Интимна приказна на човек кому животните премрежја му донеле и подеми и падови. Како дошло до тоа тој да стане бездомник и како неговата судбина го направила солидарен кон оние во слична ситуација.

Забелешка: „Обични луѓе“ е подкаст наменет за слушање. Во него е вграден голем труд за монтирање, музичка илустрација и течна аудио нарација. Транскриптот е наменет само како помошно средство, особено доколку архивските материјали се со понизок квалитет. Во сите други случаи ве поттикнуваме да ги слушате, а не да ги читате епизодите. Ви благодариме.

С3Е09- Транскрипт

Илина:
Номадскиот начин на живот, тоа човек да не биде врзан за одредена локација, да талка и да не се грижи каде ќе прилегне кога ќе зајде сонцето, е чест мотив во популарната култура. Таа знае да го романтизира бездомништвото како принцип на врвна слобода. Иако тоа навистина може да биде свесен избор на поединци, причините за бездомништвото најчесто се болни, а самиот бездомнички живот полн со предизвици.

(Common People)

Во оваа епизода од подкастот „Обични луѓе“ својата животна приказна за ја раскажува Даут Таир, некогашен семеен човек и ко-основач на успешна компанија за електро-материјали. Денес тој е бездомник, кој од дом има само една импровизирана гаража. Со него разговараше Александра Ристовски, повеќе од 20 години вработена во Црвениот крст на Град Скопје.

Даут:
Значи моето име е Даут, презимето Таир, роден сум пред 61 година во Скопје како четврто дете. Претходниот значи имам една сестра, и еден брат и еден починат брат кој починал на самиот пороѓај. А, уште како мал така колку што се сеќавам, значи од она што можам да се сеќавам, на моите шест, седум години, ме запишаа во школо и пошто бев како љубимец на мајка, као најмал, као најмал сум и она ми стави Паша на мајка, така ме нарече, и од тогаш ми е прекар Паша. Сите ме викаат Паша, а не од што сум имал некогаш пари, или ова, значи Паша ми остана од мајка ми.

Роден сум во Бутел односно, таму сум роден, Бутел 1. Претходно беше село Бутел, па кога беше земјотресот, направија некои бараки и таму на татко ми му дадоа барака и таму и живеевме. Значи сестра ми, брат ми, јас и родителите. Извесно време така учев школо, беше добро, меѓутоа од кога завршив тоа основно школо, јас веќе почнав така, бев многу темпараментен, чепни ваму, чепни таму. Не бев баш примерен. Не бев примерен. Дојде времето, нели, завршив тоа основното училиште почнав да свирам гитара, така на мои 16 години, 15 години, средно школо кога почнав. Се запишав во Коце Металец.

Илина:
Во средното училиште Даут се покажал како капацитет. Го завршил за три години, а потоа се запишал и завршил и вишо трговско школо. На 16 години веќе го имал првото вработување. Истовремено свирел гитара во културно-уметничкото друштво Коста Абрашевиќ, и со него ја прошетал цела Европа и Америка. Со гитарата в рака ја запознал и жена си.

Даут:
Сопругата ја запознав свирејќи гитара на една игранка во Железара, значи свирев гитара и така да, се запознавме, веројатно беше љубов на прв поглед. И не беше многу долго врската, едно така година дена може се, пред брак и после се…

А.Р. Како се викаше таа?

Д.Т. И(…) се викаше. И што знам, можам да кажам дека не можам да прежалам, дека направив огромна грешка што, моја е кривицата што дојде до развод на брак. Моја кривица, имам две ќерки. Не комуницирам со нив, затоа што..

А.Р. Со двете?

Д.Т. Со двете, пошто многу двете беа револтирани од она што јас го направив.

Илина:
Она што го направил е што почнал врска со комшивка, која ѝ го открила тоа на жена му. Ова се случило по петнаесетина години брак, кога тој веќе имал развиен бизнис, две ќерки-тинејџерки и сопствена куќа во која се живеело добро.

Даут:
Па јас сум основач на Електро-елемент, сега што е ова зграда. Јас сум основач на него. Кога почна, значи бев научен на многу пари, на многу пари. После извесно време, имав пријател кој работеше во казино, работеше во казино, мене фирма ми постоеше како Мери импорт, беше моја фирма, имав добар пријател кој работеше директор во казино. Ми рече слушај дојди ако сакаш многу пари. Кој не сака пари. Добро ни одеше, заработувавме во казиното во Мрдаја, заработувавме на дневно ниво по десет иљади до дваесет иљади долари.

А.Р: Заработувавте или коцкавте?

Д.Т. Заработувавме, затоа што он беше директор и јас бев под него.

А.Р. Значи вие не коцкавте туку го работевте казиното.

