بميلِها»

«سَجَدَتِ السَّفِينَةُ لِلرِّيَاحِ: خَضَعَتْ وَ مَالَتْ بِمَيْلِهَا، أطَاعَتْهَا.»

«کشتی، فرمان‌بردار باد است و طبق جهت آن متمایل می‌شود.»

+ «ناشئة اللیل – استارت‌آپ!»

«دراهم‏ الإسجاد: درَاهمُ كانت عليها صورٌ، فيها صورُ ملوكهم، و كانوا إذا رأوها سجَدُوا لها.

و هذا فى الفُرس.»

دراهمی بودند (سکّه‌هایی) که بر روی آن‌ها تصاویری نقش داشت، که شامل تصاویر پادشاهان آن‌ها می‌شد. و وقتی مردم این سکه‌ها را می‌دیدند، در برابر آن‌ها سجده می‌کردند.

و این رسم در میان فارسیان (ایران باستان) رایج بود.

این عبارت «دراهم‏ الإسجاد» به یک رسم باستانی اشاره دارد که در آن مردم در برابر سکه‌هایی که تصاویر پادشاهان و افراد برجسته بر روی آن‌ها نقش بسته بود، سجده می‌کردند. در اینجا، عبارت «سجده» نماد احترام و ادب به شخصیت‌های برجسته است که معمولاً در دوران‌های مختلف، به ویژه در شاهنشاهی‌ها، این نوع آیین‌ها دیده می‌شد.

+ «طوع»

+ «مول»

+ «اخذ»

مشتقات ریشۀ «سجد» ۹۲ بار در آیات قرآن تکرار شده است.

دراهم‏ الإسجاد

به نور سجده کن،

آنگاه که خودِ خورشید در برابر نور سر تعظیم فرود می‌آورد!

به نور فرشتهٔ نگهبانت حرمت بگذار و در برابر او به خاک بیفت،

تا دلت جان بگیرد و سفر تازه‌ای را در معنای راستین زندگی آغاز کند.

…

وقتی که خورشید به نور سجده می کند، ما چه وظیفه ای داریم؟

به نور فرشته نگهبان خود احترام بگذارید

و بر او سجده کنید (از علوم نورانی‌اش بهره‌مند شوید)،

تا قلب شما زنده شود «حیاة طیّبة»،

و تجربه جدیدی از معنای زندگی واقعی را آغاز کند.

«نور، آغاز بی‌پایان!»

«السفينة تسجد للرياح»،

ظاهرا معنایش این است که کشتی به سبب باد به حرکت درآمد و به راه افتاد،

اما چرا با واژه «سجد»؟!

اینجوری بگوییم:

کشتی برای حرکت نمودن باید به باد که محرک اوست سجده نماید،

و اقرار به فضیلت او بنماید تا براه بیفتد!

قلب سلیم به نور فرشته نگهبان خود سجده میکند،

انگاری تبعیت از اوامر نورانی ذات اقدس الهی را می‌نماید.

حالا این قلب، روان و جاری می‌شود و حیات پیدا میکند و براه می‌افتد!

+ «سیر: سفر انفرادی با نور!»:

«يَا سَارَّ أَوْلِيَائِهِ»: نوری که راهِت میندازه!

وقتی که خورشید به نور سجده می‌کند، ما چه وظیفه‌ای داریم؟

اخذ علم از معلّم!

اسْجُدُوا لِآدَمَ! مَساجِدَ اللَّهِ!

واژهٔ «سجد» در قرآن، از کلیدی‌ترین مفاهیم ارتباط عبد با ربّ است.

«نور ولایت»، پیوند «عبودیت و ربوبیت» است.

در معنای ممدوح، «سجده» از جلوه‌های نور الولایة است؛

یعنی نهایت خضوع قلبی و عملی در برابر حق و نمایندگان حق.

در معنای مذموم، «سجده» هم‌ردیف حسد است؛

یعنی انحراف خضوع به سمت باطل، همان‌گونه که ابلیس با حسد، از سجده به آدم سر باز زد.

از نگاه زبان‌شناسی:

«السَّفِينةُ تَسجُدُ لِلرِّياح: تطيعُها و تميل بميلِها» — کشتی، فرمان‌بردار باد است و به هر سو که آن بوزد، متمایل می‌شود.

این تصویر، استعاره‌ای زیبا برای قلب مؤمن است که با نسیم وحی و هدایت، به سمت نور خم می‌شود.

«دراهم الإسجاد»: سکه‌هایی با تصویر شاهان که مردم با دیدنشان به احترام آن‌ها سجده می‌کردند؛ خضوعی در برابر لیدر خودشان!

حقیقت این است که قلب ما نیز می‌تواند محل سجده باشد:

وقتی نور علم الهی را از معلم ربانی و فرشتهٔ مهربان دریافت می‌کند، جان زنده می‌شود، حرکت می‌کند، عمل صالح می‌آفریند و مهربانی در میان خلق می‌پراکند.

سجدهٔ حقیقی، همین خم‌شدن دل در برابر نور ولایت و حقیقت است؛ سجده‌ای که سرچشمهٔ حیات، عمل صالح و آرامش می‌شود.

اسْجُدُوا لِآدَمَ!

اسْجُدُوا لِیُوسُفَ!

اسْجُدُوا لِ…!

… باید بدونیم: برای چه کسی سجده کنیم!

خدا مهربان است و مهربانی را دوست دارد و از ما ماموریت مهربانی خواسته!

ما میگوییم ای خدای مهربان، ما مهربانی بلد نیستیم.

خداوند میگوید من معلم مهربانی هستم! من معلم مهربانی را برای شما خلق کردم و بموقع‌اش، خود او را برای شما آشکار میکنم اما از شما میخواهم وقتی که هویت او را برای شما آشکار کردم، از او مهربانی را یاد بگیرید و از او اخذ علم کنید و برای او سجده کنید. این میشه تعبیر خواب یوسف ع!

…

سجده؛ رمز اخذ نور از معلم مهربانی

اسْجُدُوا لِآدَمَ!

اسْجُدُوا لِیُوسُفَ!

اسْجُدُوا لِ…!

قرآن بارها فرمان «سجده» را در موارد خاص بیان کرده است.

اما پیام مشترک همهٔ این آیات، یک اصل بنیادین است:

وقتیکه سجده میکنی، باید بدانی برای چه کسی سجده می‌کنی و چرا!

سجدهٔ حقیقی، تسلیم کامل در برابر مأموریت الهی است؛

تسلیمی که به وسیلهٔ «نمایندهٔ حق» در زمین تحقق پیدا می‌کند.

وقتی فرشتگان به آدم سجده کردند، حقیقتاً به نور ولایت الهی در وجود او سجده کردند.

وقتی خانوادهٔ یعقوب بر یوسف سجده کردند، به جایگاه الهی و مأموریت ویژهٔ او خضوع نمودند.

پیام روشن خداوند:

«من مهربانی‌ام و مهربانی را دوست دارم. شما را مأمور مهربانی کرده‌ام.

اما می‌دانم که شما به‌تنهایی مهربانی را نمی‌آموزید.

پس معلم مهربانی را برای شما خلق کردم، و در زمان مقرر او را آشکار می‌کنم.

وقتی او را شناختید، از او مهربانی بیاموزید، علم را از او اخذ کنید و در برابر این نور، سجده نمایید.»

این همان حقیقت خواب یوسف است:

خورشید و ماه و ستارگان، نماد دل‌هایی هستند که در برابر نور ولایت و مأموریت الهی، سر فرود می‌آورند.

سجدهٔ آن‌ها، نه پرستش شخص، بلکه پذیرش کامل مأموریت الهی و جریان یافتن نور مهربانی در زندگی است.