Д.Т. Е што се дешава, правевме огромни пари, за година дена значи правевме многу големи пари со него. Е што, све иде добро работата додека не дојде судир на интереси. Значи, еднаш за една цифра се работеше од околу двестаиљади долари, не се спогодивме со него, он сакаше повеќе, јас сакав повише така да не се договоривме и се растури работата. Меѓутоа и он имаше пари и јас имав пари. Е сега што се работи. Значи човек кој има пари увек има други како да ги наречам, моќници, така да ги наречам мафијаши кој гледаат како да ги земат парите. На еден начин ме навлекоа да почнав да играм и јас, и си викам сега знам како е, знам како да играм. Кога почнав да играм казино, а фирмата се уште ми работеше, електорматеријали доваѓаа, си работеше фирмата. Е сега, знаете на многу пари, луксузен живот во хотели, по ова она, ова беше све додека бев во брак, додека бев во брак. Почнав да губам пари, губи тамо, губи вамо, иди по државине странски, иди по Германија, иди по Швајцарија, иди по Енглеска, значи губев кај што ќе идев. Некаде ќе добиеш.

А.Р. А играше многу, секој ден, играше?

Д.Т. Па буквално, јас идев кај што се возеше Формула1, јас тамо идев. И купив ново кола, има опел вектра, прва донесена во Македонија, ја имав јас. Ја купив во готово, имав пари, не беше проблем, пееесет иљади марки.

А.Р. Значи не се кладеше само во казино, туку и на трки, формули?

Д.Т. Не, одев да уживам, да гледам.

А.Р. А иначе во казина коцкаше?

Д.Т. Во казина коцкав. Е, јас мислев дека никогаш не можам да ги потрошам парите меѓутоа се потрошија, потрошив цирка два, три милиона долара. Тогаш, значи, кога ги изгубив парите, бев научен на пари а пари снемав. Што се дешава? Куќата што ја направив, дај бе жено да ја продадаме, почнаа некои проблеми. Не, нека седи. Добро нека седи. Колата ја продадав. Другите коли што ги имав така некои како 101, што знам алфа ромео, продади една, продади друга, останав без пари. И почнав со овиа, со криминал со фирмата и направив една проневара така со тогаш имаше пеети примерок вирмани во Србија али тогаш беше Југославија тогаш Југославија, и… згрешив. Земав четристо иљади марки, божем ми го украдоа каминот сосе роба, така направив нешто, парите ми ги дадоа, ги оправме а јас парите фактички ги земав. Е тоа беше мојот почеток на тој поголем криминал. И се она друго, ситно било. Ме фатија, ме фатија и почнаа да ме судаат, почнав да, дури четири години бев надвор од државата, бегав.

Илина:
Во текот на неколкугодишните бегства низ Западна Европа Даут користел лажно име, Петко Ефремов. И таму се занимавал со ситен криминал, се снаоѓал, но го мачи носталгија по децата. Во 2002 се враќа во Македонија и две години се крие дома, односно кај поранешната сопруга, која се согласува да го крие. Тогаш се случуваат две нешта – врската со комшивката и неговото конечно завршување во затвор, за ни помалку ни повеќе туку шестотини и три дела од кои голем дел не биле ни негови.

Даут:
Д. Т. Значи 2004 година јас паѓам во затвор. Бев осуден на дванаесет години затвор.

А.Р. Заради проневерите?

Д.Т. Заради проневерите и заради криминалот што сум го правел. Имав на терет 603 кривични дела меѓу кои, меѓу кои пеесет или шеесет коли цели, коли комплетно така, што не сум сторител јас, туку некој друг, све ставиле. Нема врска. Значи бев максимално осуден на дванаесет години затвор. Ме однесоа во затвор али поради моето добро однесување, поради моето добро однесување, лежев само шест години.

А.Р. Добро значи од 2004 до 2010 година?

Д.Т. Да до 2010 лежев. Е цело време, И(…) се викаа таа, госпоѓицата што беше себап да се растури бракот, меѓутоа па од друга страна јас пак не го осетив затворот затоа што она ми помагаше капом и шапом. Значи даваше се од себе, јас имав по двестапеесет до триста евра месечно пари и плус пакети, значи све што треба и цигари по десетина штеки, значи даваше жената све.

А.Р. И доаѓаше те посетуваше­?

Д.Т. Нон стоп секој ден.

<figure class="wp-block-image size-large"><figcaption>Корица на книгата „Хари и Даут: живите легенди на Скопје“ (МСЕД, 2021)</figcaption></figure>

Илина:
Во затворот се снашол одлично. Го вработиле како главен курир на службата за обезедување и заедно со командирот бил одговорен за 70-тина затвореници. За ова земал и плата. Иако како што вели затворот го минал прилично лесно, во текот на престојот имал два инфаркта, операција и четири бајпаса. Со оглед на ова, дијабетот и доброто однесување, Даут е пуштен по 6 наместо по 12 години.
Но надвор за него излегло потешко отколку внатре. Неговата дотогашна партнерка сака да се мажи, а нејзините не ја одобруваат нивната врска. Во една караница таа го пријавува дека ја удрил. Врската прекинува, но започнува бездомништвото.

Даут:
Јас идев во пунктот, фактички бев бездомник од 2012 до 2015, 2016 година. Јас кога дојдов да се пријавам ми беше страм, како да се пријавам во пунктот, меѓутоа…

А.Р. У пунктот за бездомници на Црвен крст?

Д.Т. Да, јас се осеќав бездомник кога бев тие три четири години без пари, без ништо и со нејзе раскаран, значи јас сум петнаесет години сум, и кога бев со неа бев како бездомник. Се осеќав како бездомник. Ме натера Дуновски